1. Mhux ser nikteb artikolu dedikat għat-tifħir. Nikteb, imma, għax nara li hawn wisq li ma jafux l-istorja ta’ pajjiżna u tal-Partit Nazzjonalista. Parti mit-tort huwa, fil-verità, tagħna, li ttraskurajna li jkun hemm l-informazzjoni għad-dispożizzjoni. Qisu l-istorja tinsab biss f’kotba fuq xkafef minsija. Mhux biss, imma wkoll għax ħsibna li ser inkunu rilevanti billi jkollna, anzi, linja politika li trid tnessi l-passat. Trid tinqata’ minn dak li għamilna. F’dan bagħtna l-messaġġ li tant għandna żbalji umani li għandna minn xhiex nistħu, li meta taqra l-istorja tifhem kemm dan mhuwiex minnu. Fl-istess ħin, kien hemm il-konsegwenza li ninsew dak li aħna u dak li jiffurmana. Ħafna ma jafux il-bażi tal-Partit, u anzi jaħsbu li hija kompletament differenti milli fil-fatt kienet, u hija.
Hemm linja ideoloġika
2. Tajjeb li l-Partit jafferma mill-ġdid dak li huwa. Jafferma l-prinċipji tiegħu fis-sħiħ. Għax għalkemm jiġbed votanti ta’ fehmiet differenti, għandu l-bażi soda tiegħu. M’aħniex il-partit li m’għandux direzzjoni ideoloġika tiegħu. M’aħniex partit elitista jew partit liberali; anqas wieħed konservattiv, u anqas soċjalista. Twaqqaf bħala wieħed demokratiku Nisrani. Partit li jiġġieled għad-drittijiet tal-pajjiż u l-poplu, u jsib gwida fuq it-tagħlim soċjali tal-Knisja. Dan huwa l-proġett politiku li bih, snin wara snin, żamm lilu nnifsu wieħed rilevanti. Għax, fir-realta, il-pożizzjonijiet politiċi tiegħu huma frott l-esperjenza u l-bżonn li ġenerazzjonijiet ta’ Maltin ħassew li hemm il-bżonn tagħhom.
Is-suċċess politiku tiegħu
3. Is-suċċess politiku tal-Partit mhuwiex ġej għax ‘ħawwad’ fil-prinċipju tiegħu. Ġej, anzi, mill-fatt li Maltin ta’ żminijiet varji ħassew li l-ideat tiegħu huma l-ideat tagħhom. U meta tara l-istorja tifhem iktar għala dan il-Partit Nazzjonalista baqa’ ħaj u baqa’ mfittex mill-elettorat fil-jum tal-vot, mentri partiti oħra li twieldu u kellhom il-mument tal-poter tagħhom illum spiċċaw. Dik l-esperjenza passata trid tiġi mxandra għax meta tiġi injorata jkun hemm nuqqas ta’ direzzjoni. L-istorja mhix kemm partit ġiet voti, imma aktar ir-raġunijiet li wasslu għal dawn. Drabi nara wisq importanza fuq l-effett milli fuq il-kawża. Iktar kemm ser inġibu milli x’ser, sewwasew, inwettqu. Aktar u aktar meta f’dan il-kuntest ikun hemm it-tentazzjoni li fl-analiżi storika nħarsu lejn fattur wieħed u ninjoraw l-aspett tal-impatt tal-politika soċjali. Lezzjonijiet li hemm bżonn nieħdu.
L-Istat soċjali
4. Dak li huwa magħruf bħala “welfare state” f’dan il-pajjiż bdiet il-Partit Nazzjonalista. Kien huwa li ressaq l-ewwel liġijiet soċjali u li ħa diversi miżuri politiċi mmirati biex jgħollu ‘l-bniedem Malti ‘l fuq. Kien huwa li beda t-triq għar-riformi fid-dinja tax-xogħol. Kien huwa li beda t-triq għas-sistema ta’ pensjonijiet li għandna. Kien huwa li beda jara l-kundizzjoni ta’ dawk li huma l-iktar ‘l isfel u ġġieled għalihom, ispirat minn linja soċjali unika. Kien huwa li ġieb id-demokrazija għal kulħadd u ma ppermettiex li tibqa’ l-ħakma tal-klassiżmu imperjalista li kien hemm. Din hija l-istorja, u tajjeb iktar illum il-ġurnata li nifhmu li m’għandniex nistħu b’din il-ħidma. Anzi, għandna nassiguraw li tiġi mxandra iktar.
Messaġġi żbaljati
5. Hemm min, sfortunatament jaħseb li l-Partit Nazzjonalista għandu jkun kontra l-istat soċjali. Għandu jsir partit tal-lemin, li l-aġenda tiegħu tkun li jipproteġi l-interessi finanzjarji ta’ klassi, u mhux ifittex ta’ kulħadd. Hawn ideat żbaljati mwielda mill-impressjoni li dan huwa hekk għax huwa “soċjaliżmu”. Ta’ dawk li jiġu nfluwenzati mill-ħsieb li l-istat soċjali huwa xi fsied jew xi theddida għalihom. Fir-realtà nafu li hawn min qiegħed fil-faqar, u wasal hemm mhux għax għandu tort huwa, imma frott iċ-ċirkustanzi. U dan qiegħed iseħħ iktar u iktar quddiemna llum, fl-ambjent li l-pandemija ġiebet magħha. Kemm ser inkunu kapaċi nagħtu widen u soluzzjonijiet li l-elezzjoni ġenerali li ġejja tiddetermina.
Solidarjetà u ġenerożità
6. Huwa iktar determinanti f’dan li nifhmu l-politika tagħna. M’aħniex partit li nemmnu fil-kunċett ta’ Charles Darwin, li min huwa l-iktar b’saħħtu għandu jiġi permess lilu li jelimina lil dawn inqas. Wisq inqas li għandna kunċetti tal-kompetizzjoni kummerċjali li għandna nippermettu li jieħdu s-saħħa fid-dinja soċjali tal-bnedmin. Ma nistgħux, anzi, nippermettu li jkollna politika nazzjonali fejn il-protezzjoni tas-sistema kapitalista tirbaħ fuq il-bżonn uman tal-ġustizzja soċjali. M’għandniex, f’kollox, nippermettu lil l-materjaliżmu jirbaħ. F’kelma oħra, li nħallu kunċett politiku li l-bniedem m’għandux dinjità u huwa biss strument, għodda li tintuża u tinrema skont bżonnijiet oħra.
Ordni soċjali ġust
7. F’dan il-mument tal-ħajja tagħna, fil-preżent, f’dawn il-gżejjer hemm bżonn riforma. Imma din, biex tirnexxi trid tkun waħda bażata fuq prinċipji ideoloġiċi ċari. Mhijiex sempliċement il-linja li tinbena fuq li wieħed jibni soċjetà organizzata razzjonalment biss, imma trid tmur iktar ‘il fuq. Hija, fil-fatt, l-isfida li politika demokratika titlob. Waħda li ġiet traskurata u abbandunata għax hija iktar impenjattiva biex twettaqha, milli li tmur għal mudelli inqas tajba li l-liberal demokrazija trid tibgħat, tinfluwenza u tikkontrolla. Waħda li tagħmel il-ġid lil kull membru fis-soċjetà għax hija personalista. Tħares lejn il-bniedem fis-soċjetà fih innifsu. Dan ifisser widen u attenzjoni lejn dak li għaddej. Ifisser rappreżentanza politika iktar impenjattiva fejn l-interess li jrid jiġi protett mhuwiex tal-politiku, imma ta’ min huwa fis-soċjetà. U dan irid isir b’ugwaljanza, b’ġustizzja soċjali u mhux uħud iva u oħrajn jitħallew għar-riħ u l-elementi ta’ soċjetà materjalista u bażata fuq l-egoiżmu.
Dawk li servew
8. Il-valuri, il-prinċipji li ssawwru minn politiċi ta’ qabilna għandna nħalluhom jinfluwenzawna fis-sustanza, mhux fl-apparenza. Mhux biss, imma għandna nagħrfu l-esperjenza politika tagħhom. Nirriflettu u nifhmu l-kuntest li ħadmu fih, waqt li nħarsu ‘l quddiem biex inkunu preparati nuru għala aħna għandna proġett politiku differenti. Wieħed demokratiku Kristjan, mhux materjalista. Dawn il-bnedmin li kienu parti mill-mija u erbgħin sena tal-Partit hemm bżonn li nġibuhom għad-dawl tallum. Hemm ħafna li ssagrifikaw ruħhom. Ħafna li kellhom diffikultajiet kbar. Bnedmin li daħlu u batew għall-oħrajn, li spiċċaw fil-faqar u fl-imrar u mhux fi trijonfi jew glorji. Bnedmin li kienu jagħrfu l-valur tal-onestà, tal-irġulija u l-lealtà. Hemm elenku twil ta’ politiċi varji, umli u dedikati li ftit nisimgħu dwarhom illum. Dawn huma l-għeruq tagħna, parti mill-esperjenza umana li ġiebu u ħallew parti mill-effett politiku sħiħ tagħna. Għalhekk, m’għandniex inħallu lil min iċekkinna. Anqas li jipprova jibdel dak li aħna. Proprju għax għandna din l-istorja sħiħa, li l-Partit Nazzjonalista jibqa’ wieħed mimli stima, fama tajba, unur, ġieħ u glorjuż.
No comments:
Post a Comment