1. Forsi ftit aktar, jew l-istess, hemm mumenti fil-ħajja li fihom tieqaf tħares lejn dawk li ġew qabilna. Ħidmiethom fis-setturi li ddedikaw u li b’xi mod baqgħu magħrufa. Ċertament il-kelma ‘magħrufa’ ma tfissirx neċessarjament li huma stmati ħafna, jew li wettqu opri tajba, imma huma dawk li effettivament jissemmew. Issibhom f’dak li m’għandhomx ikunu u f’dak li mertu tagħhom id-dinja mxiet ’il quddiem. Ħidmet il-bniedem hija verament ikkumplikata, sija fid-direzzjonijiet li hu ried jieħu, kif ukoll f’dawk li oħrajn ħadu minħabba fih. Reazzjonijiet u azzjonijiet jingħaqdu f’daqqa. Ħafna drabi kollox jiddependi fuq dak li jiktbu l-istoriċi.
Storiċi
2. Fl-edukazzjoni li ħadna ġejna wkoll fortunatament esposti għal diversi suġġetti, fosthom l-Istorja. Nibqa’ grat lejn id-diversi għalliema li kelli li assiguraw li nsir naf b’ħafna, u li kienu determinanti sabiex nibqa’ naqra wara li spiċċajt mill-bankijiet tal-iskola. Illum, forsi wkoll minħabba dan, nista’ nkompli nħares lejn dawk li konna nħarsu lejhom b’ammirazzjoni jew inqas u nqishom mill-ġdid. Inevitabbilment konna ġejna wkoll kemm influwenzati, kif ukoll kundizzjonati. Uħud tressqulna bħala eżempji; oħrajn bħala għedewwa. Fost dawn nimmarka fil-memorja sija lil Alessandru l-Kbir, kif ukoll lil Annibale. Wieħed mexxewna biex nammirawh ħafna; l-ieħor tant inqas. Dwar Alessandru (356-323 WK) qrajt kotba varji, li mexxa bi strateġija u b’intelliġenza. Tressqilna bħala mudell storiku. Però, l-ieħor le.
Fil-kitba
3. Dan il-punt missejt lura miegħu fi ktieb iddedikat lit-tieni persunaġġ: Annibale (247-181 QK). Fih, min kiteb l-introduzzjoni tiegħu, Sergio Valzania (1951) jibda biex jiddikjara li ż-żewġ persuni li jitqegħdu ħdejn xulxin fl-importanza u fl-abbiltà huma proprju dawn. Huwa jgħid: “So quindi che l’unico vero rivale che lui è disposto a riconoscere ad Annibale è Alessandro Magno.” (Naf li l-uniku veru rivali li huwa dispost li jaċċetta lil Annibale huwa Alessandru l-Kbir). U jkompli hekk: “A nessun conoscitore di storia militare sfugge la contiguità tecnica e culturale fra i due generali.” (Lil ebda persuna mgħarrfa fl-istorja militari ma jaħrablu l-fatt tekniku u kulturali ta’ kemm dawn iż-żewġ ġenerali kienu viċin ta’ xulxin.) Ftit aktar minn dak li jiftaħ fil-ktejjeb tal-istoriku Giovanni Brizzi dwar is-suġġett.
Storiku magħruf
4. Madwarna, anki f’pajjiżna, għandna ħafna li jiktbu b’attenzjoni, dettall u riċerka assidwa. Waqt li taqra ssib fil-fatt lil min jiċċita diversi awturi li ħafna minnhom mhumiex tant magħrufa għaliha. F’ċertu sens forsi wkoll waqqafna mal-kbar u li ġejjin ukoll taħt żoni ta’ influwenza ta’ awturi li jiktbu fil-lingwa Ingliża. Biss hemm diversi oħra minn Stati diversi li jimmeritaw verament l-attenzjoni. Fost dawn sibt lil Giovanni Brizzi (1946), persuna li għamel żmien twil Professur tal-Istorja ta’ Ruma fl-Università ta’ Bologna. Bniedem li kiteb u studja sew, tant li huwa kkunsidrat bħala awtorità dwar is-suġġett. F’dan għandu lista twila ta’ kitbiet li ħaqqhom eżami proprju għax jidħol f’dettall ferm iktar minn ta’ qablu. Mhux biss, imma l-pinna tiegħu hija wkoll faċli u mhux ikkumplikata, diretta u timxi mal-fatti.
Annibale
5. Huwa kkunsidrat speċjalista fis-suġġett u f’dan għalhekk ġie f’idi dan il-ktieb tiegħu, Annibale (2000) fejn fih huwa jispjega punti li ma kienux fid-dawl għalija qabel. Anzi, l-kitba tiegħu fiha aktar valur, għax jispjegahom proprju għal dawk li kienu qed jisimgħu r-radju u għalhekk iktar diffiċli għalih kienet l-isfida biex ifiehem. Matulu jiddefendi f’ħafna lil Annibale: dan il-gwerrier minn Kartaġni li kellu l-abbiltà kbira li jkun ta’ theddida vera għall-eżistenza, għall-istabilità u l-prosperità ta’ Ruma. Jispjega kif dan il-bniedem sfortunatament tħalla f’dawl ikrah mill-istoriċi, speċjalment dawk il-pro-Rumani, mentri oġġettivament ħaqqu ferm iktar mertu. Iqegħdu fid-dawl storiku u wkoll fil-fortuni jew l-isfortuni tal-ħajja tiegħu. Imma l-iktar fl-għarfien tal-abbiltajiet strateġiċi fil-kamp tal-battalji. Kemm drabi b’intelliġenza militari sofriet Ruma. Speċjalment f’dik ta’ Canne (215 QK), fejn ir-Repubblika laqqtet telfa kiefra sew – waħda li, kif nafu, ma kenitx unika imma parti minn lista twila. Dan f’parti minn gwerra li minnha diversi tilfu ħajjithom u l-atroċitajiet ma naqsux.
Tagħlimiet
6. Il-ktieb huwa mimli informazzjoni utli. Jispjega l-intelliġenza tal-Ġeneral Puniku u fl-istess l-informazzjoni kulturali li basktitu. F’dak iż-żmien aktar, meta t-tlett ċentri tal-poter, tal-kultura u tal-kummerċ kienu Ruma, Kartaġni u l-Greċja. Jispjega kif aġixxa militarment u x’kellha twettaq Ruma sabiex wara ħafna tikollu s-saħħa li kellu. L-istil tal-awtur huwa, kif għidt, mexxej, u fil-ktieb timxi minn mument għall-ieħor b’veloċità mingħajr ma tiddejjaq. L-aħħar żewġ kapitoli huma ddedikati sabiex wieħed janalizza l-effett tat-Tieni Gwerra Punika, li damet għaddejja fuq Ruma sbatax-il sena (218-210 QK). Interessanti, u nistqarr li laqtuna numru ta’ punti. Huwa jikkonkludi li l-Istat ta’ Ruma nbidel f’unità aqwa. It-tieni, li l-ekonomija mxiet aktar lejn il-kummerċ u baqgħet inqas marbuta mal-agrikoltura. It-tielet, li s-Senat afferma ruħu bħala l-awtorità politika vera. Ir-raba’, li daħlu sistemi u tattiċi militari aktar effettivi li servewhom iktar ’il quddiem.
Kontra
7. L-awtur Brizzi jelenka wkoll, però, lista ferm itwal ta’ żvantaġġi u effetti negattivi li Ruma batiet. Fosthom il-bdil tal-kostumi u morali tat-tmexxija tal-poter. Ifakkar f’dawk fis-Senat li qamu għal xejn kontra l-linja l-ġdida tal-poter waqt li jfakkru kif kien il-komportament qabel “mortis antiqui memores”. Fejn kjarament, wara gwerra daqstant devastanti, il-valuri u l-prijoritajiet inbidlu fl-importanza tagħhom. Mhux biss, imma l-awtur jagħraf aktar kemm il-ġlieda kienet kulturali. Fl-għarfien tal-ġlieda li għandha ssir fil-kamp politiku, fejn l-ankra u l-boxxla tagħha jkunu proprju l-linja ta’ sens li tirrappreżenta. Politika mingħajr kultura ma fihiex sustanza. Annibale kellu dan fih, u proprju għalhekk kien theddida vera u potenza Mediterranja qawwija. Punti li ċertament huma mill-iktar interessanti għal min irid iwettaq il-politika t-tajba. Bħalma huma dawk li jfakkruna li ħafna drabi, ħidmet ta’ qabilna u tagħna jiddependu fuq min jikteb l-istorja. Huwa t-trapass taż-żmien li jgħin sabiex wieħed jifhem aktar u f’iktar dawl u dettall. Huwa wkoll, f’dan kollu, il-qari li jwassalna biex niftħu aktar il-fruntieri tal-għerf. Dawk li jgħinuna jkunu punti utli ta’ riflessjoni fil-politika li għandna nassiguraw li nwettqu.
2.4.25
EKS CASINO DI VENEZIA - XOGĦOL PREPARATORJU
26878. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Ekonomija, l-Intrapriża u Proġetti Strateġiċi: B’referenza għat-tweġiba tal-mistoqsija parlamentari 21192, jista’ l-Ministru jgħid jekk kienx hemm xi żvilupp fir-rigward ta’ dak li kien l-Eks Casino Di Venezia fil-Birgu?
25/03/2025
ONOR. SILVIO SCHEMBRI:
Ninforma
l-Onor. Interpellant li bħalissa għaddejin diskussjonijiet mal-Awtorita
tal-Artijiet dwar it-tali sit.
Seduta
328
01/04/2025
IL-PALAZZ TAL-INKWIŻITUR - VIŻITATURI
26877. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: Jista’ l-Ministru jgħid kemm kien hemm viżitaturi fil-Palazz tal-Inkwiżitur il-Birgu matul l-2024? X’kien id-dħul miż-żjarat fil-Palazz u kemm kien id-dħul mill-bejgħ ta’ pubblikazzjonijiet?
25/03/2025
ONOR. OWEN
BONNICI: Ninsab infurmat li fl-2024 żaru l-Palazz
tal-Inkwiżitur 52,816 viżitatur. Id-dħul miż-żjarat ammonta għal €198,458.11,
filwaqt li d-dħul mill-bejgħ ta’ pubblikazzjonijiet kien ta’ €6,178.67.
Seduta 328
01/04/2025
ĦAL TARXIEN - PROĠETT TA’ RIĠENERAZZJONI QUDDIEM IL-KNISJA PARROKKJALI
26876. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għat-Trasport, l-Infrastruttura u x-Xogħlijiet Pubbliċi: B’referenza għat-tweġibiet tal-mistoqsijiet parlamentari 9428, 17201 u 24341, jista’ l-Ministru jgħid f’liema stadju jinsab il-proġett taz-zuntier tal-Knisja Parrokkjali ta’ Ħal Tarxien u tal-pjazza ta’ quddiemha?
25/03/2025
ONOR. CHRIS
BONETT: Ninforma lill-Onor. Interpellant li l-kuntratt ġie
ffirmat mal-Kuntrattur li min-naħa tiegħu huwa mistenni li jipprepara
d-dokumenti meħtieġa qabel ikun jista’ jibda x-xogħol.
Seduta 328
01/04/2025
ĠURI PENDENTI
26875. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Ġustizzja u r-Riforma tas-Settur tal-Kostruzzjoni: B’referenza għat-tweġiba tal-mistoqsija parlamentari 25962, jista’ l-Ministru jindika kemm mill-persuni li għandhom ġuri pendenti kienu jinsabu fil-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin sal-aħħar ta’ Frar 2025?
25/03/2025
ONOR. JONATHAN
ATTARD: Ninforma lill-Onor. Interpellant illi sal-aħħar ta’
Frar 2025 kien hemm wieħed u tletin (31) persuna fil-Faċilità Korrettiva ta’
Kordin illi għandhom ġuri pendenti.
Seduta 328
01/04/2025
UNJONI EWROPEA U L-KUNSILL TAL-EWROPA - LAQGĦAT
26874. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Ekonomija, l-Intrapriża u Proġetti Strateġiċi: B’referenza għat-tweġiba tal-mistoqsija parlamentari 25710, jista’ l-Ministru jindika bil-preċiż l-laqgħat li għandu jattendi jew li diġà attenda bid-dati relattivi?
25/03/2025
ONOR. SILVIO SCHEMBRI:
Ninforma
l-Onor. Interpellant li m’għandix xi n¿id mar-risposta li ngħatat
għall-mistoqsija parlamentari 25710.
Seduta
328
UNJONI EWROPEA U L-KUNSILL TAL-EWROPA - LAQGĦAT
26873. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Ġustizzja u r-Riforma tas-Settur tal-Kostruzzjoni: B’referenza għat-tweġiba tal-mistoqsija parlamentari 25713, jista’ l-Ministru jindika bil-preċiż il-laqgħat li għandu jattendi jew li diġà attenda bid-dati relattivi?
25/03/2025
ONOR. JONATHAN
ATTARD: Ninforma lill-Onor. Interpellant li fis-7 ta’ Marzu
ta’ din is-sena attendejt għal-laqgħa tal-Justice and Home Affairs Council.
Apparti din sa’ l-ewwel sitt xhur tas-sena 2025, hemm skedati Justice and Home
Affairs Councils ieħor ġewwa l-Lussemburgu, kif ukoll laqgħat u konferenzi
varji fi ħdan il-Kunsill tal-Ewropa ġewwa Strasburgu.
Seduta 328
01/04/2025
FIL-PASSAT, IL-FUTUR
1. Għada pajjiżna ser ikun qiegħed jieqaf sabiex ifakkar Jum Nazzjonali partikolari. Wieħed li ffurmana wkoll, anke jekk għad hemm xi wħud li ma jidentifikawx ruħhom mal-kunċett. Iwettaq dan għax hemm realtà li bidlet diversi xenarji li pajjiżna kien qiegħed, fil-verità, ħiereġ minnhom. Min huwa mimli fil-memorja jagħraf li dak li seħħ fl-1979 huwa pass li la għandna mmorru lura minnu, u wisq inqas nippruvaw inċekknu l-impatt sħiħ tiegħu. F’dan kien effettivament l-ewwel darba f’ħafna sekli fejn ma kienx hemm aktar il-preżenza ta’ forzi militari ta’ stati oħra f’pajjiżna. Preżenti għal diversi raġunijiet, u dan l-iktar fiċ-ċentralità tal-pajjiż tagħna fil-Baħar Mediterran, kif ukoll fl-għażliet ta’ missirijietna.
Preżenza militari
2. Irid jingħad f’dan li kienet għażla tagħna, ċertament ta’ qabilna li l-Imperu Ingliż, bis-saħħa militari tiegħu ġie hawn u kienet bl-istess volontà iktar reċenti li ma baqax. Dan f’żewġ istanzi, bil-proċess l-ewwel tal-Indipendenza u wara bil-31 ta’ Marzu. Kienu mumenti fejn għad-differenza ta’ renjanti oħra, in-nuqqas tal-preżenza tagħhom ġie minħabba l-bdil fis-saħħa u d-dominanza politika ta’ dak il-perjodu. Rabtiet u interazzjoni li ma kienx hemm ma’ ebda forza militari preċedenti preżenti hawn. Dan ħa l-ħin tiegħu, imma fil-fatt huwa ċelebrazzjoni ta’ kif baqgħu r-rapporti li bqajna nagħrfu l-ħtieġa li nfakkru.
Parti minn proċess
3. Fil-fatt aħna rridu nagħrfu dejjem aktar li aħna fortunatament parti minn wirt ta’ ċiviltà li jsawwarna. Dik li kellna u li għaqqadna wkoll mal-preżenza, kultura u ideat li l-Imperu Ingliż ġieb miegħu. Hawn għandna nirrikonoxxu li hemm għeruq ġejjin minn numru ta’ ċentri ta’ influwenza politika, imma l-iktar kulturali, fil-Baħar li minnu ħarġet iċ-ċiviltà. Dawk li napprezza aktar f’dawk li, kif qrajt reċentement, huma ferm iktar fil-fond milli naħsbu. Jinsabu hemm, anke jekk mhumiex imfakkra jew xi drabi apprezzati. Anzi, darba minsija u mwarrba fil-ġenb, qishom mhumiex hemm.
Mill-ġdid
4. Kif jgħid George Weigel, li qiegħed insibni napprezza aktar: “The deeper taproots of our civilization lie in cultural soil nurtured by the fruitful and creative interaction of Jerusalem, Athens, and Rome: biblical religion from which the West learned that history is a purposeful journey into the future, not just one damn thing after another; Greek rationality, which taught the West that there are truths embedded in the world and in us, and that we have access to those truths embedded in the world and in us, and that we have access to those truths through the arts of reason, and Roman jurisprudene, which taught the West the superiority of the rule of law over the law of brute force and raw coercion.” (L-għeruq l-aktar fondi taċ-ċiviltà tagħna qegħdin fil-ħamrija kulturali li hija msoqqija mill-interazzjoni kreattiva ta’ Ġerusalemm, Ateni u Ruma: reliġjon biblika li minnha l-Oċċident tgħallem li l-istorja hija vjaġġ bi skop fil-futur, mhux sempliċement ħaġa ġġib l-oħra; ir-razzjonalità Griega, li għallmitna li hemm veritajiet li huma miżrugħa fid-dinja u fina, u li għandna aċċess għal dawn il-veritajiet permezz tal-arti tar-raġuni; u s-sistema ġuridika Rumana, li għallmitna s-superjorità tal-liġi fuq dik tal-impożizzjoni jew dik tal-ġungla.)
Tlett pilastri
5. Aħna għalhekk parti minn dawn it-tlett pilastri interdipendenti, imma fl-istess ħin li jinfurzaw u jiggvernaw id-dinamika u l-kumplessità tal-kultura tagħna. Aħna għandna wirt partikolari li fil-jiem nazzjonali għandna napprezzaw u nirriflettu fuqu. Bih għandna identità separata u distinta minn dik ta’ oħrajn. Bih nistgħu niddeċiedu separatament skont il-kriterji u l-esiġenzi tagħna. Pajjiżna huwa uniku, ċertament, però mhuwiex nieqes miċ-ċiviltà u wisq inqas mir-raġuni u l-użu tajjeb tal-liġi. Fil-passat tagħna, diversi mexxejja politiċi u reliġjużi dan għarfuh. Fil-Partit Nazzjonalista wkoll, b’mod iktar dirett u b’għarfien sħiħ tiegħu. Għax hemm lezzjoni ċara ħafna għalina: dak li qed ngħixu llum huwa parti minn dak li ser ngħaddu minnu għada. Proprju għalhekk li għandna nagħrfu li fil-passat hemm il-futur sħiħ tagħna.
Preżenza militari
2. Irid jingħad f’dan li kienet għażla tagħna, ċertament ta’ qabilna li l-Imperu Ingliż, bis-saħħa militari tiegħu ġie hawn u kienet bl-istess volontà iktar reċenti li ma baqax. Dan f’żewġ istanzi, bil-proċess l-ewwel tal-Indipendenza u wara bil-31 ta’ Marzu. Kienu mumenti fejn għad-differenza ta’ renjanti oħra, in-nuqqas tal-preżenza tagħhom ġie minħabba l-bdil fis-saħħa u d-dominanza politika ta’ dak il-perjodu. Rabtiet u interazzjoni li ma kienx hemm ma’ ebda forza militari preċedenti preżenti hawn. Dan ħa l-ħin tiegħu, imma fil-fatt huwa ċelebrazzjoni ta’ kif baqgħu r-rapporti li bqajna nagħrfu l-ħtieġa li nfakkru.
Parti minn proċess
3. Fil-fatt aħna rridu nagħrfu dejjem aktar li aħna fortunatament parti minn wirt ta’ ċiviltà li jsawwarna. Dik li kellna u li għaqqadna wkoll mal-preżenza, kultura u ideat li l-Imperu Ingliż ġieb miegħu. Hawn għandna nirrikonoxxu li hemm għeruq ġejjin minn numru ta’ ċentri ta’ influwenza politika, imma l-iktar kulturali, fil-Baħar li minnu ħarġet iċ-ċiviltà. Dawk li napprezza aktar f’dawk li, kif qrajt reċentement, huma ferm iktar fil-fond milli naħsbu. Jinsabu hemm, anke jekk mhumiex imfakkra jew xi drabi apprezzati. Anzi, darba minsija u mwarrba fil-ġenb, qishom mhumiex hemm.
Mill-ġdid
4. Kif jgħid George Weigel, li qiegħed insibni napprezza aktar: “The deeper taproots of our civilization lie in cultural soil nurtured by the fruitful and creative interaction of Jerusalem, Athens, and Rome: biblical religion from which the West learned that history is a purposeful journey into the future, not just one damn thing after another; Greek rationality, which taught the West that there are truths embedded in the world and in us, and that we have access to those truths embedded in the world and in us, and that we have access to those truths through the arts of reason, and Roman jurisprudene, which taught the West the superiority of the rule of law over the law of brute force and raw coercion.” (L-għeruq l-aktar fondi taċ-ċiviltà tagħna qegħdin fil-ħamrija kulturali li hija msoqqija mill-interazzjoni kreattiva ta’ Ġerusalemm, Ateni u Ruma: reliġjon biblika li minnha l-Oċċident tgħallem li l-istorja hija vjaġġ bi skop fil-futur, mhux sempliċement ħaġa ġġib l-oħra; ir-razzjonalità Griega, li għallmitna li hemm veritajiet li huma miżrugħa fid-dinja u fina, u li għandna aċċess għal dawn il-veritajiet permezz tal-arti tar-raġuni; u s-sistema ġuridika Rumana, li għallmitna s-superjorità tal-liġi fuq dik tal-impożizzjoni jew dik tal-ġungla.)
Tlett pilastri
5. Aħna għalhekk parti minn dawn it-tlett pilastri interdipendenti, imma fl-istess ħin li jinfurzaw u jiggvernaw id-dinamika u l-kumplessità tal-kultura tagħna. Aħna għandna wirt partikolari li fil-jiem nazzjonali għandna napprezzaw u nirriflettu fuqu. Bih għandna identità separata u distinta minn dik ta’ oħrajn. Bih nistgħu niddeċiedu separatament skont il-kriterji u l-esiġenzi tagħna. Pajjiżna huwa uniku, ċertament, però mhuwiex nieqes miċ-ċiviltà u wisq inqas mir-raġuni u l-użu tajjeb tal-liġi. Fil-passat tagħna, diversi mexxejja politiċi u reliġjużi dan għarfuh. Fil-Partit Nazzjonalista wkoll, b’mod iktar dirett u b’għarfien sħiħ tiegħu. Għax hemm lezzjoni ċara ħafna għalina: dak li qed ngħixu llum huwa parti minn dak li ser ngħaddu minnu għada. Proprju għalhekk li għandna nagħrfu li fil-passat hemm il-futur sħiħ tagħna.
26.3.25
KUNSILL LOKALI TAŻ-ŻEJTUN - RIVISTI PPUBBLIKATI
26274. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: Jista’ l-Ministru jgħid kemm-il rivista ħareġ il-Kunsill Lokali taż-Żejtun matul is-snin 2021, 2022, 2023 u 2024 biex jinforma l-lokalità b’dak li qiegħed jiġri fl-istess lokalità u kemm kienet in-nefqa rispettiva? Jista’ jgħid ukoll kemm kien in-numru ta’ pubblikazzjonijiet stampati u jqiegħed kopja fuq il-Mejda tal-Kamra?
05/03/2025
ONOR. OWEN BONNICI: Ninsab infurmat li l-Kunsill
Lokali taż-Żejtun ħareġ rivista waħda fl-2024
b’nefqa ta’ €4,037.25. Qed inpoġġi fuq il-Mejda tal-Kamra kopja
tar-rivista.
Seduta 326
ĦAL TARXIEN - SKOLA TAL-PRIMARJA L-ANTIKA
26273. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Edukazzjoni, l-Isport, iż-Żgħażagħ, ir-Riċerka u l-Innovazzjoni: Jista’ l-Ministru jgħid x’użu qiegħed isir jew ser isir mill-Iskola tal-Primarja l-antika f’Ħal Tarxien?
05/03/2025
ONOR. CLIFTON GRIMA: Ninforma lill-Onor. Interpellant
li l-iskola msemmija qed tintuża bħala skola.
Seduta 326
25/03/2025
KUNSILL LOKALI TAL-FGURA - RIVISTI PPUBBLIKATI
26272. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: Jista’ l-Ministru jgħid kemm-il rivista ħareġ il-Kunsill Lokali tal-Fgura matul is-snin 2021, 2022, 2023 u 2024 biex jinforma l-lokalità b’dak li qiegħed jiġri fl-istess lokalità u kemm kienet in-nefqa rispettiva? Jista’ jgħid ukoll kemm kien in-numru ta’ pubblikazzjonijiet stampati u jqiegħed kopja fuq il-Mejda tal-Kamra?
05/03/2025
ONOR. OWEN BONNICI: Ninsab infurmat li l-Kunsill
Lokali tal-Fgura ħareġ żewġ rivisti fis-snin 2021 u 2022 b’nefqa ta’ €1,605.00
u € 3,640.25 rispettivament.
Qed inpoġġi fuq il-Mejda tal-Kamra kopja tar-rivisti.
Seduta 326
25/03/2025
ĦAL TARXIEN - TRIQ L-ISKOLA - XOGĦLIJIET
26271. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Ambjent, l-Enerġija u l-Indafa Pubblika: Tista’ l-Ministru tgħid x’xogħlijiet qed jsiru fi Triq l-Iskola, f’Ħal Tarxien u kemm ser jiswew?
05/03/2025
ONOR. MIRIAM DALLI: Ninforma lill-Onor. Interpellant
li bħala parti mit-tieni fażi ta’ rinfurzar tas-sistema tad-distribuzzjoni
tal-elettriku, fejn fl-ewwel fażi tpoġġew aktar minn 82 kilometru ta’ cables
ġodda, Enemalta qed tqiegħed 60 kilometru ieħor ta’ cables ġodda taħt l-art
f’diversi lokalitajiet inkluż f’Ħal Tarxien. Billi x-xogħlijiet huma kkordinati
minn Infrastructre Malta, flimkien ma’ interventi infrastrutturali oħrajn li se
twettaq fiż-żona indikata, nitlob lill-Onor. Interpellant biex jirreferi
l-mistoqsija lill-Ministeru konċernat.
Seduta 326
25/03/2025
ĦAL TARXIEN - TRIQ L-ISKOLA - XOGĦLIJIET
26270. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: Jista’ l-Ministru jgħid x’xogħlijiet qed isiru fi Triq l-Iskola, f’Ħal Tarxien u kemm ser jiswew?
05/03/2025
ONOR. OWEN BONNICI: Nitlob lill-Onor. Interpellant
biex jagħmel din il-mistoqsija parlamentari lill-Ministeru kkonċernat.
Seduta 326
25/03/2025
ĦAL TARXIEN - TRIQ L-ISKOLA - XOGĦLIJIET
26269. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għat-Trasport, l-Infrastruttura u x-Xogħlijiet Pubbliċi: Jista’ l-Ministru jgħid x’xogħlijiet qed isiru fi Triq l-Iskola, f’Ħal Tarxien u kemm ser jiswew?
05/03/2025
ONOR. CHRIS BONETT: Ninforma lill-Onor. Interpellant
illi Triq l-Iskola hija parti minn numru ta’ toroq b’xogħlijiet tal-Enemalta
f’Ħal Tarxien. Ix-xogħlijiet kienu jinkludu tqattigħ ta’ trinek f’diversi toroq
sabiex tpoġġew cables tal-Enemalta. Saru wkoll xogħlijiet ta’ rimedju fuq
bankini li ġew affettwati mit-tqattigħ tat-trinek. Minħabba li l-proġett
jinkludi numri ta’ toroq, l-ispiża ta’ Triq l-Iskola waħedha ma tistax tiġi
kkalkulata.
Seduta 326
25/03/2025
IL-BAŻI GĦANDHA VUĊI
1. Fost il-kitba li nsibu fil-kultura tagħna, dik li aħna werrieta tagħha, hemm ittra interessanti mhux tant magħrufa. Iktar għarfa u diretta, mingħajr pariri żbaljati. Waħda li għandha l-punti validi u hija f’kuntrast ukoll ma’ oħrajn. Għax f’ċerti mumenti hemm wisq dawk li jemmnu u jimxu fuq dak li kiteb Niccolò Macchiavelli (1469-1527) fil-ktejjeb tiegħu Il Principe (1513). Dawk li jaħsbu li l-politika t-tajba ssir bil-linja li fiha l-ħatfa tal-poter tiġġustifika kull azzjoni. Mentri hemm iktar f’ittra mimlija b’pariri li Quintus Tullius Cicero (102-43 QK) jgħaddi lil ħuħ, Marcus Tullio Cicero (106-43 QK), dak il-ħin kandidat għall-Konsolat, f’dak li għandu jwettaq biex jiġi elett. Waħda li hija pożittiva u mhux negattiva, miftuħa u mhux repressiva, dik li titlob il-kunsens politiku u mhux timponih.
Parir ċar
2. Fiha hemm numru ta’ pariri ċari ħafna lil min qiegħed jitlob li jiġi elett. Jibda, però, b’żewġ dmirijiet. Huwa jgħidlu: “Et petitio magistratus divisa est in duarum rationum diligentiam, quarum altera in amicorum studiis, altera in popolari volontate ponenda est.” (Meta wieħed ikun qiegħed jikkontesta għandu żewġ linji ta’ ħidma: l-ewwel li jġib l-appoġġ tal-ħbieb u wara li jirbaħ il-volontà tal-poplu.) Pariri tajba, forsi wkoll ovvji, imma li huwa dejjem mhux indikat li tinjorahom. Jgħoddu fuq żewġ livelli: dawk personali meta l-kandidat ikun waħdu bħal Ċiċerun, jew jagħraf li jrid jaqdef għal rasu. Jgħoddu aktar, u f’kuntest differenti, meta jkun hemm partit politiku sħiħ li jrid jikkontesta fis-sistema demokratika.
Bdil fl-ideat
3. F’dan wieħed irid jagħraf numru ta’ punti fost id-diversi li hemm jiġru fuq fomm il-bażi tal-Partit. Dan aktar fl-għarfien li hemm id-differenza bejn dawk li huma fil-poter u moħħhom iffukat biex jibqgħu jżommuh, u dawk fl-Oppożizzjoni li jridu jaraw kif ser jidħlu huma fis-siġġu. Jinteressana minn dawk tat-tieni kategorija: l-ewwel għax il-pajjiż għandu bżonn bidla; u t-tieni għax il-Partit Nazzjonalista jixraq li jkun lura hemm. Biss l-intenzjonijiet u d-direzzjonijiet mhumiex dejjem kapaċi jaħdmu id f’id. Hemm ħafna fil-poplu li jagħrfu l-pożizzjoni attwali. Jagħrfu dak li ninsabu fih fis-sens li hemm ir-realpolitik: dik li minkejja d-dnubiet mortali li l-Gvern kien, u jidher li għadu kapaċi jwettaq, xorta ma hemmx bdil fil-barometru tal-kunsensi elettorali.
Hemm tessut soċjali
4. Hemm f’dan storja twila ta’ Partit li rnexxilu, tul snin twal, jirrappreżenta lil diversi fil-pajjiż. Mhuwiex fil-maġġoranza, u ilu ma jkun, imma almenu fil-mument partikolari, minkejja kollox għadu jżomm madwar 40% tal-elettorat. Vera għandu bżonn 11% oħra, u hawn l-argument huwa kif wieħed jista’ jieħu l-pariri ta’ dak ir-Ruman Quintus Tullius Cicero biex iżidhom. Forsi f’dan il-mument partikolari hemm bżonn aktar l-għarfien ta’ dak li hu l-bażi tal-Partit li għadha ħajja hemm, minkejja d-diffikultajiet organizzattivi u amministrattivi li trid u tippretendi mingħandna. Jista’ jkun li naqsu dawk li jattendu l-bini tal-każini, imma dan ma jfissirx li ma sarux mobbli f’postijiet oħra. Dak li wħud jidher li ma jagħtux piż biżżejjed għalih huwa proprju l-kontra għax hemm diskussjoni ħajja u kostanti għaddejja. Mhux neċessarjament mismugħa, informata, u wisq inqas preparata imma attiva ħafna.
Kif tħabbar u tkabbar
5. F’dan huwa ċar u evidenti li l-Partit irid jifhem li hemm bidla fil-mentalità li trid issir ftit aktar. M’aħniex fil-Gvern u ma nistgħux naħsbu jew naġixxu aktar bħallikieku qegħdin hemm. It-tieni: m’aħniex ġabra ta’ partiti f’daqqa f’wieħed. Fis-sens li kull kandidat, minn fuq s’isfel, mhuwiex la xi forma ta’ monarka u anqas waħdu, imma huwa f’daqqa ma’ oħrajn bħalu. Anqas, fit-tielet, ma tista’ tibqa’ għaddejja l-mentalità ta’ dawk li jħallu lill-oħrajn jgħidu u jinjoraw l-argumenti li jressqu. Ħafna, fil-bażi, proprju fuq dan issibhom jiddiskutu u jilmentaw. Għax biex l-uffiċjal tal-Partit jew id-deputat jew il-kunsillier jimxi ma jistax jitlaq għal rasu, imma jrid ikollu l-bażi elettorali warajh. Irid jitlaq billi jħares sew lura u jifhem il-polz politiku u mhux jitlaq waħdu fl-immaġinazzjoni li b’dak li ser jgħid jew jagħmel ser iġib lil ħafna jiġru warajh. Għax f’dan isib minflok lil min ma tantx jaqbel u jikteb fil-mezzi varji soċjali u tradizzjonali daqqa bid-diplomazija u daqq’oħra b’ferm inqas f’dak li jaħseb.
Snakes and Ladders
6. Hemm din il-logħba ta’ kif titla’ ’l fuq u tinżel malajr ’l isfel li ħafna ma jieħdux. Jaħsbu fil-pariri tal-mument u impulsivi tagħhom li tista’ tixħet id-dadi u taħseb li inti tant tajjeb u kapaċi li ser tikkontrolla li ġġib in-numru minn wieħed sa sitta preċiż. Mentri, kif naraw, dan ma jgħoddx għax il-politika hija xjenza ċara u mhux logħob tal-azzard. Forsi inqas protagonisti, inqas diskors żejjed u inqas konfrontazzjoni inutili jafu jġibuna lura fil-konnessjoni mal-bażi Demokratika-Kristjana tal-Partit. Pass lura huwa aħjar u fil-mument partikolari l-kawtela hija aktar determinanti. Anzi, is-silenzju aqwa. Aktar dożi fl-umiltà li wieħed jagħraf li huwa parti mill-partit sħiħ, u li mhuwiex waħdu. Is-sigriet li sarraf fit-tul fis-snin passati huwa proprju dan: li l-Partit iħares li jkun Demokratiku-Kristjan fil-valuri tiegħu. Il-bnedmin jivvutawlu għax huwa dak tas-soluzzjonijiet fil-moderazzjoni, fl-attenzjoni tal-isfidi li l-poplu jaffronta u fil-valuri Nsara.
Linja politika
7. F’dawn il-jiem ser ikun hemm għall-bejgħ il-ktieb Più Uno ta’ Ernesto Maria Ruffini (1969). Fih, dan l-avukat intelliġenti jgħidilna: “Perché l’unico modo di andare avanti è farlo insieme, in prima personale plurale. Ogni giorno, più uno!”. Dak li aħna wkoll nagħrfu, għax aħna parti mill-wirt ta’ linja politika ċara, stabbli u kostanti. M’hemmx bżonn nibdlu dak li ħadem imma li nħaddmu wkoll tajjeb dak li għandna. F’dan wieħed irid jibda billi jmur lura lejn il-bażi tal-Partit. Wieħed minn fost il-bażi, il-Ħadd li għadda fl-Independent qalilna: “Grassroots engagement cannot be an afterthought.”. Għandu raġun. Irid jiġu koltivat, impenjat u involut. Biss dan jeħodna għat-tieni punt fil-pariri ta’ Quintus Tullius Cicero: kif iżżid il-kunsens elettorali. Kif ukoll ġustament irrimarka dan il-kittieb, ċertament għax irid il-ġid u jrid li l-pożizzjoni tinbidel fiż-żieda: “People will not vote for an opposition that merely reacts to Labour mistakes. They will vote for a party that inspires confidence, offers proper solutions and addresses their concerns.” F’dan proprju tinsab miftuħa l-isfida tagħna ’l quddiem.
Nikteb
8. F’dan għalhekk nersaq nikteb dan l-artiklu bi ħsieb ċar. Dak li nkompli ngħin aktar sabiex il-Partit li ilni nimmilita fih ikun f’pożizzjoni politika aħjar. Ilni nagħti sehmi għax nemmen li huwa strument ta’ bidla. Nista’, kif nintalab ukoll, li nħalli kollox għaddej. Imma jekk irridu nġibu progress f’dan il-pajjiż naħseb li dik mhijiex il-pożizzjoni politika ġusta. Nemmen li rridu ninvolvu aktar bnedmin u nifhmu li min jikteb irid l-affarijiet sewwa u jrid jieħu sehem fil-proċess sabiex dawn jinbidlu. Nemmen li l-bażi elettorali tal-Partit għandha ħafna xi tgħid, li trid ħafna iktar mingħandna u dan għax trid bidla fil-Gvern tal-ġurnata. X’partit inkunu mingħajr bażi, u daqshekk ieħor jekk sentejn qabel l-elezzjoni ġenerali, li huma determinanti għall-futur, ma nassigurawx il-parteċipazzjoni attiva tagħha? Ejja nifhmu li din il-bażi għandna vuċi u ejja nifhmu li għandna nagħtuha widen.
Parir ċar
2. Fiha hemm numru ta’ pariri ċari ħafna lil min qiegħed jitlob li jiġi elett. Jibda, però, b’żewġ dmirijiet. Huwa jgħidlu: “Et petitio magistratus divisa est in duarum rationum diligentiam, quarum altera in amicorum studiis, altera in popolari volontate ponenda est.” (Meta wieħed ikun qiegħed jikkontesta għandu żewġ linji ta’ ħidma: l-ewwel li jġib l-appoġġ tal-ħbieb u wara li jirbaħ il-volontà tal-poplu.) Pariri tajba, forsi wkoll ovvji, imma li huwa dejjem mhux indikat li tinjorahom. Jgħoddu fuq żewġ livelli: dawk personali meta l-kandidat ikun waħdu bħal Ċiċerun, jew jagħraf li jrid jaqdef għal rasu. Jgħoddu aktar, u f’kuntest differenti, meta jkun hemm partit politiku sħiħ li jrid jikkontesta fis-sistema demokratika.
Bdil fl-ideat
3. F’dan wieħed irid jagħraf numru ta’ punti fost id-diversi li hemm jiġru fuq fomm il-bażi tal-Partit. Dan aktar fl-għarfien li hemm id-differenza bejn dawk li huma fil-poter u moħħhom iffukat biex jibqgħu jżommuh, u dawk fl-Oppożizzjoni li jridu jaraw kif ser jidħlu huma fis-siġġu. Jinteressana minn dawk tat-tieni kategorija: l-ewwel għax il-pajjiż għandu bżonn bidla; u t-tieni għax il-Partit Nazzjonalista jixraq li jkun lura hemm. Biss l-intenzjonijiet u d-direzzjonijiet mhumiex dejjem kapaċi jaħdmu id f’id. Hemm ħafna fil-poplu li jagħrfu l-pożizzjoni attwali. Jagħrfu dak li ninsabu fih fis-sens li hemm ir-realpolitik: dik li minkejja d-dnubiet mortali li l-Gvern kien, u jidher li għadu kapaċi jwettaq, xorta ma hemmx bdil fil-barometru tal-kunsensi elettorali.
Hemm tessut soċjali
4. Hemm f’dan storja twila ta’ Partit li rnexxilu, tul snin twal, jirrappreżenta lil diversi fil-pajjiż. Mhuwiex fil-maġġoranza, u ilu ma jkun, imma almenu fil-mument partikolari, minkejja kollox għadu jżomm madwar 40% tal-elettorat. Vera għandu bżonn 11% oħra, u hawn l-argument huwa kif wieħed jista’ jieħu l-pariri ta’ dak ir-Ruman Quintus Tullius Cicero biex iżidhom. Forsi f’dan il-mument partikolari hemm bżonn aktar l-għarfien ta’ dak li hu l-bażi tal-Partit li għadha ħajja hemm, minkejja d-diffikultajiet organizzattivi u amministrattivi li trid u tippretendi mingħandna. Jista’ jkun li naqsu dawk li jattendu l-bini tal-każini, imma dan ma jfissirx li ma sarux mobbli f’postijiet oħra. Dak li wħud jidher li ma jagħtux piż biżżejjed għalih huwa proprju l-kontra għax hemm diskussjoni ħajja u kostanti għaddejja. Mhux neċessarjament mismugħa, informata, u wisq inqas preparata imma attiva ħafna.
Kif tħabbar u tkabbar
5. F’dan huwa ċar u evidenti li l-Partit irid jifhem li hemm bidla fil-mentalità li trid issir ftit aktar. M’aħniex fil-Gvern u ma nistgħux naħsbu jew naġixxu aktar bħallikieku qegħdin hemm. It-tieni: m’aħniex ġabra ta’ partiti f’daqqa f’wieħed. Fis-sens li kull kandidat, minn fuq s’isfel, mhuwiex la xi forma ta’ monarka u anqas waħdu, imma huwa f’daqqa ma’ oħrajn bħalu. Anqas, fit-tielet, ma tista’ tibqa’ għaddejja l-mentalità ta’ dawk li jħallu lill-oħrajn jgħidu u jinjoraw l-argumenti li jressqu. Ħafna, fil-bażi, proprju fuq dan issibhom jiddiskutu u jilmentaw. Għax biex l-uffiċjal tal-Partit jew id-deputat jew il-kunsillier jimxi ma jistax jitlaq għal rasu, imma jrid ikollu l-bażi elettorali warajh. Irid jitlaq billi jħares sew lura u jifhem il-polz politiku u mhux jitlaq waħdu fl-immaġinazzjoni li b’dak li ser jgħid jew jagħmel ser iġib lil ħafna jiġru warajh. Għax f’dan isib minflok lil min ma tantx jaqbel u jikteb fil-mezzi varji soċjali u tradizzjonali daqqa bid-diplomazija u daqq’oħra b’ferm inqas f’dak li jaħseb.
Snakes and Ladders
6. Hemm din il-logħba ta’ kif titla’ ’l fuq u tinżel malajr ’l isfel li ħafna ma jieħdux. Jaħsbu fil-pariri tal-mument u impulsivi tagħhom li tista’ tixħet id-dadi u taħseb li inti tant tajjeb u kapaċi li ser tikkontrolla li ġġib in-numru minn wieħed sa sitta preċiż. Mentri, kif naraw, dan ma jgħoddx għax il-politika hija xjenza ċara u mhux logħob tal-azzard. Forsi inqas protagonisti, inqas diskors żejjed u inqas konfrontazzjoni inutili jafu jġibuna lura fil-konnessjoni mal-bażi Demokratika-Kristjana tal-Partit. Pass lura huwa aħjar u fil-mument partikolari l-kawtela hija aktar determinanti. Anzi, is-silenzju aqwa. Aktar dożi fl-umiltà li wieħed jagħraf li huwa parti mill-partit sħiħ, u li mhuwiex waħdu. Is-sigriet li sarraf fit-tul fis-snin passati huwa proprju dan: li l-Partit iħares li jkun Demokratiku-Kristjan fil-valuri tiegħu. Il-bnedmin jivvutawlu għax huwa dak tas-soluzzjonijiet fil-moderazzjoni, fl-attenzjoni tal-isfidi li l-poplu jaffronta u fil-valuri Nsara.
Linja politika
7. F’dawn il-jiem ser ikun hemm għall-bejgħ il-ktieb Più Uno ta’ Ernesto Maria Ruffini (1969). Fih, dan l-avukat intelliġenti jgħidilna: “Perché l’unico modo di andare avanti è farlo insieme, in prima personale plurale. Ogni giorno, più uno!”. Dak li aħna wkoll nagħrfu, għax aħna parti mill-wirt ta’ linja politika ċara, stabbli u kostanti. M’hemmx bżonn nibdlu dak li ħadem imma li nħaddmu wkoll tajjeb dak li għandna. F’dan wieħed irid jibda billi jmur lura lejn il-bażi tal-Partit. Wieħed minn fost il-bażi, il-Ħadd li għadda fl-Independent qalilna: “Grassroots engagement cannot be an afterthought.”. Għandu raġun. Irid jiġu koltivat, impenjat u involut. Biss dan jeħodna għat-tieni punt fil-pariri ta’ Quintus Tullius Cicero: kif iżżid il-kunsens elettorali. Kif ukoll ġustament irrimarka dan il-kittieb, ċertament għax irid il-ġid u jrid li l-pożizzjoni tinbidel fiż-żieda: “People will not vote for an opposition that merely reacts to Labour mistakes. They will vote for a party that inspires confidence, offers proper solutions and addresses their concerns.” F’dan proprju tinsab miftuħa l-isfida tagħna ’l quddiem.
Nikteb
8. F’dan għalhekk nersaq nikteb dan l-artiklu bi ħsieb ċar. Dak li nkompli ngħin aktar sabiex il-Partit li ilni nimmilita fih ikun f’pożizzjoni politika aħjar. Ilni nagħti sehmi għax nemmen li huwa strument ta’ bidla. Nista’, kif nintalab ukoll, li nħalli kollox għaddej. Imma jekk irridu nġibu progress f’dan il-pajjiż naħseb li dik mhijiex il-pożizzjoni politika ġusta. Nemmen li rridu ninvolvu aktar bnedmin u nifhmu li min jikteb irid l-affarijiet sewwa u jrid jieħu sehem fil-proċess sabiex dawn jinbidlu. Nemmen li l-bażi elettorali tal-Partit għandha ħafna xi tgħid, li trid ħafna iktar mingħandna u dan għax trid bidla fil-Gvern tal-ġurnata. X’partit inkunu mingħajr bażi, u daqshekk ieħor jekk sentejn qabel l-elezzjoni ġenerali, li huma determinanti għall-futur, ma nassigurawx il-parteċipazzjoni attiva tagħha? Ejja nifhmu li din il-bażi għandna vuċi u ejja nifhmu li għandna nagħtuha widen.
KUNSILL LOKALI TAL-GUDJA - RIVISTI PPUBBLIKATI
26268. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: Jista’ l-Ministru jgħid kemm-il rivista ħareġ il-Kunsill Lokali tal-Gudja matul is-snin 2021, 2022, 2023 u 2024 biex jinforma l-lokalità b’dak li qiegħed jiġri fl-istess lokalità u kemm kienet in-nefqa rispettiva? Jista’ jgħid ukoll kemm kien in-numru ta’ pubblikazzjonijiet stampati u jqiegħed kopja fuq il-Mejda tal-Kamra?
05/03/2025
ONOR. OWEN BONNICI: Ninsab infurmat mill-Kunsill
Lokali Gudja li matul is-snin imsemmija ma ppublika l-ebda rivista minħabba li
juża mezzi oħra biex ixerred l-informazzjoni.
Seduta 325
24/03/2025
KUNSILL LOKALI TA’ ĦAL TARXIEN - RIVISTI PPUBBLIKATI
26267. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: Jista’ l-Ministru jgħid kemm-il rivista ħareġ il-Kunsill Lokali ta’ Ħal Tarxien matul is-snin 2021, 2022, 2023 u 2024 biex jinforma l-lokalità b’dak li qiegħed jiġri fl-istess lokalità u kemm kienet in-nefqa rispettiva? Jista’ jgħid ukoll kemm kien in-numru ta’ pubblikazzjonijiet stampati u jqiegħed kopja fuq il-Mejda tal-Kamra?
05/03/2025
ONOR. OWEN BONNICI: Ninsab infurmat li l-Kunsill
Lokali Ħal Tarxien ħareġ l-ewwel rivista f’ Lulju 2024 b’nefqa ta’ €318. Fi Frar 2025 tqassmet it-tieni pubblikazzjoni
iżda l-Kunsill għadu ma rċeviex il-kont tan-nefqa.
Qed inpoġġi fuq il-mejda tal-kamra kopja diġitali
tar-rivisti.
Seduta 325
24/03/2025
IL-BIRGU - FORTIZZA TA’ SANT’ANĠLU - CONTAINERS
26266. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Ekonomija, l-Intrapriża u Proġetti Strateġiċi: Jista’ l-Ministru jgħid jekk in-numru ta’ containers li hemm quddiem il-Fortizza ta’ Sant’Anġlu fil-Birgu humiex qegħdin jostakolaw il-vista u l-ispazju?
05/03/2025
ONOR. SILVIO SCHEMBRI: Ninforma l-Onor. Interpellant
jirreferi l-mistoqsija tiegħu lill-Ministru kkonċernat.
Seduta 325
24/03/2025
IL-BIRGU - FORTIZZA TA’ SANT’ANĠLU - CONTAINERS
26265. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: Jista’ l-Ministru jgħid jekk in-numru ta’ containers li hemm quddiem il-Fortizza ta’ Sant’Anġlu fil-Birgu humiex qegħdin jostakolaw il-vista u l-ispazju?
05/03/2025
ONOR. OWEN BONNICI: Nirreferi lill-Onor. Interpellant
għat-tweġiba tal-mistoqsija parlamentari 26264.
Seduta 325
24/03/2025
IL-BIRGU - FORTIZZA TA’ SANT’ANĠLU - CONTAINERS
26264. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għat-Trasport, l-Infrastruttura u x-Xogħlijiet Pubbliċi: Jista’ l-Ministru jgħid jekk in-numru ta’ containers li hemm quddiem il-Fortizza ta’ Sant’Anġlu fil-Birgu humiex qegħdin jostakolaw il-vista u l-ispazju?
05/03/2025
ONOR. CHRIS BONETT: Ninforma lill-Onor. Interpellant
li saret spezzjoni mill-Uffiċjali tal-Infurzar ta’ Transport Malta, li fiha ġie
determinat li l-containers inkwistjoni jinsabu fuq art privata.
Seduta 325
24/03/2025
KUNSILL LOKALI TA’ SANTA LUĊIJA - RIVISTI PPUBBLIKATI
26263. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: Jista’ l-Ministru jgħid kemm-il rivista ħareġ il-Kunsill Lokali ta’ Santa Luċija matul is-snin 2021, 2022, 2023 u 2024 biex jinforma l-lokalità b’dak li qiegħed jiġri fl-istess lokalità u kemm kienet in-nefqa rispettiva? Jista’ jgħid ukoll kemm kien in-numru ta’ pubblikazzjonijiet stampati u jqiegħed kopja fuq il-Mejda tal-Kamra?
05/03/2025
ONOR. OWEN BONNICI: Ninsab infurmat mill-Kunsill
Lokali ta’ Santa Luċija li fis-snin imsemmija ma ppubblika l-ebda rivista
minħabba li juża mezzi oħra biex ixerred l-informazzjoni.
Seduta 325
ĦEJJA T-TRIQ - Apprezzament tal-Arċisqof Emeritu Mons. Pawl Cremona
1. Tul din il-ġimgħa ġie msejjaħ lura sabiex jistrieħ ma’ missirijietna persuna ta’ qdusija partikolari. Nibqa’ nemmen li l-bnedmin jissejħu għal ħajja aħjar waqt li hemm fuq ikunu qed jiċċelebraw bil-kbir. Ma kienx b’kumbinazzjoni li fil-ġranet kollha tas-sena, dan l-Isqof li serviena sew, għadda għal dinja aħjar lejlet il-Festa ta’ San Ġużepp. Kif f’dan kien iggwida nhar it-30 ta’ April 2008, meta qal hekk: “Hemm ċerti affarijiet li jiġu mir-raġunar tagħna; jiġu mir-realtà tad-dinja ta’ madwarna. Imma mbagħad, il-bniedem li jkun nisrani, kultant iħares u jgħid “ħa nara Alla l-Imbierek, fil-għerf tiegħu, xi jrid jgħidli.”
Mumenti iebsa
2. Serva bħala Arċisqof ta’ Malta f’mument diffiċli ħafna u kkumplikat iżżejjed. Mill-2007 sal-2014 ġarr fuqu l-problemi li kienu ġejjin mis-snin preċedenti fuq is-soċjetà tagħna u fuq il-Knisja Kattolika. Kien jaf li l-missjoni ma kienet xejn faċli għalih f’dak il-mument storiku. Kien jaf li kien ser ikun hemm forom ta’ transizzjoni mit-tmexxija preċedenti għal dik tiegħu biex il-Knisja timxi sew fil-Millennju l-Ġdid. Iktar u iktar fl-isfond ta’ dak li kien għaddej ġewwa Ruma. Fit-tibdiliet li kienu qed isiru, l-ewwel minn id il-Qaddis Papa Ġwanni Pawlu II, għal wara Benedittu XVI. Kif ukoll ir-riżenja ta’ Benedittu, li ħasdet lid-dinja u d-dħul ta’ Papa Franġisku magħha. Dan il-bniedem qaddis, intelliġenti u għaref sew kellu ħafna x’jaffronta.
Linja differenti
3. Il-formazzjoni Dumnikana tiegħu ċertament kienet fonti determinanti fejn ried imexxina sabiex, kif kien iddikjara: “Ħejju t-Triq għall-Mulej”. Kellu linja differenti, aktar umana, viċin is-sofferenza tal-bnedmin u tal-istess Fidi tagħna. Kellu mod li fiha, u għaliha, l-istess Kurja, ma kenitx ippreparata. Biss, il-pajjiż laqgħu b’imħabba u b’entużjażmu. Rajt diversi jduru lura u jinġibdu minn kliemu u minn għemilu. Ħadd ma seta’ jgħid kelma żbaljata fuq din ir-ruħ twajba, sensittiva, umli u li f’ħafna kien qiegħed iħoss dak li kien ġej u l-ambjent li fih kellha tibda sservi l-Knisja. Dak ta’ soċjetà li tiddikjara li hija Nisranija, imma li ma tridx taċċetta l-wirt u l-passat tajjeb li hija tatna. F’dinja fejn inqas persuni jipprattikaw dak li jemmnu fih. Separazzjoni ġdida li fetħet beraħ dak li kien qiegħed jinbena biċċa biċċa fis-snin ta’ qablu.
Mexxa sewwa
4. Fil-mumenti varji li kellu quddiemu għaraf jidderieġi lil diversi bnedmin. Kellu mumenti meta ċertament kien mill-iktar onorat, bħal meta ġie f’pajjiżna l-Papa Benedittu XVI, u oħrajn diffiċli, fl-ewwel impatti tal-bidliet li d-dħul fl-Unjoni Ewropea ġieb miegħu, u ma’ dan ġarrab ukoll il-passjoni li jara l-vot favur id-dħul tad-divorzju f’pajjiżna. F’dan ħa responsabbiltà ferm iktar milli kellu. Imma l-kuraġġ li jiddikjara dak li huwa sewwa u dak li għandu jsir dejjem baqa’ jiddikjarah u jwettqu huwa stess. Niftakar b’mod partikolari fil-quddiesa sabiex jinfetaħ il-Parlament tal-10 ta’ Mejju 2008, jgħidilna lilna d-deputati eletti fil-priedka ppreparata, meditata u stampata: “L-Ispirtu s-Santu jagħti l-qawwa biex dak li inti taf u li hu tajjeb ma tibżax, ma tiddubitax li tagħmlu. Jalla l-Ispirtu s-Santu, li għamel ħwejjeġ kbar fil-bidu tal-Knisja jerġa’ jagħmel dan kollu fuqkom.”
Tista’ tkellmu
5. F’ħafna kien jispira qdusija u kunfidenza. Bnedmin li kienu qabel passi lura, issa kien jiġbidhom jersqu lejh. Ikellem lil diversi b’attenzjoni, dinjità u bl-abbiltà li jinftiehem ma’ min ikun qiegħed jikkomunika. Kelli f’dan diversi mumenti fejn stajt inkellmu fuq suġġetti varji. Kellu ċar f’moħħu li fid-dinja li qed ngħixu, in-Nisrani veru jrid jagħraf iktar il-valur tal-katakombi sabiex il-Fidi tinżamm u tibqa’ tiġi osservata. Kien dirett ħafna, mhux impulsiv. Jimmedita dwar dak li qed tgħid, u kont trid ukoll tkun attent f’dak li qiegħed tgħid miegħu. Kien deċiż jiggwida lil kull persuna ta’ rieda tajba. Iħares fit-tul u jibqa’ għaddej. Dan kemm seta’, għax ċert li f’mument kien qiegħed iħoss forom ta’ abbandun minn dawk li dmirhom kien li jsostnuh u jappoġġjawh, jew almenu li jkollhom l-għaqal u l-għerf li ma jitkellmux kuntrarjament għal dak li kien qiegħed jgħid hu. Kien hemm kontestazzjonijiet inutili u li ma jixirqux.
Ħielsa biex nimxu wara Ġesù
6. Ma kienx faċli għalih, hu li għex ħajja mhux proprju fl-għajn pubblika, li f’daqqa waħda sab ruħu hemm bl-irwiefen li dik il-pożizzjoni esponietu għalihom. Però f’qalbu u f’moħħu kellu l-għarfien tal-Istat u tar-responsabbiltà morali li kull persuna għandha. Niftakru fis-sena wara li kien f’pajjiżna Papa Benedittu XVI, li kien ċertament viċin tiegħu ħafna fil-ħsieb u fl-aġir, jindirizza lill-pajjiż fl-Indipendenza tal-2011. Hemm żewġ passi partikolari applikabbli għal kull żmien. Quddiem il-valuri tal-Ġustizzja, il-Ħniena u s-Sinċerità kien qal hekk: “Dawn huma l-virtujiet li jagħmlu soċjetà iktar umana: ġustizzja biex tagħti lil kull wieħed dak li hu tiegħu, u li ġej mid-dinjità proprja tiegħu bħala bniedem; ħniena għaliex hemm xi wħud li jridu għajnuna biex jirnexxilhom jieħdu dak li hu tagħhom; sinċerità għaliex irid ikun hemm kontinwità bejn il-moħħ, il-kliem u l-għemil tal-persuni biex dan iseħħ.” Kliem li jibqgħu dawl fid-dlam li qed ngħixu fih illum.
Sens tal-Istat
7. Kellu f’dan ukoll is-sens tal-Istat li jista’ jinbena fuq il-pilastri Nsara. Id-Demokrazija, il-Ġustizzja Soċjali huma dawn il-komponenti li jżidu fil-valur veru tagħna. Lejn l-aħħar ta’ dak l-indirizz, kien ikkonkluda hekk: “Anke l-Indipendenza u s-sovranità ta’ pajjiż tiddependi minn din is-solidarjetà fl-għemil ta’ kull ċittadin. Inkunu ħafna iktar mexjin lejn Indipendenza vera meta nifhmu li kull għemil ħażin għandu l-effetti tiegħu fuq l-oħrajn, kif ukoll għemil tajjeb u ġust għandu wkoll l-effett fuq l-oħrajn ukoll. L-Indipendenza hija ġabra ta’ dan kollu, tar-responsabbiltà personali ta’ kull wieħed u waħda minna.” Kien jaf sewwa x’inhu jgħid. Kemm kien hemm oħrajn li kienu lesti li jisimgħuh, dik hija ħaġ’oħra.
Tlifna
8. Waqt li ċertament insellmulu f’dak kollu li kien, u f’ħafna, f’dak li hu. Kliemu, ħidmietu ma jistgħux jintesew. Ser jibqgħu deċiżament magħna. Persuna mimlija b’għerf, intelliġenza u fuq kollox b’dożi kbar ta’ qdusija. L-Ordni ta’ San Duminku tilfu gwida interna għalihom, u pajjiżna daqstant ieħor. Nittama biss li f’dawn is-snin li ġejjin ikun hemm min janalizza u jikteb dwar dak kollu li ħallielna f’iktar dettall u fil-linji li huwa kien iħaddan. Mill-qalb insellimlu u nagħraf verament li kien strument determinanti sabiex iħejji t-triq għall-Mulej.
Mumenti iebsa
2. Serva bħala Arċisqof ta’ Malta f’mument diffiċli ħafna u kkumplikat iżżejjed. Mill-2007 sal-2014 ġarr fuqu l-problemi li kienu ġejjin mis-snin preċedenti fuq is-soċjetà tagħna u fuq il-Knisja Kattolika. Kien jaf li l-missjoni ma kienet xejn faċli għalih f’dak il-mument storiku. Kien jaf li kien ser ikun hemm forom ta’ transizzjoni mit-tmexxija preċedenti għal dik tiegħu biex il-Knisja timxi sew fil-Millennju l-Ġdid. Iktar u iktar fl-isfond ta’ dak li kien għaddej ġewwa Ruma. Fit-tibdiliet li kienu qed isiru, l-ewwel minn id il-Qaddis Papa Ġwanni Pawlu II, għal wara Benedittu XVI. Kif ukoll ir-riżenja ta’ Benedittu, li ħasdet lid-dinja u d-dħul ta’ Papa Franġisku magħha. Dan il-bniedem qaddis, intelliġenti u għaref sew kellu ħafna x’jaffronta.
Linja differenti
3. Il-formazzjoni Dumnikana tiegħu ċertament kienet fonti determinanti fejn ried imexxina sabiex, kif kien iddikjara: “Ħejju t-Triq għall-Mulej”. Kellu linja differenti, aktar umana, viċin is-sofferenza tal-bnedmin u tal-istess Fidi tagħna. Kellu mod li fiha, u għaliha, l-istess Kurja, ma kenitx ippreparata. Biss, il-pajjiż laqgħu b’imħabba u b’entużjażmu. Rajt diversi jduru lura u jinġibdu minn kliemu u minn għemilu. Ħadd ma seta’ jgħid kelma żbaljata fuq din ir-ruħ twajba, sensittiva, umli u li f’ħafna kien qiegħed iħoss dak li kien ġej u l-ambjent li fih kellha tibda sservi l-Knisja. Dak ta’ soċjetà li tiddikjara li hija Nisranija, imma li ma tridx taċċetta l-wirt u l-passat tajjeb li hija tatna. F’dinja fejn inqas persuni jipprattikaw dak li jemmnu fih. Separazzjoni ġdida li fetħet beraħ dak li kien qiegħed jinbena biċċa biċċa fis-snin ta’ qablu.
Mexxa sewwa
4. Fil-mumenti varji li kellu quddiemu għaraf jidderieġi lil diversi bnedmin. Kellu mumenti meta ċertament kien mill-iktar onorat, bħal meta ġie f’pajjiżna l-Papa Benedittu XVI, u oħrajn diffiċli, fl-ewwel impatti tal-bidliet li d-dħul fl-Unjoni Ewropea ġieb miegħu, u ma’ dan ġarrab ukoll il-passjoni li jara l-vot favur id-dħul tad-divorzju f’pajjiżna. F’dan ħa responsabbiltà ferm iktar milli kellu. Imma l-kuraġġ li jiddikjara dak li huwa sewwa u dak li għandu jsir dejjem baqa’ jiddikjarah u jwettqu huwa stess. Niftakar b’mod partikolari fil-quddiesa sabiex jinfetaħ il-Parlament tal-10 ta’ Mejju 2008, jgħidilna lilna d-deputati eletti fil-priedka ppreparata, meditata u stampata: “L-Ispirtu s-Santu jagħti l-qawwa biex dak li inti taf u li hu tajjeb ma tibżax, ma tiddubitax li tagħmlu. Jalla l-Ispirtu s-Santu, li għamel ħwejjeġ kbar fil-bidu tal-Knisja jerġa’ jagħmel dan kollu fuqkom.”
Tista’ tkellmu
5. F’ħafna kien jispira qdusija u kunfidenza. Bnedmin li kienu qabel passi lura, issa kien jiġbidhom jersqu lejh. Ikellem lil diversi b’attenzjoni, dinjità u bl-abbiltà li jinftiehem ma’ min ikun qiegħed jikkomunika. Kelli f’dan diversi mumenti fejn stajt inkellmu fuq suġġetti varji. Kellu ċar f’moħħu li fid-dinja li qed ngħixu, in-Nisrani veru jrid jagħraf iktar il-valur tal-katakombi sabiex il-Fidi tinżamm u tibqa’ tiġi osservata. Kien dirett ħafna, mhux impulsiv. Jimmedita dwar dak li qed tgħid, u kont trid ukoll tkun attent f’dak li qiegħed tgħid miegħu. Kien deċiż jiggwida lil kull persuna ta’ rieda tajba. Iħares fit-tul u jibqa’ għaddej. Dan kemm seta’, għax ċert li f’mument kien qiegħed iħoss forom ta’ abbandun minn dawk li dmirhom kien li jsostnuh u jappoġġjawh, jew almenu li jkollhom l-għaqal u l-għerf li ma jitkellmux kuntrarjament għal dak li kien qiegħed jgħid hu. Kien hemm kontestazzjonijiet inutili u li ma jixirqux.
Ħielsa biex nimxu wara Ġesù
6. Ma kienx faċli għalih, hu li għex ħajja mhux proprju fl-għajn pubblika, li f’daqqa waħda sab ruħu hemm bl-irwiefen li dik il-pożizzjoni esponietu għalihom. Però f’qalbu u f’moħħu kellu l-għarfien tal-Istat u tar-responsabbiltà morali li kull persuna għandha. Niftakru fis-sena wara li kien f’pajjiżna Papa Benedittu XVI, li kien ċertament viċin tiegħu ħafna fil-ħsieb u fl-aġir, jindirizza lill-pajjiż fl-Indipendenza tal-2011. Hemm żewġ passi partikolari applikabbli għal kull żmien. Quddiem il-valuri tal-Ġustizzja, il-Ħniena u s-Sinċerità kien qal hekk: “Dawn huma l-virtujiet li jagħmlu soċjetà iktar umana: ġustizzja biex tagħti lil kull wieħed dak li hu tiegħu, u li ġej mid-dinjità proprja tiegħu bħala bniedem; ħniena għaliex hemm xi wħud li jridu għajnuna biex jirnexxilhom jieħdu dak li hu tagħhom; sinċerità għaliex irid ikun hemm kontinwità bejn il-moħħ, il-kliem u l-għemil tal-persuni biex dan iseħħ.” Kliem li jibqgħu dawl fid-dlam li qed ngħixu fih illum.
Sens tal-Istat
7. Kellu f’dan ukoll is-sens tal-Istat li jista’ jinbena fuq il-pilastri Nsara. Id-Demokrazija, il-Ġustizzja Soċjali huma dawn il-komponenti li jżidu fil-valur veru tagħna. Lejn l-aħħar ta’ dak l-indirizz, kien ikkonkluda hekk: “Anke l-Indipendenza u s-sovranità ta’ pajjiż tiddependi minn din is-solidarjetà fl-għemil ta’ kull ċittadin. Inkunu ħafna iktar mexjin lejn Indipendenza vera meta nifhmu li kull għemil ħażin għandu l-effetti tiegħu fuq l-oħrajn, kif ukoll għemil tajjeb u ġust għandu wkoll l-effett fuq l-oħrajn ukoll. L-Indipendenza hija ġabra ta’ dan kollu, tar-responsabbiltà personali ta’ kull wieħed u waħda minna.” Kien jaf sewwa x’inhu jgħid. Kemm kien hemm oħrajn li kienu lesti li jisimgħuh, dik hija ħaġ’oħra.
Tlifna
8. Waqt li ċertament insellmulu f’dak kollu li kien, u f’ħafna, f’dak li hu. Kliemu, ħidmietu ma jistgħux jintesew. Ser jibqgħu deċiżament magħna. Persuna mimlija b’għerf, intelliġenza u fuq kollox b’dożi kbar ta’ qdusija. L-Ordni ta’ San Duminku tilfu gwida interna għalihom, u pajjiżna daqstant ieħor. Nittama biss li f’dawn is-snin li ġejjin ikun hemm min janalizza u jikteb dwar dak kollu li ħallielna f’iktar dettall u fil-linji li huwa kien iħaddan. Mill-qalb insellimlu u nagħraf verament li kien strument determinanti sabiex iħejji t-triq għall-Mulej.
19.3.25
ĦAL TARXIEN - TRIQ SANTU WISTIN - XOGĦLIJIET
26262. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Ambjent, l-Enerġija u l-Indafa Pubblika: Tista’ l-Ministru tgħid x’xogħlijiet qed isiru fi Triq Santu Wistin, f’Ħal Tarxien u kemm ser jiswew?
05/03/2025
ONOR. MIRIAM
DALLI: Ninforma lill-Onor. Interpellant li bħala parti
mit-tieni fażi ta’ rinfurzar tas-sistema tad-distribuzzjoni tal-elettriku, fejn
fl-ewwel fażi tpoġġew aktar minn 82 kilometru ta’ cables ġodda, Enemalta qed
tqiegħed 60 kilometru ieħor ta’ cables ġodda taħt l-art f’diversi lokalitajiet
inkluż f’Ħal Tarxien. Billi x-xogħlijiet huma kkordinati minn Infrastructre
Malta, flimkien ma’ interventi infrastrutturali oħrajn li se twettaq fiż-żona
indikata, nitlob lill-Onor. Interpellant biex jirreferi l-mistoqsija
parlamentari lill-Ministeru konċernat.
Seduta 324
18/03/2025
ĦAL TARXIEN - TRIQ SANTU WISTIN - XOGĦLIJIET
26261. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: Jista’ l-Ministru jgħid x’xogħlijiet qed isiru fi Triq Santu Wistin, f’Ħal Tarxien u kemm ser jiswew?
05/03/2025
ONOR. OWEN
BONNICI: Nitlob lill-Onor. Interpellant sabiex jirreferi din
il-mistoqsija parlamentari tiegħu lill-Ministeru kkonċernat.
Seduta 324
18/03/2025
ĦAL TARXIEN - TRIQ SANTU WISTIN - XOGĦLIJIET
26260. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għat-Trasport, l-Infrastruttura u x-Xogħlijiet Pubbliċi: Jista’ l-Ministru jgħid x’xogħlijiet qed isiru fi Triq Santu Wistin, f’Ħal Tarxien u kemm ser jiswew?
05/03/2025
ONOR. CHRIS
BONETT: Ninforma lill-Onor. Interpellant illi ma sarux
xogħlijiet fi Triq Santu Wistin, imma fi triq kantuniera magħha, ċjoè Triq
l-Iskola.
Seduta 324
18/03/2025
KUNSILL LOKALI TA’ RAĦAL ĠDID - RIVISTI PPUBBLIKATI
26259. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: Jista’ l-Ministru jgħid kemm-il rivista ħareġ il-Kunsill Lokali ta’ Raħal Ġdid matul is-snin 2021, 2022, 2023 u 2024 biex jinforma l-lokalità b’dak li qiegħed jiġri fl-istess lokalità u kemm kienet in-nefqa rispettiva? Jista’ jgħid ukoll kemm kien in-numru ta’ pubblikazzjonijiet stampati u jqiegħed kopja fuq il-Mejda tal-Kamra?
05/03/2025
ONOR. OWEN
BONNICI: Ninsab infurmat mill-Kunsill Lokali ta’ Raħal Ġdid li
fis-snin imsemmija ma ippubblika l-ebda rivista minħabba li juża mezzi oħra
biex ixerred l-informazzjoni.
Seduta 324
18/03/2025
SPTAR SAN LUQA - TINDIF U MANUTENZJONI TAS-SOQFA - RAPPORT
26258. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għas-Saħħa u l-Anzjanità Attiva: B’referenza għat-tweġiba tal-mistoqsija parlamentari 25697, jista’ l-Ministru jgħid jekk ir-rapport tax-xogħlijiet ta’ tindif u manutenzjoni tas-soqfa tal-Isptar San Luqa ġiex iffinalizzat? Jekk le, jista’ jgħid kemm huwa stmat li għad fadal biex dan ir-rapport jiġi ffinalizzat?
05/03/2025
ONOR. JO
ETIENNE ABELA: Nirreferi lill-Onor. Interpellant li għalissa m’għandi
xejn aktar x’inżid mat-tweġiba tal-mistqosija parlamentari 25697.
Seduta 324
18/03/2025
FAĊILITÀ KORRETTIVA TA’ KORDIN - SENTENZA TA’ INQAS MINN 24 XAHAR
26257. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Intern, is-Sigurtà u x-Xogħol: Jista’ l-Ministru jgħid kemm kien hemm persuni fil-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin li matul is-sena 2024 kienu qed jiskontaw sentenza ta’ ħabs ta’ inqas minn 24 xahar?
05/03/2025
ONOR. BYRON
CAMILLERI: Infurmat li li matul is-sena 2024 kien hemm 537
il-persuna jiskontaw sentenza ta’ ħabs ta’ inqas minn 24 xahar.
Seduta 324
18/03/2025
IKTAR, MHUX INQAS
1. Biex tikkuntrasta dak kollu li huwa anti-demokratiku trid sempliċement ferm aktar demokrazija. Trid aktar spazju sabiex din is-sistema, li tiggarantixxi ħajja aħjar, timraħ fih. Jista’ jkollha d-difetti li l-bnedmin li jikkomponuha għandhom fihom. Biss, ir-rimedju mhuwiex li tnaqqsilha mill-ispazju. Tista’ żżid fil-liġijiet sabiex tibni, kemm tista’, il-garanziji li ħafna jippretendu li jkun hemm. Tista’ tfittex bnedmin iffurmati biex jidħlu jieħdu sehem u tista’ tassigura aktar mezzi biex tifforma sew lil dawk li għandek diġà. Tista’ tagħti aktar ħin u widen lil dawk li jservu fil-politika u tista’ wkoll ma taħsibx li minn barra għandek is-soluzzjonijiet ta’ ġewwa. Għall-Parlament ma hemmx għaqdiet jew organizzazzjonijiet superjuri għalih fil-kamp demokratiku.
Romano Prodi (1939)
2. Ftit ilu, dan il-bniedem li serva lil pajjiżu u li kliemu fih ħafna sens u sustanza, ġie mistoqsi mill-gazzetta La Repubblica dwar il-pożizzjoni demokratika fl-Italja llum. Fuq id-domanda: “E le ragioni della crisi quali sono?” (U r-raġunijiet tal-kriżi, x’inhuma?), huwa jwieġeb hekk: “Pensare che democrazia significhi che se vinci le elezioni puoi fare quel che vuoi. Il voto, legittima il comportamento autoriario. Lo strumento principe della democrazia viene usato per ucciderla.” (Il-ħsieb illi d-demokrazija tfisser illi jekk inti tirbaħ l-elezzjoni tista’ tagħmel dak li trid. Li l-vot jilleġittima l-aġir awtoritarju. L-istrument prinċipali tad-demokrazija jiġi wżat biex din tinqatel.)
Hija sfida
3. Kliem li jmexxina nifhmu ferm aktar l-isfidi li għandna llum, fejn id-dinja trid tidher dominata minn vuċijiet awtoritarji. Nistgħu nittolleraw, nibqgħu pass lura, ma ngħidux l-affarijiet kif inhuma, imma fir-realtà hija dik il-pożizzjoni. Direttament jew indirettament, ħlief diskors kontra dawk li jħaddnu sistemi demokratiċi m’aħniex naraw. Għax jekk tħares bħala mira dik li tolqot lill-Unjoni Ewropea, fil-fatt qiegħed tipprova tattakka u tnaqqas mis-saħħa vuċi demokratika li f’ħafna hija wkoll kuxjenza mondjali. L-għarfien li hemm, fost il-kbar tad-dinja, sistemi li jiggarantixxu lil xulxin proprju għax marbuta ma’ linji ta’ libertajiet u drittijiet fundamentali li jistgħu jibqgħu jimirħu għax huma f’demokrazija. Dawk li jagħmlu dinja aħjar għall-bnedmin.
Iggarantiet ukoll
4. F’dan hija kabbret u ggarantiet li l-ekonomiji ta’ dawn in-nazzjonijiet jikbru. Dan fil-libertà kummerċjali fi ħdan regoli ċari li jiggarantixxu l-kompetizzjoni ġusta mibnija fi stat tal-liġi. Fi stat fejn kull min qiegħed f’din il-linja ta’ ħidma jagħraf li mhuwiex sew li jkun hemm min ikollu vantaġġi ‘speċjali’ fuq oħrajn. Dak il-vantaġġ, flok ikabbar il-libertà u l-kummerċ, iċekkinhom. Flok jippermetti lil dawk li jkollhom ideat ġodda u li huma intraprendituri veri li jiffjorixxu, isibu ruħhom imxekkla minn dawk li għandhom il-ħbiberiji. Dawk li jersqu wisq viċin il-politiċi, li jixtruhom u li jdaħħluhom fejn m’għandhomx. F’ħafna, parti mit-traġedja li qed ngħixu f’pajjiżna fil-proċessi li qed naraw, hija din. Konnessjonijiet imwielda mill-inċens u t-tqassim lura ta’ ħidmiet żbaljati.
Kieku
5. Fil-verità, kollox jiddependi fuq numru ta’ fatturi. Fuq naħa kemm min qiegħed imexxi huwa skrupluż u attent fil-ġurament tiegħu li jkun u jaġixxi demokratikament fis-servizz tas-sistema. Fuq in-naħa l-oħra kemm is-sistema demokratika tkun b’saħħitha biex tikkontrolla fejn ikun hemm l-attitudni ta’ kif qal Prodi: “Il voto, legittima il comportamento autoritario.” Parti oħra minn dak li aħna llum ġej mill-passat reċenti li jħammar il-wiċċ ta’ diversi, li ppermetta linja li bniet lilha nfisha madwar il-kult tal-personalità. Ħafna ċekknu l-gravità anti-demokratika ta’ dak li kien għaddej. Oħrajn daħlu parti minnha fil-kompromessi bejn is-sewwa u dak li mhuwiex. Fil-verità f’dan, fl-aħħar tal-ġuranta kollox iddependa u jibqa’ jiddependi fuq kif, u kemm wieħed hu kapaċi juża l-istituzzjonijiet demokratiċi, l-iktar il-Parlament.
Il-Kamra tad-Deputati
6. Forsi ftit jifhmu kemm il-Parlament huwa determinanti mill-ħajja soċjo-ekonomika tagħna. Mhuwiex biss il-kumitat tal-politiċi: huwa ferm aktar. Meta tiġi biex tmissu trid iżżomm f’moħħok li mhuwiex kumpanija kummerċjali. Mhux post fejn hemm diretturi u managers, imma ferm aktar. Il-Parlament mhuwiex hemm biex jiġġustifika l-eżistenza tiegħu fuq bażi ekonomika, jew jekk jagħmilx sens li jkollna Parlament abbażi ta’ kemm qed inħallsu jew kemm qiegħed ikun hemm xi forma ta’ prodott ‘semi-industrijali’. Il-valur tad-deputat mhuwiex skont kemm jitħallas onorarja. Anqas kemm hemm ‘impjegati’ tal-Parlament li qed inħallsu ‘żejda’. Wisq inqas ma tgħodd xi forma ta’ loġika li aktar ma tħallashom, aktar ma jkunx hemm tentazzjonijiet. F’dan, u għalhekk ukoll, is-sistema demokratika hija miftuħa proprju biex tikxef id-differenza bejn dawk li jidħlu biex iwettqu l-ġid komuni u dawk li jħarsu aktar lejn dak personali.
Kif qegħdin
7. Fil-verità, għandna bżonn ta’ iktar ħin dedikat għall-ħidma fil-Kamra tad-Deputati. Jidher ċar li tnax-il siegħa ta’ seduti mhumiex biżżejjed. Ma’ dan hemm aktar il-problema li l-gazzetti u l-medja, sforz dak li jmissu ekonomikament miegħu biex jibqgħu għaddejjin, naqqsu mill-attenzjoni tagħhom lejn il-ħidma normali u regolari li ssir hemm ġew. Hemm vojt fin-nuqqas ta’ informazzjoni, bir-riżultat li hawn min jaħseb li l-ħidma ma ssirx jew li dak jsir mhuwiex importanti għalih. Ċertament sitwazzjoni fejn l-għarfien li fil-Parlament hemm diskussjoni neċessarja u salutari mhijiex tafferma ruħha. Għalhekk hemm bżonn ta’ iktar spazju u mhux inqas spazju demokratiku. Meta f’dan kollu wieħed iħares u jikkunsidra: l-ewwel, li jista’ jitnaqqas il-ħin għad-dispożizzjoni; it-tieni, tnaqqis fin-numru ta’ bnedmin li jiffurmawh; it-tielet: ir-rappurtaġġ ta’ dak li għaddej fih, fir-realtà jkun qiegħed jaċċetta u jkun parteċipi fit-tnaqqis tad-demokrazija. Għax huwa essenzjali li d-demokrazija tkun preżenti aktar, u li fil-fatt m’għandhiex il-bżonn li tkun effiċjenti, imma effikaċi.
Ma tantx naqbel
8. F’dan ma naqbilx ma’ min qiegħed jiddikjara li d-deputati għandhom jonqsu. M’għandhomx. Aktar ma jkun hemm mill-esperjenza politika li ġbart, aktar għandek garanziji li l-vuċi tal-poplu tinstema’. Iktar, għax qed tassigura li hemm bnedmin li jisimgħu, jiltaqgħu u jmissu direttament mal-problemi li għandu l-poplu. Lanqas ma naqbel li trid tirriduċi lil kull deputat sabiex isir ‘full-time’. Magħluq f’bozza jagħmel dak li ħaddieħor, li għandu l-mezzi, jiddeċiedi li jridu jwettaq. Kull deputat għandu jirċievi onorarja ġusta, imma l-ħeġġa tiegħu biex jaħdem m’għandhiex tkun marbuta ma’ dan.
Oligarkija
9. Kull min jidħol fil-kamp politiku jrid jiġi mħajjar sabiex ikun jista’ jidħol u joħroġ minnu għax għandu l-libertà. Dik li jkompli fil-professjoni u x-xogħol normali tiegħu u mhux isib ruħu fir-rikatt li jekk joħroġ u ma jikkonformax ma’ dak li ma jaqbilx miegħu ser isib il-vojt. Diġà hija diffiċli għal min huwa Ministru jwettaq dan. Ma nġibuhiex ukoll għal kull deputat. U wisq aktar f’dan, fuq in-naħa l-oħra, għandna nkunu attenti li ma nżidux il-ħsieb li kellna ftit ilu li jista’ jkollok ġabra ta’ oligarki fil-poter. Il-libertà demokratika titlob riflessjoni attenta, korretta, u minn ottika politika u mhux ekonomika jew neo-liberali tas-suq jew tal-korporattiv. Dan għaliex id-demokrazija hija dik is-sistema li tiggarantixxi l-futur tal-pajjiż tagħna. F’dan għandna nifhmu li aktar deputati mhumiex xi żvantaġġ għas-sistema, imma assikurazzjoni għaliha.
Romano Prodi (1939)
2. Ftit ilu, dan il-bniedem li serva lil pajjiżu u li kliemu fih ħafna sens u sustanza, ġie mistoqsi mill-gazzetta La Repubblica dwar il-pożizzjoni demokratika fl-Italja llum. Fuq id-domanda: “E le ragioni della crisi quali sono?” (U r-raġunijiet tal-kriżi, x’inhuma?), huwa jwieġeb hekk: “Pensare che democrazia significhi che se vinci le elezioni puoi fare quel che vuoi. Il voto, legittima il comportamento autoriario. Lo strumento principe della democrazia viene usato per ucciderla.” (Il-ħsieb illi d-demokrazija tfisser illi jekk inti tirbaħ l-elezzjoni tista’ tagħmel dak li trid. Li l-vot jilleġittima l-aġir awtoritarju. L-istrument prinċipali tad-demokrazija jiġi wżat biex din tinqatel.)
Hija sfida
3. Kliem li jmexxina nifhmu ferm aktar l-isfidi li għandna llum, fejn id-dinja trid tidher dominata minn vuċijiet awtoritarji. Nistgħu nittolleraw, nibqgħu pass lura, ma ngħidux l-affarijiet kif inhuma, imma fir-realtà hija dik il-pożizzjoni. Direttament jew indirettament, ħlief diskors kontra dawk li jħaddnu sistemi demokratiċi m’aħniex naraw. Għax jekk tħares bħala mira dik li tolqot lill-Unjoni Ewropea, fil-fatt qiegħed tipprova tattakka u tnaqqas mis-saħħa vuċi demokratika li f’ħafna hija wkoll kuxjenza mondjali. L-għarfien li hemm, fost il-kbar tad-dinja, sistemi li jiggarantixxu lil xulxin proprju għax marbuta ma’ linji ta’ libertajiet u drittijiet fundamentali li jistgħu jibqgħu jimirħu għax huma f’demokrazija. Dawk li jagħmlu dinja aħjar għall-bnedmin.
Iggarantiet ukoll
4. F’dan hija kabbret u ggarantiet li l-ekonomiji ta’ dawn in-nazzjonijiet jikbru. Dan fil-libertà kummerċjali fi ħdan regoli ċari li jiggarantixxu l-kompetizzjoni ġusta mibnija fi stat tal-liġi. Fi stat fejn kull min qiegħed f’din il-linja ta’ ħidma jagħraf li mhuwiex sew li jkun hemm min ikollu vantaġġi ‘speċjali’ fuq oħrajn. Dak il-vantaġġ, flok ikabbar il-libertà u l-kummerċ, iċekkinhom. Flok jippermetti lil dawk li jkollhom ideat ġodda u li huma intraprendituri veri li jiffjorixxu, isibu ruħhom imxekkla minn dawk li għandhom il-ħbiberiji. Dawk li jersqu wisq viċin il-politiċi, li jixtruhom u li jdaħħluhom fejn m’għandhomx. F’ħafna, parti mit-traġedja li qed ngħixu f’pajjiżna fil-proċessi li qed naraw, hija din. Konnessjonijiet imwielda mill-inċens u t-tqassim lura ta’ ħidmiet żbaljati.
Kieku
5. Fil-verità, kollox jiddependi fuq numru ta’ fatturi. Fuq naħa kemm min qiegħed imexxi huwa skrupluż u attent fil-ġurament tiegħu li jkun u jaġixxi demokratikament fis-servizz tas-sistema. Fuq in-naħa l-oħra kemm is-sistema demokratika tkun b’saħħitha biex tikkontrolla fejn ikun hemm l-attitudni ta’ kif qal Prodi: “Il voto, legittima il comportamento autoritario.” Parti oħra minn dak li aħna llum ġej mill-passat reċenti li jħammar il-wiċċ ta’ diversi, li ppermetta linja li bniet lilha nfisha madwar il-kult tal-personalità. Ħafna ċekknu l-gravità anti-demokratika ta’ dak li kien għaddej. Oħrajn daħlu parti minnha fil-kompromessi bejn is-sewwa u dak li mhuwiex. Fil-verità f’dan, fl-aħħar tal-ġuranta kollox iddependa u jibqa’ jiddependi fuq kif, u kemm wieħed hu kapaċi juża l-istituzzjonijiet demokratiċi, l-iktar il-Parlament.
Il-Kamra tad-Deputati
6. Forsi ftit jifhmu kemm il-Parlament huwa determinanti mill-ħajja soċjo-ekonomika tagħna. Mhuwiex biss il-kumitat tal-politiċi: huwa ferm aktar. Meta tiġi biex tmissu trid iżżomm f’moħħok li mhuwiex kumpanija kummerċjali. Mhux post fejn hemm diretturi u managers, imma ferm aktar. Il-Parlament mhuwiex hemm biex jiġġustifika l-eżistenza tiegħu fuq bażi ekonomika, jew jekk jagħmilx sens li jkollna Parlament abbażi ta’ kemm qed inħallsu jew kemm qiegħed ikun hemm xi forma ta’ prodott ‘semi-industrijali’. Il-valur tad-deputat mhuwiex skont kemm jitħallas onorarja. Anqas kemm hemm ‘impjegati’ tal-Parlament li qed inħallsu ‘żejda’. Wisq inqas ma tgħodd xi forma ta’ loġika li aktar ma tħallashom, aktar ma jkunx hemm tentazzjonijiet. F’dan, u għalhekk ukoll, is-sistema demokratika hija miftuħa proprju biex tikxef id-differenza bejn dawk li jidħlu biex iwettqu l-ġid komuni u dawk li jħarsu aktar lejn dak personali.
Kif qegħdin
7. Fil-verità, għandna bżonn ta’ iktar ħin dedikat għall-ħidma fil-Kamra tad-Deputati. Jidher ċar li tnax-il siegħa ta’ seduti mhumiex biżżejjed. Ma’ dan hemm aktar il-problema li l-gazzetti u l-medja, sforz dak li jmissu ekonomikament miegħu biex jibqgħu għaddejjin, naqqsu mill-attenzjoni tagħhom lejn il-ħidma normali u regolari li ssir hemm ġew. Hemm vojt fin-nuqqas ta’ informazzjoni, bir-riżultat li hawn min jaħseb li l-ħidma ma ssirx jew li dak jsir mhuwiex importanti għalih. Ċertament sitwazzjoni fejn l-għarfien li fil-Parlament hemm diskussjoni neċessarja u salutari mhijiex tafferma ruħha. Għalhekk hemm bżonn ta’ iktar spazju u mhux inqas spazju demokratiku. Meta f’dan kollu wieħed iħares u jikkunsidra: l-ewwel, li jista’ jitnaqqas il-ħin għad-dispożizzjoni; it-tieni, tnaqqis fin-numru ta’ bnedmin li jiffurmawh; it-tielet: ir-rappurtaġġ ta’ dak li għaddej fih, fir-realtà jkun qiegħed jaċċetta u jkun parteċipi fit-tnaqqis tad-demokrazija. Għax huwa essenzjali li d-demokrazija tkun preżenti aktar, u li fil-fatt m’għandhiex il-bżonn li tkun effiċjenti, imma effikaċi.
Ma tantx naqbel
8. F’dan ma naqbilx ma’ min qiegħed jiddikjara li d-deputati għandhom jonqsu. M’għandhomx. Aktar ma jkun hemm mill-esperjenza politika li ġbart, aktar għandek garanziji li l-vuċi tal-poplu tinstema’. Iktar, għax qed tassigura li hemm bnedmin li jisimgħu, jiltaqgħu u jmissu direttament mal-problemi li għandu l-poplu. Lanqas ma naqbel li trid tirriduċi lil kull deputat sabiex isir ‘full-time’. Magħluq f’bozza jagħmel dak li ħaddieħor, li għandu l-mezzi, jiddeċiedi li jridu jwettaq. Kull deputat għandu jirċievi onorarja ġusta, imma l-ħeġġa tiegħu biex jaħdem m’għandhiex tkun marbuta ma’ dan.
Oligarkija
9. Kull min jidħol fil-kamp politiku jrid jiġi mħajjar sabiex ikun jista’ jidħol u joħroġ minnu għax għandu l-libertà. Dik li jkompli fil-professjoni u x-xogħol normali tiegħu u mhux isib ruħu fir-rikatt li jekk joħroġ u ma jikkonformax ma’ dak li ma jaqbilx miegħu ser isib il-vojt. Diġà hija diffiċli għal min huwa Ministru jwettaq dan. Ma nġibuhiex ukoll għal kull deputat. U wisq aktar f’dan, fuq in-naħa l-oħra, għandna nkunu attenti li ma nżidux il-ħsieb li kellna ftit ilu li jista’ jkollok ġabra ta’ oligarki fil-poter. Il-libertà demokratika titlob riflessjoni attenta, korretta, u minn ottika politika u mhux ekonomika jew neo-liberali tas-suq jew tal-korporattiv. Dan għaliex id-demokrazija hija dik is-sistema li tiggarantixxi l-futur tal-pajjiż tagħna. F’dan għandna nifhmu li aktar deputati mhumiex xi żvantaġġ għas-sistema, imma assikurazzjoni għaliha.
17.3.25
ĦAL TARXIEN - TRIQ SANTA MARIA - TINDIF TA’ SPRALLI
25983. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għat-Trasport, l-Infrastruttura u x-Xogħlijiet Pubbliċi: B’referenza għat-tweġibiet tal-mistoqsijiet parlamentari 1950, 1951 u 1952, jista’ l-Ministru jgħid jekk ix-xogħlijiet neċessarji fl-ispralli li jinsabu fi Triq Santa Maria, f’Ħal Tarxien, mill-kantuniera ta’ Triq is-Sorijiet sa Triq l-Iskola, humiex qed isiru, peress li kull darba li tagħmel ix-xita t-triq tkun mimlija perikli?
26/02/2025
ONOR. CHRIS
BONETT: Nirreferi lill-Onor. Interpellant biex jagħmel
il-mistoqsija tiegħu lill-Ministru kkonċernat.
Seduta 323
17/03/2025
ĠURI PENDENTI
25962. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Ġustizzja u r-Riforma tas-Settur tal-Kostruzzjoni: Jista’ l-Ministru jgħid kemm-il ġuri kien hemm pendenti sal-aħħar tas-sena 2024 u liema huwa l-iktar li ilu pendenti?
26/02/2025
ONOR. JONATHAN
ATTARD: Ninforma lill-Onor. Interpellant illi sal-aħħar
tas-sena 2024 kien hemm mitejn u sebgħa u għoxrin (227) ġuri pendenti. Fosthom hemm sittax (16)-il ġuri
appuntat. Il-kumplament qed jistennew li
jiġu appuntati jew l-eżitu ta’ proċeduri oħrajn. L-aktar ġuri li ilu pendenti ilu hekk mis-sena 2008.
Seduta 323
17/03/2025
FAĊILITÀ KORRETTIVA TA’ KORDIN - KAŻIJIET BIEX JIĠU DEĊIŻI AKTAR MINN ĦAMES SNIN
25961. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Intern, is-Sigurtà u x-Xogħol: B’referenza għat-tweġiba tal-mistoqsija parlamentari 25534, jista’ l-Ministru jgħid kemm mill-persuni li kienu qed jistennew li l-każ tagħhom jiġi deċiż u l-proċess determinat waqt li kienu fil-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin, ilhom aktar minn ħames snin jistennew?
26/02/2025
ONOR. BYRON CAMILLERI: Ninsab infurmat li persuna waħda biss.
Seduta 323
17/03/2025
FAĊILITÀ KORRETTIVA TA’ KORDIN - KAŻIJIET BIEX JIĠU DEĊIŻI AKTAR MINN GĦAXAR SNIN
25960. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Intern, is-Sigurtà u x-Xogħol: B’referenza għat-tweġiba tal-mistoqsija parlamentari 25534, jista’ l-Ministru jgħid kemm mill-persuni li kienu qed jistennew li l-każ tagħhom jiġi deċiż u l-proċess determinat waqt li kienu fil-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin, ilhom aktar minn għaxar snin jistennew?
26/02/2025
ONOR. BYRON CAMILLERI: Ninsab infurmat li
t-tweġiba hija fin-negattiv.
Seduta 323
17/03/2025
FAĊILITÀ KORRETTIVA TA’ KORDIN - PERSUNI TAĦT ARREST JEW BIEX JISKONTAW SENTENZA
25959. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Intern, is-Sigurtà u x-Xogħol: Jista’ l-Ministru jgħid kemm kienu effettivament il-persuni li daħlu fil-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin fis-sena 2025, sal-ġurnata li fiha tiġi mwieġba din il-mistoqsija parlamentari, jew li kienu taħt arrest jew biex jiskontaw sentenza?
26/02/2025
ONOR. BYRON CAMILLERI: Ninsab infurmat li
sal-aħħar ta’ Frar 2025, daħlu 181 persuna fil-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin,
li minnhom 140 daħlu arrestati u 41 b’sentenza.
Seduta 323
17/03/2025
FAĊILITÀ KORRETTIVA TA’ KORDIN - PERSUNI TAĦT ARREST JEW BIEX JISKONTAW SENTENZA
25958. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Intern, is-Sigurtà u x-Xogħol: Jista’ l-Ministru jgħid kemm kienu effettivament il-persuni li daħlu fil-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin matul is-sena 2024 jew li kienu taħt arrest jew biex jiskontaw sentenza?
26/02/2025
ONOR. BYRON CAMILLERI: Ninsab infurmat li matul
is-sena 2024 kien hemm 891 persuna li daħlu fil-Faċilità Korrettiva ta' Kordin.
Seduta 323
17/03/2025
ĠEJ LURA ĠONA?
1. Aljenati kif ninsabu fuq ħwejjeġ oħra, ma nirrealizzawx kemm għandna wirt ta’ bnedmin li ħadmu u servew fil-ħajja politika. Bnedmin li r-realtà hija li ftit jiġu apprezzati. Dawk li ġarrbu huma kapaċi jagħtu gwida ferm aħjar lil dawk li għadhom deħlin. Mhux biss, imma għandhom esperjenza frott dak li għaddew minnu li qegħda tintilef proprju għax ma hemmx fejn jinstemgħu, u mill-istess klassi politika preżenti anqas min irid jismagħhom. Qisu nibqgħu nirrepetu l-iżball li min jilħaq ‘ġdid’ jimmaġina li x-xemx telgħet miegħu u li waħdu huwa kapaċi jsib tarf ta’ problemi akbar minnu.
Fuq Profili
2. Ħadt pjaċir tul din il-ġimgħa nikkonferma dan kollu waqt li kont qed nisma’ intervista partikolari fuq il-programm magħruf Profili fuq NET Television. Ippreparat b’attenzjoni minn James Aaron Ellul, kull ġimgħa jkun hemm x’tifhem. Fl-aħħar wieħed kien hemm il-Professur Josef Bonnici (1953). Diskussjoni mill-isbaħ, mimlija b’għerf u gwida li, bħal dejjem, kapaċi jagħti. Persuna umli, ippreparat, titgħallem mingħandu u miftuħ għal ideat ġodda. Serva u għadu kemm jitħalla jservi lil pajjiżna. Bniedem li ħadem sew bħala Ministru fi Gvernijiet Nazzjonalista, fil-Qorti tal-Awdituri tal-Unjoni Ewropea, Gvernatur tal-Bank Ċentrali, akkademiku, u kapaċi jiggwida u jifforma lil dak li jkun. Fil-ftit ħin li kellu għad-dispożizzjoni tiegħu għadda minjiera ta’ informazzjoni u direzzjoni. Ħasra li l-għerf tiegħu mhuwiex jinġabar u wżat mill-ġdid.
Djalogu
3. Forsi aktar f’dan wieħed jifhem kemm il-pajjiż, fil-verità, nbidel minn kif kien. Forsi sforz l-esperjenzi reċenti li kellna. Dawk marbuta mal-għarfien ta’ kemm il-ħajja u l-ordni huma fraġli. F’kemm fi ftit jiem, ħajja attiva ssir waħda magħluqa bil-preżenza tal-Pandemija. Forsi wkoll f’dak li l-edukazzjoni tul dawn l-aħħar snin irnexxielha tgħaddi. F’poplu aktar mgħarraf u attent f’dak li għaddej, fejn ftit minnu għadu jippermetti lilu nnifsu li jinħakem minn ideat politiċi li ma jħaddanx. Forsi wkoll f’dak li rajna quddiemna fix-xenarju internazzjonali ta’ mexxejja ta’ pajjiżi kbar iċanfru u jgħidu diskors żejjed fil-konfront ta’ xulxin pubblikament. Dak bħal ma rajna bejn Volodymyr Zelenskyy (1978) u Donald Trump (1946). Imma nħoss dejjem iktar li l-bnedmin fuq dawn il-gżejjer ma jridux aktar il-politika tal-konfrontazzjoni. Għalihom din saret sterili u inutli. Qed jippreferu ferm iktar dik li hija favur il-ħidma t-tajba u siewja milli dik tal-istorbju.
Fatti
4. Fil-punt kruċjali ta’ dak li għaddej huwa iktar ċar li l-pajjiż irid aktar verità minn dik li qed toħroġ jew li qed tingħad. Irid iktar politika bażata fuq prinċipji li mwielda mill-fonti tal-valuri jassiguraw tkabbir uman ġenwin. Hemm sejħa għal politika ta’ viżjoni bażata fuq il-linja politika li ż-żewġ partiti prinċipali jirrappreżentaw. Fuq in-naħa tagħna aktar dożi ta’ direzzjoni Demokratika Kristjana milli naħsbu. Iridu wkoll politika li ma tibqax tiċħad l-istatistika u dak li huwa mill-iktar evidenti li ser iseħħ fil-futur qarib. Il-poplu jippretendi li ma jkunx hemm aktar din il-linja li ma tagħtix każ tiegħu f’dak li qed jgħid, imma dik li taffronta verament il-problemi. Taffronta l-għarfien li minkejja d-diversi sforzi mhux qed ikun hemm il-bidliet li wieħed jippretendi fiċ-ċirkostanzi komplessivi tal-lum.
Dinjità u Valur
5. Forsi f’dan hemm iktar il-bżonn ta’ min imur kontra l-kurrent biex jispjega ċar li l-poplu għandu dinjità u valur li l-politiċi jridu jirrispettaw. Li, kif qrajt reċentement f’George Weigel (1951), hemm linja politika partikolari: “And the truth that recognizing this built-in dignity and value discloses certain moral obligations and responsibilities, including the obligation to contribute to the common good and the responsibility of living in solidarity with others, especially those who find living their obligations and fulfilling their responsibilities difficult.) (U l-verità li tagħraf din id-dinjità u valur naturali, li tgħaddi obbligazzjonijiet u responsabbiltajiet morali, inkluż dik li tikkontribwixxi għall-ġid komuni u r-responsabbiltà li tgħix f’solidarjetà ma’ oħrajn, speċjalment dawk li jsibuha diffiċli jwettqu u jgħixu r-responsabbiltajiet tagħhom.)
Żmien l-indiema
6. Huwa ċar li f’dan ninsabu fi żmien fejn wieħed jagħraf l-iżbalji passati u preżenti. Jagħraf kif irid jibda jsib tarf sabiex dan il-pajjiż jibdel iktar ir-rotta li qabad. Jagħraf li għandu jkollu alternattivi veri. Jagħraf li fil-fatt għandu bżonn vuċijiet fi ħdanu li jfehmu l-istorja sabiex tinbena aħjar fil-futur li ġej għaliha. Jagħraf aktar li hemm mument meta wieħed irid jersaq fil-ġenb, jieħu pass lura u jifhem li hemm lok għal dożi qawwija ta’ ndiema. Jagħraf iktar f’dan li għandu bżonn persuni mimlija għerf u esperjenza bħall-Professur Josef Bonnici li jservuna sew bi kliemhom. Verament m’aħniex fi żmien it-Testment l-Antik, imma ċertament nagħraf iktar li għandna soċjetà li qegħda tistaqsi jekk Ġona jistax, jew huwiex, ġej lura.
Fuq Profili
2. Ħadt pjaċir tul din il-ġimgħa nikkonferma dan kollu waqt li kont qed nisma’ intervista partikolari fuq il-programm magħruf Profili fuq NET Television. Ippreparat b’attenzjoni minn James Aaron Ellul, kull ġimgħa jkun hemm x’tifhem. Fl-aħħar wieħed kien hemm il-Professur Josef Bonnici (1953). Diskussjoni mill-isbaħ, mimlija b’għerf u gwida li, bħal dejjem, kapaċi jagħti. Persuna umli, ippreparat, titgħallem mingħandu u miftuħ għal ideat ġodda. Serva u għadu kemm jitħalla jservi lil pajjiżna. Bniedem li ħadem sew bħala Ministru fi Gvernijiet Nazzjonalista, fil-Qorti tal-Awdituri tal-Unjoni Ewropea, Gvernatur tal-Bank Ċentrali, akkademiku, u kapaċi jiggwida u jifforma lil dak li jkun. Fil-ftit ħin li kellu għad-dispożizzjoni tiegħu għadda minjiera ta’ informazzjoni u direzzjoni. Ħasra li l-għerf tiegħu mhuwiex jinġabar u wżat mill-ġdid.
Djalogu
3. Forsi aktar f’dan wieħed jifhem kemm il-pajjiż, fil-verità, nbidel minn kif kien. Forsi sforz l-esperjenzi reċenti li kellna. Dawk marbuta mal-għarfien ta’ kemm il-ħajja u l-ordni huma fraġli. F’kemm fi ftit jiem, ħajja attiva ssir waħda magħluqa bil-preżenza tal-Pandemija. Forsi wkoll f’dak li l-edukazzjoni tul dawn l-aħħar snin irnexxielha tgħaddi. F’poplu aktar mgħarraf u attent f’dak li għaddej, fejn ftit minnu għadu jippermetti lilu nnifsu li jinħakem minn ideat politiċi li ma jħaddanx. Forsi wkoll f’dak li rajna quddiemna fix-xenarju internazzjonali ta’ mexxejja ta’ pajjiżi kbar iċanfru u jgħidu diskors żejjed fil-konfront ta’ xulxin pubblikament. Dak bħal ma rajna bejn Volodymyr Zelenskyy (1978) u Donald Trump (1946). Imma nħoss dejjem iktar li l-bnedmin fuq dawn il-gżejjer ma jridux aktar il-politika tal-konfrontazzjoni. Għalihom din saret sterili u inutli. Qed jippreferu ferm iktar dik li hija favur il-ħidma t-tajba u siewja milli dik tal-istorbju.
Fatti
4. Fil-punt kruċjali ta’ dak li għaddej huwa iktar ċar li l-pajjiż irid aktar verità minn dik li qed toħroġ jew li qed tingħad. Irid iktar politika bażata fuq prinċipji li mwielda mill-fonti tal-valuri jassiguraw tkabbir uman ġenwin. Hemm sejħa għal politika ta’ viżjoni bażata fuq il-linja politika li ż-żewġ partiti prinċipali jirrappreżentaw. Fuq in-naħa tagħna aktar dożi ta’ direzzjoni Demokratika Kristjana milli naħsbu. Iridu wkoll politika li ma tibqax tiċħad l-istatistika u dak li huwa mill-iktar evidenti li ser iseħħ fil-futur qarib. Il-poplu jippretendi li ma jkunx hemm aktar din il-linja li ma tagħtix każ tiegħu f’dak li qed jgħid, imma dik li taffronta verament il-problemi. Taffronta l-għarfien li minkejja d-diversi sforzi mhux qed ikun hemm il-bidliet li wieħed jippretendi fiċ-ċirkostanzi komplessivi tal-lum.
Dinjità u Valur
5. Forsi f’dan hemm iktar il-bżonn ta’ min imur kontra l-kurrent biex jispjega ċar li l-poplu għandu dinjità u valur li l-politiċi jridu jirrispettaw. Li, kif qrajt reċentement f’George Weigel (1951), hemm linja politika partikolari: “And the truth that recognizing this built-in dignity and value discloses certain moral obligations and responsibilities, including the obligation to contribute to the common good and the responsibility of living in solidarity with others, especially those who find living their obligations and fulfilling their responsibilities difficult.) (U l-verità li tagħraf din id-dinjità u valur naturali, li tgħaddi obbligazzjonijiet u responsabbiltajiet morali, inkluż dik li tikkontribwixxi għall-ġid komuni u r-responsabbiltà li tgħix f’solidarjetà ma’ oħrajn, speċjalment dawk li jsibuha diffiċli jwettqu u jgħixu r-responsabbiltajiet tagħhom.)
Żmien l-indiema
6. Huwa ċar li f’dan ninsabu fi żmien fejn wieħed jagħraf l-iżbalji passati u preżenti. Jagħraf kif irid jibda jsib tarf sabiex dan il-pajjiż jibdel iktar ir-rotta li qabad. Jagħraf li għandu jkollu alternattivi veri. Jagħraf li fil-fatt għandu bżonn vuċijiet fi ħdanu li jfehmu l-istorja sabiex tinbena aħjar fil-futur li ġej għaliha. Jagħraf aktar li hemm mument meta wieħed irid jersaq fil-ġenb, jieħu pass lura u jifhem li hemm lok għal dożi qawwija ta’ ndiema. Jagħraf iktar f’dan li għandu bżonn persuni mimlija għerf u esperjenza bħall-Professur Josef Bonnici li jservuna sew bi kliemhom. Verament m’aħniex fi żmien it-Testment l-Antik, imma ċertament nagħraf iktar li għandna soċjetà li qegħda tistaqsi jekk Ġona jistax, jew huwiex, ġej lura.
LIBRERIJI - RIMI TA’ KOTBA
25957. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: B’referenza għat-tweġibiet tal-mistoqsijiet parlamentari 25522 u 25698, jista’ l-Ministru jindika mil-liema libreriji sar l-eżercizzju li qed jagħmel referenza għalih fl-istess tweġibiet u jgħid kemm kienu komplessivament il-kotba li ntremew?
26/02/2025
ONOR. OWEN
BONNICI: Ninsab infurmat li s-sena l-oħra sar weeding f’dawn
il-libreriji: Attard, Birkirkara, Central Public Library – Floriana, Fgura,
Gozo Central Public Library, Għajnsielem, Għaxaq, Gudja, Gżira, Luqa, Mellieħa,
Nadur, Mġarr, Mosta, Msida, Mtarfa, Naxxar, Pembroke, Paola, Qormi, Qrendi,
Rabat (Malta), Sannat, San Pawl il-Baħar, Siġġiewi, Sliema, Santa Luċija,
Xagħra, Xewkija, Żabbar, u Żejtun.
Nagħmel referenza
għall-mistoqsijiet parlamentari 25522 u 25698 fir-rigward tal-proċedura
t’avalwazzjoni u l-użu jew recycling tal-weeded books. Din il-proċedura
tal-weeding issir fil-libreriji tad-dinja kollha u huwa proċess importanti biex
inżommu l-libreriji relevanti u siguri.
Ninsab infurmat li n-numru
ta’ kotba li ġew weeded fl-2024 tammonta għal 22,582. Din l-istatistika tinżamm
għal fini ta’ rekord u accountability. Fil-kotba ikun hemm ukoll checklist fejn
tindika eżatt għal-liema raġuni ġie weeded u fejn sejjer jekk hux riċiklaċċ,
jinbigħ bħala second handbook jew jingħata donazzjoni f’attivitajiet
tal-libreriji.
Seduta 322
12/03/2025
AFM COMPLAINTS BOARD - COMMISSION FOR INJUSTICES - PAGAMENTI
25956. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Intern, is-Sigurtà u x-Xogħol: B’referenza għat-tweġiba tal-mistoqsija parlamentari 25699, rigward l-operat tal-AFM Complaints Board - Commission for Injustices, jista’ l-Ministru jindika x’kienu l-parametri tal-pagamenti ex gratia jew li ġew deċiżi on case by case basis?
26/02/2025
ONOR. BYRON
CAMILLERI: Ninsab infurmat li, kif spjegajt fil-mistoqsija
parlamentari 25699, li ex-gratia payment huwa pagament wieħed li ngħata lil
dawk kollha li aċċettaw id-deċiżjoni bħala full & final settlement.
Mill-banda l-oħra, dawk li
ngħataw raġun mill-Board u aċċettaw id-deċiżjoni, irċevew l-arretrati tal-pagi
tagħhom dovuti skont il-bażi ta’ dak iż-żmien u d-differenza fir-rank, kif
applikabbli.
Seduta 322
12/03/2025
KUMMISSJONI GĦOLJA TA’ MALTA FIL-KANADA - ĦIDMA
25955. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lid- Deputat Prim Ministru u Ministru għall-Affarijiet Barranin u t-Turiżmu: Jista’ d-Deputat Prim Ministru u Ministru għall-Affarijiet Barranin u t-Turiżmu jgħid x’ħidma saret mill-Kummissjoni Għolja ta’ pajjiżna fil-Kanada minn meta nfetħet sal-aħħar ta’ Diċembru 2024?
26/02/2025
ONOR. IAN
BORG: Ninforma lill-Onor. Interpellant illi l-Kummissjoni Għolja ta’ Malta
f’Ottawa ġewwa l-Kanada għaddejja mill-fażi inizjali tagħha. Il-Kummissarju
Għoli Dr. Mark Pace ippreżenta l-kredenzjali tiegħu f’April li għadda.
Għaddejja ħidma sħiħa biex jiġu stabbiliti l-funzjonijiet amministrattivi meħtieġa
sabiex il-Kummissjoni Għolja tkun tista’ topera bis-sħiħ.
Bħala titjib
fir-relazzjonijiet bilaterali ta’ bejn Malta u l-Kanada saru diversi laqgħat
introduttorji mal-awtoritajiet lokali. Il-Kanadiżi urew interess partikolari
fl-irwol ta’ Malta f’organizzazzjonijiet multilaterali, bħall-Presidenza
Maltija fil-Grupp ta’ Azzjoni Ministerjali fil-Commonwealth (Commonwealth
Ministerial Action Group, CMAG), kif ukoll sabiex jibdew sensiela ta’
konsultazzjonijiet politiċi (Political Consultations).
Il-Kummissjoni Għolja
stabbilixxiet kuntatti ma’ Membri tal-House of Commons u s-Senat u bħalissa
għaddejjin diskussjonijiet għat-twaqqif ta’ Grupp ta’ Ħbiberija Parlamentari
Kanadiż-Malti (Maltese-Canadian Parliamentary Friendship Group) bl-appoġġ ta’ Deputati
Kanadiżi ta’ nisel Malti.
Il-Kummissjoni Għolja qiegħda
tikkopera ukoll mal-Malta Enterprise u mal-Kamra tal-Kummerċ ta’ Malta dwar
it-tfassil ta’ strateġija għal relazzjoni bilaterali aktar b’saħħitha fl-isfera
ekonomika. Qed tikkopera ukoll mal-Awtorita’ Maltija tat-Turiżmu sabiex tfakkar
is-sittin sena anniversarju tal-Indipendenza ta’ Malta kif ukoll minn meta ġew
stabbiliti r-relazzjonijiet bilaterali bejn Malta u l-Kanada.
Minn dan l-aspett,
il-Kummisjoni Għolja qiegħda tagħti prijorita’ kbira lid-dijaspora Maltija. Ta’
min ifakkar li l-Kanada tospita t-tieni l-akbar komunita’ ta’ Maltin li jgħixu
barra minn xtutna. Il-Kummissjoni għenet ukoll fl-identifikazzjoni tal-membri
Kanadiżi fil-Kumitat tal-Maltin li jgħixu barra minn Malta. Barra minn hekk,
il-Kummissjoni nediet ukoll għaqda informali ta’ professjonisti, akkademiċi u
artisti Kanadiżi-Maltin li jiltaqgħu għal laqgħat regolari, bil-għan li trawwem
kuntatti bejn in-nies, skambji ekonomiċi u edukattivi. Ġew stabbiliti ukoll
kuntatti ma’ Universita’ ġewwa Ottawa u qed isiru l-preparamenti għall-ewwel
diskussjonijiet ma’ tliet fakultajiet ġewwa l-Università ta’ Malta.
Seduta 322
ASSEMBLEA ĠENERALI TAN-NAZZJONIJIET UNITI - KWISTJONI TAL-INVAŻJONI TAL-UKRAINA
25954. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lid- Deputat Prim Ministru u Ministru għall-Affarijiet Barranin u t-Turiżmu: Jista’ d-Deputat Prim Ministru u Ministru għall-Affarijiet Barranin u t-Turiżmu jgħid x’pożizzjoni ħadet pajjiżna fis-seduta quddiem l-Assemblea Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti ta’ nhar il-24 ta’ Frar 2025 fil-kwistjoni tal-Invażjoni tal-Ukraina?
26/02/2025
ONOR. IAN
BORG: Ninforma lill-Onor. Interpellant illi hekk kif f’dawn il-jiem qed
nimmarkaw tliet snin mill-bidu tal-aggressjoni Russa fuq l-Ukrajna, Malta
tibqa’ soda fl-impenn tagħha lejn is-sovranita’ u l-integrita’ territorjali
tal-Ukrajna fi ħdan il-fruntieri internazzjonalment rikonoxxuti tagħha. Dan
kien il-messaġġ li pajjiżna wassal waqt
il-laqgħa tal-Assemblea Ġenerali tan-Nazzjonijiet Magħquda fl-24 ta’ Frar 2025
li huwa rifless fil-votazzjonijiet
fir-rigward taż-żewġ riżoluzzjonijiet li ġew adottati dwar l-Ukrajna.
Riżoluzzjoni tal-Ukrajna
flimkien ma’ pajjiżi Ewropej:
L-Ukrajna, flimkien ma’ numru ta’ pajjiżi Ewropej, ipproponew Riżoluzzjoni bl-isem “L-avvanz ta’ paċi komprensiva, ġusta u dejjiema fl-Ukrajna”. Ir-riżoluzzjoni appellat għal impenn favur “is-sovranita’, l-indipendenza, l-għaqda u l-integrita’ territorjali tal-Ukrajna fi ħdan il-fruntieri internazzjonalment rikonoxxuti tagħha” u l-ħtieġa li jiġi żgurat l-obbligu ta’ rendikont għal reati mwettqa taħt il-liġi internazzjonali, permezz ta’ “investigazzjonijiet u prosekuzzjonijiet ġusti u indipendenti fuq livell nazzjonali u internazzjonali”. Din ir-riżoluzzjoni ġiet adottata bi 93 vot favur, 18 kontra, inkluż l-Istati Uniti u b’65 astensjoni. Malta vvutat favur u ko-sponsorjat din ir-riżoluzzjoni, flimkien mal-Istati Membri l-oħra tal-Unjoni Ewropea, bl-esklużjoni ta’ pajjiż wiehed li vvota kontra.
Riżoluzzjoni tal-Istati
Uniti:
L-Istati Uniti ppreżentat
riżoluzzjoni oħra bl-isem “Triq għall-Paċi” li iffukat fuq it-tqanqil tat-telf
tal-ħajja tul il-kunflitt bejn ir-Russja u l-Ukrajna, fejn tenniet li l-iskop
prinċipali tan-Nazzjonijiet Magħquda huwa li żżomm il-paċi u s-sigurta’
internazzjonali u li ssolvi b’mod paċifiku t-tilwim u ssejjaħ għat-tmiem rapidu
tal-kunflitt, filwaqt li tħeġġeġ paċi dejjiema bejn l-Ukrajna u r-Russja.
Ir-Russja u l-Unjoni Ewropea
ressqu emendi differenti għal din ir-riżoluzzjoni. Ir-Russja pproponiet li żżid
il-kliem “inkluż billi tindirizza l-kawżi ewlenin tagħha” mat-tielet paragrafu
(dwar tmiem rapidu tal-kunflitt). Din l-emenda ma ġietx adottata fl-Assemblea
Ġenerali, b’31 vot favur, 71 kontra u 59 astensjoni. Li wieħed jinnota lis-27
Stat Membru tal-Unjoni Ewropea kollha vvutaw kontra.
Franza, f’isem numru ta’
Stati Ewropej (inkluża Malta), ipproponiet tliet emendi għar-Riżoluzzjoni
tal-Istati Uniti, li żiedu referenzi għall-invażjoni fuq skala sħiħa
tar-Russja, is-sovranita’ u l-integrita’ territorjali tal-Ukrajna, u l-ħtieġa
ta’ “paċi ġusta, dejjiema u komprensiva bejn l-Ukrajna u l-Federazzjoni Russa
skont il-Karta (Charter) tan-Nazzjonijiet Magħquda”. L-Assemblea Ġenerali
adottat dawn l-emendi b’60 vot favur, 18 kontra, u 81 astensjoni. Malta vvutat
favur u ko-sponsorjat dawn l-emendi, flimkien ma’ 24 Stat Membru tal-Unjoni
Ewropea. [1] L-Istati Uniti vvutat kontra l-emendi u astjeniet fuq
ir-riżoluzzjoni tagħha stess.
Il-verżjoni emendata
tar-riżoluzzjoni tal-Istati Uniti ġiet adottata bi 93 vot favur, 8 kontra u 73
astensjoni. 26 Stat Membru tal-Unjoni Ewropea inkluż Malta ivvota favur,
filwaqt li pajjiż wiehed astjena.
Stqarrija ta’ Malta
Malta għamlet ukoll stqarrija
waqt din il-laqgħa tal-Assemblea Ġenerali li mmarkat it-tielet Anniversarju
tal-Gwerra tal-aggressjoni tar-Russja fuq l-Ukrajna. Fl-istqarrija tagħha,
Malta sostniet li paċi ġusta, dejjiema, u komprensiva fl-Ukrajna teħtieġ it-tmiem
immedjat tal-ostilitajiet mir-Russja, flimkien mal-irtirar bla kondizzjonijiet
u sħiħ tal-forzi militari Russi mit-territorju kollu tal-Ukrajna b’rispett lejn
il-fruntieri internazzjonalment rikonoxxuti tagħha. Malta esprimiet ukoll
it-tħassib tagħha dwar is-sitwazzjoni umanitarja u l-vjolenza sesswali u
l-vjolenza bbażata fuq il-ġeneru u d-deportazzjonijiet sfurzati fl-Ukrajna,
b’mod partikolari dwar it-trasferimenti tat-tfal lejn ir-Russja.
_________________________
[1] L-Ungerija vvutat kontra
u s-Slovakkja astjeniet. L-Italja vvutat favur imma ma ko-sponsorjatx.
Seduta 322
12/03/2025
IL-BELT, VALLETTA - ROUNDABOUT QUDDIEM L-BERĠA TA’ KASTILJA
25953. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: Jista’ l-Ministru jara li l-art madwar ir-roundabout preċiż quddiem il-Berġa ta’ Kastilja fil-Belt, Valletta, tiġi msewwija billi ilha hekk numru ta’ ġimgħat?
26/02/2025
ONOR. OWEN
BONNICI: Ninsab infurmat mill-Kunsill Lokali tal-Belt Valletta
li l-manutenzjoni ta’ Pjazza Kastilja dejjem issir mid-Diviżjoni għat-Tindif u
Manutenzjoni. Għaldaqstant nirreferi
lill-Onor. Interpellant sabiex jagħmel il-mistoqsija tiegħu lill-Ministru
kkonċernat.
Seduta 322
12/03/2025
IL-BELT VALLETTA - TRIQ SAN ĠWANN - XOGĦLIJIET
25952. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għat-Trasport, l-Infrastruttura u x-Xogħlijiet Pubbliċi: B’referenza għat-tweġibiet tal-mistoqsijiet parlamentari 25039 u 25524 li oriġinarjament saru lill-Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali, jista’ l-Ministru jgħid kemm ser idumu għaddejjin ix-xogħlijiet fi Triq San Ġwann, il-Belt Valletta u kemm ser jiġu jiswew?
26/02/2025
ONOR. CHRIS
BONETT: Ninforma lill-Onor. Interpellant li x-xogħlijiet
imsemmija mistennija li jitlestew fi żmien għaxar ġimgħat u huma stmati li
jiswew €180,000.
Seduta 322
12/03/2025
Subscribe to:
Posts (Atom)