1. Fil-ħajja kostanti tiegħu, il-bniedem jaġixxi u jirreaġixxi. F’diversi setturi, l-azzjoni u r-reazzjoni jiġu f’daqqa wara xulxin. F’oħrajn le, speċjalment fil-kamp politiku, fejn diversi drabi jkun żball li wieħed iwieġeb immedjatament, u anzi, ħafna drabi jkun aħjar li jibqa’ jistenna u jipposponi. Mhux faċli, u l-bnedmin huma marbuta mal-imperfezzjonijiet tagħhom li jwassluhom jiżbaljaw. Imma tajjeb li jieħdu parir.
Ftit għarfien
2. Ħafna drabi, f’dawn il-pożizzjonijiet jiġu ssagrifikati dawk li m’għandhomx. Hemm wirt storiku, soċjali, kulturali, reliġjuż, legali li xi drabi jiġi mixħut għall-arja u distrutt. F’dan, mhux ħafna bnedmin għandhom l-arti tal-ġudizzju u jifhmu meta u kif, u jekk għandhomx jaslu għal dawn il-passi. L-istorja turi li dik il-linja aħjar jekk ma tinqabiżx, anke jekk tidher neċessità tant qawwija li hija inevitabbli. F’dan, meta wieħed iħares lura jibqa’ jirrealizza li kien ikun aħjar li ma wettaqx dak li għamel.
F’dawn il-jiem
3. Dan huwa iktar rilevanti f’dawn il-ġranet li niftakru mill-ġdid f’dak li seħħ fil-15 ta’ Frar 1944 ġewwa l-Italja. Meta ttieħdet id-deċiżjoni żbaljata li jiġi attakkat mill-ajru l-Monasteru ta’ Montecassino. Monument reliġjuż u storiku mwaqqaf fil-529 sena W.K. minn San Benedittu, il-fundatur tal-Ordni magħrufa bħala ‘tal-Benedittini’. Post mimli b’wirt li għadda minn ġenerazzjoni għal oħra. Kien il-post li għalkemm parti mil-linja tad-difiża Tedeska ma kienx okkupat jew użat militarment minnhom. Imma żbaljatament, kien hemm min fuq in-naħa allejata li kien konvint li kien hemm suldati Tedeski fih u li kienu libsin ukoll ta’ patrijiet. Ajruplani varji kissruh fix-xejn. Għax dak li ma kienx, sar wara. Sar kamp tal-battalja li eluf ta’ nazzjonijiet varji tilfu ħajjithom fih.
Neċessità militari
4. Kien żbaljat aktar u jibqa’ hekk proprju għax ftit xhur qabel, f’Diċembru tal-1943, il-Kap Kmandant tal-Forzi Amerikani, Dwight D. Eisenhower (1890-1969), li aktar tard sar huwa wkoll President tal-Istati Uniti, kien għadda direzzjoni lis-suldati magħrufa bħala ‘Protection of Cultural Property Order’, fejn waqt li fakkar li l-Italja kienet sinjura fil-patrimonju, ordna li din kellha tkun rispettata. Anzi, huwa kien qal: “Which by their creation helped and now in their old age illustrate the growth of the civilization which is ours.” Fl-istess kitba daħal fil-bilanċ li huwa ħass li jrid isir: “If we have to choose between destroying a famous building and sacrificing our own men, then our men’s lives count infinitely more and the buildings must go. But the choice is not always so clear as that ... Nothing can stand against the argument of military necessity. That is an accepted principle. But the phrase ‘military necessity’ is sometimes used where it would be more truthful to speak of military convenience or even personal convenience.”
Żball traġiku
5. Minkejja dan għamlu l-kontra, ċertament minħabba pressjoni kbira u b’nuqqas kbir ta’ informazzjoni korretta dwar dak li kien qiegħed jiġri verament f’Montecassino. Fatti ħżiena jwasslu għalhekk. Ittieħdet id-deċiżjoni biex jiġi bbumbardjat. Diversi kienu rreżistew. Oħrajn ukoll, bħall-Ġeneral Ingliż Mark Clark (1896-1984), li jidher li kien ukoll kontra, wara ddeskriva kollox bħala “a tragic mistake”. Wieħed li għadu magħda sal-lum. Niftakru fih proprju f’din i-sena fit-tmenin anniversarju tat-tmiem ta’ dak il-kunflitt. Monument li ħa għoxrin sena biex jinbena lura mill-ġdid u li nfetaħ fl-1964. Pass li seħħ ukoll mertu u kredtu tal-Patri Benedittin Malti u Senglean Dom Mauro Inguanez (1887-1955), li din is-sena nfakkru s-sebgħin sena mill-mewt tiegħu. Kien hu li ħa ħsieb li diversi dokumenti ta’ valur li kien hemm jittieħdu Ruma għall-protezzjoni. Kien hu wkoll li siefer fl-irkejjen tal-Istati Uniti jitlob l-għajnuna finanzjarja biex il-post jinbena mill-ġdid. Kien hu li għadda minn din it-traġedja.
Ftakart
6. Quddiem dan kollu ftakart iktar f’dak li ninsabu għaddejjin minnu fil-Parlament. Għax f’dan wieħed għandu jżomm quddiem għajnejh li huwa faċli li tkisser u żżarma patrimonju milli tissudah. Sija jekk dan ikunx f’monumenti storiċi li jkollhom bżonn ir-restawr, kif ukoll jekk ikunx parti mill-wirt legali tagħna li jkollu l-bżonn li jintgħaraf mill-ġdid. Il-prinċipju għas-sewwa huwa li s-sustanza żżommha, tippriservaha mingħajr ma tarmiha. Jekk fis-sekli ġbarna ħafna direzzjoni tajba kif norganizzaw ruħna fil-ġustizzja rridu nkunu attenti sew qabel nibdlu dak li għandna. Diversi drabi jsir l-argument li għax liġi ilha mijiet ta’ snin, dan fih innifsu jiġġustifika n-neċessità li tingħata f’ħakka t’għajn daqqa ta’ mannara. L-inkjesti maġisterjali nafu li ilhom magħna u huma parti mit-tessut legali tagħna. Jista’ jkun hemm min iressaq l-argument ‘komdu’ li xi ħadd qiegħed jabbuża. Punt li jrid jiġi eżaminat aħjar fid-dettall, fejn il-verità tinfired mill-perċezzjoni. Imma f’dan ma jfissirx li nkunu ġustifikati li neqirduha, kif fil-fatt ser nagħmlu.
Konvenjenza politika u personali
7. Kif kien qal Eisenhower: “il-frażi ‘neċessità militari’ hija użata fejn f’mumenti jkun iktar veritier li nitkellmu dwar konvenjenza militari jew dik personali’. Forsi f’dan hija ferm iktar konvenjenti li nippruvaw inrendu din l-iskuża fl-istess termini ta’ dik tal-bumbardament ta’ Montecassino. Konvenjenti politikament li ngħidu li hemm abbuż meta dan jista’ jiġi kkontrollat, għax huwa aħjar li tingħad il-verità u jkunu ppubblikati l-fatti. Konvenjenti daqshekk ieħor li trendi l-antipatija li nbniet lejn persuna bħala xi forma ta’ ġustifikazzjoni. Xejn f’dan, però, ma jista’ jiġġustifika li s-sistema kif inhija titneħħa u tiġi distrutta fi trab.
Telf fil-patrimonju legali
8. F’dan ser nitilfu patrimonju legali li għandna. Wieħed li jrid iż-żmien tiegħu aktar ’il quddiem biex jinbena lura. Nittama li fir-riflessjoni u fil-kalma li kull liġi titlob qabel issir, ikun hemm min jifhem aktar li dan huwa żball traġiku. Il-liġijiet isiru biex ikabbru l-ġid fl-ordni morali u soċjali, u mhux il-kontra. Forsi l-istorja tgħinna f’dan, għax kieku kien hemm min ħaseb u kien aktar attent fi Frar tas-sena 1945, kienu għadna ngawdu patrimonju oriġinali fis-sħiħ tiegħu. Kieku d-dinja kienet tagħraf aktar li ma kinitx il-konvenjenza imma l-għaqal li mexxa. Għad hemm żmien utli sabiex inkunu attenti f’dak li ser isir. F’dan ninsab aktar milli ċert illi Dom Mauro kien jagħraf jagħtina parir siewi.
20.2.25
ĦAL TARXIEN - TRIQ L-ANNUNZJATA - XOGĦLIJIET
25529. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: Jista’ l-Ministru jgħid x’xogħlijiet qed isiru fi Triq l-Annunzjata, f’Ħal Tarxien u kemm ser idumu għaddejjin?
13/02/2025
ONOR. OWEN
BONNICI: Nitlob lill-Onor. Interpellant biex jagħmel din
il-mistoqsija parlamentari lill-Ministeru kkonċernat.
Seduta 313
18/02/2025
ĦAL TARXIEN - TRIQ L-ANNUNZJATA - XOGĦLIJIET
25528. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għat-Trasport, l-Infrastruttura u x-Xogħlijiet Pubbliċi: Jista’ l-Ministru jgħid x’xogħlijiet qed isiru fi Triq l-Annunzjata, f’Ħal Tarxien u kemm ser idumu għaddejjin?
13/02/2025
ONOR. CHRIS
BONETT: Ninforma lill-Onor. Interpellant li Triq l-Annunzjata
hija waħda minn fost diversi toroq fejn qiegħed isir xogħol tal-Enemalta.
Ix-xogħol f’din it-triq jinsab fl-aħħar stadji. Xogħol relatat ma’ trinek u
cable huwa lest. Bħalissa għaddej xogħol ta’ rimedju fuq il-bankini li ġew
affetwati bit-trinek. Sa nofs Marzu għandu jitlesta x-xogħol bl-asfalt b’kollox
f’din it-triq.
Seduta 313
IL-BIRGU - PJAZZA ĊENTRALI - XOGĦLIJIET
25527. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għat-Trasport, l-Infrastruttura u x-Xogħlijiet Pubbliċi: B’referenza għat-tweġiba tal-mistoqsija parlamentari 25026, jista’ l-Ministru jgħid in-natura komplessiva tax-xogħol li qiegħed isir fil-Pjazza Ċentrali tal-Birgu u kemm huwa previst li se jintefaq?
13/02/2025
ONOR. CHRIS
BONETT: Ninforma lill-Onor. Interpellant li fil-pjazza
tal-Birgu bħalissa għaddejjin ix-xogħlijiet ta’ tqegħid tal-pavimentar u
l-installazjonijiet tad-dwal. Ix-xogħlijiet kollha fil-pjazza huma stmati li
jammontaw għal madwar €2 miljuni.
Seduta 313
18/02/2025
FAĊILITÀ KORRETTIVA TA’ KORDIN - PERSUNI SENTENZJATI
25526. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Intern, is-Sigurtà u x-Xogħol: Jista’ l-Ministru jgħid kemm kien hemm persuni fil-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin fl-aħħar ta’ Diċembru 2023 li huma sentenzjati u qed jiskontaw il-piena tagħhom?
13/02/2025
ONOR. BYRON
CAMILLERI: Ninforma lill-Onor. Interpellant li fl-aħħar ta’
Diċembru 2023 kien hemm 395-il persuna li huma sentenzjati u qed jiskontaw
il-piena tagħhom fil-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin.
Seduta 313
18/02/2025
FAĊILITÀ KORRETTIVA TA’ KORDIN - KAŻIJIET BIEX JIĠU DEĊIŻI
25525. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Intern, is-Sigurtà u x-Xogħol: Jista’ l-Ministru jgħid kemm kien hemm persuni fil-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin fl-aħħar ta’ Diċembru 2023 li kienu qed jistennew li l-każ tagħhom jiġi deċiż u l-proċess determinat?
13/02/2025
ONOR. BYRON
CAMILLERI: Ninforma lill-Onor. Interpellant li fl-aħħar ta’
Diċembru 2023, 277-il persuna kienu qed jistennew li l-każ tagħhom jiġi deċiż u
l-proċess determinat waqt li kienu fil-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin.
Seduta 313
18/02/2025
IL-BELT VALLETTA - TRIQ SAN ĠWANN - XOGĦLIJIET
25524. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: B’referenza għat-tweġiba tal-mistoqsija parlamentari 25039, jista’ l-Ministru jgħid kemm ser idum isir ix-xogħol fi Triq San Ġwann, fil-Belt Valletta u kemm ser jiġi jiswa?
13/02/2025
ONOR. OWEN
BONNICI: Nitlob lill-Onor. Interpellant biex jagħmel din
il-mistoqsija parlamentari lill-Ministeru kkonċernat.
Seduta 313
18/02/2025
GĦATX DEMOKRISTJAN
1. Fid-dinja li ninsabu. Fl-eventi li jum wara jum naqraw, jew naraw, jew nisimgħu, jew ukoll dawn ukoll f’daqqa, nagħrfu bżonn partikolari. Quddiem il-konfużjoni ġenerali li għaddejjin minnha fejn fl-illoġika hemm min irid jislet minnha l-loġika u hemm min iħares band’oħra. Iħares biex jittama li fid-diżordni tal-ħsieb u tal-aġir uman ikun hemm alternattiva bażata fuq is-sewwa, l-ordni u l-istorja. Dik soċjali, ekonomika, politika, u fuq kollox dik li tifrex ruħha fid-dinja li qegħda tipprova dejjem tiċkien.
Ċert
2. F’dan ninsab iktar ċert illi kieku kellna nġibu lura lil dawk li għexu qabilna jagħrfu jagħtuna direzzjonijiet aqwa. Quddiem il-politika ‘differenti’ ta’ Donald Trump li qegħda tipprova żżarma dak kollu li seħħ f’dawn l-aħħar tmenin sena. Quddiem l-istess ħsieb f’xenarju ieħor, Vladimir Putin li jrid jieħu lura l-Federazzjoni Russa għal dak li kienet fi żmien Katerina l-Kbira (1729-1796), wieħed irid jifhem. Jifhem li l-istorja ma tmurx lura, u anqas ma tirrepeti ruħha, imma timxi ’l quddiem fid-direzzjonijiet umani li ż-żminijiet jagħtu. Mexxejja ta’ qabilna ċert li f’dan jagħrfu jmexxuna sewwa.
Art fertili
3. M’għandix dubju li kieku kellhom jitwieldu mill-ġdid Alcide de Gasperi (1881-1954), Konrad Adenauer (1876-1967) u Robert Schuman (1886-1963) jafu jiddiriġuna. Jagħrfu li mhumiex ’il bgħid minn dak li l-Ewropa u d-dinja għaddew minnu mitt sena ilu. Jagħrfu jispjegawlna li għaddejjin minn mewġa tal-politika żbaljata tal-estremiżmu. Jagħrfu jfakkruna li proprju għax kienu t-tlieta Demokristjani li bnew għalina Ewropa ta’ paċi u ta’ stabilità: waħda li hija ferm iktar b’saħħitha milli oħrajn jaħsbu.
Estremiżmi
4. Jagħrfu aktar ifakkruna li l-Faxxiżmu u n-Nażiżmu ġiebu tkissir u qtil fil-ħsieb tagħhom li jekk tkisser tista’ terġa’ tibni soċjetà suppost differenti. Waħda fejn il-bniedem jitlef kull valur u jsir biss oġġett li jista’ jiġi skartat u mormi. Waħda li xeħtet lura kull forma ta’ kultura u tkabbir uman. Waħda li minħabba l-wirt tagħha, l-Ewropa batiet sew biex reġgħet kibret. Waħda li tilfet diversi minn uliedha u mill-wirt kulturali tagħha. Waħda li tilfet il-paċi, il-ġustizzja u l-istabilità. Ifakkruna li l-estremiżmi ma jwasslu għal imkien, salv għal iktar kumplikazzjonijiet u eżistenza aktar iebsa minn dik li diġà għandna.
Il-lezzjoni
5. F’dan il-proċess l-Ewropa, tul l-estremiżmi tilfet l-għeruq Insara li sawruha. Proprju f’dan kien l-aġir għaqli ta’ dawn il-bnedmin u oħrajn magħhom li fehmu li tista’ terġa’ tibni jekk tmur il-kontra. Tibni billi tifhem li bid-demokrazija tagħmel soċjetà aħjar, għax hija valur. Tibni aktar meta din tkompli tispira ruħha mal-valuri u l-pedamenti Nsara. Proprju għalhekk li għandna l-Unjoni Ewropea llum u proprju aktar għax din hija l-mudell li hemm min, lura fl-estremiżmi tiegħu, li jrid ikisser dak li nbena.
Żball
6. Dawk li huma minn barra jifhmu dak li għandna. Jifhmu li ngawdu minn soċjetà aktar ċivilizzata, aktar umana, u li tipproteġi dak kollu li huwa ta’ valur għaliha. Hemm min irid jimitana u hemm, minflok, min irid ifarrakna. Għandna nagħrfu aktar dan biex ma nċedux għall-ħmerijiet tal-oħrajn u nqisu fl-għaqal il-mossi politiċi ta’ oħrajn. Kull pajjiż, kif ċert li anki fir-Renju Unit hemm dan l-għarfien, jaf li mingħajr l-għaqda fl-Unjoni Ewropea ser imur lura, u anzi jkun iktar diffiċli għalih biex ilaħħaq ma’ fejn wasal. U li jkun kapaċi jimxi ’l quddiem.
Għalkemm ma jidhirx
7. Niskanta li f’dan ftit jagħrfu li meta l-partiti tal-lemin estrem jew tax-xellug fl-Ewropa fl-Oppożizzjoni jkunu mimlija bil-kontra, meta jkunu fil-Gvern jippruvaw isiru aktar moderati. Proprju aktar f’dan huwa ċar li l-linja tal-politika taċ-Ċentru, dik Demokratika Kristjana, tibqa’ għal dawk li jaqraw il-politika bħala mudell uniku. Mudell li bena dak li ħadd qabel ma rnexxielu jibni. Proprju f’dan, jekk irridu nkomplu nibnu politika Ewropea u nazzjonali aqwa, għandna nimxu f’dik id-direzzjoni. Fil-konfużjoni ġenerali u preżenti li diversi qed jaraw, huwa għalija ferm iktar ċar li hawn mhux biss għatx Demokristjan, imma wieħed klubi.
Ċert
2. F’dan ninsab iktar ċert illi kieku kellna nġibu lura lil dawk li għexu qabilna jagħrfu jagħtuna direzzjonijiet aqwa. Quddiem il-politika ‘differenti’ ta’ Donald Trump li qegħda tipprova żżarma dak kollu li seħħ f’dawn l-aħħar tmenin sena. Quddiem l-istess ħsieb f’xenarju ieħor, Vladimir Putin li jrid jieħu lura l-Federazzjoni Russa għal dak li kienet fi żmien Katerina l-Kbira (1729-1796), wieħed irid jifhem. Jifhem li l-istorja ma tmurx lura, u anqas ma tirrepeti ruħha, imma timxi ’l quddiem fid-direzzjonijiet umani li ż-żminijiet jagħtu. Mexxejja ta’ qabilna ċert li f’dan jagħrfu jmexxuna sewwa.
Art fertili
3. M’għandix dubju li kieku kellhom jitwieldu mill-ġdid Alcide de Gasperi (1881-1954), Konrad Adenauer (1876-1967) u Robert Schuman (1886-1963) jafu jiddiriġuna. Jagħrfu li mhumiex ’il bgħid minn dak li l-Ewropa u d-dinja għaddew minnu mitt sena ilu. Jagħrfu jispjegawlna li għaddejjin minn mewġa tal-politika żbaljata tal-estremiżmu. Jagħrfu jfakkruna li proprju għax kienu t-tlieta Demokristjani li bnew għalina Ewropa ta’ paċi u ta’ stabilità: waħda li hija ferm iktar b’saħħitha milli oħrajn jaħsbu.
Estremiżmi
4. Jagħrfu aktar ifakkruna li l-Faxxiżmu u n-Nażiżmu ġiebu tkissir u qtil fil-ħsieb tagħhom li jekk tkisser tista’ terġa’ tibni soċjetà suppost differenti. Waħda fejn il-bniedem jitlef kull valur u jsir biss oġġett li jista’ jiġi skartat u mormi. Waħda li xeħtet lura kull forma ta’ kultura u tkabbir uman. Waħda li minħabba l-wirt tagħha, l-Ewropa batiet sew biex reġgħet kibret. Waħda li tilfet diversi minn uliedha u mill-wirt kulturali tagħha. Waħda li tilfet il-paċi, il-ġustizzja u l-istabilità. Ifakkruna li l-estremiżmi ma jwasslu għal imkien, salv għal iktar kumplikazzjonijiet u eżistenza aktar iebsa minn dik li diġà għandna.
Il-lezzjoni
5. F’dan il-proċess l-Ewropa, tul l-estremiżmi tilfet l-għeruq Insara li sawruha. Proprju f’dan kien l-aġir għaqli ta’ dawn il-bnedmin u oħrajn magħhom li fehmu li tista’ terġa’ tibni jekk tmur il-kontra. Tibni billi tifhem li bid-demokrazija tagħmel soċjetà aħjar, għax hija valur. Tibni aktar meta din tkompli tispira ruħha mal-valuri u l-pedamenti Nsara. Proprju għalhekk li għandna l-Unjoni Ewropea llum u proprju aktar għax din hija l-mudell li hemm min, lura fl-estremiżmi tiegħu, li jrid ikisser dak li nbena.
Żball
6. Dawk li huma minn barra jifhmu dak li għandna. Jifhmu li ngawdu minn soċjetà aktar ċivilizzata, aktar umana, u li tipproteġi dak kollu li huwa ta’ valur għaliha. Hemm min irid jimitana u hemm, minflok, min irid ifarrakna. Għandna nagħrfu aktar dan biex ma nċedux għall-ħmerijiet tal-oħrajn u nqisu fl-għaqal il-mossi politiċi ta’ oħrajn. Kull pajjiż, kif ċert li anki fir-Renju Unit hemm dan l-għarfien, jaf li mingħajr l-għaqda fl-Unjoni Ewropea ser imur lura, u anzi jkun iktar diffiċli għalih biex ilaħħaq ma’ fejn wasal. U li jkun kapaċi jimxi ’l quddiem.
Għalkemm ma jidhirx
7. Niskanta li f’dan ftit jagħrfu li meta l-partiti tal-lemin estrem jew tax-xellug fl-Ewropa fl-Oppożizzjoni jkunu mimlija bil-kontra, meta jkunu fil-Gvern jippruvaw isiru aktar moderati. Proprju aktar f’dan huwa ċar li l-linja tal-politika taċ-Ċentru, dik Demokratika Kristjana, tibqa’ għal dawk li jaqraw il-politika bħala mudell uniku. Mudell li bena dak li ħadd qabel ma rnexxielu jibni. Proprju f’dan, jekk irridu nkomplu nibnu politika Ewropea u nazzjonali aqwa, għandna nimxu f’dik id-direzzjoni. Fil-konfużjoni ġenerali u preżenti li diversi qed jaraw, huwa għalija ferm iktar ċar li hawn mhux biss għatx Demokristjan, imma wieħed klubi.
13.2.25
L-ISLA – RAPPORTI TA’ DELITTI
25043. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Intern, is-Sigurtà u x-Xogħol: Jista’ l-Ministru jgħid kemm ġew rappurtati delitti tul is-sena 2024 fil-lokalità tal-Isla u kemm kienu marbuta ma’ serq?
24/01/2025
ONOR. BYRON CAMILLERI: Ninsab infurmat li matul is-sena 2024 ġewwa l-Isla kien hemm tlieta u erbgħin (43) reat irrapurtat mal-pulizija, li minnhom ħdax (11) kienu każi ta’ serq.
Seduta 310
12/02/2025
IL-KALKARA – RAPPORTI TA’ DELITTI
25042. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Intern, is-Sigurtà u x-Xogħol: Jista’ l-Ministru jgħid kemm ġew rappurtati delitti tul is-sena 2024 fil-lokalità tal-Kalkara u kemm kienu marbuta ma’ serq?
24/01/2025
ONOR. BYRON CAMILLERI: Ninsab infurmat li matul is-sena 2024 ġewwa l-Kalkara
kien hemm tlieta u tmenin (83) reat irrapurtat mal-pulizija, li minnhom tnejn u
tletin (32) kienu każi ta’ serq, u każ (1) ta’ attentat ta’ serq.
Seduta 310
BORMLA – RAPPORTI TA’ DELITTI
25041. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Intern, is-Sigurtà u x-Xogħol: Jista’ l-Ministru jgħid kemm ġew rappurtati delitti tul is-sena 2024 fil-lokalità ta’ Bormla u kemm kienu marbuta ma’ serq?
24/01/2025
ONOR. BYRON CAMILLERI: Ninsab infurmat li matul is-sena 2024 ġewwa Bormla
kien hemm mitejn u każ (201) ta’ reati irrapurtati mal-pulizija, li minnhom
wieħed u sittin (61) kienu kazi ta’ serq, u ħames (5) każi ta’ attentat ta’
serq.
Seduta 310
12/02/2025ĦAŻ-ŻABBAR – RAPPORTI TA’ DELITTI
25040. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Intern, is-Sigurtà u x-Xogħol: Jista’ l-Ministru jgħid kemm ġew rappurtati delitti tul is-sena 2024 fil-lokalità ta’ Ħaż-Żabbar u kemm kienu marbuta ma’ serq?
24/01/2025
ONOR. BYRON CAMILLERI: Ninsab infurmat li matul is-sena 2024 ġewwa
Ħaż-Żabbar kien hemm erba’ mija u sittax
(416) il-reat irrapurtat mal-pulizija, li minnhom mija u tnejn (102) kienu każi
ta’ serq, u erba’ (4) każi ta’ attentat ta’ serq.
Seduta 310
12/02/2025
IL-BELT VALLETTA – TRIQ SAN ĠWANN – XOGĦLIJIET
25039. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill-Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: B’referenza għat-tweġiba tal-mistoqsija parlamentari 21695, jista’ l-Ministru jgħid jekk ix-xogħljiet fi Triq San Ġwann, fil-Belt Valletta, bdewx?
24/01/2025
ONOR. OWEN
BONNICI: Ninsab infurmat mill-Kunsill Lokali tal-Belt Valletta
li x-xogħljiet fi Triq San Ġwann bdew.
Seduta 309
11/02/2025
IL-BIRGU – RAPPORTI TA’ DELITTI
25038. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill-Ministru għall-Intern, is-Sigurtà u x-Xogħol: Jista’ l-Ministru jgħid kemm ġew rappurtati delitti tul is-sena 2024 fil-lokalità tal-Birgu u kemm kienu marbuta ma’ serq?
24/01/2025
ONOR. BYRON
CAMILLERI: Ninsab infurmat li matul is-sena 2024 fil-Birgu kien
hemm sitta u sebgħin (76) reat irrapurtat mal-pulizija, li minnhom sitta u
għoxrin (26) kienu każi ta’ serq, u żewġ (2) każi ta’ attentat ta’ serq.
Seduta 309
11/02/2025
BIGHI – SMOKING ROOM - RESTAWR
25037. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill-Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: B’referenza għat-tweġiba tal-mistoqsija parlamentari 19385, jista’ l-Ministru jgħid meta se jibdew ix-xogħlijiet fuq l-Ismoking Room f’Bighi?
24/01/2025
ONOR. OWEN
BONNICI: Ninsab infurmat li x-xogħol ta’ restawr fuq l-iSmoking
Room f’Bighi jinsab fi stadju avvanzat. Bħalissa għaddej ix-xogħol ta’ restawr
kemm fuq il-ġebla, kif ukoll fuq l-injam.
Seduta 309
11/02/2025
ĦAL TARXIEN – RAPPORTI TA’ DELITTI
25036. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill-Ministru għall-Intern, is-Sigurtà u x-Xogħol: Jista’ l-Ministru jgħid kemm ġew rappurtati delitti tul is-sena 2024 fil-lokalità ta’ Ħal Tarxien u kemm kienu marbuta ma’ serq?
24/01/2025
ONOR. BYRON
CAMILLERI: Ninsab infurmat li matul is-sena 2024 f’Ħal Tarxien
kien hemm mija u tlieta u disgħin (193) reat irrapurtat mal-pulizija, li
minnhom sebgħa u erbgħin (47) kienu każi ta’ serq, u ħames (5) każi ta’
attentat ta’ serq.
Seduta 309
11/02/2025
MARSAXLOKK – XROBB L-GĦAĠIN - PARK NATURALI - XOGĦLIJIET
25035. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill-Ministru għall-Ambjent, l-Enerġija u l-Indafa Pubblika: B’referenza għat-tweġiba tal-mistoqsija parlamentari 19664, tista’ l-Ministru tgħid liema xogħlijiet ġew esegwiti fil-Park Naturali ta’ Xrobb l-Għaġin tul is-sena 2024?
24/01/2025
ONOR. MIRIAM
DALLI: Ninforma lill-Onor. Interpellant li, matul is-sena
2024, x-xogħlijiet li saru fil-Park Naturali ta’ Xrobb l-Għaġin, f’Marsaxlokk,
kienu jinkludu l-manutenzjoni ġenerali tal-park fosthom tħawwil ta' siġar u
arbuxelli ġodda, tisqija regolari skont il-ħtieġa, qtugħ u ġestjoni tal-ħaxix
biex jiġu evitati inċidenti minn nirien, manutenzjoni taż-żona għall-picnics u
tiswija ta’ bankijiet tal-injam, restawr ta’ ħitan tas-sejjieħ, installazzjoni
ta’ diversi tabelli li jinkludu informazzjoni dwar il-flora fil-madwar,
installazzjoni ta’ tankijiet għar-rimi tal-ilma tal-baħar, tikħil tal-kamra
tas-sigurtà, manutenzjoni tal-konnessjonijiet tal-ilma u drenaġġ, ġbir
tal-iskart u tindif ġenerali.
Seduta 309
11/02/2025
SANTA LUĊIJA (MALTA) – RAPPORTI TA’ DELITTI
25034. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill-Ministru għall-Intern, is-Sigurtà u x-Xogħol: Jista’ l-Ministru jgħid kemm ġew rappurtati delitti tul is-sena 2024 fil-lokalità ta’ Santa Luċija (Malta) u kemm kienu marbuta ma’ serq?
24/01/2025
ONOR. BYRON
CAMILLERI: Ninsab infurmat li matul is-sena 2024 f’Santa Luċija
(Malta) kien hemm erbgħa u tmenin (84) reat irrapurtat mal-pulizija, li minnhom
wieħed u għoxrin (21) kienu każi ta’ serq, u każ wieħed (1) ta’ attentat ta’
serq.
Seduta 309
11/02/2025
INDIVIDWALIŻMU NEOLIBERALI
1. Ċertament, mhux suġġett faċli li wieħed jaffronta. Biss naħseb li huwa xieraq li nagħrfu li għandna nagħmlu numru ta’ differenzi, u f’dan forsi nagħrfu wkoll l-influwenzi li għaddejjin minnhom. Għax il-bniedem huwa importanti u huwa mwieled b’dinjità u valur li m’għandux bżonn is-suq li jistmalu. Twieled bi drittijiet fundamentali li għandhom jiġu rispettati. Mhuwiex il-konsumatur li ser jaqa’ fix-xibka tal-ħsibijiet ta’ kif tressqu jixtri dak li m’għandux bżonn. Wisq inqas ma huwa dak li tistmah mhux skont id-dinjità imma f’kemm jaqla’ flus, jew f’kemm ġemma’ u akkumula. Hemm, u f’dan nagħmel distinzjoni bejn il-kelma ‘persuna’ u ‘l-individwu’. Tat-tieni ma narax li tirrispetta biżżejjed, u anki jekk ma tmurx sa dik tal-konusmatur, xorta fiha kunċetti ta’ oġġett, ta’ numru, ta’ min huwa irrilevanti f’xenarju li jinbidel.
X’nużaw u x’nifhmu
2. F’dan, għalhekk, irridu naraw xi kliem nużaw u x’kunċetti u piż nagħtuhom. Nistaqsu kemm aħna maħkuma minn ideat li tant daħlu magħna li anqas ma aħna nistaqsu jekk humiex tajba jew humiex tagħna. Drajna bil-kelma ‘individwu’, b’dik tal-‘konsumatur’. Drajna nħarsu lejn is-soċjetà f’termini ta’ suq liberu jew le. Kabbarna l-kompetizzjoni bejn il-bnedmin, flok issudajna l-mod ta’ kif naħdmu flimkien għall-ġid ta’ xulxin. Intlifna naħsbu li kull persuna huwa għal rasu tant li jista’ jinsa lill-oħrajn, u anzi, li m’għandux responsabbiltà soċjali lejhom. Ngħixu f’dinja fejn anki l-politika saret iktar magna tas-suq. Kompetizzjoni bejn il-partiti fuq linji tas-suq, bejn id-deputati internament, il-kandidati u l-kumitati. Qisu kulħadd ġie kontra kulħadd, u mhux favur ta’ xi ħadd. Tlifna l-għarfien li fil-koperazzjoni, fl-għaqda ta’ ideat u ħsibijiet nistgħu nirnexxu. Għas-suq qed inżarmaw il-prinċipji fundamentali li jagħmlu partit politiku.
Colin Crouch
3. Għax partit imur lura bil-loġika tas-suq liberu, mentri jimxi ’l quddiem jekk jifhem li għandu jġib lil kull persuna taħdem flimkien. Iktar koperazzjoni, inqas kompetizzjoni. F’dan nikteb aktar waqt li qed naqra waħda mill-kitbiet qosra ta’ Colin Crouch (1944). Akkademiku Ingliż, soċjologu u xjenzat politiku, magħruf l-iktar għall-ktieb tiegħu Coping with Post-Democracy (2000). Qiegħed naqra l-librett Can Neoliberalism be saved from itself? (2017), li huwa mexxej u interessanti ħafna. Jimmerita li jinqara. Minnu slitt numru ta’ punti li għalija naħseb li huma tajbin biex jitressqu sabiex wieħed jifhem kemm il-kultura neoliberali qegħda tinfluwenzana mingħajr aħna stess ma qegħdin nindunaw.
Sejrin lura
4. Influwenza li mhix tagħmel lil ħajjitna jew lis-soċjetà tagħna aħjar. Anzi, sejrin lura. Dan l-iktar fl-inugwaljanzi li qed jiġu prodotti. Crouch jgħidilna, u wieħed hawn irid jifhmu sew: “Although neoliberals will insist that the market is not concerned with moral worth, only efficiency, in reality high income is often taken as a sign of social and even moral superiority. The rich receive deference and respect in daily life in a manner never accorded to people on modest incomes.” (Għalkemm in-neoliberali jinsistu li s-suq ma jagħtix każ il-valur morali tal-persuna, imma jara biss kemm hija effiċjenti, fir-realtà min għandu dħul għoli ħafna xi drabi huwa kkunsidrat minnhom bħala li għandu jgawdi minn superjorità soċjali u morali. Fejn is-sinjuri jiġu stmati u rrispettati fil-ħajja ta’ kuljum b’mod li qatt ma jingħata lil dawk li jaqilgħu inqas.) Proprju għalhekk li hemm akkaniment kontra l-politiċi veri, għax dawn iħarsu li jissudaw l-aspett uman tal-ħajja u mhux dak materjali.
F’kemm aħna influwenzati
5. Dwar dan l-awtur, fil-kitba tiegħu narawh imiss mill-ġdid mal-ħsieb li n-neoliberaliżmu jħaddan, l-ewwel: linja kontra l-politiċi, li skont l-istess, mhumiex kapaċi jonfqu sew flus il-poplu, mentri s-suq suppost li huwa; it-tieni: fil-kwistjoni marbuta mar-responsabbiltà soċjali li l-gvernijiet, skont huma, m’għandux ikollhom; u t-tielet: fil-fiduċja li l-kompetizzjoni fis-suq hija l-mudell li trid tiġi segwita fil-ħajja tal-bnedmin mal-oħrajn. Kabbarna, u f’dan ikkultivajna mudell żbaljat ta’ individwaliżmu li jħares lejn il-persuna minn linji li fihom huwa biss importanti x’għandu jew x’jipproduċi. Mhux biss, imma wkoll li għandu jinjora dak li jkun għaddej madwaru: dak li qed jolqot u jmiss lill-oħrajn mhuwiex importanti għalih. Li, anzi, il-kunċett tal-volontarjat altruwista bħala tastiera essenzjali tas-soċjetà, u li huwa tajjeb li jiġi kkultivat, għalihom huwa żbaljat.
Daħal fejn m’għandux
6. Crouch ikompli jelabora u jikteb hekk fuq dan l-attentat lejn bidla fil-kultura u l-valuri ta’ soċjetà li qabel mexxietna sew: “Neoliberals increasingly sought means of extending the reach of the market, applying market concepts to penetrate institutions like the family. Organisations in most areas of life (for example, churches, cultural bodies) have been persuaded by neoliberal governments and sponsors to structure themselves as though they were profit-making concerns.” (In-neoliberali fittxew b’iktar saħħa kif jestendu l-kunċetti tas-suq, billi japplikawhom f’istituzzjonijiet bħall-familja. Organizzazzjonijiet f’ħafna mis-setturi tal-ħajja (per eżempju l-knejjes u l-għaqdiet kulturali) ġew persważi minn gvernijiet neoliberali u benefatturi sabiex jibnu ruħhom qishom strutturi li jagħmlu l-profitt.)
Ma taħdimx
7. Fil-parti l-kbira, ninsabu fejn ninsabu bħala soċjetà għax abbandunajna ħafna mill-kunċetti u l-valuri li bnewna, u morna għal dak li n-neoliberaliżmu qed jiddikjara. Anki partiti politiċi qed jiġu influwenzati minn dan. Biex is-soċjetà tiġi riformata rridu nifhmu li dak li jista’ jkun tajjeb fis-suq mhuwiex f’dak l-ieħor tal-ħajja tagħna. M’għandniex bżonn nikkultivaw il-kompetizzjoni ma’ xulxin. Anqas li nħarsu lejn xulxin bħala konsumaturi, jew fl-individwaliżmu ta’ sempliċi oġġetti. Irridu nifhmu li aħna għandna valur għax aħna bnedmin bid-difetti tagħna, sija fil-politika, kif ukoll fis-suq. M’aħniex fil-grad tal-effiċjenza li n-neoliberaliżmu jridna, imma lanqas m’aħna inqas mill-istess suq fl-iżbalji kontinwi li jagħmel. Dak li jitpinġa aħjar u aqwa ma huwa xejn minn dan, u hawn hemm x’wieħed iwettaq: dak li ma jħallix dak li qisu proċess irriversibbli, imma anzi li wieħed jagħraf dak li huwa l-individwaliżmu fil-kunċetti neoliberali sabiex inkunu dak li verament aħna.
L-EWROPA HIJA DIĠÀ KBIRA
1. F’dan iż-żmien li bdejna ngħixu mill-ġdid irridu nagħrfu li bħala Ewropej għandna valuri uniċi. Irridu nifhmu li dak kollu li seħħ f’dawn it-tmenin sena ta’ ħidma ma sarx ta’ xejn. Il-miri li ġew stabbiliti, u ħafna drabi milħuqa, ifakkruna li għandna storja li hija ta’ suċċess. Mhix ta’ suċċess totali jew assolut, imma hija parti minn proċess ta’ progress. Wieħed li jiddistingwi ruħu fil-konfront ta’ kontinenti oħra. Wieħed li bih sar ġid kbir lill-popolazzjoni tiegħu u li sarraf ukoll għal popli oħra. Mhux dejjem konna għalenija, u anqas fuq ir-rubini. Biss dan ma jiġġustifikax li mmorru lura lejn il-firda u l-ġlied intern.
Interessi komuni
2. F’dak kollu li seħħ f’dawn is-snin, fi ħdan l-Unjoni Ewropea mxejna ’l quddiem. Mhux biss, imma l-Ewropa saret ferm iktar l-art li tiddefendi d-demokrazija u d-drittijiet fundamentali tal-bniedem. Jingħad x’jingħad biex wieħed iċekken dak li sar u dak li qiegħed iseħħ, il-fatt jibqa’ li diversi drabi d-deċiżjonijiet jittieħdu għax hemm pożizzjoni ta’ prinċipju. Pożizzjonijiet politiċi skomdi għall-oħrajn li jridu jmorru lura għal dak li d-dinja kienet qabel bdiet l-Ewwel Gwerra Dinjija. Huwa anzi aktar ċar li hemm min għandu nteress li titkisser biex jafferma lura xi forma ta’ politika imperjalista li timponi s-saħħa militari fuq oħrajn inqas armati. L-Unjoni Ewropea dan tifhmu u ċert li tapprezza l-isfidi li għandha quddiemha.
Lura mhux ’il quddiem
3. Huwa ċar li bid-diskors li qed nisimgħu u dak li għaddej fid-dinja hemm min jaħseb li jista’ jieħu l-arloġġ lura. Sal-lum fl-Ewropa ddomina kunċett spjegat mill-filosfu u politiku Demokristjan Augusto del Noce (1910-1989) kif jiddikjara fil-ktieb L’epoca della secolarizzazione (1970). Kliemu: “Oggi invece il sentimento comune è di vivere in un’epoca nuova, separata dal passato dalla censura delle due guerre mondiali. All’idea che tutto si ripete si è sostituita l’accelerazione massima del tempo; l’adeguazione a un oggi non è più tanto il compimento dell’ieri quanto la sua negazione.” (Illum minflok il-ħsieb ġenerali huwa li wieħed qiegħed jgħix f’epoka ġdida, separata mill-passat li mmarkat ruħha bejn żewġ gwerer mondjali. Kontra l-ħsieb li kollox jirrepeti ruħu daħlek dik li tuża’ bl-iktar mod veloċi l-ħin; kif tgħix illum, li mhuwiex tant it-twettiq tal-bieraħ, imma li tinnegah.)
Il-Modern
4. F’dan huwa iktar ċar li min qiegħed jaħseb għal Donald Trump u Vladimir Putin li jistgħu jieħdu d-dinja lura ma tantx huma preċiżi jew korretti. Il-glorja apparenti passata ma teżistix. Tista’ tingħata din l-impressjoni minn dawk li jiktbu l-istorja imma fir-realtà d-dinja tal-lum hija aqwa milli kienet qabel. Aqwa għax saru diversi avvanzi li fuqhom is-soċjetà nbniet u mxiet. Dak li nutilizzaw illum huwa proprju frott tar-riflessjonijiet, fl-għarfien tal-iżbalji passati. Imxejna ’l quddiem proprju għax nafu fejn morna lura. Iktar u iktar fl-għarfien ċar li kull perjodu uman, fl-imperfezzjoni tiegħu, ikollu vantaġġi u żvantaġġi. Però ċertament li dan sar fl-Ewropa għax il-fatti jibqgħu l-fatti u mhux nintilfu nibdlu l-istorja.
MAGA
Interessi komuni
2. F’dak kollu li seħħ f’dawn is-snin, fi ħdan l-Unjoni Ewropea mxejna ’l quddiem. Mhux biss, imma l-Ewropa saret ferm iktar l-art li tiddefendi d-demokrazija u d-drittijiet fundamentali tal-bniedem. Jingħad x’jingħad biex wieħed iċekken dak li sar u dak li qiegħed iseħħ, il-fatt jibqa’ li diversi drabi d-deċiżjonijiet jittieħdu għax hemm pożizzjoni ta’ prinċipju. Pożizzjonijiet politiċi skomdi għall-oħrajn li jridu jmorru lura għal dak li d-dinja kienet qabel bdiet l-Ewwel Gwerra Dinjija. Huwa anzi aktar ċar li hemm min għandu nteress li titkisser biex jafferma lura xi forma ta’ politika imperjalista li timponi s-saħħa militari fuq oħrajn inqas armati. L-Unjoni Ewropea dan tifhmu u ċert li tapprezza l-isfidi li għandha quddiemha.
Lura mhux ’il quddiem
3. Huwa ċar li bid-diskors li qed nisimgħu u dak li għaddej fid-dinja hemm min jaħseb li jista’ jieħu l-arloġġ lura. Sal-lum fl-Ewropa ddomina kunċett spjegat mill-filosfu u politiku Demokristjan Augusto del Noce (1910-1989) kif jiddikjara fil-ktieb L’epoca della secolarizzazione (1970). Kliemu: “Oggi invece il sentimento comune è di vivere in un’epoca nuova, separata dal passato dalla censura delle due guerre mondiali. All’idea che tutto si ripete si è sostituita l’accelerazione massima del tempo; l’adeguazione a un oggi non è più tanto il compimento dell’ieri quanto la sua negazione.” (Illum minflok il-ħsieb ġenerali huwa li wieħed qiegħed jgħix f’epoka ġdida, separata mill-passat li mmarkat ruħha bejn żewġ gwerer mondjali. Kontra l-ħsieb li kollox jirrepeti ruħu daħlek dik li tuża’ bl-iktar mod veloċi l-ħin; kif tgħix illum, li mhuwiex tant it-twettiq tal-bieraħ, imma li tinnegah.)
Il-Modern
4. F’dan huwa iktar ċar li min qiegħed jaħseb għal Donald Trump u Vladimir Putin li jistgħu jieħdu d-dinja lura ma tantx huma preċiżi jew korretti. Il-glorja apparenti passata ma teżistix. Tista’ tingħata din l-impressjoni minn dawk li jiktbu l-istorja imma fir-realtà d-dinja tal-lum hija aqwa milli kienet qabel. Aqwa għax saru diversi avvanzi li fuqhom is-soċjetà nbniet u mxiet. Dak li nutilizzaw illum huwa proprju frott tar-riflessjonijiet, fl-għarfien tal-iżbalji passati. Imxejna ’l quddiem proprju għax nafu fejn morna lura. Iktar u iktar fl-għarfien ċar li kull perjodu uman, fl-imperfezzjoni tiegħu, ikollu vantaġġi u żvantaġġi. Però ċertament li dan sar fl-Ewropa għax il-fatti jibqgħu l-fatti u mhux nintilfu nibdlu l-istorja.
MAGA
5. Il-kunċett li ngħad li l-Istati Uniti ser jerġgħu jsiru kbar huwa diġà, minnu nnifsu, nieqes fil-punt evidenti li dan il-pajjiż huwa diġà kbir. Huwa diġà dak li jiddetermina ħafna mill-politika barranija internazzjonali. Huwa diġà dak li huwa preżenti f’xenarji varji tal-globu. Huwa diġà dak li għandu ekonomija b’saħħitha li tmexxi u tinfluwenza ħafna. Huwa kontro-indikat li tiddikjara li ċkienet meta fil-fatt dan ma ġarax. Il-kumplikazzjonijiet ta’ pajjiż kbir, liberu u demokratiku ma ssolvihomx b’atti ta’ impożizzjoni fuq oħrajn. Inkella proprju dawk li ma jistgħux isarrfu f’sens. Id-dinja globalizzata llum timxi proprju għax kienu l-istess Stati Uniti li mxew b’politika li nsistew li s-suq ikun liberu u d-dazji jonqsu. Din il-libertà ispirata u ssudata mill-kunċetti kapitalisti li nbidlu maż-żmien ilkoll nafu li ma jiġux issudati bit-tariffi li jiġu dikjarati li jridu jsiru.
Kontra kull loġika
6. Kif qal tajjeb l-awtur magħruf Amerikan Michael Novak (1933-2017) fil-ktieb tiegħu The Spirit of Democratic Capitalism (1982), li hemm vantaġġi uniċi fis-sistema demokratika. Huwa jiddikjara: “The preferred democratic capitalist solution is coordination. Each system, political and economic, has something the other wants and needs. Each has power and vulnerabilities. Each loses of the bargain between them is not fair, stable and long-term.” (Is-soluzzjoni tas-sistema demokratika kapitalista preferuta hija dik tal-koordinazzjoni. Kull sistema, politika u ekonomika, għandha xi ħaġa li l-oħra trid jew għandha bżonn. Kull waħda għandha poteri u dgħjufijiet. Kull waħda titlef jekk l-iskambju bejniethom ma jkunx ġust, stabbli u fit-tul.) Hija proprju din il-linja li għamlet kbar sija lill-Istati Uniti kif ukoll lill-Unjoni Ewropea.
Wieħed irid jifhem
7. F’dan proprju wieħed irid jifhem u jibqa’ jżomm soda l-pożizzjoni tiegħu. L-Unjoni Ewropea mhijiex dgħajfa u jekk skont xi ħadd mhix tixtri prodotti mingħandu, dawn ma ġġibhomx jixtru bi gwerer kummerċjali inutili. Aktar u aktar meta l-istess tagħraf li dak li huwa għaddej huwa: l-ewwel, attentat ċar biex tkissirha; u t-tieni, li fil-proċess ser iġġib lura l-estremiżmu tal-lemin. Jekk Adolf Hitler, bejn iż-żewġ gwerer għamel politika biex iġib il-Ġermanja lura għall-potenza li suppost kellha qabel l-ewwel kunflitt, dan ma jfissirx li għandu jiġi ripetut. Anzi, kif nafu, it-tkissir tiegħu ġieb fuqna l-prezz li għadna nħallsu għalih illum. F’dan, kif nafu, meta titlaq minn idejk dak li jkollok diġà biex tieħu aktar, tispiċċa titlef dak li għandek. Proprju għalhekk li l-Ewropa tagħmel tajjeb li tifhem li għalhekk għandha fejn timraħ, però fil-fatt hija diġà kbira.
Kontra kull loġika
6. Kif qal tajjeb l-awtur magħruf Amerikan Michael Novak (1933-2017) fil-ktieb tiegħu The Spirit of Democratic Capitalism (1982), li hemm vantaġġi uniċi fis-sistema demokratika. Huwa jiddikjara: “The preferred democratic capitalist solution is coordination. Each system, political and economic, has something the other wants and needs. Each has power and vulnerabilities. Each loses of the bargain between them is not fair, stable and long-term.” (Is-soluzzjoni tas-sistema demokratika kapitalista preferuta hija dik tal-koordinazzjoni. Kull sistema, politika u ekonomika, għandha xi ħaġa li l-oħra trid jew għandha bżonn. Kull waħda għandha poteri u dgħjufijiet. Kull waħda titlef jekk l-iskambju bejniethom ma jkunx ġust, stabbli u fit-tul.) Hija proprju din il-linja li għamlet kbar sija lill-Istati Uniti kif ukoll lill-Unjoni Ewropea.
Wieħed irid jifhem
7. F’dan proprju wieħed irid jifhem u jibqa’ jżomm soda l-pożizzjoni tiegħu. L-Unjoni Ewropea mhijiex dgħajfa u jekk skont xi ħadd mhix tixtri prodotti mingħandu, dawn ma ġġibhomx jixtru bi gwerer kummerċjali inutili. Aktar u aktar meta l-istess tagħraf li dak li huwa għaddej huwa: l-ewwel, attentat ċar biex tkissirha; u t-tieni, li fil-proċess ser iġġib lura l-estremiżmu tal-lemin. Jekk Adolf Hitler, bejn iż-żewġ gwerer għamel politika biex iġib il-Ġermanja lura għall-potenza li suppost kellha qabel l-ewwel kunflitt, dan ma jfissirx li għandu jiġi ripetut. Anzi, kif nafu, it-tkissir tiegħu ġieb fuqna l-prezz li għadna nħallsu għalih illum. F’dan, kif nafu, meta titlaq minn idejk dak li jkollok diġà biex tieħu aktar, tispiċċa titlef dak li għandek. Proprju għalhekk li l-Ewropa tagħmel tajjeb li tifhem li għalhekk għandha fejn timraħ, però fil-fatt hija diġà kbira.
RAĦAL ĠDID - ĠNIEN IL-MEDITERRAN - XOGĦLIJIET
25033. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: B’referenza għat-tweġiba tal-mistoqsija parlamentari 19665, fir-rigward Ġnien il-Mediterran f’Raħal Ġdid, jista’ l-Ministru jgħid x’xogħlijiet effettivament saru tul is-sena 2024 u kemm intefqu flus fl-istess?
24/01/2025
ONOR. OWEN
BONNICI: Nitlob lill-Onor. Interpellant sabiex jagħmel
il-mistoqsija tiegħu lill-Ministeru kkonċernat.
Seduta 308
RAĦAL ĠDID - ĠNIEN IL-MEDITERRAN - XOGĦLIJIET
25033. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: B’referenza għat-tweġiba tal-mistoqsija parlamentari 19665, fir-rigward Ġnien il-Mediterran f’Raħal Ġdid, jista’ l-Ministru jgħid x’xogħlijiet effettivament saru tul is-sena 2024 u kemm intefqu flus fl-istess?
24/01/2025
ONOR. OWEN
BONNICI: Nitlob lill-Onor. Interpellant sabiex jagħmel
il-mistoqsija tiegħu lill-Ministeru kkonċernat.
Seduta 308
IL-FGURA – RAPPORTI TA’ DELITTI
25032. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Intern, is-Sigurtà u x-Xogħol: Jista’ l-Ministru jgħid kemm ġew rappurtati delitti tul is-sena 2024 fil-lokalità tal-Fgura u kemm kienu marbuta ma’ serq?
24/01/2025
ONOR. BYRON
CAMILLERI: Ninsab infurmat li matul is-sena 2024 fil-Fgura kien hemm tlett mija u tmienja u għoxrin
(328) reat irrapportat mal-pulizija, li minnhom sitta u sittin (66) kienu każi
ta’ serq, u sebgħa (7) każi ta’ attentat ta’ serq.
Seduta 308
05/02/2025
RAĦAL ĠDID - ĠNIEN IL-MEDITERRAN - XOGĦLIJIET
25031. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Ambjent, l-Enerġija u l-Indafa Pubblika: B’referenza għat-tweġiba tal-mistoqsija parlamentari 19666, fir-rigward ta’ Ġnien il-Mediterran f’Raħal Ġdid, tista’ l-Ministru tgħid x’xogħlijiet effettivament saru tul is-sena 2024 u kemm intefqu flus fl-istess?
24/01/2025
ONOR. MIRIAM
DALLI: Ninsab infurmata li matul is-sena li għaddiet, permezz
tal-impjegati tagħha, Project Green wettqet numru ta’ xogħlijiet fil-ġnien
imsemmi li kienu jinkludu tindif ġenerali, qtugħ ta’ ħaxix, tinqix tal-ħamrija,
tisqija u żbir tas-siġar fil-perjodu adegwat.
Seduta 308
05/02/2025
MARSXLOKK – RAPPORTI TA’ DELITTI
25030. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Intern, is-Sigurtà u x-Xogħol: Jista’ l-Ministru jgħid kemm ġew rappurtati delitti tul is-sena 2024 fil-lokalità ta’ Marsaxlokk u kemm kienu marbuta ma’ serq?
24/01/2025
ONOR. BYRON
CAMILLERI: Ninsab infurmat illi matul is-sena 2024 f’Marsaxlokk
kien hemm mija u sebgħa u għoxrin (127) reat irrapurtat mal-pulizija, li
minnhom tnejn u erbgħin (42) kienu każi ta’ serq, u każ (1) ta’ attentat ta’
serq.
Seduta 308
05/02/2025
RESTAWR TA’ KOTBA
25029. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: B’referenza għat-tweġiba tal-mistoqsija parlamentari 19667 jista’ l-Ministru jelenka r-restawr tal-kotba kollha li saru minn kull entità taħt d-dekasteru tiegħu?
24/01/2025
ONOR. OWEN BONNICI: Ninsab infurmat li
l-Arkivji Nazzjonali fis-sena 2024 lestew 100 proġett ta’ restawr fuq
dokumenti. L-interventi li saru fuq dawn jinkludu tiswija tal-karta, tindif ta’
moffa, saru kaxxi u enclosures oħra għal preservazzjoni tad-dokumenti u
saru polyester sleeves biex jiġu ppreservati r-ritratti.
Seduta 308
05/02/2025
MARSASCALA – RAPPORTI TA’ DELITTI
25028. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Intern, is-Sigurtà u x-Xogħol: Jista’ l-Ministru jgħid kemm ġew rappurtati delitti tul is-sena 2024 fil-lokalità ta’ Marsaskala u kemm kienu marbuta ma’ serq?
24/01/2025
ONOR. BYRON
CAMILLERI: Ninsab infurmat li matul is-sena 2024 f’Marsaskala
kien hemm erba’ mija u tlieta u għoxrin (423) reat irrapurtat mal-pulizija, li
minnhom mija u ħdax (111) kienu każi ta’
serq, u erba’ każi (4) ta’ attentat ta serq.
Seduta 308
05/02/2025
TGĦID GĦANDHA RAĠUN?
1. Diversi awturi qed jiktbu dwar dak li qiegħed jiġri f’kull soċjetà. F’kemm persuni qed jinqatgħu mill-bnedmin u jgħixu waħedhom. Mhux bħala eremiti reliġjużi li jwettqu l-pass b’għażla ferħana tagħhom li jinqatgħu biex jidħlu iktar fil-fond, imma għax huma mwarrba minn oħrajn. Drabi wkoll imwarrba miċ-ċirkostanzi tal-ħajja. Dak li jseħħ f’ħajjet il-bniedem ma tistax tikkontrollah. Hemm lista twila ta’ affarijiet li jwasslu persuni f’dik il-pożizzjoni. Jistgħu jitilqu f’dan minn meta jkunu żgħar u jibqgħu sejrin, u jistgħu wkoll jgħixu hekk aktar tard fil-ħajja. Il-bniedem illum bit-tibdil li hawn, bit-teknoloġija u mingħajrha. Fil-familji u n-nuqqas tagħhom, inkella fin-nuqqas ta’ integrazzjoni li qed naraw isseħħ, bnedmin isibu ruħhom waħedhom, maqtugħa.
Il-kelma t-tajba
2. Diffiċli ssib definizzjoni preċiża għal dan u diversi jippreferu jużaw il-kelma ‘solitudni’. Biss intendi nara l-kelma ‘abbandun’ xi ftit aħjar. Fil-Miklem tal-mibki Erin Serracino Inglott (1904-1983) insibu l-kelma ‘solitudni’ spjegata bħala: “stat, qagħda ta’ kulfejn hu solitarju jew waħdu”, mentri ‘abbandunat’ bħala “mħolli, mitluq fl-abbandun; minsi għal kollox jew fit-tul; merħi waħdu jew għal riħu; li ma ħasbux fih aktar”. Kliem li jafu jgħoddu għall-bnedmin, imma wkoll għall-oġġetti. Madanakollu xorta nħoss li waħda tfisser iktar il-gravità tal-pożizzjoni li fiha l-bniedem isib ruħu. Mhux kulħadd jaqbel dwar dan, ċertament.
Loneliness
3. Difatti, fil-ktieb A Biography of Loneliness. The history of an Emotion (2019) ta’ Fay Bound Alberti (1971) hemm attentat interessanti lejn dan is-suġġett. F’parti minnu tiddikjara hekk: “Loneliness thrives when there is a disconnect between the individual and the world, a disconnect that is so characteristic of neoliberalism, but not an inevitable part of the human condition.” (L-abbandun jitkattar meta jkun hemm nuqqas ta’ konnessjoni bejn il-bniedem u d-dinja, nuqqas li huwa tant karatteristika tan-neoliberaliżmu, imma mhux parti inevitabbli tal-kundizzjoni umana.) Jeżisti u kiber fil-fatt li l-bniedem qiegħed isib aktar lilu nnifsu maqtugħ. Drabi għax jiddeċiedi hekk, jibda l-proċess huwa stess, u drabi għax oħrajn jaqtugħ barra, u ħafna għax hemm parti miż-żewġ elementi.
Hemm prezz
4. L-awtriċi tafferma li hawn iktar attenzjoni għal dak li qiegħed iseħħ fis-soċjetà għax hemm prezz ekonomiku. Tgħid hekk: “Loneliness is expensive, which is arguably why it has attracted so much governmental attention. The health and social care needs related to loneliness are escalating in the West, becuase of an ageing demographic.” (L-abbandun għandu prezz għoli, li jista’ jkun ir-raġuni għala ġibed tant attenzjoni tal-gvernijiet. Il-bżonnijiet tas-saħħa u dawk soċjali marbuta mal-abbandun qegħdin jikbru sew fil-Punent, u dan minħabba li hemm aktar persuni anzjani.) U tkompli tikkonkludi: “So loneliness is political, too.” (U għaldaqstant l-abbandun huwa politika wkoll). U dan huwa veru, kif ħassejt nhar il-Ħamis li għadda meta qrajt l-aħbar li “Sar il-funeral ta’ erba’ persuni li ħadd ma ħa ħsieb jidfinhom f’Għawdex”.
Ħadd ma staqsa?
5. Diversi semgħu jew qraw din l-aħbar bħali u qisu ħadd m’għamel xi forma ta’ analiżi għal seħħ dan. Mhux soltu li l-bnedmin jiġu abbandunati b’dan il-mod. Mhux normali li l-ġisem sagru ta’ dawk li jgħaddu għal ħajja aħjar jibqa’ fit-tul jistenna li jingħata difna denja. Iktar u iktar meta dawn jidhru li kienu lkoll Maltin. Jiġifieri kellhom rabtiet, għeruq f’dawn il-gżejjer. Ċertament, kull persuna għandha l-istorja partikolari tagħha li hawnhekk minix inċekken jew inwarrab, imma jista’ jkun ukoll li dan huwa kaġun ta’ mentalità ġdida. Għalija f’kuntest ċar meta niftakar li ftit snin ilu attendejt funeral fl-Isla ta’ mara li hija wkoll kienet waħedha. Niftakarni niġi milqugħ minn persuna fost dawk li ġew għall-quddiesa li qalli li għalkemm din il-mara kienet mietet mingħajr ħadd li jiġi minnha, kif ukoll li ma kellhiex mezzi, xorta waħda l-ġirien tat-triq, ilkoll f’daqqa ġabrulha somma u tawha difna denja u kif jixraq lil kull persuna.
X’qed jiġri aktar?
6. Nafu mill-istatistika li fl-2022, persentaġġ ta’ 55% (li jiena rajtu għoli) tal-Maltin u l-Għawdxin ddikjaraw li jħossuhom waħedhom. Imma l-figuri ħafna drabi ma jidħqux bina. Fil-fond tagħna hemm xi raġuni għala dan il-pajjiż, li dejjem jiddikjara kemm hu sejjer tajjeb fl-ekonomija, qed isib lilu nnifsu sejjer dejjem iktar lura fir-rabtiet umani. Jidher ċar li qlibna l-mod ta’ kif naraw il-ħajja u lil xulxin, u ġejna f’din il-pożizzjoni. Waħda li tinbet mill-konsegwenzi wkoll tan-neoliberaliżmu, li jikkalkula iktar il-bniedem f’dak li hu kapaċi jipproduċi u fil-messaġġ li wieħed m’għandux ‘jaħli’ ħinu mal-oħrajn. Strument tas-suq, mhux tal-pajjiż. Dik il-forma ta’ solidarjetà u rispett li kellna, u dik li nagħtu każ tal-oħrajn avolja ma jiġux minna, tmermret. F’dan qed insiru dejjem iktar kull persuna għal rasha u mhux aktar f’daqqa magħqudin bħala komunità.
Id-dinja
7. Jonathan Sacks, li kkwotajt magħkom ftit ilu, fuq dan is-suġġett jiddikjara proprju li: “We are not made to live alone.” (M’aħniex magħmula biex ngħixu waħedna.) Għandna bżonn xulxin u f’dan irridu nagħrfu li minkejja dak li ninsabu fih u dak li huwa ġej għalina, iktar u iktar b’din il-gwerra kummerċjali inutli li beda l-President Amerikan Donald Trump li fl-aħħar tal-ġurnata ser ikunu aħna li ser inbatu l-konsegwenzi tagħha, li nkunu magħqudin f’daqqa huwa neċessarju. Sacks ikompli jiddikjara hekk: “The human condition is overwhelmingly about relationships – about faithfulness, staying true, loyal and committed to one another despite all the tensions, setbacks, misunderstandings, backsliding and all the multiple ways in which we fall short. It is about consecrating the bonds between us.”
Qlibna
7. Minn dak li nara u minn dak li nqis, jidher aktar ċar li s-soċjetà tagħna għandha bżonn il-valuri t-tajba. Dawk Insara, li jkattru l-opri t-tajba u ta’ ħniena fl-oħrajn. Dawk li jwasslu l-għarfien li hija ħaġa tajba li taqbeż għall-oħrajn, li tara li tipprova tgħinhom u li, fuq kollox, ma tabbandunahomx. F’soċjetà fejn kull persuna qed titqiegħed aktar tiġri, taħdem u tgħix għal rasha, hemm bżonn li niskopru mill-ġdid il-ġid li kellna. F’dan ngħid li hawn għatx għall-valuri Demokristjani li sostnew lil din is-soċjetà. Ngħid li hemm bżonn nagħrfu dan u niddeċiedu jekk Fay Bound Alberti għandhiex raġun meta tgħid li dak li qed ngħixu huwa konsegwenza u karatteristika tan-neoliberliżmu.
Il-kelma t-tajba
2. Diffiċli ssib definizzjoni preċiża għal dan u diversi jippreferu jużaw il-kelma ‘solitudni’. Biss intendi nara l-kelma ‘abbandun’ xi ftit aħjar. Fil-Miklem tal-mibki Erin Serracino Inglott (1904-1983) insibu l-kelma ‘solitudni’ spjegata bħala: “stat, qagħda ta’ kulfejn hu solitarju jew waħdu”, mentri ‘abbandunat’ bħala “mħolli, mitluq fl-abbandun; minsi għal kollox jew fit-tul; merħi waħdu jew għal riħu; li ma ħasbux fih aktar”. Kliem li jafu jgħoddu għall-bnedmin, imma wkoll għall-oġġetti. Madanakollu xorta nħoss li waħda tfisser iktar il-gravità tal-pożizzjoni li fiha l-bniedem isib ruħu. Mhux kulħadd jaqbel dwar dan, ċertament.
Loneliness
3. Difatti, fil-ktieb A Biography of Loneliness. The history of an Emotion (2019) ta’ Fay Bound Alberti (1971) hemm attentat interessanti lejn dan is-suġġett. F’parti minnu tiddikjara hekk: “Loneliness thrives when there is a disconnect between the individual and the world, a disconnect that is so characteristic of neoliberalism, but not an inevitable part of the human condition.” (L-abbandun jitkattar meta jkun hemm nuqqas ta’ konnessjoni bejn il-bniedem u d-dinja, nuqqas li huwa tant karatteristika tan-neoliberaliżmu, imma mhux parti inevitabbli tal-kundizzjoni umana.) Jeżisti u kiber fil-fatt li l-bniedem qiegħed isib aktar lilu nnifsu maqtugħ. Drabi għax jiddeċiedi hekk, jibda l-proċess huwa stess, u drabi għax oħrajn jaqtugħ barra, u ħafna għax hemm parti miż-żewġ elementi.
Hemm prezz
4. L-awtriċi tafferma li hawn iktar attenzjoni għal dak li qiegħed iseħħ fis-soċjetà għax hemm prezz ekonomiku. Tgħid hekk: “Loneliness is expensive, which is arguably why it has attracted so much governmental attention. The health and social care needs related to loneliness are escalating in the West, becuase of an ageing demographic.” (L-abbandun għandu prezz għoli, li jista’ jkun ir-raġuni għala ġibed tant attenzjoni tal-gvernijiet. Il-bżonnijiet tas-saħħa u dawk soċjali marbuta mal-abbandun qegħdin jikbru sew fil-Punent, u dan minħabba li hemm aktar persuni anzjani.) U tkompli tikkonkludi: “So loneliness is political, too.” (U għaldaqstant l-abbandun huwa politika wkoll). U dan huwa veru, kif ħassejt nhar il-Ħamis li għadda meta qrajt l-aħbar li “Sar il-funeral ta’ erba’ persuni li ħadd ma ħa ħsieb jidfinhom f’Għawdex”.
Ħadd ma staqsa?
5. Diversi semgħu jew qraw din l-aħbar bħali u qisu ħadd m’għamel xi forma ta’ analiżi għal seħħ dan. Mhux soltu li l-bnedmin jiġu abbandunati b’dan il-mod. Mhux normali li l-ġisem sagru ta’ dawk li jgħaddu għal ħajja aħjar jibqa’ fit-tul jistenna li jingħata difna denja. Iktar u iktar meta dawn jidhru li kienu lkoll Maltin. Jiġifieri kellhom rabtiet, għeruq f’dawn il-gżejjer. Ċertament, kull persuna għandha l-istorja partikolari tagħha li hawnhekk minix inċekken jew inwarrab, imma jista’ jkun ukoll li dan huwa kaġun ta’ mentalità ġdida. Għalija f’kuntest ċar meta niftakar li ftit snin ilu attendejt funeral fl-Isla ta’ mara li hija wkoll kienet waħedha. Niftakarni niġi milqugħ minn persuna fost dawk li ġew għall-quddiesa li qalli li għalkemm din il-mara kienet mietet mingħajr ħadd li jiġi minnha, kif ukoll li ma kellhiex mezzi, xorta waħda l-ġirien tat-triq, ilkoll f’daqqa ġabrulha somma u tawha difna denja u kif jixraq lil kull persuna.
X’qed jiġri aktar?
6. Nafu mill-istatistika li fl-2022, persentaġġ ta’ 55% (li jiena rajtu għoli) tal-Maltin u l-Għawdxin ddikjaraw li jħossuhom waħedhom. Imma l-figuri ħafna drabi ma jidħqux bina. Fil-fond tagħna hemm xi raġuni għala dan il-pajjiż, li dejjem jiddikjara kemm hu sejjer tajjeb fl-ekonomija, qed isib lilu nnifsu sejjer dejjem iktar lura fir-rabtiet umani. Jidher ċar li qlibna l-mod ta’ kif naraw il-ħajja u lil xulxin, u ġejna f’din il-pożizzjoni. Waħda li tinbet mill-konsegwenzi wkoll tan-neoliberaliżmu, li jikkalkula iktar il-bniedem f’dak li hu kapaċi jipproduċi u fil-messaġġ li wieħed m’għandux ‘jaħli’ ħinu mal-oħrajn. Strument tas-suq, mhux tal-pajjiż. Dik il-forma ta’ solidarjetà u rispett li kellna, u dik li nagħtu każ tal-oħrajn avolja ma jiġux minna, tmermret. F’dan qed insiru dejjem iktar kull persuna għal rasha u mhux aktar f’daqqa magħqudin bħala komunità.
Id-dinja
7. Jonathan Sacks, li kkwotajt magħkom ftit ilu, fuq dan is-suġġett jiddikjara proprju li: “We are not made to live alone.” (M’aħniex magħmula biex ngħixu waħedna.) Għandna bżonn xulxin u f’dan irridu nagħrfu li minkejja dak li ninsabu fih u dak li huwa ġej għalina, iktar u iktar b’din il-gwerra kummerċjali inutli li beda l-President Amerikan Donald Trump li fl-aħħar tal-ġurnata ser ikunu aħna li ser inbatu l-konsegwenzi tagħha, li nkunu magħqudin f’daqqa huwa neċessarju. Sacks ikompli jiddikjara hekk: “The human condition is overwhelmingly about relationships – about faithfulness, staying true, loyal and committed to one another despite all the tensions, setbacks, misunderstandings, backsliding and all the multiple ways in which we fall short. It is about consecrating the bonds between us.”
Qlibna
7. Minn dak li nara u minn dak li nqis, jidher aktar ċar li s-soċjetà tagħna għandha bżonn il-valuri t-tajba. Dawk Insara, li jkattru l-opri t-tajba u ta’ ħniena fl-oħrajn. Dawk li jwasslu l-għarfien li hija ħaġa tajba li taqbeż għall-oħrajn, li tara li tipprova tgħinhom u li, fuq kollox, ma tabbandunahomx. F’soċjetà fejn kull persuna qed titqiegħed aktar tiġri, taħdem u tgħix għal rasha, hemm bżonn li niskopru mill-ġdid il-ġid li kellna. F’dan ngħid li hawn għatx għall-valuri Demokristjani li sostnew lil din is-soċjetà. Ngħid li hemm bżonn nagħrfu dan u niddeċiedu jekk Fay Bound Alberti għandhiex raġun meta tgħid li dak li qed ngħixu huwa konsegwenza u karatteristika tan-neoliberliżmu.
IŻ-ŻEJTUN - MISRAĦ KARMNU GRIMA - XOGĦLIJIET
25021. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għat-Trasport, l-Infrastruttura u x-Xogħlijiet Pubbliċi: B’referenza għat-tweġiba tal-mistoqsija parlamentari 19769, jista’ l-Ministru jgħid jekk kienx hemm xi żvilupp sabiex isiru x-xogħlijiet fil-Misraħ Karmnu Grima, fiż-Żejtun?
24/01/2025
ONOR. CHRIS BONETT: Ninforma lill-Onerovoli Interpellant li Infrastructure
Malta qegħdha tiddiskuti mall-Kunsill Lokali rispettiv dwar ir-riorganizzazjoni
tal-parkeġġ u xogħljiiet oħra f’dan il-misraħ.
Seduta 306
03/02/2025
ĦAL TARXIEN – TRIQ TAL-BARRANI - XOGĦLIJIET
25020. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Ambjent, l-Enerġija u l-Indafa Pubblika: Tista’ l-Ministru tgħid f’liema stadju waslu x-xogħlijiet marbuta ma’ Triq Tal-Barrani, Ħal Tarxien? Tista tgħid dawn ix-xogħlijiet x’inhuma u kemm ser idumu sabiex ikunu lesti?
24/01/2025
ONOR. MIRIAM
DALLI: Nitlob lill-Onor. Interpellant biex jirreferi din
il-mistoqsija parlamentari lill-Ministeru konċernat.
Seduta 306
03/02/2025
IŻ-ŻEJTUN – RAPPORTI TA’ DELITTI
25019. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Intern, is-Sigurtà u x-Xogħol: Jista’ l-Ministru jgħid kemm ġew rappurtati delitti tul is-sena 2024 fil-lokalità taż-Żejtun u kemm kienu marbuta ma’ serq?
24/01/2025
ONOR. BYRON CAMILLERI: Ninsab infurmat li matul
is-sena 2024 fiż-Żejtun kien hemm tlett mija u tmienja u sittin (368) reat
irrapportat mal-pulizija, li minnhom tmienja u sebgħin (78) kienu każi ta’ serq u erba’ (4) każi ta’
attentat ta’ serq.
Seduta 306
03/02/2025
ĦAL TARXIEN – TRIQ TAL-BARRANI - XOGĦLIJIET
25018. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: Jista’ l-Ministru jgħid f’liema stadju waslu x-xogħlijiet marbuta ma’ Triq Tal-Barrani, Ħal Tarxien? Jista’ jgħid dawn ix-xogħlijiet x’inhuma u kemm ser idumu sabiex ikunu lesti?
24/01/2025
ONOR. OWEN
BONNICI: Nirreferi lill-Onor. Interpellant sabiex jagħmel
il-mistoqsija tiegħu lill-Ministru ikkonċernat.
Seduta 306
03/02/2025
ĦAL GĦAXAQ – RAPPORTI TA’ DELITTI
25017. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Intern, is-Sigurtà u x-Xogħol: Jista’ l-Ministru jgħid kemm ġew rappurtati delitti tul is-sena 2024 fil-lokalità ta’ Ħal Għaxaq u kemm kienu marbuta ma’ serq?
24/01/2025
ONOR. BYRON CAMILLERI: Ninsab infurmat li matul
is-sena 2024 f’Ħal-Għaxaq kien hemm mija u tletin (130) reat irrapportat
mal-Pulizija, li minnhom tmienja u għoxrin (28) kienu każi ta’ serq, u każ
wieħed (1) ta’ attentat ta’ serq.
Seduta 306
ĦAL TARXIEN – TRIQ TAL-BARRANI - XOGĦLIJIET
25016. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għat-Trasport, l-Infrastruttura u x-Xogħlijiet Pubbliċi: Jista’ l-Ministru jgħid f’liema stadju waslu x-xogħlijiet marbuta ma’ Triq Tal-Barrani, Ħal Tarxien? Jista’ jgħid dawn ix-xogħlijiet x’inhuma u kemm ser idumu sabiex ikunu lesti?
24/01/2025
ONOR. CHRIS BONETT: Ninforma lill-Onorevoli Interpellant li qed jiġi
finalizzat it-tqegħid tal-bankini u l-aħħar sistemi tad-drenaġġ. Xogħol ieħor jinkludi iż-żieda fit-tijib
tal-ġbir tal-ilma tax-xita bit-tqegħid ta’ katusi ġodda u ffurmar ta’ tappieri
għal ġbir tal-ilma li jwasslu lejn ġibjun eżistenti. Ix-xogħol
mistenni jitlesta sal-aħħar ta’ Marzu.
Seduta 306
03/02/2025
BILLI ĊIĊERUN MHUX FIL-GVERN
1. Mill-ewwel sena fil-kors tal-Liġi konna naqraw dak li Marku Tullju Ċiċerun (106 QK-43 QK) kien qalilna. Lilna u lil dawk kollha li jaħdmu u jagħrfu l-utilità morali u soċjali tal-liġi. Konna naqraw hekk: “Legum servi sumus ut liberi esse possimus” (Inservu l-liġi sabiex inkunu aktar liberi). Kliem li konna naħsbu li qed nifhmu iżda li maż-żmien u bl-esperjenza indispensabbli tal-ħajja fhimna xi ftit aħjar. Għax dak li qal mhuwiex sempliċement parti mill-istorja passata imma minn dik attwali tal-lum. Xi żball ikun jekk dan il-kliem jiġi traskurat minn dawk fit-tmexxija tal-pajjiż. Dawk fil-Leġislattiv, Eżekuttiv u Ġudizzjarju għandhom ilkoll id-dmir li jagħrfu kemm dan huwa importanti.
Fid-Demokrazija
2. F’dan nistgħu nistaqsu u nfittxu biex insibu definizzjoni ċara ta’ x’inhija d-demokrazija. Diversi awturi, storiċi, politiċi għandhom kliem li jgħinuna nqegħdu iktar il-biċċiet f’posthom. Nifhmu dak li hi, dak li bnejna fiha u dak li nixtiquha tkun, dejjem f’dak il-proċess biex tkun aħjar. Hemm diversi gwidi f’dan u nammetti li qrajthom, u nibqa’ sakemm nista’, naqrahom. Imma forsi, fil-verità, id-demokrazija għandha tkun dak kollu li mhuwiex dittatorjat. Dan il-ħsieb imexxina f’żewġ direzzjonijiet. L-ewwel, fil-mod ta’ kif wieħed imexxi u jamministra l-poter; u t-tieni, fil-mod ta’ kif japplika l-liġi fuq l-oħrajn. Fuq dawk li ġejt fdat li tieħu ħsieb, bil-prinċipju etiku fundamentali li dak li tippretendi minn oħrajn li jwettqu, daqstant ieħor għandek twettqu int.
Servizz
3. Ngħid dan fl-isfond ta’ dak li ġara fix-xenarju politiku din il-ġimgħa, fil-kwistjoni ta’ jekk ir-rendikont tal-assi tal-membri fl-Eżekuttiv għandhomx isiru pubbliċi. Għax diversi drabi ninsew li min iservi d-demokrazija qiegħed iwettaq dan mhux għalih innifsu. Wisq inqas għall-vanaglorja li hija tentatriċi kostanti, imma sabiex iservi lill-poplu. Aktar ma tkun soda s-sistema demokratika, aktar inkunu qed niggarantixxu l-libertà u nassiguraw li ma jkunx hemm dittatorjati ta’ ebda forom. Aktar u aktar f’soċjetà fejn il-proċess biex wieħed jifhem li l-poter fdat mill-pajjiż mhuwiex dak li jiġi eżerċitat b’impożizzjoni jew awtoritarjaniżmu imma demokratikament. F’dan wieħed jistaqsi: huwa aħjar jekk kull min qiegħed fil-poter demokratiku jassigura li l-assi tiegħu jsiru pubbliċi biex ħadd ma jissuspetta fih, jew il-kontra?
Stabilità
4. Dan huwa iktar rilevanti fid-dibattitu li hemm għaddej fl-Italja dwar l-istabilità politika. Fejn qed jippruvaw isibu formula legali biex il-Gvern iservi mingħajr diffikultà, anzi b’garanzija, għal leġislatura sħiħa. Xejn faċli fil-koalizzjonijiet varji li hemm. Pajjiżna, minflok, m’għandux din il-problema. Hemm prezz li qiegħed jitħallas minn dawk li huma ż-żgħar fl-appoġġ elettorali. Kif ukoll m’aħniex imdorrija naraw koalizzjonijiet li jispiċċaw f’diffikultajiet tagħhom. Nimxu sabiex ikun hemm, indipendentement, min qiegħed imexxi jew kif qed iwettaq dan f’linja ta’ stabilità. Hemm sagrifiċċju xejn faċli li forsi drajna, imma daqshekk ieħor wieħed irid jifhem li l-livell fil-kwalità demokratika għandu jogħla kontinwament.
X’għamiltu intom
5. Ħafna mumenti, il-Gvern preżenti għadu maħkum fid-dell ta’ dak li twettaq minn Gvernijiet Nazzjonalisti. Jiddikjara li l-progress huwa l-mira, imma mbagħad ħafna drabi jiġġustifika l-aġir tiegħu b’dak li seta’ ġara fil-passat. Jekk intom in-Nazzjonalisti għamiltu hekk qabel, allura jkun ġustifikat li jien issa nagħmel l-istess. Proprju f’dan, wieħed jistaqsi jekk Gvernijiet Nazzjonalisti kienu, kif ġie ġustament rivelat mill-Ispeaker nhar it-22 ta’ Jannar: “Is-Sedja tirrileva illi għas-snin mill-1994 sal-2012 il-prassi kienet li d-dikjarazzjonijiet sottomessi lill-Kabinett jiġu mqegħda wkoll fuq il-Mejda tal-Kamra, iżda baqgħu ma tqiegħdu qatt fi tlett istanzi, ċjoè l-2001, l-2005 u l-2007, u tal-2016 tqiegħdu wara li ntalbu permezz ta’ Mistoqsija Parlamentari.”, allura kif għandek tiċħad dan illum? Huwa minnu li kull min huwa f’dawn il-pożizzjonijiet jiddejjaq jara ismu mqiegħed mhux proprju fl-aħjar dawl fil-gazzetti qisu xi forma ta’ approfittatutur. Imma fuq in-naħa l-oħra hemm il-vantaġġi.
Skrutinju
6. Dan għax min huwa fil-poteri demokratiċi għandu l-bżonn li jintagħraf, barra li min qiegħed hemm huwa għas-servizz tal-liġi demokratika sabiex oħrajn igawdu l-libertà. Hija garanzija għalih u għal dawk li jersqu quddiemu. Vantaġġ kbir fil-bżonn tat-trasparenza, tal-onestà, tal-integrità li ħaddieħor jakkuża li ma hemmx. Proprju fuq dan wieħed għandu jikkunsidra li huwa żball tal-Prim Ministru li jħalli l-affarijiet fuq il-livell ta’ proċess ta’ “skrutinju” intern tiegħu bħala Kap tal-Kabinett dwar l-assi tal-Ministri u s-Segretarji Parlamentari. It-talbiet fuq dan imressqa mid-deputat Karol Aquilina qed jiġu kkunsidrati mill-Gvern qishom dawk li jekk taċċettahom tkun qiegħed tidher dgħajjef fil-konfront tal-Oppożizzjoni. Mentri fil-verità dan għandu jkun sinjal ta’ progress demokratiku: isir għax għandu jsir u mhux għax xi ħadd qiegħed iċedi jew jagħmel xi pjaċir.
Parir tajjeb
7. F’dan għalhekk għandna nissudaw id-demokrazija biex nassiguraw li l-poter jiġi amministrat tajjeb u ma jkunx hemm min jitħajjar mill-iżbalji ta’ dittaturi passati jew preżenti. Proprju għalhekk, ċertament, Ċiċerun għaddielna parir tajjeb meta qalilna: “Legum servi sumus ut liberi esse possimus” (Inservu l-Liġi sabiex aħna nkunu liberi). Biss, billi Ċiċerun mhuwiex fil-Gvern, il-liġijiet ma jistax jibdilhom. Jista’ biss iħajjarna nifhmu li dmirna huwa li nagħmlu l-affarijiet aħjar milli huma u għalhekk il-liġi tiġi mibdula biex l-assi jsiru pubbliċi huma wkoll.
Fid-Demokrazija
2. F’dan nistgħu nistaqsu u nfittxu biex insibu definizzjoni ċara ta’ x’inhija d-demokrazija. Diversi awturi, storiċi, politiċi għandhom kliem li jgħinuna nqegħdu iktar il-biċċiet f’posthom. Nifhmu dak li hi, dak li bnejna fiha u dak li nixtiquha tkun, dejjem f’dak il-proċess biex tkun aħjar. Hemm diversi gwidi f’dan u nammetti li qrajthom, u nibqa’ sakemm nista’, naqrahom. Imma forsi, fil-verità, id-demokrazija għandha tkun dak kollu li mhuwiex dittatorjat. Dan il-ħsieb imexxina f’żewġ direzzjonijiet. L-ewwel, fil-mod ta’ kif wieħed imexxi u jamministra l-poter; u t-tieni, fil-mod ta’ kif japplika l-liġi fuq l-oħrajn. Fuq dawk li ġejt fdat li tieħu ħsieb, bil-prinċipju etiku fundamentali li dak li tippretendi minn oħrajn li jwettqu, daqstant ieħor għandek twettqu int.
Servizz
3. Ngħid dan fl-isfond ta’ dak li ġara fix-xenarju politiku din il-ġimgħa, fil-kwistjoni ta’ jekk ir-rendikont tal-assi tal-membri fl-Eżekuttiv għandhomx isiru pubbliċi. Għax diversi drabi ninsew li min iservi d-demokrazija qiegħed iwettaq dan mhux għalih innifsu. Wisq inqas għall-vanaglorja li hija tentatriċi kostanti, imma sabiex iservi lill-poplu. Aktar ma tkun soda s-sistema demokratika, aktar inkunu qed niggarantixxu l-libertà u nassiguraw li ma jkunx hemm dittatorjati ta’ ebda forom. Aktar u aktar f’soċjetà fejn il-proċess biex wieħed jifhem li l-poter fdat mill-pajjiż mhuwiex dak li jiġi eżerċitat b’impożizzjoni jew awtoritarjaniżmu imma demokratikament. F’dan wieħed jistaqsi: huwa aħjar jekk kull min qiegħed fil-poter demokratiku jassigura li l-assi tiegħu jsiru pubbliċi biex ħadd ma jissuspetta fih, jew il-kontra?
Stabilità
4. Dan huwa iktar rilevanti fid-dibattitu li hemm għaddej fl-Italja dwar l-istabilità politika. Fejn qed jippruvaw isibu formula legali biex il-Gvern iservi mingħajr diffikultà, anzi b’garanzija, għal leġislatura sħiħa. Xejn faċli fil-koalizzjonijiet varji li hemm. Pajjiżna, minflok, m’għandux din il-problema. Hemm prezz li qiegħed jitħallas minn dawk li huma ż-żgħar fl-appoġġ elettorali. Kif ukoll m’aħniex imdorrija naraw koalizzjonijiet li jispiċċaw f’diffikultajiet tagħhom. Nimxu sabiex ikun hemm, indipendentement, min qiegħed imexxi jew kif qed iwettaq dan f’linja ta’ stabilità. Hemm sagrifiċċju xejn faċli li forsi drajna, imma daqshekk ieħor wieħed irid jifhem li l-livell fil-kwalità demokratika għandu jogħla kontinwament.
X’għamiltu intom
5. Ħafna mumenti, il-Gvern preżenti għadu maħkum fid-dell ta’ dak li twettaq minn Gvernijiet Nazzjonalisti. Jiddikjara li l-progress huwa l-mira, imma mbagħad ħafna drabi jiġġustifika l-aġir tiegħu b’dak li seta’ ġara fil-passat. Jekk intom in-Nazzjonalisti għamiltu hekk qabel, allura jkun ġustifikat li jien issa nagħmel l-istess. Proprju f’dan, wieħed jistaqsi jekk Gvernijiet Nazzjonalisti kienu, kif ġie ġustament rivelat mill-Ispeaker nhar it-22 ta’ Jannar: “Is-Sedja tirrileva illi għas-snin mill-1994 sal-2012 il-prassi kienet li d-dikjarazzjonijiet sottomessi lill-Kabinett jiġu mqegħda wkoll fuq il-Mejda tal-Kamra, iżda baqgħu ma tqiegħdu qatt fi tlett istanzi, ċjoè l-2001, l-2005 u l-2007, u tal-2016 tqiegħdu wara li ntalbu permezz ta’ Mistoqsija Parlamentari.”, allura kif għandek tiċħad dan illum? Huwa minnu li kull min huwa f’dawn il-pożizzjonijiet jiddejjaq jara ismu mqiegħed mhux proprju fl-aħjar dawl fil-gazzetti qisu xi forma ta’ approfittatutur. Imma fuq in-naħa l-oħra hemm il-vantaġġi.
Skrutinju
6. Dan għax min huwa fil-poteri demokratiċi għandu l-bżonn li jintagħraf, barra li min qiegħed hemm huwa għas-servizz tal-liġi demokratika sabiex oħrajn igawdu l-libertà. Hija garanzija għalih u għal dawk li jersqu quddiemu. Vantaġġ kbir fil-bżonn tat-trasparenza, tal-onestà, tal-integrità li ħaddieħor jakkuża li ma hemmx. Proprju fuq dan wieħed għandu jikkunsidra li huwa żball tal-Prim Ministru li jħalli l-affarijiet fuq il-livell ta’ proċess ta’ “skrutinju” intern tiegħu bħala Kap tal-Kabinett dwar l-assi tal-Ministri u s-Segretarji Parlamentari. It-talbiet fuq dan imressqa mid-deputat Karol Aquilina qed jiġu kkunsidrati mill-Gvern qishom dawk li jekk taċċettahom tkun qiegħed tidher dgħajjef fil-konfront tal-Oppożizzjoni. Mentri fil-verità dan għandu jkun sinjal ta’ progress demokratiku: isir għax għandu jsir u mhux għax xi ħadd qiegħed iċedi jew jagħmel xi pjaċir.
Parir tajjeb
7. F’dan għalhekk għandna nissudaw id-demokrazija biex nassiguraw li l-poter jiġi amministrat tajjeb u ma jkunx hemm min jitħajjar mill-iżbalji ta’ dittaturi passati jew preżenti. Proprju għalhekk, ċertament, Ċiċerun għaddielna parir tajjeb meta qalilna: “Legum servi sumus ut liberi esse possimus” (Inservu l-Liġi sabiex aħna nkunu liberi). Biss, billi Ċiċerun mhuwiex fil-Gvern, il-liġijiet ma jistax jibdilhom. Jista’ biss iħajjarna nifhmu li dmirna huwa li nagħmlu l-affarijiet aħjar milli huma u għalhekk il-liġi tiġi mibdula biex l-assi jsiru pubbliċi huma wkoll.
WIED IL-GĦAJN - LIBRERIJA PUBBLIKA – XIRI TA’ KOTBA ĠODDA
24733. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: Jista’ l-Ministru jgħid kemm inxtraw kotba ġodda għal-librerija pubblika ta’ Wied il-Għajn tul is-sena 2024, u jindika l-infiq relattiv u kemm kien hemm donazzjonijiet?
17/01/2025
ONOR. OWEN
BONNICI: Ninsab infurmat kif ġej:
|
Lokalità |
Kotba ġodda mixtrija – Jan sa Diċ 2024 |
Infiq fuq kotba fiżiċi ġodda – Jan sa Diċ 2024 |
Donazzjonijiet, inkluż mill-pubbliku, l-Kunsilli Lokali u
Organizzazzjonijiet varji – Jan sa Diċ 2024 |
|
Wied il-Għajn |
132 |
€ 774.14 |
192 |
Seduta 305
29/01/2025
IŻ-ŻEJTUN - LIBRERIJA PUBBLIKA – XIRI TA’ KOTBA ĠODDA
24732. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: Jista’ l-Ministru jgħid kemm inxtraw kotba ġodda għal-librerija pubblika taż-Żejtun tul is-sena 2024, u jindika l-infiq relattiv u kemm kien hemm donazzjonijiet?
17/01/2025
ONOR. OWEN
BONNICI: Ninsab infurmat kif ġej:
|
Lokalità |
Kotba ġodda mixtrija – Jan sa Diċ 2024 |
Infiq fuq kotba fiżiċi ġodda – Jan sa Diċ 2024 |
Donazzjonijiet, inkluż mill-pubbliku, l-Kunsilli Lokali u
Organizzazzjonijiet varji – Jan sa Diċ 2024 |
|
Iż-Żejtun |
139 |
€1001.76 |
1223 |
Seduta 305
ĦAL GĦAXAQ - LIBRERIJA PUBBLIKA – XIRI TA’ KOTBA ĠODDA
24731. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: Jista’ l-Ministru jgħid kemm inxtraw kotba ġodda għal-librerija pubblika ta’ Ħal Għaxaq tul is-sena 2024, u jindika l-infiq relattiv u kemm kien hemm donazzjonijiet?
17/01/2025
ONOR. OWEN
BONNICI: Ninsab infurmat kif ġej:
|
Lokalità |
Kotba ġodda mixtrija – Jan sa Diċ 2024 |
Infiq fuq kotba fiżiċi ġodda – Jan sa Diċ 2024 |
Donazzjonijiet, inkluż mill-pubbliku, l-Kunsilli Lokali u
Organizzazzjonijiet varji – Jan sa Diċ 2024 |
|
Ħal-Għaxaq |
243 |
€ 1,510.76 |
121 |
Seduta 305
29/01/2025
GAŻA - GĦAJNUNA UMANITARJA
24730. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Deputat Prim Ministru u Ministru għall-Affarijiet Barranin u t-Turiżmu: Jista’ d-Deputat Prim Ministru u Ministru għall-Affarijiet Barranin u t-Turiżmu jindika kemm hija prevista u x’tip ser tkun l-għajnuna umanitarja ta’ pajjiżna lill-poplu Palestinjan f’Gaża tul is-sena 2025?
17/01/2025
ONOR. IAN
BORG: Ninforma lill-Onor. Interpellant li kif spjegajt fil-mistoqsija parlamentari
22858, il-Gvern Malti, inkluż il-Ministeru għall-Affarijiet Barranin u
t-Turiżmu, ħa azzjoni immedjata biex jindirizza l-katastrofi umanitarja f’Gaża
hekk kif saret evidenti il-gravità tas-sitwazzjoni. Sfortunatament,
is-sitwazzjoni kompliet tiggrava minn Ottubru 2023. Madankollu, nittama li
l-waqfien mill-ġlied miftiehem reċentement jippermetti flussi umanitarji ferm
ikbar u aktar stabbli, filwaqt li jiġi żgurat li l-persunal umanitarju jkun
protett u jingħata aċċess lejn Gaża f’dan il-mument kruċjali.
Il-Ministeru għall-Affarijiet
Barranin u t-Turiżmu bħalissa qed jippjana n-nefqa annwali tal-għajnuna
għall-iżvilupp għall-2025. Minħabba l-gravità tas-sitwazzjoni f’Gaża, fejn
mijiet ta’ eluf ta’ persuni jeħtieġu għajnuna immedjata u assistenza fil-bini
mill-ġdid ta’ djarhom, Gaża se tkun fost l-ewwel prijoritajiet li se jiġu
ndirizzati. Matul l-2024, il-Gvern żied l-appoġġ tiegħu lejn l-Aġenzija
tax-Xogħlijiet ta’ Ħelsien tan-Nazzjonijiet Maqgħuda, UNRWA għal EUR 190,000,
waqt li ħafna pajjiżi oħra kienu waqqfu jew naqqsu l-finanzjament tagħhom. Dan
huwa għarfien ċar tal-ħidma essenzjali li tagħmel din l-aġenzija f'Gaża.
Minkejja dan, il-ħidma
tal-UNRWA hija mhedda minħabba żewġ liġijiet reċenti tal-Knesset Iżraeljan, li
jistgħu jnaqqsu l-kapaċità tagħha li tipprovdi għajnuna umanitarja. Malta qed
taħdem mill-qrib mal-imsieħba fl-UE biex tiżgura li l-operat tal-UNRWA ikun
garantit. Barra minn hekk, qed jiġu evalwati forom oħra ta’ għajnuna, inkluż
kollaborazzjonijiet ma’ organizzazzjonijiet lokali u internazzjonali biex
jindirizzaw ħtiġijiet essenzjali bħal ikel, saħħa, edukazzjoni, u
r-rikostruzzjoni tal-infrastruttura ta’ Gaża. Dan kollu jsir filwaqt li nżommu
impenn sod lejn is-Soluzzjoni ta’ Żewġ Stati, li tippromwovi paċi u sigurtà
bejn il-Palestina u l-Iżrael.
Seduta 305
29/01/2025
IL-FGURA - LIBRERIJA PUBBLIKA – XIRI TA’ KOTBA ĠODDA
24729. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: Jista’ l-Ministru jgħid kemm inxtraw kotba ġodda għal-librerija pubblika tal-Fgura tul is-sena 2024, u jindika l-infiq relattiv u kemm kien hemm donazzjonijiet?
17/01/2025
ONOR. OWEN
BONNICI: Ninsab infurmat kif ġej:
|
Lokalità |
Kotba ġodda mixtrija – Jan sa Diċ 2024 |
Infiq fuq kotba fiżiċi ġodda – Jan sa Diċ 2024 |
Donazzjonijiet, inkluż mill-pubbliku, l-Kunsilli Lokali u
Organizzazzjonijiet varji – Jan sa Diċ 2024 |
|
Il-Fgura |
117 |
€ 642.52 |
689 |
Seduta 305
29/01/2025
L-MCAST – LIBRERIJA - XIRI TA’ KOTBA ĠODDA
24719. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Edukazzjoni, l-Isport, iż-Żgħażagħ, ir-Riċerka u l-Innovazzjoni: Jista’ l-Ministru jgħid kemm inxtraw kotba ġodda għal-librerija tal-MCAST tul is-sena 2024 u kemm kienet l-ispiża relattiva?
17/01/2025
ONOR. CLIFTON GRIMA: Infurmat li l-MCAST xtrat
total ta’ 408 ktieb ġdid b’nefqa ta’ €30,840.
Seduta 305
29/01/2025
L-UNIVERSITÀ TA’ MALTA – LIBRERIJA – KOTBA ĠODDA
24717. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Edukazzjoni, l-Isport, iż-Żgħażagħ, ir-Riċerka u l-Innovazzjoni: Jista’ l-Ministru jgħid kemm inxtraw kotba ġodda għal-librerija tal-Università ta’ Malta tul is-sena 2024 u kemm kienet l-ispiża relattiva?
17/01/2025
ONOR. CLIFTON GRIMA: Infurmat li l-Università
xtrat 1,641 ktieb ġdid, bi spiża totali €123,940.31.
Seduta 305
29/01/2025
Subscribe to:
Posts (Atom)