Iċ-ċittadinanza doppja.

 

1.      Bħal diversi pajjiżi fid-dinja, tagħna ħa ħsieb li jiftaħ il-bieb sabiex ċittadini ta’ dawn il-gżejjer li fil-passat tagħhom, għar-raġunijiet tagħhom, emigraw ikunu jistgħu japplikaw u jingħataw iċ-ċittadinanza.  Kien proċess ċar u determinanti li nbeda biċċa biċċa taħt amministrazzjonijiet Nazzjonalisti.  Dak iż-żmien, il-Ministru Tonio Borg kien fetaħ il-bieb sabiex Maltin u Għawdxin tat-tieni u tat-tielet ġenerazzjoni setgħu japplikaw u jieħdu bi dritt lura dak li għandhom.  Il-liġijiet tagħna jimxu fuq il-prinċipju tal-jus sanguinis, fejn iċ-ċittadinanza tingħata skont id-demm u mhux fl-art fejn wieħed twieled.

Protezzjoni tal-kultura

2.         Niftakar fl-ewwel ħatra tiegħi bħala Membru Parlamentari, u wara bħala Segretarju Parlamentari, fl-2007 insegwi l-emendi li kienu saru proprju sabiex dan ikompli jsir u jinfirex.  Il-Maltin ta’ barra ngħataw drittijiet li ma kellhomx u ċ-ċittadinanza doppja saret bi dritt, u mhux b’eċċezzjoni.  Kif ilkoll nafu, dik kienet deċiżjoni li kienet ġiet apprezzata ħafna mill-ewwel, għax kull persuna ngħatat il-libertà li qabel ma kellhiex.  Iktar u iktar meta biċ-ċittadinanza Maltija, wieħed isir ukoll ċittadin tal-Unjoni Ewropea.  Proprju b’dak il-pass politiku, li kien fortunatament ittieħed, li l-pajjiż beda jħares iktar b’saħħa lejn il-protezzjoni tal-kultura u l-lingwa tagħna fil-pajjiżi fejn diversi emigraw, bħal pereżempju l-Awstralja, il-Kanada u l-Istati Uniti tal-Amerika.

Pajjiż eċċellenti

3.         Dan kien ġie apprezzat sew, kif qal sewwa r-rappreżentant tal-Kummissjoni Għolja Awstraljana tul Konvenzjoni li kienet saret fl-1 ta’ Frar 2000: “The new citizenship law is an excellent step in the right direction, especially in so far as it makes it easier for the children of migrants born abroad, to retain dual citizenship”.  Fil-fatt dan sar proprju għax kienet saret emenda fil-liġi Maltija li fiha ngħad li ċittadin Malti ma jitlifx tali ċittadinanza meta jkun akkwista dik ta’ pajjiż ieħor.  Dan fisser li dik ir-rabta li kien hemm qabel ġiet użata fil-liġi u dan wassal, iktar ‘il quddiem, għat-twaqqif tal-Kunsill għall-Maltin li Jgħixu barra minn Malta, permezz tal-Kapitolu 515 tal-liġijiet tagħna.

Artikolu interessanti

4.         Dan sallul kien u jibqa’ pożittiv, però hemm numru ta’ eventi li ġraw fl-Awstralja li jimmeritaw l-attenzjoni serja tagħna.  Diġà deher artikolu interessanti ta’ Lawrence Dimech, pijunier f’dan is-suġġett, fil-ġurnal l-Orizzont.  Taħt it-titolu “Kif fiċ-Ċittadinanza Doppja Tista’ Tħawwadna” tqajmu numru ta’ punti marbuta ma’ dak li qiegħed jiġri f’dak il-pajjiż, fejn numru ta’ deputati kellhom iċedu s-siġġu minħabba ċittadinanza doppja.  Kif spjega tajjeb: “L-Awstralja titlob li biex tkun membru tal-Parlament Federali, l-alleanza tiegħek trid tkun biss lejn l-Awstralja, jiġifieri ma jistax ikollok ċittadinanza doppja”.

Artikolu 44

5.         B’dan, il-pożizzjoni aggravat tul dan ix-xahar, meta d-Deputat Prim Ministru Awstraljan, Barnaby Joyce, ingħad li huwa ineliġibbli li jibqa’ fil-Parlament għax jista’ jkun li huwa ċittadin ta’ New Zealand, fejn twieled.  Skont l-artikolu 44 tal-Kostituzzjoni Awstraljana dan m’huwiex permess.  Dan il-membru stqarr hekk: “I was born in Australia in 1967 to an Australian mother and I think I’m fifth generation.  My father was born in New Zealand, came to Australia in 1947 as a British subject.  In fact, we were all British subjects at that time”.  Pożizzjoni li taf tapplika għad-diversi Maltin li hemm f’dak il-pajjiż.

Double happiness

6.         Din il-kwistjoni legali qajmet ukoll l-interess tal-medja barranija.  The Economist, fil-ħarġa tiegħu tad-19 ta’ Awissu, ddedika parti mill-editorjal tiegħu bit-titolu “Double Happiness”.  Hemm ingħad tajjeb ħafna li: “Trying to make sure that lawmakers do not owe allegiance to a foreign power is fair enough.  But the accident of birth and possession of particular citizenship papers are poor measures of loyalty, all the more so in a tie of global travel, migration and mixed marriages.  People of more than one nationality should not be treated with suspicion”.  Verament m’għandux ikun, l-ewwel li wieħed iħares b’suspett jew jaħseb ħażin, jew jakkużahom bi tradiment lil dawn li għandhom, jew huma intitolati għaċ-ċittadinanza doppja.  It-tieni, għax il-poplu għandu jkollu d-dritt li jivvota għal min jagħżel, għax il-kwalitajiet, il-karattru u l-imġieba ta’ kull kandidat huma differenti.

Livell diplomatiku

7.         Dan is-suġġett ma tantx ingħata attenzjoni f’pajjiżna; u nifhem, għax fih diffikultajiet u kumplikazzjonijiet.  Dawk ta’ natura legali u relazzjonijiet bejn l-istati.  Dimech jgħid: “Huwa ta’ importanza li jkun hemm spjegazzjonijiet ċari biex ħadd ma jiġi mqarraq”.  Biss, hemm iktar minn tagħrif.  Dan huwa punt legali u kostituzzjonali li qiegħed jaffettwa ħażin.  Għalhekk, wieħed m’għandux jaħrab mill-bżonn li l-kwistjoni tiġi konfrontata fuq livelli diplomatiċi għolja.  Hemm dawk marbuta mal-pożizzjoni nazzjonali.  Ir-rabta speċjali tagħna mal-Awstralja, b’tant eluf ta’ Maltin hemm, titlob linaraw kif dak li sar bi qbil maż-żewġ naħat ma jeffettwax negattivament deputati b’demm Malti.  It-tieni, hemm ukoll lok għall-Unjoni Ewropea li tinterjeni hija.  Għax b’dan l-artikolu kostituzzjonali jistgħu jiġi effettwati diversi ċittadini Ewropej oħra.

Konfront intelliġenti

8.         Wieħed għandu jikkonfronta din il-pożizzjoni b’intelliġenza u b’rispett lejn id-diversi persuni li huma intitolati għaċ-ċittadinanza Maltija.  L-ewwel, b’diskussjoni miftuħa bejn l-istati u l-Unjoni Ewropea.  It-tieni, dejjem jekk il-Qorti Kostituzzjonali Awstraljana ma tiddeċidix mod ieħor, li wieħed jistenna li jsiru emendi legali sija fil-Kostituzzjoni Awstraljana kif ukoll, dejjem jekk ikun hemm lok, f’dik ta’ pajjiżna.  M’hemmx dubju li dan huwa suġġett li jimmerita attenzjoni.  Wieħed li hemm bżonn li jiġi diskuss sabiex iċ-ċittadinanza doppja ma teffettwax ħażin.