MIMLIJA B'GĦERF U GĦAQAL

1. Ftit ilu ħadt pjaċir naqra fuq dak li diversi Presidenti tal-Istati Uniti għamlu tul il-kampanji elettorali tagħhom u waqt li kienu qed iservu. Ħassejt konsolazzjoni u ispirazzjoni fil-fatt li stqarrew, fl-awtobijografiji tagħhom, li ħdejhom kienu jżommu ktieb reliġjuż. Jaqrawhom mhux biss biex isibu gwida fil-mumenti iebsa, aktar ukoll għall-konsolazzjoni, imma l-iktar għal direzzjoni. Jagħrfu dak li bnedmin oħra għaddew minnu f’din id-dinja u kif jistgħu jieħdu eżempju minnhom. Demokratiċi u Repubblikani varji jgħidu dan kollu mingħajr biża’, anzi fil-bżonn li jgħaddu lill-oħrajn sija fil-politika kif ukoll barra kemm dan kollu huwa eżerċizzju tajjeb.

Għala wieħed jikteb

2. Diversi drabi nistaqsi lili nnfisi għala nibqa’ nikteb, u f’dan ukoll nistaqsi għala oħrajn jibqgħu jew jieqfu jiktbu. Insib ideat u forma ta’ boxxla meta niftakar f’dak li George Orwell (1903-1950) kiteb dwar dan. Huwa jelenka erba’ raġunijiet. L-ewwel: l-egoiżmu pur, viċin in-narċissiżmu, fit-tama li tidher iktar bravu, jew li tiġi mfakkar wara li titlaq minn din il-ħajja, jew li tipprova xi punt. It-tieni: l-entużjażmu li jitwieled mill-pjaċir sempliċi li tirreġistra l-pjaċir tal-ħajja u li tikteb dwarha. It-tielet: l-impuls storiku fis-sejħa li tfittex ir-realtà u ssib il-fatti veri u tiktibhom biex jinsabu fil-futur f’dawk li jfittxu huma wkoll. Ir-raba’: għal skopijiet politiċi fl-akbar u fl-iktar firxa wiesgħa tal-kelma. Fejn tittama li b’dak li tkun qiegħed tikteb timbotta jew tgħin biex id-dinja timxi ’l quddiem għal ħajja aħjar għall-bnedmin. Huwa jgħid hekk: “Once again, no book is genuinely free from political bias.” (Għal darb’oħra, ebda ktieb m’huwa ġenwinament liberu minn xi linja politika.)

Fil-festa

3. Jgħaddu ħafna ġranet minn fuqna u hemm is-sabiħ u l-ikrah tagħhom. F’dan hemm ukoll dak li tqum issib il-jum dedikat għall-memorja ta’ qaddis jew ieħor. Bnedmin li tul ħajjithom taw lura lill-proxxmu ferm u ferm iktar. Persuni li f’mument minnhom, fl-eżistenza tagħhom fehmu li jistgħu jkunu aħjar u jistgħu jagħmlu dan billi jwettqu t-tajjeb. Sabu dak li nsejħu ‘vokazzjoni’. Sabu, fil-fatt, li jistgħu jitilqu ħafna affarijiet oħra warajhom u jimbarkaw fuq ħajja li hija mimlija b’aktar sens u sustanza. Ittrasformaw lilhom infushom biex saru strumenti aqwa, li fihom fehmu aktar l-abbiltajiet tagħhom u r-realtà vera li għexu fiha. Il-verità għandha diversi toroq li nistgħu nippruvaw naqbdu għaliha, imma dawn il-persuni varji li jispikkaw maż-żmien għandhom is-soluzzjonijiet tagħhom. Fost dawn insibni, diversi drabi, immiss ma’ Santa Tereża ta’ Avila. Bniedma li għandha ħafna x’tagħti lilna lkoll.

Issib il-ġdid

4. Fil-15 t’Ottubru niċċelebraw il-festa reliġjuża tagħha. Imma fil-verità, dak li wettqet u dak li kitbet jibqa’ miegħek għas-sena kollha. Mhux biss f’dak li ħareġ minn idejha, imma wkoll fid-diversi kotba li sena wara sena jinkitbu biex janalizzaw u jippruvaw jifhmu aktar dak li kitbet. Ħafna drabi, tul il-kampanji elettorali nassigura kitba tajba dwarha biex insib gwida, u fl-istess ħin konfort fil-mumenti xejn faċli fejn il-bniedem irid jikkumbatti ħafna. Jikkumbatti lilu nnifsu, imma daqshekk ieħor barra minnu. Kif jimxi, kif jitkellem u kif jikteb jingħataw importanza mill-oħrajn. F’dan, il-kittieba Tereża tgħin ħafna sabiex tkun ferm iktar attent milli tista’. Biss dan huwa aktar possibbli għax taqra x’taqra dwarha ssib dejjem il-ġdid u l-ġid.

Ħafna ma jifhmux

5. Kienet il-bniedma li ddeċidiet li tirriforma l-Karmelu. Tressqu lura għall-oriġini tiegħu u ġġibu iktar rilevanti. Marret kontra l-kurrenti kbar li s-soċjetà li kienet tgħix fiha kellha. Ma qagħditx lura, imma fl-età tal-maturità mhux biss ħasset li għandha missjoni li biha twettaq iktar ġid fid-dinja, imma li mbarkat aktar fiha. Dan huwa wkoll wieħed mit-temi li sibt fi ktieb li bdejt naqra li ġibidli l-attenzjoni: Teresa of Avila and the Politics of Sanctity tal-Amerikana Gillian T.W. Ahlgren (1964). Fost id-diversi sibt kapitolu fejn l-awtriċi tiddiskuti u tfittex għala Tereża ta’ Avila kienet tikteb, bit-titolu The right to Write: Authority and Rhetorical Strategy in Teresa’s Works. Fl-isfond tas-soċjetà maħkuma wkoll minn ħidmet l-Inkwiżizzjoni, din il-mara ddeċidiet li għandha tikteb għall-oħrajn.

Tistaqsi

6. Fuq dan, il-Professoressa Ahlgren tistaqsi: “How was a woman, deprived of a university education and any institutional title beyond prioress – a title she avoided as much as possible – to work round the limitations imposed upon her by the institutional church?” (Kif, mara bħalha, imċaħħda minn edukazzjoni universitarja u xi titolu istituzzjonali salv dak ta’ Madre Superjura – titlu li kienet taħrab kemm setgħet – li ddur madwar il-limitazzjonijiet imposti fuqha mill-knisja ta’ dak iż-żminijiet?). Imma f’dan kellha mira ċara ‘politika’ fl-iktar firxa wiesgħa tagħha: li twassal mhux biss messaġġ, imma wkoll manwali biex minnhom u bihom wieħed jimxi ’l quddiem. Wieħed jiskopri aktar aħjar is-sabiħ tal-ħajja u l-importanza tal-verità. L-għodda essenzjali sabiex wieħed ikun aktar rilevanti u determinanti f’dak li jwettaq għalih innifsu u għall-oħrajn.

Xorti

7. F’dawn il-jiem li fihom l-istatwa mill-isbaħ ta’ Tereża tibqa’ esposta fil-Kunvent tal-Patrijiet Karmelitani Skalzi wieħed jifhem aktar ix-xorti li għandhom dawk li jagħmlu ħajjithom fil-gwida tagħha. Kull ktieb u kull sentenza tagħha għandhom rilevanza għalina llum. Kull kelma kienet magħżula b’attenzjoni naturali. Ħierġa mill-qalb u l-moħħ, u mmirata bil-preċiż fejn ħasset li riedet tasal bihom. Għal min għadu ma messx magħha f’dan u jrid jiskopri aktar f’ħajtu tajjeb li ma joqgħodx lura minnha. Anki jekk ma tarakx wisq prattikanti, għandha wisq pariri tajba li huwa sewwa li wieħed jieħu.

Kienet fl-ordnijiet reliġjużi imma ma kinetx maqtugħa mill-ħajja. Ir-reliġjon ma kinetx loppju jew aljenazzjoni imma għarfien ferm aqwa tal-ħajja. Għal dawk li bħali qrawha u jibqgħu, għandhom jagħrfu li hija mimlija b’għerf u għaqal.