Issudajna s-settur tal-Ġustizzja

1.    Lura mal-kurituri tal-Qrati tagħna, qed nerġa’ nsibni niltaqa’ ma’ varjetà kbira ta’ avukati.  Hemm il-mument meta terġa’ tisma’ ċerti diskorsi li jurik fejn waslet il-bidla, f’liema stadju tinsab il-kultura legali.  Ngħid dan għax meta lħaqt avukat ma kienx hemm il-mekkaniżmi u l-istrutturi legali li għandna llum il-ġurnata.  Mhux kull persuna taċċettahom u tħaddimhom.  Uħud iva, oħrajn jibqgħu sfortunatament fossilizzati fil-passat u ma jridux jiċċaqilqu.  B’dan però ma jfissirx li dak li sar u li qiegħed hemm m’għandux ikompli jiġi sostnut u mressaq ‘il quddiem.

2.    Ngħid dan għax f’pajjiżna għandna tlett liġijiet li huma diġà f’posthom u li huma għad-disposizzjoni tal-pajjiż, li iżda mhux kulħadd jaf bihom biżżejjed.  Mill-2004 daħħalna fil-pajjiż tagħna l-proċess legali tal-medjazzjoni.  Dan kien diġà introdott bir-riformi tajba li kienu saru fil-Qorti tal-Familja is-sena ta’ qabel.  Il-medjazzjoni hija mekkaniżmu legali sempliċi ħafna li fih, il-partijiet jew f’kawża, jew li ser jidħlu f’kawża, jersqu madwar mejda fil-preżenza ta’ medjatur u jippruvaw jaslu għal ftehim.  Ħafna drabi, wieħed jista’ jinnota li hemm diversi kawżi quddiem il-qrati li huma pendenti fejn il-kwistjonijiet legali bejn il-persuni involuti m’humiex daqshekk kbar.

3.    Hemm ħafna sitwazzjonijiet fejn, bil-kelma t-tajba, wieħed jista’ jasal biex ikollu ftehim li huwa kemm jista’ jkun aċċettabbli għal kull naħa, mingħajr il-bżonn ta’ sentenza.  Il-medjazzjoni tinsab u titħaddem fl-iktar pajjiżi avvanzati fid-dinja u hija sinjal ċar ta’ ċiviltà.  Ċiviltà, għax huwa dejjem aħjar li wieħed jasal milli jidħol għall-ispejjeż, tul u diffikultajiet li neċessarjament wieħed irid għal kawża fil-qorti.  Ma kienx faċli li ddaħħal dan il-kunċett f’pajjiżna.  Anzi, stajt imiss iktar b’idejja ċerta reżistenza żbaljata għall-kunċett.  Sfortunatament, kien hemm min avversah inutilment u allura assigura li minflok ħaddmu, waqqfu.

4.    Illum għandna esperjenza tajba tal-medjazzjoni f’dawn l-aħħar tmien snin skorruti u hemm bżonn li, sabiex navvanzaw iktar ‘il quddiem, nutilizzaw strumenti legali li għadna diġà u li ħaddieħor m’għandux. L-esperjenza kibret fil-faċċati sħaħ tal-medjazzjoni.  Illum għandna wkoll kors universitarju li qiegħed jipprepara lill-medjaturi f’pajjiżna stess.  Il-kwalità, flimkien mal-esperjenza ta’ diversi persuni żdiedet għall-benefiċċju tal-pajjiż.  Għalhekk ngħid li hemm bżonn li fil-qrati tagħna jkun hemm iktar għarfien tal-vantaġġi tas-sistema u iktar kuraġġ sabiex tiġi użata.  Ħafna drabi, fil-bidu tal-proċeduri legali, huwa ferm u ferm iktar faċli li tibda u twassal il-partijiet biex jiftehmu.  Iktar ma ttul, sfortunatament iktar jikbru l-pika u l-ġlied u l-pożizzjonijiet isiru iktar diffiċli biex tirrikonċiljahom.

5.    Nikteb dan kollu għax, għalkemm napprezza li kien hemm min kien u għadu ostili kontra l-medjazzjoni, xorta waħda s-sistema fiha ħafna vantaġġi.  Il-medjazzjoni hija parti minn linja politika li kont ħadt.  Primarjament bħala prinċipju ta’ ċiviltà.  Dan għax ma naċċettax dak li jgħidu ċerti pajjiżi Nordiċi fuqna tal-Mediterran, jiġifieri li aħna litiġjużi, pikużi u m’aħniex kapaċi naslu bil-kelma t-tajba.  It-tieni, għax tnaqqas mid-dewmien tal-kawżi u l-ispejjeż involuti fihom.  Illum ngħid li, fejn tħaddmet tajjeb, irnexxiet.  Min ma ridhiex taħdem, mill-bidu ra kif għamel biex waqqafna.  Medjazzjoni trid li l-partijiet jaslu bejniethom u l-qrati tagħna għandhom għad-dispożizzjoni tagħhom l-għodda neċessarji biex dan iseħħ.

6.    Il-medjazzjoni mexxejniha bħala Gvern fuq diversi livelli għax hija indikazzjoni ċara tal-viżjoni progressiva tagħna bħala poplu.  Daħħalniha fis-settur tal-familja, fis-setturi l-oħrajn fil-kamp ċivili u kummerċjali u issa wkoll f’dak penali.  Dan għax il-medjazzjoni daħlet ukoll fil-liġi dwar il-Ġustizzja Riparatriċi.  Dawn huma passi li ħadna f’pajjiżna, però ħadna ħsieb ukoll li ma nillimitawx ruħna għal hawn.  Għalhekk, barra minn xtutna qed niġu apprezzati ferm iktar fuq dak li rnexxielna nwettqu, għax f’ċerti punti konna ta’ eżempju għall-oħrajn.  Iktar u iktar għax pajjiżna kellhu sehem attiv sija fl-Unjoni Ewropea fis-settur tal-ġustizzja b’direttivi ġodda, kif ukoll mal-Hague Conference on Private International Law sabiex il-proċess tal-medjazzjoni jiġi għas-servizz ta’ sitwazzjonijiet oħra.  Is-settur tal-ġustizzja komplejna nissudawh f’dawn is-snin, ma hemmx dubju, però l-benefiċċji sħaħ ta’ dak li sar ser jinġabru fis-snin li ġejjin meta l-kultura legali tkompli, fortunatament, tinbidel.