Issudajna s-settur tal-Ġustizzja

1.    Lura mal-kurituri tal-Qrati tagħna, qed nerġa’ nsibni niltaqa’ ma’ varjetà kbira ta’ avukati.  Hemm il-mument meta terġa’ tisma’ ċerti diskorsi li jurik fejn waslet il-bidla, f’liema stadju tinsab il-kultura legali.  Ngħid dan għax meta lħaqt avukat ma kienx hemm il-mekkaniżmi u l-istrutturi legali li għandna llum il-ġurnata.  Mhux kull persuna taċċettahom u tħaddimhom.  Uħud iva, oħrajn jibqgħu sfortunatament fossilizzati fil-passat u ma jridux jiċċaqilqu.  B’dan però ma jfissirx li dak li sar u li qiegħed hemm m’għandux ikompli jiġi sostnut u mressaq ‘il quddiem.

2.    Ngħid dan għax f’pajjiżna għandna tlett liġijiet li huma diġà f’posthom u li huma għad-disposizzjoni tal-pajjiż, li iżda mhux kulħadd jaf bihom biżżejjed.  Mill-2004 daħħalna fil-pajjiż tagħna l-proċess legali tal-medjazzjoni.  Dan kien diġà introdott bir-riformi tajba li kienu saru fil-Qorti tal-Familja is-sena ta’ qabel.  Il-medjazzjoni hija mekkaniżmu legali sempliċi ħafna li fih, il-partijiet jew f’kawża, jew li ser jidħlu f’kawża, jersqu madwar mejda fil-preżenza ta’ medjatur u jippruvaw jaslu għal ftehim.  Ħafna drabi, wieħed jista’ jinnota li hemm diversi kawżi quddiem il-qrati li huma pendenti fejn il-kwistjonijiet legali bejn il-persuni involuti m’humiex daqshekk kbar.

3.    Hemm ħafna sitwazzjonijiet fejn, bil-kelma t-tajba, wieħed jista’ jasal biex ikollu ftehim li huwa kemm jista’ jkun aċċettabbli għal kull naħa, mingħajr il-bżonn ta’ sentenza.  Il-medjazzjoni tinsab u titħaddem fl-iktar pajjiżi avvanzati fid-dinja u hija sinjal ċar ta’ ċiviltà.  Ċiviltà, għax huwa dejjem aħjar li wieħed jasal milli jidħol għall-ispejjeż, tul u diffikultajiet li neċessarjament wieħed irid għal kawża fil-qorti.  Ma kienx faċli li ddaħħal dan il-kunċett f’pajjiżna.  Anzi, stajt imiss iktar b’idejja ċerta reżistenza żbaljata għall-kunċett.  Sfortunatament, kien hemm min avversah inutilment u allura assigura li minflok ħaddmu, waqqfu.

4.    Illum għandna esperjenza tajba tal-medjazzjoni f’dawn l-aħħar tmien snin skorruti u hemm bżonn li, sabiex navvanzaw iktar ‘il quddiem, nutilizzaw strumenti legali li għadna diġà u li ħaddieħor m’għandux. L-esperjenza kibret fil-faċċati sħaħ tal-medjazzjoni.  Illum għandna wkoll kors universitarju li qiegħed jipprepara lill-medjaturi f’pajjiżna stess.  Il-kwalità, flimkien mal-esperjenza ta’ diversi persuni żdiedet għall-benefiċċju tal-pajjiż.  Għalhekk ngħid li hemm bżonn li fil-qrati tagħna jkun hemm iktar għarfien tal-vantaġġi tas-sistema u iktar kuraġġ sabiex tiġi użata.  Ħafna drabi, fil-bidu tal-proċeduri legali, huwa ferm u ferm iktar faċli li tibda u twassal il-partijiet biex jiftehmu.  Iktar ma ttul, sfortunatament iktar jikbru l-pika u l-ġlied u l-pożizzjonijiet isiru iktar diffiċli biex tirrikonċiljahom.

5.    Nikteb dan kollu għax, għalkemm napprezza li kien hemm min kien u għadu ostili kontra l-medjazzjoni, xorta waħda s-sistema fiha ħafna vantaġġi.  Il-medjazzjoni hija parti minn linja politika li kont ħadt.  Primarjament bħala prinċipju ta’ ċiviltà.  Dan għax ma naċċettax dak li jgħidu ċerti pajjiżi Nordiċi fuqna tal-Mediterran, jiġifieri li aħna litiġjużi, pikużi u m’aħniex kapaċi naslu bil-kelma t-tajba.  It-tieni, għax tnaqqas mid-dewmien tal-kawżi u l-ispejjeż involuti fihom.  Illum ngħid li, fejn tħaddmet tajjeb, irnexxiet.  Min ma ridhiex taħdem, mill-bidu ra kif għamel biex waqqafna.  Medjazzjoni trid li l-partijiet jaslu bejniethom u l-qrati tagħna għandhom għad-dispożizzjoni tagħhom l-għodda neċessarji biex dan iseħħ.

6.    Il-medjazzjoni mexxejniha bħala Gvern fuq diversi livelli għax hija indikazzjoni ċara tal-viżjoni progressiva tagħna bħala poplu.  Daħħalniha fis-settur tal-familja, fis-setturi l-oħrajn fil-kamp ċivili u kummerċjali u issa wkoll f’dak penali.  Dan għax il-medjazzjoni daħlet ukoll fil-liġi dwar il-Ġustizzja Riparatriċi.  Dawn huma passi li ħadna f’pajjiżna, però ħadna ħsieb ukoll li ma nillimitawx ruħna għal hawn.  Għalhekk, barra minn xtutna qed niġu apprezzati ferm iktar fuq dak li rnexxielna nwettqu, għax f’ċerti punti konna ta’ eżempju għall-oħrajn.  Iktar u iktar għax pajjiżna kellhu sehem attiv sija fl-Unjoni Ewropea fis-settur tal-ġustizzja b’direttivi ġodda, kif ukoll mal-Hague Conference on Private International Law sabiex il-proċess tal-medjazzjoni jiġi għas-servizz ta’ sitwazzjonijiet oħra.  Is-settur tal-ġustizzja komplejna nissudawh f’dawn is-snin, ma hemmx dubju, però l-benefiċċji sħaħ ta’ dak li sar ser jinġabru fis-snin li ġejjin meta l-kultura legali tkompli, fortunatament, tinbidel.

Direttament mill-arkivji staġnati

1.    Forsi stennejt ħafna minn dak li għamel il-Partit Laburista fl-aħħar jiem, li ġie minnhom imsejjaħ “Kungress”.  Stennejt ferm iktar sustanza, iktar ideat ġodda, iktar promoturi ġodda, imma dan ma stajtx insibu.  Jista’ jkun li qegħdin hemm, midfuna f’xi rokna mingħajr ħafna nifs, imma minkejja l-isforzi ta’ riklami politiċi tipiċi, dawn baqgħu ma ħarġux.  Minflok, għal darb’oħra, ħadt l-impressjoni qawwija li qiegħed nerġa’ nassisti għall-eżerċizzju orkestrat ta’ propaganda.  Kungress, minn ismu stess, jitlob diskussjoni vera, spontanja u ħajja.  Jitlob dibattitu, djalogu, qsim u nuqqas ta’ qbil fl-ideat u l-proposti.  Minflok, smajna u rajna diversi monologi.  Kull parti tgħid tagħha.  La taf jekk hijiex opinjoni ġenwina lanqas jekk hix kitba diġà preparata.  Żgur mhux forsi, il-passi jibgħu preżenti iħarsu lura lejn kemm, fl-opinjoni żbaljata tagħhom, kienu tajba taħt is-soċjaliżmu meta kollox kien f’idhom.

2.    Ma hemmx dubju li, għażlu l-istess ġimgħa li fiha l-Partit Nazzjonalista għal dawn l-aħħar snin ilu jiċċelebra fiha l-festi tal-Indipendenza, biex jippruvaw jimitawna.  Biss, ilkoll nafu li imitazzjoni qatt ma hija oriġinali.  Tista’ tersaq viċin mill-bogħod, imma meta tkun wiċċ’imb wiċċ magħha, tara d-differenza.  Il-ħsieb tal-kbar strateġi tal-Partit Laburista, fir-realtà ma kienx dak ta’ preparazzjoni ta’ dokument politiku, imma sempliċi diviżjoni tal-attenzjoni pubblika.  Anzi, prinċipalment li l-elettorat Laburista jkollu x’jagħmel u ma jiġix “ittantat” jaqa’ li jisma’ u jsegwi dak li jkun għaddej fid-diskussjonijiet li jsiru mill-Partit Nazzjonalista.  Ippruvaw jagħmlu xi ħaġa bħal tagħna, li jimitawna, iżda minn dak li rajt, ma rnexxilhomx.

3.    Il-mużika politika m’hi monopolju ta’ ħadd.  Biss, fil-Partit Laburista, persuni li diversi ħasbu li qegħdin f’posthom fl-arkivji, reġgħu ħarġu f’dawn il-jiem idoqqu l-partiti.  Reġgħu dehru fil-pubbliku f’dan il-famuż “Kungress” persuni li kienu attivi ħafna fiż-żmien tad-deheb tal-gvernijiet soċjalisti.  Diversi ħasbuhom spiċċaw issa li hemm dikjarata tmexxija tant ġdida, imma dan m’huwiex minnu.  Mhux għax ġew lura, imma għax fir-realtà ta’ kull ġurnata, hemm baqgħu.  Il-bidla fil-partit li qiegħed fl-Oppożizzjoni, li jrid jersaq biex iġib il-fiduċja tal-poplu, jibda biex jiksibha jekk ikollu almenu bidla ta’ taħt fuq bejn dawk li kellu fil-passat u dawk li jkollu fil-preżent.  Hekk kien mill-iktar evidenti fil-Partit Nazzjonalista.  Kienet ġustament u normalment saret bidla fil-bnedmin u fl-ideat bejn it-tmexxija ta’ Ġorġ Borg Olivier u Eddie Fenech Adami.

4.    Din il-qabża, il-Partit Laburista jidher mill-iktar ċar li m’huwiex jirnexxilu jwettaqha.  L-eżerċizzji fil-propaganda jistgħu jiġbdu lil dak li jkun fil-bidu, imma fit-tul u fid-dettall jisfumaw.  Il-Kungress kellu, għal darb’oħra, jkun appuntament ieħor li fih il-poplu jara trasformazzjoni tal-uċuh u tal-ideat.  Sfortunatament, dan ma seħħx.  Urewna, ippreparawna, imlewlna rasna.  Biss, minflok, ma sibna assolutament xejn ġdid.  Għax hemm differenza fil-ħajja.  Żerriegħa tajba tieħu, tikber u tagħti frott bnin, ta’ sustanza.  Żrieragħ oħrajn, tagħmel x’tagħmel, jew jibqgħu lura jew ma jagħtu xejn ħlief imrar.  F’dawn is-snin, il-Partit Nazzjonalista rnexxielu jibdel il-pajjiż u s-soċjetà Maltija mxiet ‘il quddiem.  Għadu kuljum iwettaq u jressaq proposti ġodda.  Fuq in-naħa l-oħra, il-Partit Laburista għadu anqas fil-pożizzjoni li jiddikjara li bidel lilu nnifsu.

5.    Minflok, lura mill-arkivji, jridu l-ħin kollu jħarsu lejn il-passat.  Iridu jsaqqu u jkabbru dak li kien żbaljat fiż-żmien tas-soċjaliżmu.  Jerġgħu lura għall-metodi ekonomiċi ta’ dak iż-żmien.  Imorru lura lejn dak li għalihom “ħadem”, dak li, minflok il-pajjiż kollu llum jagħraf li kien falla.  Il-mentalità tagħhom baqgħet, sfortunatament, l-istess.  Ekonomija li tagħlaq il-bibien, li tikkontrolla.  Edukazzjoni li tiġi ristretta għall-ftit.  Xogħol li jingħata biss lil dawk li kienu ta’ ġewwa.  Saħħa msakkara mingħajr nifs.  Għax jidher, minkejja l-Kungress, li l-kultura politika baqgħet waħda ċentralista.  Dik li tassigura li l-poter jiġi konċentrat f’idejn il-ftit.  Id-dipendenza fuq il-politiċi tikber.  Toroq li jwasslu għal inqas trasparenza, iktar korruzzjoni, tgerfix u arbitrarjetà.  Uħud jistgħu ma jkunux jafu b’dan għax ma kienux twieldu, però oħrajn jiftakru tajjeb.  Jiftakru sew x’inhuma l-arkivji tal-Partit Laburista.

6.    Illum, erba’ snin wara t-tibdila fit-tmexxija tal-Partit Laburista, nistgħu ngħidu b’ċertezza li fih xejn għadu ma verament ittrasforma ruħu.  It-terrimoti ma seħħewx, il-moderati ma dehrux u libset il-progressivi ħaduha l-passati.  Il-qabża bejnhom u bejnna tidher issa dejjem iktar.  Aħna, li suppost passati, il-ħin kollu naħsbu f’dak li għandna nibdlu.  Dan billi nkomplu nimmiraw ‘il quddiem biex nassiguraw li l-futur għas-soċjetà tagħna jkun dejjem aħjar mill-preżent li jkollha.  Il-viżjoni tagħna m’hijiex bażata fuq il-bżonn tal-kontroll tal-bnedmin, imma fuq il-valuri tal-ġustizzja u l-libertà.  Il-valuri demokratiċi nsara tagħna jmexxuna biex nassiguraw li nwettqu l-ġid u nagħtu l-frott lill-Maltin u lill-Għawdxin.  Is-siġra tagħna ma tbiddlitx.  Meta kellna bżonn żbarniha u għalhekk baqgħet titgħabba bit-tajjeb.  Ħaddieħor ma kkurahiex u, minflok, baqa’ jsaqqiha bl-ilma li staġna.

L-Indipendenza hija tagħna lkoll

1.    Minkejja deċiżjoni ġusta u li ġġib l-għaqda fil-poplu, ġejna diversi drabi kkritikati fuqha.  Ta’ kull sena jkun hemm min irid jgħid li m’għandux ikun li jkollna ħamest’ijiem ta’ għaqda nazzjonali.  Diversi jsostnu li għandu jkun hemm jum wieħed.  Huwa żgur diffiċli li tagħżel, iktar u iktar f’dan il-pajjiż, kif qegħdin naraw.  Hemm kuntrast ċar bejn iż-żewġ partiti fuq dan.  Sa mill-bidunett tal-leġislaturi tal-Partit Nazzjonalista ridna li l-festi nazzjonali ma jaqsmuniex bħal ma seħħ fil-passat, imma li jżommuna sħaħ.  Għalhekk għażilna, ħamsa u għoxrin sena ilu, li l-futur jgħaqqadna billi niċċelebraw kull jum importanti bħala wieħed nazzjonali.  Pass ta’ għaqda lejn futur aħjar.

2.    Il-Partit Nazzjonalista, bħas-soltu, kien avvanzat u progressiv.  Telaq pożizzjonijiet passati warajh u mexa, mentri kif qed naraw, ħaddieħor għadu jrid jibda jitlaq fuqhom.  Sfortunatament, minn dak li qed naraw u nisimgħu, il-Partit Laburista kollu għadu jrid jaċċetta li l-jum tal-Indipendenza huwa jum tal-Maltin u l-Għawdxin kollha.  Jifhem li mill-21 ta’ Settembru 1964 ‘il quddiem bdiet paġna ġdida għalina lkoll.  Ma bqajniex iktar taħt pajjiż ieħor.  Ma bqajniex iktar kolonja u, għall-ewwel darba fl-eżistenza tiegħu, il-pajjiż ġie f’idejna.  Imexxuh Maltin u Għawdxin u mhux persuni minn popli u pajjiżi oħra.  Minn hemm sirna Stat indipendenti, sirna membri fil-Ġnus Magħquda, fil-Kunsill tal-Ewropa u bdejna t-triq li biha sirna membri sħaħ fl-Unjoni Ewropea.

3.    Sfortunatament, il-partit fl-Oppożizzjoni tant għamel żmien twil jirreżisti li jiċċelebra dan il-jum, li kull poplu ieħor fid-dinja jifraħ bih, li għadu maħkum.  Għax hemm numru ta’ eżempji li juru li t-tmexxija ta’ dak il-Partit Laburista ħadet diversi drabi pożizzjonijiet li huma l-kontra ta’ dak li partit normali jieħu.  Partit, ġej minn fejn hu ġej fl-Ewropa u li huwa wieħed demokratiku, normalment jifraħ bl-indipendenza u bid-dħul tiegħu bħala Stat membru sħiħ fl-Unjoni Ewropea.  Biss, huma baqgħu l-istess. Għamilna snin twal, taħt il-gvernijiet Soċjalisti, naraw li l-Indipendenza ma tiġix iċċelebrata bħala jum nazzjonali, anzi, tiġi disprezzata u mċekkna.  Kien hemm fi ħdanhom reazzjonijiet strambi, negattivi għall-fatt li l-ewwel, dan il-partit, sa minn twelidu kien dejjem favur li mmexxu lilna nfusna; u t-tieni, li l-Indipendenza ġiet proprju taħt it-tmexxija tal-Prim Ministru Gorg Borg Olivier.

4.    Kull min jagħraf il-fatti u għandu ftit esperjenza tal-ħajja jifhem li l-indipendenza hija l-bidu għal kull poplu.  Verament jum importanti.  Minn hemm ‘il quddiem, id-dipendenza tibda’ tonqos u trid tfendi għal rasek.  Mhux kull Stat fid-dinja għamel suċċess mit-tmexxija tiegħu nnifsu.  Uħud imxew malajr, oħrajn damu sakemm bdew jirrankaw.  Id-dinja għadha mimlija b’każijiet bħal dawn.  Però, fortunatament għalina, għamilna l-ġid fi ftit żmien.  Il-pajjiż bena lilu nnifsu u wera li kien kapaċi jimxi ‘l quddiem.  Kapaċi jkattar il-ġid u jħares kontinwament ‘il quddiem.  Dan seħħ biex il-pedamenti soċjali, ekonomiċi u kulturali tagħna servewna malajr.  Bħala poplu li jagħraf jaħdem u mimli kuraġġ irnexxejna fejn oħrajn le.  Bil-passat tagħna affrontajna aħjar il-futur għall-ġid ta’ kulħaddd.

5.    Ma hemmx u m’għandux ikun hemm iktar diviżjonijiet politiċi fuq dan il-jum.  Huwa nuqqas ta’ maturità politika li jibqa’ jkollna partit politiku li, minkejja l-prova tal-passat, jibqa’ jsostni li l-Indipendenza hija jum ta’ ferħ għall-Partit Nazzjonalista biss u mhux għall-partiti oħra.  Dak li huwa diġà konsolidat fina, dak li diġà nwettqu kull sena fiċ-ċelebrazzjonijiet varji huwa prova li fi ħdan il-Partit Nazzjonalista hemm viżjoni tal-pajjiż ferm iktar differenti minn dik li l-Partit Laburista qiegħed jibda biex jifhem.  Partit li parti minnu tgħid ħaġa u parti oħra tgħid ħaġa differenti.  Hemm min jiġi jqiegħed il-fjuri u hemm min moħħu biex jgħid li l-festa m’hijiex tagħhom.  Mhux ta’ b’xejn li l-pajjiż imlewh bil-kliem “futur li jgħaqqadna”.

6.    Il-problema m’hijiex l-Indipendenza iżda l-Partit Laburista, li baqa’ ma aċċettax li dan huwa mument importanti u li, aktar minn hekk, iridu jħallu warajhom il-passat tagħhom biex jimxu ‘l quddiem.  Bil-kliem jiddikjaraw il-bżonn tal-għaqda li huma stess m’humiex kapaċi jwettqu fuq l-iktar punti elementari ta’ Stat demokratiku u Ewropew.  Minflok għalina, il-festa tal-Indipendenza hija waħda li bqajna, sena wara sena, niċċelebraw.  Waħda li fiha ħadna ħsieb nerġgħu naffermaw dak kollu li ħadmu għalih missirijietna, niftakru fid-diffikultajiet u s-sofferenzi li għaddew minnhom taħt is-sistemi kolonjali varji li kellna.  Ħadna ħsieb li nwettqu dan b’viżjoni unitarja.  Kull darba rajniha bħala waħda nazzjonali, anke jekk organizzata fuq sebat’ijiem mill-Partit Nazzjonalista.  Żammejna dejjem li “L-Indipendenza hija tagħna lkoll”.

Wettaqna dak li hu tajjeb fil-Ġustizzja

1.    Għamilt numru ta’ snin nieħu ħsieb is-settur tal-Ġustizzja f’dan il-pajjiż.  Matulhom saru diversi passi ‘l quddiem li permezz tagħhom daħħalna kunċetti ġodda, naqqasna l-ispejjeż, naqqasna d-dewmien tal-kawżi u żidna fl-effiċjenza u t-trasparenza f’dan is-settur.  Pass partikolari, li issa li qiegħed lura fil-professjoni qiegħed napprezza ferm iktar, huwa dak marbut mal-Ġustizzja Amministrattiva.  Dan huwa l-parti tad-dritt pubbliku li fih il-Qrati tagħna għandhom illum ġurisdizzjoni akbar u ferm differenti milli kellhom qabel.  Għandhom issa l-inkarigu li jiddeċiedu kwistjonijiet legali li jqumu bejn iċ-ċittadini u l-Istat fit-tħaddim ta’ diversi deċiżjonijiet ta’ natura amministrattiva.

2.    Sal-15 ta’ Ġunju 2007, meta daħlu fis-seħħ partijiet mill-Att dwar il-Ġustizzja Amministrattiva (Kap.490 tal-Liġijiet ta’ Malta) il-linja ġenerali tal-leġislazzjoni tagħna kienet li f’kull Att ġdid jiġi mwaqqaf tribunal apposta, separat mill-Qorti, li jiddeċiedi kwistjonijiet ta’ din in-natura.  Fil-verità konna qegħdin inkomplu tradizzjoni li writna mid-dritt pubbliku Ingliż.  Fis-sistema ġuridika Ingliża, għall-kuntrarju ta’ diversi oħrajn kontinentali, dik kient il-linja.  Kull liġi ġdida ġġib tribunal differenti u ġdid biex jaqta’ l-kwistjonijiet.  Id-duttrina li segwejna għal ħafna snin kienet dik li jaqbillek li jkollok dawn it-tribunali għax huma orħos, informali u suppost li jaqtgħu l-kwistjonijiet aktar malajr.  Ir-realtà, iżda, kienet differenti.

3.    Diġà meta kont student tal-liġi ridt nibdel din is-sistema għax, minn dak li kont ġejt mgħallem u qrajt, is-sistema ma kenitx qegħda taħdem kif kien previst u anzi diversi pajjiżi oħra kellhom minflok Qorti Amministrattiva waħda ċentrali li tiddeċiedi kollox.  Meta ngħatajt il-ġurament bħala Segretarju Parlamentari sibt għalhekk l-opportunità li nressaq proposta, l-ewwel permezz tal-White Paper “Lejn Ġustizzja Aħjar u Eħfef” u iktar tard b’dan l-Att sabiex nibdlu l-affarijiet.  Sibt li l-Olandiżi kienu għamlu l-pass li jaqilbu minn sistema b’diversi tribunali bħal tagħna għal waħda ta’ sistema ċentrali.  Kont ħadt ħsieb niltaqa’ wkoll ma’ numru ta’ mħallfin Olandiżi fuq dan is-suġġett u kkonvinċejt ruħi ferm iktar mill-bżonn li nimxu f’din id-direzzjoni.

4.    Għalkemm dan jista’ jidher bħala sempliċi tibdil legali, kważi akkademiku, fir-realtà ħassejt li ser inkunu qed indaħħlu sistema li tiggarantixxi iktar id-dinjità u d-drittijiet taċ-ċittadini tagħna.  Diversi drabi, fil-ħajja ta’ kull ġurnata, l-Istat jintervjeni fil-libertà u l-ħajja tal-bnedmin.  Daqqa korrettement, u daqqa le.  Fit-tieni każ huwa dejjem tajjeb li l-liġi tiġi ssudata sabiex dawk id-drittijiet jiġu tradotti dejjem aħjar minn fuq il-kitba tal-ħajja.  Illum iktar minn qabel, bl-introduzzjoni tat-Tribunal ta’ Reviżjoni Amministrattiva, dan qiegħed jintlaħaq.  Hemm sistema, veloċi, irħisa, ċara u iktar trasparenti fejn is-sentenzi mogħtija huma motivati u pubblikati elettronikament.  Saret bidla fil-fond li permezz tagħha mxejna sabiex nissudaw is-settur tad-dritt amministrattiv li qabel, fl-opinjoni tiegħi kien jonqsu, u dan dejjem għall-ġid ikbar tal-bnedmin f’dawn il-gżejjer.

5.    Il-liġi ġiet fis-seħħ bażikament bi tlett passi prinċipali.  L-ewwel, fl-2007 daħħalna fis-seħħ l-artikolu 3 tal-Att li stabbilixxa għall-ewwel darba numru ta’ prinċipji ta’ mġieba amministrattiva li ma kinux jeżistu qabel u li ġew japplikaw għal kull tribunal li kellna.  It-tieni, fl-1 ta’ Jannar 2009 ġibna l-Att kollu fis-seħħ, inkluż l-imsemmi Tribunal ta’ Reviżjoni Amministrattiva u għalhekk il-każijiet setgħu jibdew jinstemgħu u jiġu deċiżi fil-Qorti.  It-tielet, bdejna proċess li bih tneħħew diversi tribunali varji li kienu jeżistu f’liġijiet differenti sabiex jiġu konċentrali taħt din l-umbrella unika ta’ dan it-tribunal.  Illum diġà hemm madwar 50 minn dawn it-tribunali li kienu jeżistu qabel u li issa ma għadhomx għax ġew assorbiti f’ħaġa waħda.

6.    Il-bidla fil-liġi, ma hemmx dubju, li tieħu ż-żmien tagħha biex issir.  Ikun hemm reżistenzi kulturali għal dak kollu li huwa kkunsidrat bħala innovattiv, kif ukoll nuqqas ta’ informazzjoni ta’ dak li l-liġi issa tgħid.  Ninnota li għad ma hemmx biżżejjed dak l-għarfien li l-impatt tagħha, speċjalment fis-settur taċ-Ċivil, jitlob.  Għad ma hemmx direttament garantit it-tħaddim tal-artikolu 3, li jitroduċi l-prinċipji amministrattivi li għandhom jiġu mħaddma riġorożament mit-tribunali li għadhom ma ġewx meħuda taħt it-Tribunal ta’ Reviżjoni Amministrattiva.  It-tmien prinċipji legali li daħħalna mhux kollha qed jitħaddmu, b’mod partikolari r-raba’ wieħed li jgħid li għandu jiġi żgurat li l-amministrazzjoni pubblika għandha tagħmel disponibbli d-dokumenti ta’ informazzjoni rilevanti għall-każ u li tara li l-parti jew partijiet l-oħra fil-proċeduri jkollhom aċċess għal dawn id-dokumenti u informazzjoni.

7.    Ngħid dan għax għalkemm fi tlett snin kien diġà rnexxili ndaħħal daqshekk tribunali taħt is-sistema l-ġdida, xorta għad fadal tribunali oħra li, għada pitgħada, għad iridu jiġu assorbiti.  Kienet ċara għalija li kien umanament impossibbli li ddaħħal kollox f’daqqa.  Dan kien iġib biss xogħol tal-għaġġla li jwassal għall-konfużjoni u indeċiżjoni u, flok nimxu ‘l quddiem, konna noqtlu l-pjanta li mat-trapass taż-żmien kellha ssir siġra.  Ħassejt li għandi ngħabbi biċċa biċċa, naraw il-problemi li jqumu u naffrontawhom sabiex inkunu aktar sodi f’dak li konna qegħdin inwettqu.  Jidher ċar li dan irnexxa tajjeb ħafna.  Illum, fortunatament għal pajjiżna, dan il-kunċett kompletament ġdid iddaħħal u qiegħed iwettaq ħafna ġid liċ-ċittadini fi kwistjonijiet varji, bħal dawk fiskali, ta’ trasport, agrikoli, ta’ prodotti u ta’ servizzi.  Għalhekk, b’dan immarkajna passi oħra ‘l quddiem li nittama li kull min f’din il-gazzetta jaħseb li għandu ftit materja griża f’moħħu, jifhem u japprezza.

L-Uffiċċju Ewropew ta’ Sostenn fil-Qasam tal-Ażil (EASO)

1.    Waqt li nhar il-Ġimgħa filgħodu kont qiegħed ix-Xatt tal-Belt nattendi għal ċerimonja verament importanti, reġgħu ġew quddiemi xeni varji.  Xeni mill-ħidma li saret u li fiha kont parteċipi sabiex ġewwa dawn il-gżejjer għandna uffiċċju Ewropew ta’ importanza kbira - waħda li aħna stess ma napprezzawx biżżejjed kemm hija rilevanti, li però qegħda hemm.  Pajjiżna għandu l-unur jgħid li huwa minn fost il-pajjiżi membri ġodda tal-Unjoni Ewropea li għandu ġewwa fih dan l-uffiċċju importanti għall-ħidma Ewropea f’settur daqshekk delikat u li jitlob attenzjoni kontinwa.  Ftakart f’dan proprju għax din il-linja politika ċara bdiet fl-2008 taħt il-Presidenza Franċiża tat-tieni nofs tas-sena.  Il-memorja ħaditni lura għal dak kollu li kelli ngħaddi minnu (fit-tajjeb u fil-ħażin) sija fl-istituzzjonijiet, fid-diversi kapitali Ewropej oħra li fihom kelli nattendi għal-laqgħat, kif ukoll ġewwa pajjiżi.

2.    Ma kienx faċli, fix-xenarju politiku li kien qiegħed jiżviluppa fid-dell tal-kriżi finanzjarja, li tasal ma’ sitta u għoxrin Stat Membru ieħor fuq dokument politiku ta’ piż.  Il-Patt Ewropew dwar l-Immigrazzjoni u l-Ażil stabbilixxa, għall-ewwel darba, triq li fuqha l-Istati kollha qablu li għandhom jimxu.  Direzzjoni diretta u ċara li qabel ma kienx hemm.  Fil-Patt kien hemm, u għad hemm, diversi punti ta’ interess għalina lkoll, speċjalment għal dawk li huma fuq il-fruntiera tal-Unjoni.  Għal dawk il-pajjiżi li, bħalna, jridu jwieġbu huma fil-bidu, b’dak kollu li tali tweġiba tista’ tinvolvi, għall-mewġ ta’ bnedmin li l-immigrazzjoni irregolari tagħti.  Sfortunatament u b’mod inġust il-Patt ġie kkritikat ħafna, bl-iktar mod iebes u bla forma ta’ sens fix-xenarju politiku tiegħu.  Biss, fortunatament għalina, illum għandna r-riżultati pożittivi ta’ dak li rnexxielna nwettqu fl-Unjoni permezz tiegħu.  Ħadna varji benefiċċji minnu, għalkemm żgur mhux forsi, għadna f’pożizzjoni li nieħdu ferm iktar fis-snin li ġejjin, dejjem jekk inkomplu nesiġu li jitħaddem kollu.

3.    Iż-żewġ punti prinċipali li kont ikkonċentrajt fuqhom kienu: l-ewwel id-dħul ta’ klawsola ta’ solidarjetà fil-Patt; u t-tieni, li l-uffiċċju magħruf bħala European Asylum Support Office jiġi allokat f’pajjiżna.  Reġgħu ġew quddiemi d-diversi diskussjonijiet, fit-tul u fil-qosor, li kelli ma’ numru ta’ ministri u uffiċċjali mimlija b’esperjenza u informazzjoni sabiex nifhem x’kien hemm kontra u favur li tidħol din il-klawsola li permezz tagħha, stati bħal tagħna setgħu jingħataw assistenza diretta fl-immigrazzjoni irregolari.  F’dak il-Patt daħal, għall-ewwel darba, il-kunċett politiku li qatt qabel ma kienx jeżisti u li anzi, diversi Stati Membri oħra ikbar minna kienu esiġew li jkun hemm, iżda ma kienx irnexxielhom.  Ftakart f’kemm qaluli sabiex naqta’ qalbi, li ma kienx ser jirnexxili nibdel dak li kien hemm.  Biss, bid-diversi ħidmiet li twettqu, u b’mod determinanti dik li għamel ir-Rappreżentant Permanenti tagħna Richard Cachia Caruana, din il-klawsola daħlet u tħaddmet.  Għall-ewwel darbha qegħda hemm, mhux mejta u tħaddmet tajjeb.

3.    Ħadt pjaċir nerġa’ naqra ftit jiem ilu li numru ta’ persuni oħra telqu minn pajjiżna sabiex jibdew ħajja ġdida fi stat ieħor.  Sa issa diġà qabżu l-1700 ruħ li ħarbu minn pajjiżhom jew għax għaddejja gwerra ċivili, inkella għax qed jiġu direttament ippersegwitati, li issa ġew rilokati f’pajjiżi oħra.  Jiġifieri ġew meħuda minn pajjiżna u integrati f’oħrajn, bi programm ta’ assistenza soċjali, edukattivi, ta’ saħħa, ta’ residenza u xogħol.  Hawn ikkonċentrajna ħafna mill-ħin tal-ħidma fil-Ministeru, l-ewwel sabiex il-programm li kien għadu fil-bidu tiegħu mal-Istati Uniti jiġi ssudat, kif fil-fatt ġie; u t-tieni, sabiex il-klawsola ta’ solidarjetà titħaddem mal-membri l-oħra tal-Unjoni.  Illum għandi s-sodisfazzjon nara li dawn il-programmi, bid-diffikultajiet u l-kumplikazzjonijiet kollha tagħhom, baqgħu jaħdmu.  Nistgħu ngħidu li bejn wieħed u ieħor, 1000 ruħ marru l-Istati Uniti u 700 ruħ oħra fl-Unjoni.  Dawn il-persuni u pajjiżna bbenefikaw mill-ġenerożità u mis-solidarjetà tal-oħrajn.

4.    It-tieni ħidma li saret fl-istess perjodu kienet marbuta mad-deċiżjoni ta’ fejn kellu jiġi stabbilit l-Uffiċċju.  Pajjiżna ressaq id-disponibilità tiegħu u miegħu kellu żewġ pajjiżi oħra jikkompetu: Ċipru u l-Bulgarija.  Sar ħafna xogħol li diffiċli telenka f’dan l-artikolu, iżda fl-aħħar, ikkonvinċejna.  F’laqgħa waħda, il-membri kollha qablu li dan l-Uffiċċju jiġi stabbilit hawn, f’pajjiżna.  Pass kbir għalina u għall-Ewropa proprju għax, għall-kuntrarju ta’ deċiżjonijiet oħra, ġie stabbilit mill-ewwel b’maġġoranza ċara favur tagħna.  Għad għandi quddiemi x-xena ta’ dik il-ġurnata meta ttieħed il-vot.  L-istess id-diversi ministri li tawna appoġġ u li kienu vuċijiet magħna fil-kapitolu.

5.    L-Uffiċċju huwa verament importanti fl-istrateġija tal-immigrazzjoni u l-ażil għall-Ewropa kollha.  Dan l-Uffiċċju għandu diversi miri, però dawk primarji huma: l-ewwel, li jiżviluppa koperazzjoni prattika fost l-Istati Membri dwar l-ażil billi jiffaċilita l-iskambju ta’ informazzjoni dwar il-pajjiżi ta’ oriġini, jipprovdi lill-Istati Membri b’appoġġ għat-traduzzjoni, l-interpretazzjoni u taħriġ għall-uffiċjali tal-ażil u billi jgħin fir-rilokazzjoni ta’ rifuġjati rikonoxxuti.  It-tieni, li jagħti appoġġ lil dawk l-Istati Membri taħt “pressjoni partikolari”, speċjalment permezz tat-twaqqif ta’ sistema ta’ twissija bikrija, il-kordinazzjoni ta’ timijiet ta’ esperti biex jassistu lill-pajjiżi tal-Unjoni Ewropea fil-ġestjoni ta’ applikazzjonijiet għall-ażil u l-ħolqien ta’ faċilitajiet ta’ akkoljenza xierqa.  It-tielet, li jikkontribwixxi għall-implimentazzjoni tas-SEKA (Sistema Ewropea Komuni tal-Ażil) permezz tal-ġbir u l-iskambju ta’ informazzjoni dwar l-aħħar prassi, ifassal rapport annwali dwar is-sitwazzjoni tal-ażil fl-Unjoni Ewropea u billi jaddotta dokumenti tekniċi, bħal linji gwida u manwali operattivi, dwar l-implimentazzjoni tal-istrumenti tal-ażil tal-Unjoni.

7.    Dan l-Uffiċċju beda jaħdem diġà.  Hawn numru sew ta’ persuni jaħdmu miegħu, kif ukoll qed isiru laqgħat regolari hawn.  Il-benefiċċji għalina huma tnejn: l-ewwel, assistenza fil-problemi marbuta mal-immigrazzjoni irregolari; u t-tieni, mill-effett ekonomiku li qiegħed joħloq għal pajjiżna.  Bir-raġun ħadt pjaċir niġi mistieden għal din l-okkażjoni.  Għandi s-sodisfazzjon nirreġistra mal-poplu li nirrappreżenta u li ħdimt għalih u għalija nnifsi li, fis-settur tal-immigrazzjoni, ħdimna tajjeb ħafna.  Forsi din il-ħidma ma rreġistratx fil-materja ġriġja ta’ ċerti bnedmin, imma hemm qegħda.  Ħidma tajba li qegħda tagħti l-frott u mhux twettaq il-ħsara.

Iċ-ċertezza tad-dubju

1.    Il-linja politika ġdida fjamanta tal-Oppożizzjoni hija ċara, u f’dan ċerta.  Tara l-ħin kollu l-poplu x’jaf li huwa tajjeb, x’inhuwa jaħdem u ddaħħal id-dubji dwaru.  Għax ilkoll nafu kemm fil-fatt huwa faċli ddaħħal id-dubju f’moħħ dak li jkun.  Anki dawk li huma l-iktar għorrief, isibu ruħhom jitfixklu fuq dan.  Il-bniedem għandu il-limitazzjonijiet tiegħu, jaf li ma jafx kollox u proprju għalhekk li mhux tant diffiċli li ddaħħallu dak il-fellus qawwi u b’saħħtu msemmi u magħruf bħala “id-dubju”.

2.    Wieħed jifhem din l-istrateġija kostanti u fuq kollox.  Jifhimha proprju għax il-partit tal-Oppożizzjoni jrid jixħet id-dawl tal-attenzjoni mhux fuq dak li beħsiebu u kapaċi jwettaq hu, imma fuq ħidmet il-Gvern.  Meta dan il-partit jattakka, tkun ċert li qed jagħmel dan għax l-affarijiet huma tajbin.  Iċ-ċertezza li toħroġ dejjem iktar qawwija ġejja minn dan.  Jippruvaw iċekknu s-sewwa.  Iridu jġibu lil kull persuna bl-indottrinazzjoni u strateġiji tas-soltu.  Jibdew jaħsbu l-kontra ta’ dak li jafu li hija ċertezza.  Tiskanta kemm nies jerġgħu jistaqsuk domandi li t-tweġibiet jafuhom diġà, proprju biex ineħħu d-dubji minn rashom.

3.    Avolja dan huwa Gvern li ħadem ħafna – wieħed li rnexxielu jasal fejn oħrajn ma waslux u minkejja dan hemm min irid jipprova jkerrħu.  Tiskanta kif barra minn xtutna jagħtuna l-kredtu li jixirqilna, mentri hawn fostna rridu nitmaqdru, nifflaġellaw ruħna u nitkasbru.  Xi gwadan nistgħu nieħdu, ilkoll bħala poplu, li niċħdu l-verità u l-fatti?  Għax dak kollu li hemm tajjeb għandu minflok jiġi rikonoxxut u mhux dubitat.  Il-pedamenti li għandu jibni fuqhom kull Gvern li jrid ir-rispett tal-pajjiż huma bbażati fuq dak li huwa verament sod u tajjeb.  Biss, nafu li l-Oppożizzjoni tant m’għandhiex ideat ġodda u tajba li taf li tista’ tieħu l-poter biss jekk tkun ċerta fid-dubju.

4.    Ngħid iktar dan għax jekk hemm żewġ pedamenti sodi, fost oħrajn li din il-leġislatura għandha, huma preċiżament ix-xogħol u s-saħħa.  Forsi hemm bżonn iktar li n-nies ikunu jafu li hemm kuntrast qawwi bejn dak li seħħ f’pajjiżi oħra Ewropej u dak li ġara għandna.  Kemm persuni tilfu x-xogħol u kemm l-ekonomiji qed isibu diffikultajiet biex jiċċaqilqu ‘l quddiem u jkabbru dak li ċkien.  Għall-kuntrarju, aħna żidna sija fil-postijiet tax-xogħol, kif ukoll fl-investiment barrani hawn.  Mertu ta’ ħidmet il-Ministru Tonio Fenech, żammejna ċari l-prijoritajiet tal-pajjiż.  Bniedem li nafu fl-esperjenza diretta tiegħi bħala ħawtiel, iffukat u deċiż, żamm il-finanzi taħt kontroll u żied l-ekonomija.  Ma qagħadx jiddubita imma kien ċar u dirett f’dak li kellna u għad għandna bżonn u għalhekk hemm suċċess evidenti.  Tant l-Oppożizzjoni taf b’dan li trid tiddubita.

5.    Fid-dubju tal-kliem tal-Oppożizzjoni hemm, fuq in-naħa l-oħra, iċ-ċertezza.  Dik li kull darba li kien hemm il-partit tal-Oppożizzjoni fil-Gvern, ix-xogħol naqas drastikament.  Dawn huma l-fatti.  Kull min irid jaqra u jfittex jaf li jekk hemm settur li ma rnexxewx fih kien proprju dan.  Ma hemmx dubju fuqu, imma hemm iċ-ċertezza.  Jgħidu x’jgħidu fuq it-tajjeb ta’ ħaddieħor, ilkoll nafu li huma m’għandhomx din l-abbiltà.  Ma jistgħux iressqu fatti differenti.  Jistgħu biss imaqdru, jiddubitaw.

6.    L-istess fis-saħħa.  Il-livell għoli li ngawdu hawn iġib l-għira ta’ popli oħra.  Kull min, bħali, miss mas-servizz dirett u mogħti jaf li huwa professjonali u ta’ livell għoli mmens.  Il-fatti dawk huma.  Il-Ministru Joe Cassar, bil-moħħ ċar u bl-umiltà kostanti tiegħu, rnexxielu jkompli jċaqlaq ‘il quddiem b’passi kuraġġużi u kbar fuq dak li sar minn dawk ta’ qablu.  Solva kwantità ta’ problemi u mexxa fid-diffikultajiet li kull sistema medika tħabbat wiċċha magħhom.  Ilkoll nafu li dak li għamel dan il-Gvern, ħaddieħhor ma kienx kapaċi jwettqu.  L-Oppożizzjoni minflok trid li anki dawk kollha li ma’ kull ġurnata jieħdu servizz b’xejn u tajjeb, jiddubitaw minn dak li ħadu.

7.    F’dan is-sajf mimli sħana u riħ isfel politiku, ninsab ċert li ser nibqgħu nisimgħu aktar vuċijiet ta’ dubju.  Biss, ilkoll għandna nżommu f’moħħna, l-ewwel, li iktar ma jriduna niddubitaw, iktar għandna nkunu ċerti f’dak li sar tajjeb u t-tieni, li quddiem Gvern li jaf x’inhuwa jagħmel, l-Oppożizzjoni għadha m’għandhiex ċertezza ta’ dak li trid, imma d-dubju ta’ dak li hija.

Il-partit tal-għira

1.    F’dan il-pajjiż hemm diversi forom u tipi ta’ partiti.  Hemm dawk tal-baned, hemm dawk tal-ballun, hemm dawk tal-festi, hemm dawk politiċi u hemm oħrajn ferm iktar b’saħħithom, trasversali.  Hemm fosthom dak li ma jidhirx.  Wieħed li tħossu jaħdem quddiemek mingħajr ma tista’ taqbdu, jew tipprova tirraġuna miegħu.  Triq sempliċement issofrih, speċjalment meta jiġi dritt dritt għal fuqek.  Huwa proprju dak il-partit li m’huwiex reġistrat, li jifforma ruħu mingħajr ma l-partijiet neċessarjament ikunu jafu li saru parti minnu.  Jaġixxu qishom għal rashom, imma fil-verità b’għan u direzzjoni waħda – id-direzzjoni passjonali li l-għira tagħti.

2.    Il-mibki u magħruf Erin Serracino Inglott, f’ “Il-Miklem Malti” tiegħu jikteb li l-għira hija “stat, qagħda ta’ min jgħir; xewqa li wieħed ikun aħjar minn ħaddieħor; emulazzjoni; rieda jew sensazzjoni qawwija li wieħed iħoss; fil-qasam ta’ xogħolu; li jiżboq lill-oħrajn kollha, l-iktar lil min jarah meqjus aktar minnu, minn ta’ fuqhom”.  L-għira hija perikoluża, tipprova tagħrax lil kull persuna.  Tkerrah is-sentimenti t-tajba u tkabbar dawk ħżiena.  Jekk ma tiġix kontrollata mill-bidu taf taħkem lil dak li jkun.  Tagħmel minnu dak li ma jridx, dak li anqas huwa stess ma jkun jaf li qiegħed iwettaq.  Sfortunatament, diversi jaqgħu f’din in-nassa, speċjalment dawk li jaraw is-suċċess ta’ ħaddieħor u jgħarfu li ma jistgħux jilħquh.  Dawn jispiċċaw maħkuma, mitlufa u strument ta’ aġir żbaljat.  Aġir li minnu ma jitwieled xejn.

3.    In-nies ta’ dawn il-gżejjer ilhom jafu bl-għira minn żmien żemżem.  Tant li, missirijietna kienu jgħidu (u naħseb tajjeb ħafna), l-ewwel li “L-għira titrod wara l-għaref qisu dellu miexi warajh”, kif ukoll “L-għira tan-nies iġġib mibgħeda bla qies”.  Dan huwa kollu minnu, kif diversi persuni li sfortunatament iħallsu prezz għal dan l-istat f’qalb ħaddieħor, jistgħu jixhdu għalih.  Hemm dawk li jħarsu lejk bl-ikrah u dawk li wiċċhom qiegħed fi stat perenni hekk.  Numru ta’ persuni, flok jammettu n-nuqqas tagħhom, jikkonvinċu ruħhom li huma oħrajn li għamlulhom u naqsuhom.  Il-verità trid f’dan tibqa’ ma tingħadx, u dan għax l-għira tgħix u tikber meta l-verità toħroġ barra mit-tieqa.

4.    Nikteb dan għax f’dawn l-aħħar xhur, speċjalment f’dawn l-aħħar jiem, l-għira rajtha tikber wisq.  Ħakmet lil diversi sabiex ġiebet magħha l-mibgħeda.  Wisq sentimenti ta’ għira, vendikazzjoni u mibgħeda ħarġu fil-miftuħ.  Wisq bnedmin intilfu jgħajru u jippruvaw iċekknu l-ġieħ tal-oħrajn għar-raġunijiet varji tagħhom u ġew użati mezzi, metodi varji.  Uħud marru direttament lejn il-persuna, il-kwalitajiet tagħha.  Oħrajn denigrazzjoni totali u sistematika.  Daqqa kliem iebes, daqqa żebliħ.  Il-ħsara ssir, it-tajn jinxeħet u xi ftit jeħel.  Huwa verament tal-mistħija li nisimgħu u naqraw dawn l-affarijiet.  Atti li jagħmlu wisq ħsara lit-tessut soċjali tagħna lkoll.

5.    Sfortunatament, għandna mezzi ta’ komunikazzjoni li minn filgħodu sa filgħaxija jridu l-ħin kollu, mhux b’mod leġittimu, jikkritikaw u jsaħħnu lin-nies u lill-poplu.  Isaħħnu billi l-ħin kollu jilgħabu bis-sentimenti tal-għira.  Dak li qiegħed isir mill-Gvern tal-ġurnata jrid jitpinġa mhix biss bħala ħażin, li ma jkunx, imma li ħaddieħor qiegħed jieħu dak li inti m’intix.  Il-ġlied bejn il-klassijiet jikber minn dan.  Mhux xi proċess ta’ kompetizzjoni salutari jew kollaborazzjoni, imma risentimenti.  F’dan kollu, kull partit għandu fuqu r-responsabbiltà tiegħu.  Jista’ jaħrabha.  Jista' jaħseb, kif qiegħed manifestament jagħmel il-Partit Laburista, li dak li qed isaħħan illum għada mhux se jsibu.  Min jiżra l-għira s-sikrana jsib u minnha ma jista’ jieħu xejn ħlief li jaħraqha.

6.    Dan il-Gvern, bid-diffikultajiet straordinarji kollha tiegħu, baqa’ jaħdem sabiex iwettaq is-sewwa.  Baqa’ jirreġistra suċċess wara ieħor fl-ekonomija, fis-saħħa, fl-edukazzjoni u sar il-mira tal-għira.  Ir-realtà hija li din it-tmexxija ġiebet l-għira f’qalb min ma jridx iħalliha tikber għax irnexxielha turi bil-fatti li kienet, u għadha, kapaċi tbiddel u tmexxi ‘l quddiem lil dan il-poplu.  Dan huwa ċar u evidenti quddiem għajnejn dawk li jgħarblu sewwa.  Il-Partit Nazzjonalista għandu l-iżvantaġġ preżenti ta’ membri fi ħdanu li m’għadhomx fi triqtu u tilfu l-boxxla, però għandu vantaġġi ferm ikbar.  L-ewwel, l-abbiltà u l-esperjenza indiskussa tat-tmexxija tal-Kap, Lawrence Gonzi.  M’hemmx ħaddieħor li kapaċi jmexxi f’dan il-mument diffiċli.  It-tieni, il-perseveranza u d-determinazzjoni tal-persuni madwaru li jservu lill-pajjiż u lill-poplu kull ġurnata, b’attenzjoni.  Ma hemmx dubju li din il-ħidma ġiebet l-għira ta’ diversi.  Nafuha.  Irridu biss nikkumbattuha bis-sewwa, mingħajr ma nwieġbu b’azzjonijiet żbaljati għal dawk li l-għira tikkmanda.