Dinjità fl-Umiltà

 

1. Ilum huwa l-Ħadd l-ewwel ta’ Mejju. Jibqa għalina f’dan il-Partit jum importanti, gebla tax-xewka tas-soċjetà u tal-liġijiet tagħha. Jibqa hekk għax ir-rispett lejn id-dinjità tal-ħaddiem fuq il-post tax-xogħol hija l-prova li poplu miexi ‘l quddiem. Hija l-evidenza li hemm żvilupp soċjo-ekonomiku li jgħaraf il-bilanċi essenzjali f’dinja li ma tridx wisq tirrispetta r-regoli u l-liġijiet tas-sewwa. Fejn xejn ma huwa xejn u ma hemmx responsabilità tal-aġir żbaljat tal-bniedem. Fejn bnedmin jiżbaljaw u jippretendu li m’għandhomx jagħtu kont.

Mija u wieħed u tletin

2. Ngħid iktar dan għax hemm dokument uniku li llum forsi jiġi skartat li fetaħ kapitoli ġodda għall-bniedem. Ngħid dan fl-isfond tal-pass uniku, storiku u li wieġeb għar-realtà li l-enċiklika Rerum Novarum fiha. Fl-15 ta’ Mejju 1891 ġiet ippublikata taħt t-tmexxija ta’ Papa Ljun Tlettax. F’dinja dominata minn kapitaliżmu bla ruħ u bla kontroll fejn kitbet Karl Marx dehru li huma s-soluzzjoni kien hemm pożizzjoni nisranija ċara. Waħda li nislet il-bidu ta’ ħidma politika u soċjali li għadha magħna. Waħda li l-Partit Nazzjonalista kien stqarr fil-prinċipji tiegħu li hija dik li tispirah f’ħidmietu.

Kondizzjonijiet tax-xogħol

3. Dokument iktar sabiħ meta wieħed jgħaraf kemm baqa jispira u jinfluenza. Vera li ftit huma dawk li llum fl-għerf tagħhom jgħarfu. Vera iktar li dawk li jridu jibnu mill-ġdid il-politika qed jidħlu mingħajr ma jafu x’inhija t-tajba. Vera iktar li hemm bżonn diskussjoni sabiex wieħed jgħaraf iktar iċ-ċirkostanzi li l-bniedem fuq il-post tax-xogħol qiegħed jaffronta u nifhmu li hemm soluzzjonijiet għalihom. Għax illum il-gurnata f’soċjetà li tidher iktar żviluppata għad għandna kategoriji varji ta’ ħaddiem li l-kundizzjonijiet tagħhom m’humiex tajba xejn.

Rispett u responsabbilità

4. Għad għandna ħafna li jservu fis-soċjetà tagħna li jahdmu mingħajr ma sahhithom hija protetta kif għandha. Diversi ohra li l-paga tagħhom ma tirrispettax d-dinjita tas-servizz imma thares biss lejn l-utilita ekonomika. B’ħafna ħaddiema li llum qed jsibu ruħhom fil-pożizzjoni li ma jistgħux jgħixu billi m’humiex jaqilgħu paga deċenti. Ħaddiema li huma fit-tarf u fl-abbandun tal-komunità tagħna. Ħaddiema li qed jmissu ma diversi dnubiet mortali li jattakkaw l-esistenza tagħhom. Ħaddiema li ma għandhomx ħajja u mistrieħ imma li jridu jaħdmu mingħajr waqfien jekk jridu jinġabru.

Ekonomija fid-deżert

5. Niddikjaraw u bir-raġun li nemmnu li aħna partit li jħares li jħaddem ekonomija li hija għas-servizz tal-bniedem. Ċertament mhux l-kontra. Imma illum l-ġurnata r-realtà hija wara dak li għaddejna minnu proprju ta’ ekonomija bla direzzjoni salv waħda. Dik li tiġġustifika l-eżistenza tagħha billi tagħmel iktar flus għal pjaċir uniku ta’ hekk u mhux sabiex twettaq il-ġid lill-bniedem. Il-kunċett tal-ġid komuni li diversi drabi nisimgħu bih twieled snin ilu minn dak id-dokument fundamentali għad-dottrina soċjali huwa fil-preżent abbandunat. Hemm ħidma ekonomika varja li ma għandhiex ebda sens u sustanza fil-valuri tal-ħajja.

Ambjent

6. Ir-realtà hija li huwa l-ambjent ta’ madwarna li qiegħed jipprova jġib lill-bniedem ekonomiku biex jifhem dan. Ħafna qed jippruvaw jibdlu prattiċi li kkonsolidaw u huma ta’ theddida għad-dinjità umana mhux direttament għalih imma l-ewwel għal ambjent. F’dan il-proċess wieħed jinnota iktar li għandna investimenti varji mingħajr proġetti. Għandna suq li ma jridx jieħu fuqu r-responsabbilità soċjali li għandu jġorr. Għandna soċjetà teknologika li qed taħdem mingħajr kuxjenza anzi qisha bla bidu u bla tmiem, ddur fuq ix-xejn tagħha. Għandna iktar l-ħsieb ta’ żvilupp ekonomiku mingħajr ma miegħu jġib tkabbir fis-settur tax-xogħol. Toroq fin-non-progress imma f’rigress ta’ instabilità.

Parteċipazzjoni

7. F’dan il-jum però huwa iktar evidenti li l-ħaddiem qiegħed jnaqqas fil-parteċipazzjoni demokratika. Jnaqqas milli jiehu sehem fl-istituzjonijiet tal-pajjiż. Qiegħed jaqta l-bgħid f’xettiċizmu mill-politika u mill-klassi politika innifisha. Ta’ għarfien ikbar li hemm min qiegħed jirkeb għall-interessi personali tiegħu. Ta’ reazzjoni ċara għal fatt li ferm u ferm aktar ħaddiema m’humiex iħossu li hemm bnedmin fil-ħajja pubblika li lesti jitkellmu u jaqbżu għalihom. Anzi hemm forom ta’ xettiċiżmu fir-retorika li wieħed jiddikjara li ġej mill-klassi tal-ħaddiem fl-għarfien li l-prijoritajiet tiegħu m’humiex li jgħaraf u jiddefendi verament il-ħaddiem.

Solidarjetà

8. Dan huwa iktar ċar f’din is-soċjetà li trid u għandha bżonn iktar alruwiżmu, aktar ġenerożità, aktar ħniena u aktar solidarjetà. Waħda li però qed issib li dan ma huwiex awtentiku. Dan jingħata artifiċjalment u anzi min jingħata jrid iġorr miegħu xi forma ta’ dell ikrah. Jiġi jidher li huwa dak li qiegħed minflok jabbuża. F’soċjeta li nqalbet ta taħt fuq b’kunċetti meritokratiċi tagħha li kabbru l-faqar u ġiebu iktar riżentimenti milli ġustizzja. F’soċjetà li trid tħares lejn l-assigurazzjoni ta’ privileġġi bażati fuq il-qliegħ ekonomiku u mhux il-ħidma neċessarja u dinjituża tal-bniedem. 

L-Ewwel ta’ Mejju

9. F’dan iż-żmien huwa għalhekk iktar minn qabel importanti li wieħed jiddiskuti d-dinjità tal-ħaddiem. Huwa u għadu rilevanti li wieħed jitkellem u jressaq għall-attenzjoni l-pożizzjoni tal-klassi tal-ħaddiem. Ħafna bnedmin fl-umiltà tagħhom qed isofru u ma jsibux min jaqbeż għalihom. Is-soluzzjoni ma hix li wieħed jisforza f’għaqdiet jew unjons imma li wieħed jipperswadi u jikkonvinċi. Jipperswadi li hemm sistema li taħdem u li tikkonvinċi li kapaċi tasal mingħajr kompromess. Hemm f’dan bżonn ferm iktar riflessjoni u ħidma għal min huwa parti mill-klassi tal-ħaddiem. Hemm bżonn li dan il-jum ma jgħaddix f’forma ta memorja passata imma f’waħda ta’ preżent attwali. Għax fl-umiltà tiegħu l-ħaddiem ħaqqu d-dinjità sħiħa tiegħu.