1. Is-sħana hija
qawwija. Ma’ kull jum, it-temperaturi
jiżdiedu. Drabi fin-normalità, u oħrajn
f’dak li ma rajniex qabel. Nafu li din
il-pjaneta li ngħixu fiha għaddejja minn diffikultajiet ambjentali kbar. Hemm min minna li qed jifhem li dan huwa
parti sew minn dak li pajjiżi oħra mhumiex jirrispettaw. Mhumiex jirrispettaw dak li ġie stabbilit
fil-proċess magħruf bħala Paris Agreement. Dak li waslu għalih 196 pajjiż fil-21 ta’
Diċembru 2015, u li nġieb fis-seħħ fl-2016.
Mhux nifhmu
2. Kien hemm
diffikultajiet kbar biex daqshekk stati waslu.
Ħafna mumenti kien mertu ta’ pajjiżi żgħar li dan il-proċess wasal fi
tmiemu. Ġie stabbilit li għandna naraw
li nnaqqs t-temperatura mondjali b’żewġ gradi, kif ukoll li nassiguraw iktar
miżuri li bihom nistgħu nnaqqsu l-carbon
dioxide. Kull stat għandu
r-responsabbiltajiet tiegħu. Dawk ikbar
iġorru ferm iktar diffikultajiet u kumplikazzjonijiet. Jekk ma jkunx hemm l-isforz ta’ kull membru
firmatarju, dak kollu li ġie diskuss u miftiehem ma jkunx jista’ jinġieb fis-seħħ.
Għandna bżonnu
3. Forsi dak
il-messaġġ mhuwiex jasal biżżejjed sabiex il-popli kollha jifhmu. Speċjalment dawk li jmexxu f’diversi stati,
li din m’għadhiex xi diskussjoni akkademika, imma realtà li jum wara jum tieħu
u tagħti l-effetti negattivi tagħha.
Pajjiżna mhuwiex nieqes jew protett.
Huwa espost għal dak li oħrajn huma.
Proprju għalhekk li rridu nifhmu
li m’għadux il-każ li ngħidu ħaġa fil-fora internazzjonali li ma nimplimentawx
fil-politika nazzjonali tagħna. U ngħidu
x’ngħidu, qed naraw li l-aġenda “ambjentali” mhix tittieħed bis-serjetà
mill-Gvern kollu kemm huwa.
Insensittività
4. Hemm nuqqas
kbir da parti tal-Gvern, dan l-istess li ministri tiegħu marru u qablu
f’Pariġi, li tul dan is-sajf, proprju fl-eqqel tas-sħana, jinxeħet fi programm
ta’ qtugħ ta’ siġar li diffiċli ħafna li tkabbar mill-ġdid. Mhux biss, imma diffiċli wkoll li tħawwel xi
mkien ieħor. Ħarġu diversi nuqqasijiet
fuq dak li qed jiġri fit-triq bejn H’Attard u r-Rabat, kif ukoll f’Santa
Luċija. Ma sarux preparamenti tajba u
dettaljati. Wisq inqas ma kien hemm
proċess li bih bdew jitħawlu siġar ġodda f’postijiet oħra. Kollox ġie jiddependi fuq kemm huwa b’saħħtu
l-poter politiku preżenti fil-medja.
Kemm kapaċi jikkonvinċi li għalkemm ma ħax ħsieb, xorta jidher li ħa.
Ġenerazzjoni ġdida
5. Mhix biss
kwistjoni ta’ ġenerazzjoni ġdida. Waħda
ċertament iktar attenta għall-kwistjonijiet ambjentali, imma hija rabta
inter-ġenerazzjonali. Dak li ħafna ilhom
jaraw jinbena issa qed jirreaġixxu. Ma
nistgħux nibqgħu għaddejjin b’linja politika nazzjonali fejn dawn
il-pożizzjonijiet ma nagħtux każ tagħhom fis-sħiħ. Ċertament, tul dawn l-aħħar għoxrin sena,
kull gvern ħa miżuri. Ipprova jidħol
għal proġetti ġodda, imma llum, sforz dak li qed jiġri, ma nistgħux inkunu ambivalenti;
wisq inqas nittraskuraw. Ir-realtà hija
li dak li niddeċiedu llum kontra l-ambjent, diffiċli ħafna biex inġibuh lura.
Internazzjonali
6. Tul din
il-ġimgħa, il-Kap tal-Partit Dr Adrian Delia kellu laqgħa interessanti ħafna
mas-Segretarju Ġenerali tal-Commonwealth, R.T. Hon. Patricia Scotland Q.C.,
persuna intelliġenti, avukat u mimlija b’sens u esperjenza, li ressqet diversi
punti dwar l-importanza ta’ dan is-suġġett.
Punti li sabu l-qbil tal-Kap tal-Oppożizzjoni proprju għax, tul dawn
l-aħħar xhur, fil-Partit dan is-suġġett għola ferm iktar ‘il fuq fl-importanza
li ħaqqu. Kien hemm konverġenza fuq
l-impenn li għandna nieħdu. Fuq dak li
pajjiżna kapaċi jwettaq hawn, u dak li jista’ jiġi mwettaq minna f’konferenzi
internazzjonali. L-ambjent illum mhuwiex
sempliċement parti mill-politika interna, imma ħa dimensjoni ferm ikbar. Il-futur tad-dinja, dak tagħna lkoll,
jiddependi fuq x’ser nidħlu għalih.
Esperjenzi
7. L-ambjent
mhuwiex parti mill-politika partiġġjana.
Ikun żball politiku jekk, flok nimxu f’daqqa, noqogħdu nilgħabu naħa jew
oħra. Huwa parti mill-eżistenza
tagħna. Huwa assolutament essenzjali li
nifhmu li dan huwa parti mill-prijoritajiet ta’ pajjiżna. Jekk ma nġibux l-affarijiet f’posthom. Jekk ma nifhmux li rridu naħdmu f’daqqa biex
nimxu ‘l quddiem ser niżbaljaw. Pajjiżna
diġà għandu diversi żvantaġġi, u jkun żball kbir jekk nassiguraw li
nżiduhom. Irridu nikkontrollaw dak li
jagħmel il-ħsara, ma nsegwux eżempji ħżiena ta’ oħrajn u ninvestu ferm iktar.
Il-futur tagħna
8. Hemm ħafna
ħidma li qed issir barra minn xtutna.
Hemm bżonn li nlaħħqu magħha.
Hemm bżonn, ċertament, li ninvestu iktar – miljuni, mhux ftit eluf. Iva, ferm iktar fuq din il-linja. ‘L hekk imsejħa ‘Green and Blue Economy’
irnexxielhom jaslu fi fruntieri li rridu nkunu mgħarrfa iktar dwarhom u
nġibuhom jaħdmu għalina. Qed nidħlu għal
politika li tista’ tidher li qed issolvi temporanjament ċerti problemi –
l-iktar dik tat-traffiku, però fit huma konvinti li dak li qed isir ser iservi
fit-tul, jew li ma jkollniex immorru lura minnu. Huwa ċar li dħalna fis-sajf, imma dan ma jfissirx
li l-poplu qed jinsa dawn l-isfidi.
Anzi, qed jitlob ferm u ferm iktar aħjar milli għandu llum. Dan nifhmuh, u deċiżi li nimxu u mmexxu
fit-triq it-tajba.
No comments:
Post a Comment