Partit Popolari Taljan. Luigi Sturzo.

1.    Ftit jiem ilu, fortunatament fakkarna l-mitt sena mit-twaqqif ta’ ħidmet Don Luigi Sturzo.  Fit-18 ta’ Jannar 1919, fl-appell magħruf “A Tutti gli uomini Liberi e Forti”, twaqqaf l-ewwel partit demokristjan fl-Italja, magħruf bħala l-‘Partit Popolari’ Taljan.  Minn dak il-mument, bdiet storja ta’ ħidma politika distinta.  Waħda li tappella għall-bnedmin kollha fis-soċjetà, ġejjin minn liema klassi soċjali ġejjin.  Waħda bażata fuq linja “Cristiano-sociale”, separata u distinta mil-liberaliżmu u s-soċjaliżmu.

Viżjoni ċara

2.    F’dinja fejn hawn movimenti politiċi li jitwieldu l-bieraħ u jridu jmexxu llum, ħidmet l-Insara fil-politika tibqa’ dawl ċert.  Tibqa’ direzzjoni ċara.  Waħda bażata fuq azzjoni konkreta fi ħdan id-demokrazija.  Waħda li ġiet mibnija pass pass bl-esperjenza li nġabret fil-ħajja demokratika.  Il-kontribut ta’ bnedmin li huma Nsara titlob rispett.  Titlob, anzi, li tingħata l-importanza u r-rilevanza tagħha fis-soċjetà llum ukoll.

Min ikerrah

3.    Hemm min jipprova jkerrah ħidmet id-demokratiku-Nisrani.  Ħafna drabi minn bnedmin influwenzati minn kitbet awturi li f’pajjiżhom m’għandhomx l-esperjenza pożittiva tad-demokrazija Kristjana.  Persuni li jitilqu mill-preġudizzju li ladarba nbeda kollox minn saċerdot Kattoliku, allura huwa żbaljat u mhux politikament rilevanti.  Proċess li, sfortunatament, il-Partit Konservattiv Ingliż ġabar ruħu fih.  Partit li baqa’ marbut mal-passat.  Baqa’ jemmen fit-tradizzjoni bħala l-mudell ta’ soċjetà.  Forma mentis li, kif qed naraw, qed isservi bħala xkiel għall-għarfien tal-isfidi fis-soċjetà.

Influwenza kbira

4.    L-Ewropa tal-lum hija frott il-ħidma tad-Demokrazija Kristjana.  Il-vantaġġ Ewropew kien proprju dak li bena l-istituzzjonijiet demokratiċi tiegħu fuq il-prinċipji etiċi Nsara.  Proprju għalhekk li hemm kostituzzjonijiet sodi f’diversi Stati li jipproteġu d-drittijiet fundamentali tal-bnedmin li jgħixu u jinsabu fuq dik l-art.  Proprju għalhekk li l-bniedem ingħata iktar importanza fil-ħajja soċjali u f’dik fid-dinja tax-xogħol.  Il-progress soċjali li seħħ.  L-għarfien ċar tal-bżonn li wieħed jibni soċjetà altruwista li tipprattika s-solidarjetà b’mod dirett u personalista.

Reżistenza storika u erojka

5.    Fl-isfond ta’ partiti magħquda, naturalment fl-Ewropa u fid-dinja, fuq dawn il-prinċipji l-istorja tgħallem.  Turi li quddiem dak li kien qiegħed jiġi esportat mill-imperjaliżmu Sovjetiku kien hemm linja politika li żammet sod.  Quddiem il-materjaliżmu storiku, quddiem iċ-ċentralizzazzjoni tal-poter, affermat il-kontra.  Għal snin twal, dawn il-partiti kienu dawk li żammew ir-reżistenza kontra t-tkasbir tal-bniedem u l-politika nnifisha.  Kienu huma li ma beżgħux, u li fl-aħħar tal-ġurnata raw it-tmiem ta’ sistema dittatorjali mingħajr ma nxtered id-demm ta’ gwerra oħra.

Gratitudni kbira

6.    Illum għandna nagħrfu li għandu jkollna gratitudni kbira lejn dawn il-bnedmin.  Lejn dawk li ma ħarsux lejn il-politika bħala forza ta’ dominazzjoni, imma waħda ta’ servizz.  Waħda li għandha tkun mhux forza ta’ oppressjoni, imma għodda biex kull bniedem jikber u jiżviluppa t-talenti u l-abbiltajiet tiegħu.  Don Luigi Sturzo nnifsu bena partit b’linja ċara, proprju għax ma kienx sempliċement kunċett sabiħ fl-arja, imma miġbur fi programm politiku.  It-tagħlim soċjali tal-Knisja Kattolika, li diversi Papiet fis-sekli kkontribwew għalih, kien huwa li beda t-triq biex jimplimentah legalment għall-benefiċċju tal-bniedem.

Sofra għall-ideat tiegħu

7.    Għandu jiġi mfakkar bħala l-bniedem li kellu viżjoni li biddlet id-dinja politika Ewropea u mondjali.  Għandu jiġi mfakkar ukoll għal dak li sofra minħabba l-ideat tiegħu.  Dan is-saċerdot, li jinsab midfun f’art viċin tagħna, f’Caltagirone fi Sqallija, ġie ppersegwitat, eżiljat u umiljat.  Il-Faxxiżmu, proprju dik il-linja politika fallimentari, anti-umana u anti-demokratika, kissret dak kollu li kien qiegħed jinbena.  Sturzo sofra mill-pajjiż li ħabb, kif ukoll minn uħud fil-Knisja li ħabb iktar.  Kellu jgħaddi minn taħt bnedmin oħra fil-Knisja Kattolika li kellhom l-illużjoni li huma l-lemin u l-lemin-estrem li jħarsu l-interessi tagħha.  Żball mill-ikbar, li l-istorja għallmitna imma jrid ikompli jiġi ripetut.

Deċentralizzazzjoni tal-poter

8.    Id-Demokrazija Kristjana kienet, għadha, u tibqa’ forza politika ta’ tiġdid, ta’ progress soċjali, ta’ bidliet li jagħtu ġieħ lill-bniedem.  Is-soċjetà tagħna taċċetta dak li għandha mingħajr ma tistaqsi kif dan ġie fis-seħħ.  Taħdem f’demokrazija, fejn l-ordni tal-ġurnata hija bażata fuq il-bżonn li l-poter ma jkunx konċentrat fi ftit idejn.  Id-deċentralizzazzjoni tal-poter welldet il-kunsilli lokali, welldet diversi istituzzjonijiet demokratiċi oħra.  Għax il-fiduċja tal-bniedem trid tiġi affermata.  Il-parteċipazzjoni attiva u effettiva tiegħu trid mhux biss tingħad, imma tiġi implimentata.

Forza alternattiva

9.    F’sitwazzjoni politika fejn qed naraw kwantità ta’ movimenti msejħa ‘populisti’, li twieldu l-bieraħ u jitbielu għada, hemm bżonn ta’ iktar direzzjoni politika ċara.  Nagħrfu f’dan li hawn kriżi ta’ identità politika f’diversi partiti li servew lill-poplu tagħhom.  Biss, dan m’għandux iżommna milli nifhmu li dak li twieled mitt sena ilu għadu rilevanti għas-soċjetà tal-lum.  Nifhmu u naħdmu lura fl-għeruq tagħna.  Ngħid, anzi, huwa iktar rilevanti f’dinja li proprju għax triq toqtol ir-ruħ u l-kuxjenza li mexxewha tajjeb, trid linja politika bażata fuq prinċipji sodi.  Fil-konfużjoni politika ta’ ħaddieħor, din il-linja politika hija forza ta’ alternattiva.  Proprju għall-populiżmi varji, it-tweġiba hija iktar il-populariżmu.  Proprju f’soċjetà fejn qed tikber id-diżugwaljanza ekonomika u soċjali, hija għodda essenzjali għalina.  Waħda li rridu nkomplu nħaddnu u nħaddmu.