1. Missieri, fost ħafna nafu
jgħid li ftit wara li kien ġie elett l-ewwel darba fl-1966, Dottor Borg Olivier
għajjat lil dawk id-Deputati Nazzjonalisti li, bħalu, kienu ‘ġodda’, u
qalilhom: “Tafu għal xhiex dħaltu! Aħna hawn ‘suicide squad’. Tistennewx ħafna għasel, għaliex il-politika
hija ħajja ta’ sagrifiċċju.”.
Imbagħad dar lejn missieri u qallu: “Inti
taf biżżejjed.” Il-politika, minn
ġewwa, fiha ħafna dispjaċiri. Mhux
kulħadd ibati xorta. Għax mhux kulħadd
jiddedika ruħu bl-istess mod, u mhux kulħadd jgħaddi mill-istess cirkostanzi. Iżda kull bniedem fil-politika huwa suġġett
għal ħafna stennija minnu, kemm mill-poplu li tellgħu, kif ukoll mill-poplu li
ma tellgħux. Ħafna wkoll, sfortunatament,
jgħiru għalih, aktarx għaliex ma jafux x’jiġifieri.
Kollha xorta!
2. Le, mhux kollha xorta, u
għalhekk issir l-għażla fl-elezzjoni.
Hemm ħafna ħwejjeg li jgħoddu għall-politiċi kollha, u hemm ħafna
ħwejjeġ oħra li jiddistingwu, wieħed jew waħda mill-oħrajn. L-ewwelnett: it-talenti. Min għandu l-kapaċità li jipperswadi
b’diskorsu, min għandu moħħ analitiku, min għandu intuwizzjoni, għarfien malajr
tas-sitwazzjoni, min jaf jagħmel ġudizzju tal-bnedmin u jinduna malajr lil min
għandu jafda u lil min le. Min jaf iżomm
kalm fit-tempesti. Min jaf jixgħel
l-entużjażmu ta’ ħaddieħor. Min għandu
l-grazzja biex jiġbed in-nies lejh.
Talenti diversi u bi gradi diversi.
Talenti!
3. Barra mit-talenti, hemm ukoll
il-karattru morali: min iżomm kelmtu, u min le.
Min jgħid is-sewwa, u min iqarraq.
Min jaħseb f’ħaddieħor, u min moħħu biss fih innifsu. Hemm ukoll il-fehmiet: l-ideoloġija
m’għadhiex moda, iżda min josserva jinduna li, f’kull partit, hemm min huwa intolleranti
u moħħu magħluq, min iħobb jimponi fuq ħaddieħor, min kapaċi jisma’ u
jiddiskuti. Ma tiskantax li ssib dawn
it-tendenzi fin-nies tal-partiti kollha, għaliex kulħadd parti mill-umanità. Iżda f’ċerti partiti, donnu li l-arroganza
tingħoġob iktar. F’ċerti pajjiżi, anki
l-injoranza tingħoġob. U mhux qed
nitkellem b’pajjiżna quddiemi: hawn popli kbar li jinnamraw mal-injorant
arroganti (ħu l-Ġermanja, u kif Hitler kien jimpressjona). Ċertament mhux kollha xorta l-politiċi! La huma kollha qaddisin u lanqas kollha
korrotti. Lanqas kollha magħmulin jew
kollha semi-illitterati.
L-għira għalihom
4. Ħafna, u ta’ kull klassi
soċjali, jagħmlu l-iżball li jgħiru għalihom.
Ħafna jimmaġinaw min jaf minn liema privileġġi ngawdu aħna n-nies
tal-politika. Immaġinazzjoni qarrieqa: aħna
pajjiż, kif jgħidu l-Franċiżi, ‘egalitarju’.
Nippretendu, u nippretendu sewwa, li kulħadd l-istess. Kulħadd suġġett għal-liġi, u għajnejn in-nies
fuqna. U hekk sewwa. Iżda dawk minna li ma jibżgħux għalihom
innifishom, iġibu dell fuq il-politiċi sħabhom kollha. Speċjalment dawk tal-istess partit tagħhom,
iżda wkoll anki fuq l-oħrajn. U dan
jagħmel ħsara kbira lid-demokrazija.
Tonqos il-fiduċja fil-politiċi.
Tonqos il-fiduċja fis-sistema demokratika. Il-populiżmu
b’hekk jikber, għaliex jibdew jipperswadu lill-poplu li għandu jtella’ lil xi
mexxej b’saħħtu u b’kelma “bla kantunieri”, li suppost għandu l-abbiltà li
jirranġa kollox. Tonqos il-fiduċja
fis-sewwa u tikber l-idea li bid-dnewwa biss jinstabu s-soluzzjonijiet.
Id-dmir tagħna l-politiċi
5. Dmirna jibqa’ dak li nagħtu
servizz lill-poplu li tellagħna, u li ma nagħtuhx skandlu bl-aġir tagħna. Aħna qegħdin fil-vetrina. Ir-rażan huwa importantissimu. Kullimkien, iżda l-iktar f’pajjiżna li,
fiċ-ċokon tiegħu, jgħid: “L-ajru għandu għajnu, u l-ħajt għandu widintu”. F’Malta u Għawdex m’hawn xejn verament privat
u mistur. Ilkoll kemm aħna, meta
niltaqgħu man-nies, nisimgħu fuq sħabna.
Ngħid għalija, ma nemminx kollox, u la l-ġid u l-qdusija u l-kapaċità
kollha, u lanqas id-dnubiet, l-isfortuna u d-disgrazzji kollha li l-bniedem
jidħol fihom. Jiena, li nista’ niżen
aħjar lil sħabi, noqgħod lura milli nissentenzja. Min ma jafniex mill-qrib, jesaġera
fis-suspetti u fl-ammirazzjoni.
Ngħollu l-livell
6. Allavolja bħalissa qegħdin
nieħdu eżempji ħżiena minn ċerti politiċi ta’ pajjiżi ferm ikbar minna, aħna
l-politiċi Maltin ta’ kull partit, f’Malta u Għawdex, għandna l-obbligu li
ngħollu l-livell tal-prattika tal-politika f’pajjiżna. Il-ħsara li ssir lil pajjiż żgħir bħal
tagħna, meta tingħata l-impressjoni li pajjiżna jitmexxa bil-korruzzjoni, hi
verament enormi. Sa ftit żmien ilu konna
ħadna l-fama, mal-Ewropa kollha, li aħna eċċezzjonalment iktar stabbli,
amministrati bl-ordni u iktar niggarantixxu s-serjetà minn pajjiżi oħra
madwarna. Minħabba ċerti ġrajja, din
il-fama bdiet tittappan. Obbligati
wkoll, iżda speċjalment aħna l-politiċi, u l-iktar dawk li qegħdin fil-Gvern,
li ngħollu l-livell.
Imġieba korretta
7. Bl-imġieba, bil-kompetenza,
billi ma nidħlux f’konflitt tal-interessi personali mal-interess pubbliku. Billi meta nkunu murija u mismugħa, nitkellmu
fuq il-mezzi tax-xandir, u verament inkunu vetrina, ma nwaqqgħux il-prestiġju
tal-Parlament bi kliem u aġir barra minn loku.
Jiena mdorri, kultant, nagħti daqqa t’għajn lejn id-diskorsi li kienu
saru fil-Kamra tad-Deputati fi żminijiet oħra, biex nara x’intqal meta għaddew
xi liġi partikolari, jew taw bidu għal xi kampanja ta’ opinjoni. Ġieli nosserva li kien hemm żminijiet meta
l-preparazzjoni kienet aktar attenta milli nosserva llum. Veru li d-dinja iktar mgħaġġla, iżda dan ma
jiskużaniex: il-leġislazzjoni għandha importanza kbira.
Nfakkru dak li għaddejna minnu
8. Aħna, mill-Oppożizzjoni,
jeħtieġ infakkru l-imgħoddi, inħeġġu u nlestu għal żminijiet meta nerġgħu nuru
li Malta u Għawdex huma eċċezzjonalment effiċjenti fl-amministrazzjoni,
b’servizz pubbliku nadif u onest, u b’demokrazija li tiggarantixxi d-drittijiet
fundamentali ta’ kulħadd. L-onestà la
hi, u lanqas qatt kienet monopolju tal-Partit Nazzjonalista, iżda konna u għadna,
u j’Alla nibqgħu, ntuha l-ikbar importanza, forsi iktar minn oħrajn. Iktar u iktar f’dawn il-jiem, meta nfakkru
dak li missirijietna għaddew minnu f’żewġ assedji mill-iktar kiefra. F’dan, proprju, anqas ma għandna nippretendu
li aħna bravi iktar minn ħaddieħor: iżda dejjem tajna prijorità kbira
lit-tagħlim u l-preparazzjoni.
No comments:
Post a Comment