Id-dinja kemm inbidlet?

1.    Qed ngħixu sajf ieħor mimli b’aħbarijiet li jsewdulek qalbek.  L-attakki terroristiċi varji li rajna tul dawn l-aħħar żminijiet iwassluna naħsbu iktar fil-fond fuq kemm il-bniedem inbidel.  Għandna nistaqsu, forsi aħjar, jekk inbidilx jew fil-fatt baqax l-istess.  Nistaqsu jekk, f’din l-età, f’dan iż-żmien, minkejja dak kollu li l-esperjenza umana ġabret, imxejniex lejn is-sewwa jew bqajniex fl-istess pożizzjoni.  Għax atti żbaljati, vjolenti, jibqgħu, jgħaddu kemm jgħaddu snin.  Dawk li, minnhom, frott tajjeb għall-umanità ma joħroġx.

Sbatax-il sena

2.    Ngħid dan fid-dawl ta’ dak li mill-11 ta’ Settembru 2001 ilna naraw iseħħ.  L-attakki lejn iż-żewġ torrijiet, li fihom rajna tant jitilfu ħajjithom inutilment.  Aġir minn bnedmin li bdew jagħmlu użu minn strumenti għas-sewwa biex jagħmlu ħsara lill-oħrajn.  Ajruplani, vetturi ta’ kull daqs u forma li ssoltu jintużaw biex iwasslu għal skopijiet ta’ trasport saru parti minn mekkaniżmu ta’ distruzzjoni.  Għax hemm ħafna atti ta’ ħdura li joħorġu mill-ġenn intern li ċerti bnedmin jikkoltivaw li, jingħad x’jingħad, ma hemmx ġustifikazzjoni għalihom.  Huma atti ta’ tradiment lejn persuni li, fl-innoċenza tagħhom, sabu ruħhom vittmi ta’ aġir tant iswed għax kienu fil-post żbaljat fil-mument żbaljat.

Protezzjoni xierqa

3.    Huwa f’dan ċertament iktar milli utili li l-istati demokratiċi fid-dinja jgħollu kemm jistgħu l-livell tas-sigurtà.  Kull ċittadin jixraqlu li jkun protett b’kemm wieħed jista’, u kemm wieħed jista’ jaħseb.  Meta nara u naqra dak li jingħad fil-ġurnali u fid-diskorsi politiċi jidher evidenti li, b’mod speċjali fl-Unjoni Ewropea, l-attenzjoni lejn dan is-settur żdiedet.  Hemm ferm iktar strumenti teknoloġiċi sofistikati li qed jippermettu li l-livell tad-difiża jiżdied.  Dan l-infiq mhuwiex lussu, imma huwa sempliċement neċessità, li jkun nuqqas jekk ma jsirx.  Pajjiż illum, biċ-ċirkostanzi li qed naraw, għandu dmir li jonfoq u jieħu ħsieb iżomm ruħu l-ħin kollu aġġornat, huwa jew le fl-Unjoni Ewropea.  Dan jgħodd iktar u iktar għar-Renju Unit, li daqt ser joħroġ barra minnha.  Hemm bżonn li din il-kollaborazzjoni, din l-għajnuna għas-sigurtà, ma tintilifx.

Pajjiżna wkoll

4.    F’dak li għaddejt minnu, nifhem ikar u iktar kemm kull pajjiż huwa viċin u miftuħ għal dawn l-elementi.  Il-gwerra ċivili Libjana tal-2011 kienet mill-iktar kiefra għal dak il-poplu, però ftit irrealizzaw kemm aħna wkoll konna esposti.  Is-sogri li għaddejna minnhom, illum nistgħu ngħidu b’wiċċ il-ġid, kienu qawwija.  Stajna verament sibna ruħna parti mill-konflitt f’diversi modi.  Strumenti ta’ distruzzjoni moderni ma kienux il-bgħid minn xtutna.  Pajjiżna huwa ċertament espost u ħadd ma għandu jilludi ruħu li aħna tant maħbuba, jew tant tajbin, li għandna xi garanzija speċjali.  Irridu narmaw bħal ħaddieħor u nkunu preparati.

Attakk lid-demokrazija

5.    Dan qed ngħidu għax il-bnedmin jibqgħu dawk li, fil-maġġor parti tagħhom, huma mħajrin għas-sewwa.  Għandna fiduċja fil-bniedem.  Biss, irridu naċċettaw li hemm uħud li jew jiġu ndottrinati, jew influwenzati ħażin, jew jgħaddu minn xi esperjenza partikolari, li jwassluhom sabiex jagħmlu dawn l-azzjonijiet żbaljati.  Hemm forza għas-sewwa, imma hemm ukoll dik li mhix hekk, u għal tat-tieni wieħed irid iżomm ruħu attent.  Jifhem il-bniedem, u fl-istess ħin jassigura dejjem iktar li billi, kif ngħidu, jaħseb il-ħażin, jirbaħ dak li hu sewwa.  Dan huwa iktar importanti fid-dawl tal-fatt li demokrazija trid tikber fl-istabilità u fil-paċi.  Meta jkun hemm dan l-aġir, dan l-attakk huwa wieħed dirett lejn is-sistema ekonomika u soċjali li d-demokrazija tagħti.

Vjolenza ġiebet oħra

6.    Għax wieħed għandu jgħid li, minn dawn l-attakki, kull pajjiż ibati u miegħu jiġu wkoll effettwati stati oħrajn.  Meta jkun hemm atti terroristiċi fuq l-oħrajn, dawn jolqtu lilna direttament.  Illum nieqfu mad-dinja libera nfakkru lill-eluf li mietu mingħajr ebda forma ta’ ħtija ġewwa New York fil-11 ta’ Settembru.  Fuq naħa nirriflettu mill-ġdid f’dak li ġara, u fuq l-oħra nagħrfu kemm kull persuna għandha responsabbiltà morali u legali li taġixxi sewwa f’ħajjitha.  Id-dinja ħadet direzzjonijiet differenti minn dak il-jum.  Ir-reazzjonijiet ilkoll nagħrfuhom.  Atti ta’ vjolenza ġiebu atti oħra.

Pjaneta li jixirqilha aħjar

7.    F’dan għandna nistaqsu lilna nfusna: wara din l-esperjenza, inbdilna jew le?  Id-dinja hija iktar miexja fid-direzzjoni t-tajba, jew baqgħet l-istess?  Ħafna, quddiem dan, jikkonkludu li bqajna l-istess.  Bqajna dinja li fiha l-paċi hija dejjem mhedda.  Dinja fejn għadna naraw bnedmin li, fl-ideat żbaljati tagħhom baqgħu jirrikorru għall-ħażin.  Hemm ċirku li jidher li huwa vizzjuż, li minnu qisu ma hemmx li noħorġu.  Biss, billi din il-pjaneta jixirqilha f’dan aġir differenti, għandna nibqgħu ulied is-sewwa.  Sehemna huwa dak li ningħaqdu ma’ oħrajn niftakru, sabiex filwaqt li nkunu viġilanti għal dak li jista’ jinqala’, naġixxu b’mod pożittiv u nibnu ma’ dak li huwa tajjeb.