RZIEZET GĦAT-TROBBIJA TA’ BAQAR. 2.

 

26681. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI  staqsa lill- Ministru għall-Iżvilupp Sostenibbli, Ambjent u Tibdil fil-Klima: B’referenza għar-risposta għall-mistoqsija parlamentari 26373, jista’ l-Ministru jinforma lill-Kamra jekk għar-rigward l-irziezet imsemmija ġietx identifikata art fejn jistgħu jiġu rilokati, u jekk iva, x’passi u proċeduri qegħdin jittieħdu?

07/07/2016

ONOR. JOSÈ HERRERA: Ninforma lil Onor. Interpellant li giet identifikata art fejn l-irziezet imsemmija fir-risposta għall-Mistoqsija Parlamentari Nru. 26373 jkunu jistgħu jiġu relokati.  Din l-art tinsab fil-limiti tas-Siġġiewi. Fuq din l-art, il-Gvern kiseb permess ‘outline development’ u bħalissa qiegħed fil-proċess li jissottometti applikazjoni ‘full development’ għal dan il-proġett ta’ rilokazzjoni.

Seduta 419

18/07/2016

Kappillani f’Parroċċa.

 

1.      Diversi huma l-parroċċi, l-knejjes, il-każini tal-baned li jiċċelebraw l-anniversarju tagħhom.  Ħaġa tajba li tagħmel il-ġid – spiritwali u kulturali.  Ftit huma dawk li però għamlu dak li l-Parroċċa tal-Fgura għamlet din is-sena.  Diversi drabi jinħoloq kumitat organizzattiv li jfassal programm ta’ ċelebrazzjonijiet.  Mużika, attivitajiet soċjali, lejliet kulturali, quddies kantat u animat issibhom mingħajr eċċezzjoni.  Dan huwa tajjeb.  Iġib il-ġabra u diversi drabi jwelled spirtu ġdid ta’ ħidma, b’persuni li jiddeċiedu li jibdew jagħtu iktar mill-ħin liberu tagħhom lil ħidmet il-Knisja Kattolika.

2.      Nikteb f’din il-linja għax din is-sena jaħbat il-ħamsin anniversarju minn meta l-Fgura saret Parroċċa, u fl-istess ħin il-ħamsa u għoxrin sena minn meta kien hemm il-konsagrazzjoni tal-knisja l-ġdida.  Għax wieħed għandu jgħid li dan ir-raħal kiber biċċa biċċa.  Illum il-ġurnata jgħodd diversi bnedmin li twieldu, u għadhom jgħixu hemm.  Niftakar li xi snin ilu kont sibt numru ta’ domandi parlamentari ta’ nannuwi, jitlob li jkun hemm ilma u dawl pubbliku għal dawk il-ftit raħħala u residenti li kien hemm.  Kien hemm fejn jissemma’ uffiċjalment għall-ewwel darba l-post bħala “Fgura”.

3.      Iktar tard, mill-1945 ‘il quddiem ġiet komunità ta’ patrijiet Karmelitani li mat-tmiem tat-Tieni Gwerra Dinjija bdiet taħdem din l-għalqa.  Twaqqfet hawn għalhekk din il-komunità, li sallum fortunatament baqgħet attiva u anzi ma’ kull sena tiġbor u tiġbed iktar nies warajha.  Il-festa tal-Madonna tal-Karmnu qed issir dejjem iktar ċentrali.  Nista’ ngħid dan mix-xhieda diretta tiegħi ta’ kemm il-pożizzjoni nbidlet għal quddiem.  Hemm rabta verament qawwija li turi identità ġdida.

4.      Biss din il-Parroċċa, fl-anniversarju tagħha naħseb li rnexxielha toħroġ b’pubblikazzjoni li fi ftit postijiet oħra rajtha, u dan wieħed irid jgħid li proprju minħabba ċ-ċirkostanzi partikolari tagħha li setgħet issir.  Pubblikazzjoni mhux sempliċement kommemorattiva jew mimlija b’ritratti tal-kulur u reklami bħalma aħna mdorrija naraw fil-festi lokali.  Waħda li fiha nġabru l-esperjenzi u x-xhieda ta’ seba’ Kappillani li kienu responsabbli tal-Fgura f’dawn il-ħamsin sena.  Minn Patri Timotju Azzopardi sallum Patri Renald Lofreda daħlet esperjenza li kieku kienet tintilef ma’ dawk li wettquha.

5.      Din il-biċċa xogħol naraha li fiha aktar valur, proprju mill-fatt li din il-pubblikazzjoni bl-isem sempliċi u fl-istess ħin dirett ta’ “Il-Fgura 50 Sena Parroċċa 1965-2015” ġiet fdata f’idejn Charles Magro, BA, MOM.  Bniedem umli, attent, li huwa magħruf sewwa fid-dinja tal-Letteratura Maltija u b’mod partikolari mal-qarrejja ta’ din il-gazzetta li Ħadd wara Ħadd jaraw u jaqraw kitbietu.  Il-pinna u l-intelliġenza tiegħu servew sabiex dak li nkiteb ma jgħabbix żejjed il-karta, u fl-istess ħin iħajjar għall-qari.

6.      Fi Frar 2015, meta tqassam għall-ewwel darba dan il-librett, sibtni mingħajr ebda forma ta’ diffikultà naqrah, u dan malajr bħal żiffa ħelwa.  Ngħid dan għax dak li nkiteb fih huwa lezzjoni mill-aqwa għal min irid li wara anniversarju jibqa’ mhux sempliċi rikordju, iżda marka fir-ruż u l-moħħ tal-bniedem.  Is-sur Magro, b’paċenzja u attenzjoni mill-iktar evidenti, ħa ħsieb jibbilanċja l-kontenut bi storja, b’mumenti importanti imma l-iktar bl-intervisti li għamel u kkura lil dawn il-Kappillani.  Kull wieħed stqarr il-passi li rnexxielu jwettaq, dak li xtaq u fl-istess ħin immarka l-imħabba Karmelitana għal din il-komunità.  Fuq dan huwa jgħid: “Il-Kappillani kollha qaluli li ż-żmien li għaddew fit-tmexxija tal-Parroċċa tal-Fgura jħarsu lejn b’nostalġija: bħala esperjenza mill-isbaħ.”

7.      L-iktar interessanti f’din il-pubblikazzjoni hija dak li joħroġ, biex ngħidu hekk, indirettament.  Mix-xhieda mill-isbaħ ta’ dawn il-Kappillani, jidher il-ħin kollu l-iżvilupp soċjali, demografiku u kulturali tal-post.  Il-proġetti li welldu, il-pjani varji tagħhom setgħu jieħdu r-ruħ u s-saħħa proprju għax il-Fgura kienet qegħda l-ħin kollu tikber.  Dawk li ġew jgħixu fiha mill-ibliet u l-irħula viċini bdew b’uliedhom, bil-preżenza ħajja tal-abbatini, tas-soċji tal-Mużew u diversi oħrajn isibu lilhom infushom ħaġa waħda ma’ dan il-post u l-Kappillan tiegħu.

8.      Joħroġ f’din il-kitba mhux biss l-amor proprju ta’ diversi, imma l-fatt li l-kittieb ried li dak li ġabar jibqa’ hemm mhux biss bħala sempliċi rikordju, imma bħala parti mill-istorja soċjali u reliġjuża tal-Fgura.  Ġabar dak li ħaddieħor ma jistax u anqas għadu jiġbor.  Mar lura fis-snin u segwa l-eżempji passati tajbin, bid-differenza li x-xhieda li ngħatat hija ħajja, ġejja mill-protagonisti u mhux mill-kitba ta’ terzi fuq dak li deherilhom li għandhom jiktbu.  Il-qabża fil-kwalità u fil-kontenut hija ċara.  Fil-fatt, fil-bidu huwa jgħid hekk: “Jien ħdimt qrib ma’ dawn il-Kappillani kollha, li għall-Grazzja t’Alla għadhom kollha mimlijin bl-għomor.  Ħassejt li minn dak li kienu se jgħiduli meta mort inżurhom wieħed wieħed stajt noħroġ ir-rakkont tal-bini u l-iżvilupp tal-komunità parrokkjali tal-Fgura, mill-bidu sal-istat li aħna fih illum.”  M’huwiex rakkont “mimli trab” iżda wieħed li jbaqbaq, ħaj.

9.      Kull min jinħatar Kappillan jaf li jidħol għal responsabbiltajiet kbar, ikun fejn ikun fid-dinja.  Però b’mod speċjali f’dawn il-gżejjer.  Hemm diversi, bħal San Ġwann Vianney, li huwa l-patrun li serva biex jistabbilixxi l-livell li wieħed għandu jaħdem għalih.  Il-qaddis li lkoll nafu kemm kien il-kustodju tal-erwieħ tal-merħla tiegħu.  Il-bniedem li fl-umiltà, is-sempliċità tiegħu sar jaf lill-parruċċani tiegħu personalment.  Li ma marx għal xi trattati jew kumplikazzjonijiet, iżda rabat ħidmietu mal-quddies, il-preżenza għal sigħat twal fil-konfessjonarju jistenna s-sriebet ta’ dawk li riedu jqerru.  Waqt li wieħed jaqra din ix-xhieda ta’ dawn il-Kappillani, mingħajr ma wieħed irid jifhem kemm dan il-qaddis servihom ilkoll bħala dak li riedu jimitaw.

10. Fil-fatt is-sur Magro rnexxielu mhux biss jirċievi mingħandhom, iżda wara jittrasmetti jittrasmetti lura lilna messaġġ ta’ fidi, determinazzjoni u perseveranza.  Il-kitba f’din il-pubblikazzjoni hija xhieda qawwija li l-Knisja Kattokika kienet, u għadha, preżenti magħna għax hija impenjata għas-soċjetà. Meta wieħed jaqra l-esperjenzi li semmejna, li fortunatament setgħu jinġabru minn dawk kollha li kienu Kappillani, jifhem li xejn ma huwa faċli.  Li hemm ġlieda għas-sewwa li ma nifhmux, però dan il-librett, mingħajr ma rridu jwassalna biex napprezzawh ferm iktar fid-diffikultajiet tiegħu.  Nifhmu l-impenn u s-sagrifiċċju li min jiġi maħtur f’din il-pożizzjoni jrid iwettaq.  Filwaqt li hemm bżonn li nirrikonoxxu iktar din il-ħidma, irrid nawgura li aktar Kappillani u parroċċi jieħdu dan l-eżempju tajjeb.

Prijoritajiet.

1.      Ftit jiem ilu din il-gazzetta, bħal pajjiżna, tilfet kontributur u fuq kollox bniedem ta’ valur.  Ċert li diversi oħra bħali sejrin iħossu n-nuqqas ta’ Charles Magro.  Kien u ilu wieħed minn dawk il-pedestalli li fuqhom stajna, ħarġa wara ħarġa, naqraw kitbietu.  Kien jaf x’inhuwa jgħid u kien determinat li ma joqgħodx lura imma li jibqa’, sakemm jista’, jikteb.  F’dawn l-aħħar snin kellna b’mod mill-iktar ċar artikoli li kienu jirriflettu dak li huwa tbaskat fih fis-snin twal ta’ servizz onest li ta lis-soċjetà tagħna.  Kont tieqaf taqrah għax taf li kien ikun mimli sens.

F’kull livell

2.      Għalkemm ċittadin tar-raħal ta’ San Pietru, Birżebbuġia, huwa l-iktar assoċjat mal-Fgura u l-Madonna tal-Karmnu.  Kien bniedem li għalkemm involut intellettwalment, poeta, rumanzier, ma żammx ruħu fil-livell ‘il bgħid mill-poplu.  Uża t-talenti tiegħu mhux biss bħala segretarju tal-Għaqda tal-Poeti jew fiċ-Circolo Dante Alighieri, imma wkoll bħala editur tal-“Leħen il-Fgura”.  Kiteb u kkontribwixxa bi mħabba u ġenerożità sija f’pubblikazzjonijiet nazzjonali, imma wkoll dawk lokali.  Responsabbli ta’ żewġ kotba, waħda dwar l-istorja tal-Parroċċa tal-Fgura u l-oħra dwar l-Għaqda Mużikali u Soċjali Madonna tal-Karmnu fejn hemm mhux biss ġbir storiku tal-ħajja soċjali, kulturali u reliġjuża unika tal-Fgura, imma diversi osservazzjonijiet u riflessjonijiet.

Attent għall-ħaddiem

3.      Meta kont niltaqa’ ma’ Charles, dejjem ħassejtni li qiegħed niltaqa’ ma’ bniedem li huwa f’paċi miegħu nnifsu u ma’ dak li huwa.  Kelli x-xorti narah f’diversi ċirkostanzi.  F’numru minnhom inżilna lura flimkien mill-Belt fejn id-diskussjoni kienet tkun fuq kollox, imma fil-fond.  Kien jaqra u attent għal dak li huwa għaddej f’pajjiżna u barra.  Kien pjaċir titkellem miegħu u kien għalija forza ta’ influwenza pożittiva.  Fir-realtà, huwa ma ċaħad qatt għeruqu.  Baqa’ komdu miegħu nnifsu u b’qalb tħabbat għal dawk li kienu l-iktar ‘l isfel fis-soċjetà.  Serva f’dan fil-Unions ta’ pajjiżna fit-tul.  Għamel dan bħala xejn inqas minn Segretarju Ġenerali tas-CMTU.  Ipproteġa, iddefenda u influwenza sabiex il-ħaddiem, f’kull stat, jitla’ iktar ‘il fuq.

Tal-familja

4.      Kien eżemplari fil-ħajja personali tiegħu.  Impenjat favur il-familja tradizzjonali mingħajr għamad żbaljat.  Kien miftuħ għall-ideat ġodda, biss il-boxxla tat-tagħlim nisrani qatt ma sab raġuni biex jabbandunaha fil-viżjoni tiegħu.  Kien kommess biex jgħin lil min kellu diffikultà u kelma tajba kien jaf jgħaddiha bil-mod inimitabbli tiegħu.  Il-familja kienet garanzija ta’ soċjetà b’saħħitha.  Ta’ waħda onesta fejn il-verità u l-ġustizzja jitkattru.  Dan iktar u iktar fih valur meta wieħed jikkonsidra li għalkemm ħajtu kienet esposta għall-attenzjoni pubblika, mhux biss minħabba l-impenji tal-għażliet tiegħu, imma wkoll għax oħt martu kienet miżżewġa lill-mibki Dr Jimmy Farrugia, deputat li serva fit-tul fil-Parlament tagħna.  Kien konxju minn dik ir-responsabbiltà, li kien iġorrha wkoll fix-xhieda li ried jagħti.

Prattiku

5.      Kien ċar ħafna fi ħsibijietu.  Iħares fit-tul u jifhem dak li huwa ġej.  Kapaċi janalizza u jikkonkludi.  Talenti li servewh fid-diversi pożizzjonijiet, għaqdiet u kumitati li serva fihom.  Jifhem dak li l-membri l-oħra qegħdin jgħidu u, fl-istess ħin, jagħraf iwassalhom għall-konklużjoni.  F’dan kien mill-iktar prattiku u dirett.  Kien fejn kien, irnexxilu jġib oħrajn flimkien u, l-iktar, li jsir il-progress neċessarju u mistenni minnhom.  Kien iżomm il-punt, il-pożizzjoni tiegħu mingħajr ma jkun riġidu fuq naħa, u mingħajr ma jitlef il-prinċipji li kien jemmen fihom.  F’dan dejjem għenu l-karattru ġentili u determinat tiegħu.  Jitkellem u jiddiskuti ma’ kulħadd mingħajr preġudizzji jew kumplikazzjonijiet żejda.

L-aħħar artikolu

6.      Is-Sibt filgħodu tal-25 ta’ Ġunju nġbarna fil-Parroċċa tal-Madonna tal-Karmnu fil-Fgura biex insellmulu għall-aħħar darba.  Kemm hemm sens u sustanza fir-Reliġjon Kattolika f’kull kelma li tingħad tul il-funeral.  Il-kliem li smajt baqgħu f’widinti l-għada meta ġie f’idejja l-artikolu li deher fil-“Leħen is-Sewwa”.  L-artikolu “Prijoritajiet” fih ħafna osservazzjonijiet li minnhom ngħid li qalbu kienet qegħda tħebbru.  Fih hemm riflessjonijiet dwar il-bniedem, il-ħajja u l-għażliet tiegħu.  Huwa qal: “Meta ffaċċjat b’dawn l-għażliet il-bniedem jista’ jagħmel għażla tajba jew ħażina.  Għażla tajba taf timlih bil-kalma u s-serħan tal-moħħ biex, bl-għajnuna ta’ Alla, ikun jista’ jippjana ħajja li tagħtih sodisfazzjon (anki minn din id-dinja) u li minnha jgawdi hu, dawk ta’ madwaru u dawk kollha li darba jew oħra jkollhom kuntatt miegħu.”

Preżenti għall-festi

7.      Fil-ħajja ftit huma dawk l-affarijiet li jiġru b’sempliċi kumbinazzjoni.  Is-sejħa tiegħu lura għand il-Missier hekk ukoll.  Għax għall-ewwel darba f’ħafna snin ser ikun hemm iċ-ċelebrazzjoni tal-Festi tal-Madonna tal-Karmnu u huwa mhux ser ikun preżenti fiżikament għalihom.  Kif nafu, ix-xahar ta’ Lulju huwa dak li fih il-Komunità Karmelitana tiċċelebra bil-kbir.  Din id-darba Charles ser ikun preżenti għal dawk ferm u ferm isbaħ fis-sema pajjiżu.  Anzi, issa ser jara iktar armar sabiħ, jisma’ mużika aqwa u tifhir li qatt widnet il-bniedem ma fehem dwar il-Patruna tiegħu u tiegħi.  Ċert li diġà qiegħed fil-post li kien ippreparat għaliha minnHa.

                

Perseveranza akbar.

 

1.      Kull Gvern jipprova jirreaġixxi għall-problemi soċjali li s-soċjetà tiegħu tkun qegħda tara.  Xi drabi jsiru miżuri li ma jirċevux attenzjoni pubblika li jkunu rnexxew.  Oħrajn naraw ħafna daqq ta’ trombi għal dak li finalment jibqa’, minkejja kull intenzjoni, ma jirnexxix.  Hemm f’dan dawk id-dożi li jitressqu b’aġġettivi superlattivi, f’mumenti bombastiċi li jkunu jridu jsolvu l-kumplikazzjonijiet bis-sempliċi dikjarazzjonijiet.  Il-ħajja turik li jekk is-soluzzjoni ma tkunx tajba, maħduma, armata u kalkulata kif għandha, allura ma tirnexxix, minkejja dak li wieħed jista’ jixtieq.

Il-prekarjat

2.      Ilna snin nisimgħu fuq kemm hawn ħaddiema Maltin u Għawdxin jaħdmu f’kundizzjonijiet ħżiena.  Ilna ngħidu li hawn bżonn ta’ miżuri biex dan ma jibqax iktar jew jonqos drastikament.  Il-partit li hawn bħalissa fil-poter għamilha parti mill-kampanja elettorali tiegħu.  Tant kienet qawwija li ħafna li kienu u għadhom fil-prekarjat fehmu li appena jinbidel il-partit li jmexxi ser isiru mill-ewwel tal-fiss.  Ser jiġu mpjegati mhux fuq bażi ta’ part-time, imma full-time b’salarju adegwat u aqwa.  Anki dawk li kellhom xogħol full-time, ingħataw x’jifhmu li bit-tibdil ser ikollhom qabża kbira fis-salarju tagħhom “daqs tal-Ewropa”.

Baqa’ ma seħħx

3.      Minkejja kull dikjarazzjoni u miżura li ġiet meħuda, il-pożizzjoni fl-impjiegi prekarji baqgħet magħna.  Hemm min jgħid li naqset, hemm min isostni li għadha l-istess, jekk mhux aggravat ukoll.  Hawn verżjonijiet differenti fuq in-numru.  Biss, minn dak li qed naraw għandna madwar 60,000 persuna li huma mpjegati part-time, sija fejn l-impjieg tagħhom huwa dak tad-dħul prinċipali, kif ukoll fejn huwa sekondarju għal ma’ wieħed full-time ma naqsux, imma żdiedu.  Anzi naraw li hemm ukoll min jitħajjar jiftaħar kemm sejrin ‘il quddiem għax l-impjieg part-time jiżdied qiegħed.  Dan kollu apparti mill-kunsiderazzjonijiet ta’ nisa li ġew għad-dinja tax-xogħol u l-impjieg tagħhom baqa’ part-time.

Dawk li tilfu x-xogħol

4.      Għal dawk li tilfu x-xogħol hemm realtà oħra.  Hemm min sab xogħol ieħor, biss ma sabx neċessarjament wieħed b’salarju aqwa jew kundizzjonijiet aħjar.  Fuq dan, tul il-ġimgħa li għaddiet ħarġet l-istatistika minn tweġiba għal domanda parlamentari li ressaqt: dik li tul din il-leġislatura kien hemm 11,941 ħaddiem li jew tilfu l-impjieg tagħhom għax twaqqfu mix-xogħol jew għaliex l-entità li magħha jaħdmu għalqet.  Għal dan ingħadli li kien hemm żieda ta’ 14,071 impjieg full-time u 3,533 impjieg part-time.  Biss, f’dan il-proċess ta’ numri u figuri ħadd ma ħa l-kejl ta’ jekk kemm-il darba kien hemm avvanz fil-kwalità tax-xogħol, jew jekk kien hemm min kien impjegat full-time u spiċċa part-time.

Iktar jew inqas sfruttament

5.      Kien hemm il-kampanja għaddejja fil-leġislatura l-oħra li l-problema hija li hawn ħafna ħaddiema sfruttati u l-Gvern m’huwiex jieħu passi kontra min iħaddimhom.  Ingħad li hemm bżonn black listing ta’ dawk li jinqabdu jagħmlu hekk.  Għalhekk l-argument tkompla li ladarba jidħol mekkaniżmu ta’ kontroll, jispiċċa wkoll il-prekarjat.  Dan il-Gvern preżenti għalhekk ħabbar, u hekk għamel kważi sena u nofs ilu, li kien ser iġib fis-seħħ Tribunal għal Sanzjonijiet Kummerċjali. Tant kienu konvinti li saħansitra f’Marzu 2015 saret konferenza tal-aħbarijiet ġewwa Kastilja fejn ġie dikjarat li huwa “Sinjal b’Saħħtu Kontra l-Prekarjat”.  Biss, wara dawn ix-xhur kollha, ir-riżultati huma ineżistenti.

Ebda każ

6.      Hemm, il-Prim Ministru ġie rappurtat li qal: “Minn issa ‘l quddiem kumpanija mhux biss titlef il-kuntratt li jkollha mal-Gvern iżda ma tkunx tista’ tieħu sehem f’kuntratti oħra ta’ servizz mal-Gvern għal perjodu stabbilit.  Dr Muscat qal li min jinqabad jippersisti fil-prekarjat se jkun blacklisted minn sitt xhur sa sentejn u hekk jitlef il-kuntratt li jkollumal-Gvern u ma jkunx jista’ jipparteċipa f’kuntratti oħra.  B’dan il-mod il-Gvern qed jibgħat sinjal b’saħħtu immens biex jiġġieled il-prekarjat.”  Diversi kienu impressjonati.  Smajt min qalli u faħħarli dan.  Ħafna ħasbu li kienet instabet is-soluzzjoni b’dan is-“sinjal b’saħħtu immens”.  Tul l-istess ġimgħa, il-pożizzjoni nbidlet u dan wara domanda parlamentari oħra, li fiha staqsejt għal iktar informazzjoni dwar ħidmet dan it-tribunal.  Hemm ingħadli li l-istess żamm għaxar seduti minn mindu ġie appuntat fil-31 ta’ Mejju 2015 u sa issa ma ġie mressaq ebda każ quddiemu.

Il-fatti jitkellmu

7.      Jekk aċċettajna l-argument li tressqilna li dan it-tribunal kien ser jeqred il-prekarjat naħseb li l lum għandna ngħidu li konna żbaljati.  Minn din it-tweġiba parlamentari l-fatti qed juru li l-ġlieda kontra l-prekarjat mhix qegħda ssir kif għandha.  Trid aktar.  Għax ħadd ma jemmen li m’għandniex ħaddiema jaħdmu f’dawn il-kundizzjonijiet.  Daqshekk ieħor anqas ma hija wisq spjegabbli kif anqas każ wieħed ma deher quddiem dan it-tribunal.  Ir-realtà hija differenti u hemm lokg ħal iktar ħidma li trid issir.  Hemm bżonn sforzi kbar, perseveranza iktar qawwija mill-istituzzjonijiet li permezz tagħhom il-prekarjat jonqos u l-livell tal-għixien ta’ diversi ħaddiema jitla’ ‘l fuq.