Il-bibien tal-ġustizzja

1.    Id-demokrazija hi li hi għax għandha warajha qafas legali li jiggarantiha.  Mingħajr il-liġijiet li ġibna fis-seħħ biċċa biċċa, mingħajr is-sistema ġudizzjarja li ġiet mibnija maż-żmien sforz l-esperjenzi umani, illum għandna pajjiż fejn kull ċittadin jaf li għandu dritt li jitlob protezzjoni mill-Qrati.  Fortunatament għall-bniedem, hemm diversi stati fid-dinja li huma demokratiċi u jħaddnu bil-qalb il-protezzjoni tad-drittijiet fundamentali tiegħu.

2.    Fortunatament għalina wkoll, parti mill-proċess ta’ globalizzazzjoni huwa wieħed legali.  Il-liġijiet, id-deċiżjonijiet li jittieħdu mill-qrati fid-dinja qegħdin illum jeżerċitaw influwenza partikolari f’pajjiżi oħra.  Dak li tiddeċiedi l-Qorti Suprema jew ta’ ċertu saħħa legali qiegħed, iktar minn qabel, insibu li l-effett tiegħu qiegħed jaqbeż il-fruntieri.  Diġà għandek proċess ta’ konformità fuq territorju sħiħ bħal dak li twieled bl-Unjoni Ewropea, bil-Kunsill tal-Ewropa jew tal-Istati Uniti tal-Amerika li aħna familjari miegħu.  Biss, hemm oħrajn li forsi m’aħniex daqshekk konxji jew narawhom viċin tagħna li qegħdin jiġbru s-saħħa tagħhom, bħal dawk fl-Awstralja, l-Indja, ir-Russja, l-Brażil u ċ-Ċina.

3.    Diġà għandek kurrenti ekonomiċi li minnhom infushom ikunu xprun ta’ tibdil u avvanz ‘il quddiem f’dak li sistema legali għandha tipprovdi għalihom, però l-fatt li l-erba’ pajjiżi magħrufa fil-qosor bħala “BRIC” (Brażil, Russja, Indja u Ċina) qed jaraw żieda fil-produzzjoni ekonomika jkompli jsaħħaħ dan ir-riħ ta’ influwenza.  Kien hemm żmien meta kellna tlett kurrenti b’saħħithom ta’ leġislazzjoni.  Dak kontinentali ibbażat prinċipalmanet fuq il-wirt li ħalla f’diversi sistemi d-Dritt Ruman, dak Anglo-Sassonu ibbażat fuq ‘l hekk imsejħa “Common Law” u t-tielet dak li s-soċjaliżmu kien ħoloq.  Illum il-ġurnata għandek aktar sistemi li, biċċa biċċa qed joħorġu, fosthom ‘l hemm imsejħa “Sharia”, però għandek dak li hemm fir-Russja liberata u ċ-Ċina żviluppata li m’hemmx dubju li ser ikunu kurrenti futuri ta’ influwenza.

4.    X’qed jiġri mad-dinja jinteressana ferm iktar milli kien qabel.  Fil-fatt, tul dan is-sajf, il-bibien tal-ġustizzja rajnihom jinfetħu u jingħalqu fi tlett pajjiżi importanti.  Il-każ ta’ Gu Kailai, mart Bo Xilai (persuna li għamlet perjodu prominenti fiċ-Ċina) akkużata b’omodiċju volontarju ta’ Ingliż, ġieb is-sistema ġudizzjarja ta’ dan il-pajjiż għad-dawl tad-dinja.  Dak li sar, ir-rappurtaġġ tiegħu u l-evalwazzjoni legali tal-proċess sħiħ influwenza direttament stati oħra u, fl-istess ħin, ġab iktar għad-dawl kif taħdem is-sistema ġudizzjarja f’dak il-pajjiż kbir.  L-istess sitwazzjoni żviluppat fir-Russja, bil-proċess ta’ tlett tfajliet magħrufa aħjar bħala grupp mużikatli “Pussy Riot”.  Hawn ukoll, il-bibien tas-sistema tħabbtu.  U hawn ukoll, id-dinja kellha għad-disposizzjoni tagħha kif il-proċess penali jaħdem ġewwa dak il-pajjiż.

5.    Id-differenza evidenti hija li, filwaqt li r-Russja hija parti mill-Kunsill tal-Ewropa, iċ-Ċina mhijiex.  Diġà hemm numru konsiderevoli ta’ każijiet pendenti quddiem il-Qorti tad-Drittijiet Fundamentali tal-Bniedem.  Fil-fatt dan l-istat, skont l-istatistika tal-istess qorti, fl-aħħar tas-sena li għaddiet kellha pendenti kontriha 40,225 każ [konfrontati mal-15,940 każ kontra t-Turkija, mal-13,741 każ kontra l-Italja u 36 tagħna], li huwa ferm iktar ‘il fuq milli wieħed għandu jistenna.  Dan, minnu nnifsu jitlob attenzjoni u dan il-każ kompla żied fil-pressjoni sabiex is-sistema ġudizzjarja f’dak il-pajjiż tiġi allineata aħjar.  Dan huwa żgur f’kuntrast ma’ dak li għandna f’pajjiżna.  M’għandux il-kriżi li ħaddieħor ipprova jpinġi, wisq u wisq anqas għandu xi kumplikazzjoni jew traskuraġni fl-implimentazzjoni tas-sentenzi għax kważi kollha ġew implimentati fi ftit żmien.

6.    Is-sajf ra każ ieħor interessanti li bih il-bibien tal-ġustizzja qed jitħabbtu b’mod differenti.  Il-każ ta’ Julian Assange li ngħata l-ażil fl-Ambaxxata tal-Ekwador fir-Renju Unit kompla jħawwar l-attenzjoni legali.  Nafu li l-Isvezja u l-Istati Uniti tal-Amerika, it-tnejn żewġ pajjiżi bi tradizzjoni demokratika u legali twila, talbu li jinġieb għandhom sabiex jiġi proċessat għal reati differenti.  Ħawwru għax dawn iriduh.  Il-Qrati fl-Ingilterra ordnaw li jittieħed, però jinsab imsakkar f’ambaxxata fejn hemm protezzjoni diplomatika li ma tippermettix li jiġi meħud.  Għal min qiegħed isegwi sew jaf li Assange għandu bħala avukat lill-ex imħallef Spanjol Baltasar Garzon, li terġa’, kien involut kontra l-Ingilterra fuq in-naħa l-oħra meta bħala imħallef talab li jinġieb fi Spanja Augusto Pinochet, mixli li kien qatel Spanjoli fiċ-Ċilè.

7.    Il-fatt li kien hemm theddida politika li l-Ingilterra kellha xi ħsieb li tidħol fl-Ambaxxata Ekwadorjana kompla iktar u iktar ġieb elementi ta’ natura internazzjonali fin-nofs.  Dak li ġara u għadu qed jiġri preżentement f’dawn it-tlett pajjiżi: ir-Russja, iċ-Ċina u l-Ingilterra, żgur mhux forsi ser ikompli jiġbed l-attenzjoni tal-mezzi tal-aħbarijiet.  Però, iktar minn hekk, dan ser jinfluwenza deċiżjonijiet futuri.  Il-bibien tal-ġustizzja jitħabbtu u għandhom jinfetħu.  Fuqhom jiddependi kemm id-drittijiet fundamentali tal-bniedem ikunu protetti u kemm id-demokrazija tikber u tkun denja ta’ dak l-isem.