Għażliet pajjiżna.

 

 

1.    Il-pożizzjoni preżenti f’pajjiżna, kif ukoll għalina, hija waħda mimlija b’kumplikazzjonijiet u sfidi varji.  Din it-tieni sena ta’ pandemija qegħda fuq naħa titlob, ċertament, kawtela fil-miżuri, imma wkoll, fuq l-oħra, preparazzjoni.  Hemm bżonn li jkun hemm għarfien akbar ta’ dak li s-soċjetà u l-poplu tagħna ser isib quddiemu.  Hemm taqlibiet xejn evidenti li ġejjin.  Iktar minn hekk, hemm minflok iċ-ċaħda tar-realtà min-naħa tal-Gvern.  M’aħniex qegħdin naffrontaw dak li l-ħajja ser titlob minna lkoll biex nerġgħu naqbdu t-triq lura fin-normalità, imma lejn il-progress.  Preżentement, iktar qed nintilfu u nżommu lura l-passi li hemm utilità unika li jinqabdu.

 

Is-saħħa tagħna

 

2.    F’dan hemm, l-ewwel, l-għarfien li l-pajjiż kollu għandu jiġi mogħti l-vaċċin.  Mhux biss, imma għandna wkoll nagħrfu li għalkemm ċertament m’aħniex Lazzarett, irridu li jkollna sigurtà u kontroll aħjar fuq min jiġi.  Iktar proċeduri b’saħħithom u li jistgħu jitħaddmu b’inqas burokrazija sabiex min ġej u min sejjer ma jġibx lura.  Ma jġibx varjanti oħra, u anqas il-bidu lura ta’ dak li għaddejna minnu.  Il-kawtela, li issa tidher li saret l-ordni tal-ġurnata, trid tiġi f’dan iktar affermata.  Dan huwa pass lura għal-loġika, li ma kinitx daqshekk prijorità qabel.  Imma issa rridu nippreparaw iktar ukoll għal wara.

 

Il-passi

 

3.    Irridu nħarsu li jkollna pjani li jgħinu lil dawk li ġew diżorjentati b’dan kollu.  Il-figuri jindikaw li ferm iktar persuni mis-soltu rrikorrew għal għajnuna medika dwar dan.  Iktar persuni qed isibuha diffiċli biex jaffrontaw tlett sitwazzjonijiet mentali u fiżiċi partikolari.  L-ewwel: fil-persuni li għadhom iġorru, jum wara jum, ġewwa fihom it-tbatija tat-trawma u l-kalvarju li raw familjari u ħbieb jitilfu ħajjithom.  Jindifnu dlok mingħajr id-dinjità li ħaqqhom.  It-tieni: il-fatt li numru ta’ ħaddiema ser jispiċċaw bla xogħol, u dan għax iktar negozjanti, ħwienet, fabbriki jew naqqsu l-impjegati jew għalqu kompletament.  It-tielet: fid-diffikultà ulterjuri ta’ persuni li żiedu sew fil-piż tagħhom.  Fl-ansjetà, fin-nuqqas ta’ eżerċizzju u fil-fatt li sabu ruħhom id-dar li qegħdin issa, b’xi mod, f’livell jew fiż-żona tal-obesità.  Punt kruċjali li d-deputat tagħna Robert Cutajar ilu jsostni b’konvinzjoni tul dawn l-aħħar xhur, b’vuċi fuq widnejn torox.

 

Tweġibiet

 

4.    F’dan hemm bżonn ċertament tmexxija politika iktar attenta u li  m’għandhiex piżijiet żejda magħha.  F’żewġ direzzjonijiet.  L-ewwel: għandu jkun hemm, anzi, l-għarfien lura tal-politika.  F’dawn l-aħħar snin tlifna mis-sens u s-sustanza tagħha.  Fil-ħsieb żbaljat li l-pożizzjonijiet politiċi spiċċaw daħħluna fit-taħwid.  Il-politika fis-soċjetà tagħna ġiet iktar identifikata ma’ dak li m’għandhiex tkun: negozju, klijenteliżmu, manuvri, psewdo-makkjavelliżmu.  Illum isimha huwa mkasbar, u magħha, il-klassi politika.  Hemm dik li tidher li hija politika.  Il-politika li mhix politika.  Dik li ma tħarisx fit-tul; anqas lejn il-bżonn tal-pajjiż, imma li tmiss mal-ħajjiet ta’ dawk li jgħixu fih li jħallsu l-konsegwenzi tagħha.  Proprju f’dan l-ambjent ta’ min ħoloq il-ħsieb li l-ideoloġiji politiċi spiċċaw, minflok għandu jiġi riaffermat li għadhom rilevanti u li jridu jiġu ppreżentati mill-ġdid.  Esposti lura f’dak li huma, proprju biex jonqsu l-abbużi u l-paraventi fl-apparenza.

 

Fl-ordinajru

 

5.    It-tieni: f’dan kollu, il-valuri li ż-żewġ partiti jħaddnu għandhom jingħataw lura l-piż tagħhom.  Hemm bżonn li jinbeda lura l-proċess li jwassal lejn iktar integrità fil-klassi politika.  Iktar serjetà f’żewġ livelli: dak personali, u fl-għarfien tas-sitwazzjoni li għandna preżentement f’pajjiżna.  Il-messaġġ dirett ħafna tal-President Emeritu Dr Marie Louise Coleiro Preca l-Ħadd li għadda huwa proprju dan.  L-urġenza li l-Partit Laburista fil-Gvern jibda proċess ta’ awto-kritika biex dak li sar jiġi rikonoxxut fit-taħwid tiegħu.  Biex il-persuni li tawh fiduċja, ġejjin minn liema ideat ġejjin, jingħataw spjegazzjoni ta’ dak li mar ħażin.  Ta’ kif il-Partit Laburista kien hemm min ippermetta li jiġi abbużat u sfruttat biex ħaxxmu bwiethom kontra l-interessi tas-soċjetà, u l-iktar, kontra l-klassi tal-ħaddiem.  Fl-istess ħin, għalhekk, li jibda l-proċess ta’ għarfien tar-responsabbiltà politika li dan kollu jġorr miegħu.  Proċess, li iktar ma jdum ma jsir, iktar ser iżommna lura.

 

Rettitudni

 

6.    Proprju fuq dan, kif jgħid tajjeb f’kuntest ieħor, imma li għalija jgħodd hawn ukoll, Lawrence Zammit fit-Times tal-Ħamis: “What will help us in this new scenario is our values” (Dak li għandu jgħin fix-xenarju ġdid li ninsabu fih huma l-valuri tagħna).  Dawk il-valuri li għandna nagħrfu li jeżistu u mhux dawk li nippersistu li ma nirrispettawx.  Il-klassi politika m’għandhiex bżonn tieħu lezzjonijiet minn min ma jifhimx fil-politika.  Wisq inqas huwa ta’ ġid li jkun hemm min jimmaġina li huwa tant ‘il fuq u superjuri li jista’ jneħħi mill-ġieħ ta’ dawk li jagħtu servizz fiha.  Wisq inqas mill-ħsieb persistenti li l-kawżi legali ser isolvu dawk politiċi.  Ma ssaħħaħx billi ċċekken jew tipprova tipproċessa, imma billi tagħraf is-sewwa.

 

Rispett

 

7.    B’dan, però, jibqa’ l-punt prinċipali, u f’dan il-kuntest oriġinali, li r-‘realpolitik’ trid tiġi affrontata u aċċettata.  Affrontata l-iktar mill-Partit Laburista fil-Gvern li għadu negazzjonista: jirrifjuta u jaħrab l-iżbalji grossolani li ppermetta direttament, jew indirettament, li jsiru.  Aċċettata fl-għarfien ovvju li llum għandu, u kabbar ħoxba f’għajnu.  Aċċettata u konfrontata iktar fil-proċess ta’ rispett reċiproku ikbar u tal-bżonn li jitwettaq dak li huwa ġust u sewwa, fl-ebusija ulterjuri ta’ jkunu x’ikunu l-effetti finali tagħhom.  Nagħrfu b’iktar ċertezza li fuq it-tajjeb tibni, imma fuq dak li mhuwiex, iżżarma, tkisser, tfarrak u tarmi.  Fil-politika, ‘it pays’ li tkun mas-sewwa.  Dawn huma l-għażliet għall-ġejjieni ta’ pajjiżna, għal din l-art li nħobbu tant.  Dawn l-għażliet u deċiżjonijiet politiċi li iktar ma jgħaddi ż-żmien, iktar jidher ċar li dan il-Gvern mhuwiex ser ikun f’pożizzjoni li jieħu.