Fil-labirinti li ninsabu

1.     Fil-kitba ta’ Octavio Paz, El Laberinto de la Soledad, li qrajt fil-verżjoni Ingliża The Labyrinth of Solitude, f’parti minnha jgħid hekk: “It might be said that by turning what ought to be the cause for shame into a virtue, we are only trying to relieve our guilt feelings and cover up a cruel reality.”  Meta dak li jsir ħażin nippruvaw inpinġuh u nressquh bħala virtù, inkunu biss qed intaffu mit-tniggiż tal-kuxjenza u ngħattu r-realtà tal-iżbalji li saru.

 

Ninsabu wieqfa

 

2.     Għandna forsi nirrealizzaw li dħalna, u ninsabu f’permanenza kontinwa, f’labirinti varji.  L-isfida soċjali u politika tagħna llum tibda jekk nifhmu fejn aħna u wara, f’dan, jekk aħniex lesti li noħorġu minnhom.  Jekk aħniex nidħku bina nfusna, li naħsbu li aħna “komdi” li nibqgħu nduru fl-istess passaġġi mingħajr ma naraw jew infittxu l-bżonn li noħorġu u naffrontaw ir-realtà.  Li nifhmu, anzi, li hemm aġenda soċjali u politika li trid tgħidilna li aħna “tajba” għax protetti ġewwa fil-labirint.  U iktar fil-fond, f’jekk verament irridux nieqfu nagħmlu kollox l-istess bħal qabel.  Biex nimxu f’sistema, rotta, direzzjoni li biha jirnexxilna noħorġu minnhom.  Hemm, f’dan, sejħa qawwija għal bidliet għat-tajjeb futur tagħna.

 

Rassenjati

 

3.     Hemm, f’dan, sejħa għas-sewwa.  Dik li tkisser dak li dħalna fih ta’ bnedmin li sirna naħsbu aktar li m’għandniex bżonn lill-bnedmin u li nistgħu ngħixu fis-solitudni tagħna mingħajr impenn lejn il-proxxmu.  Dak li huwa żbaljat qiegħed jitqiegħed lilna bħala virtù.  Dak li ma ħadimx fis-sekli qiegħed jitqiegħed bħala li huwa soluzzjoni.  Kif jgħid Paz, qegħdin fil-pożizzjoni mhux wisq ‘il-bgħid, fejn naraw min qiegħed jistabbilixxi iktar fina l-ħsieb li: “Resignation is one of our  most popular virtues”.  Dan proprju fis-soċjetà tagħna, li hija iktar u iktar imħajra taċċetta dak li għandha inadegwat, impreċiż, żgangat, ripetittiv, milli tħares li tibdel.

 

Eżempji żbaljati

 

4.     Fi proċess tal-ħsieb li aħjar poplu li jiddependi minnek milli li jkun grat lejn, żammejna l-istess mekkaniżmi.  Il-ħsieb huwa: “Kemm qiegħed jagħtik il-Gvern”, u mhux kif qiegħed jitqassam b’ġustizzja soċjali.  Il-kunċett fil-labirint preżenti huwa tad-dipendenza.  Ta’ dawk li jduru l-passaġġi pre-stabbiliti biex isibu li reġgħu bdew fejn kienu.  Fejn ħallew bil-ħsieb li ser jimxu, u sabu li baqgħu jduru lura hemm.  Fil-kunċetti u eżempji żbaljati li Gvern Laburista preċedenti daħħal.  Nagħmlu l-istess biex jibqa’ kollox l-istess.  Fil-ħsieb li fil-politika żżomm il-kunsens b’magna ta’ klijenteliżmu, fejn l-avvanz mhuwiex f’kuntest ta’ proġett ta’ ġid komuni u nazzjonali.

 

Dak li daħal f’rasna

 

5.     Minkejja li għandna quddiemna l-effetti negattivi tal-hekk imsejjaħ “Proġett-Muscat”, fejn rajna l-isfruttament li twieled min-nuqqas ta’ għaqal u esperjenza politika ta’ mexxej li mexxewh li jkollu linja monarkika iktar milli demokratika.  Fejn rajna, fil-ħsieb tal-“ġdid”, id-disprezz lejn il-valuri Nsara li jiffurmaw is-soċjetà, u għalhekk, magħha, il-ġustizzja u l-ugwaljanza.  Fejn dħalna f’forom ta’ anarkija sofistika tat-tħaddim tal-Istat.  Fejn rajna sistema elaborata, u b’kollaboraturi varji, li fiha wieħed jirnexxilu jidħak bil-poplu, li jivvota favur dak li sar il-kontra ta’ xewqatu.  Fejn min ħadem b’onestà jiġi redikolat, u l-avversarji politiċi jitkissru fil-proċessi medjatiċi kontinwi.  Fejn l-attakk kien li l-għaqal u l-prudenza huma superati, u għalhekk nistgħu naqbżu, nafdaw lil min ma nafux sewwa, anki jekk ser insibu mhux baħar fond, imma l-blat jistenniena.  U dan, kif nafu, li seħħ.

 

Fl-impressjonijiet żbaljati

 

6.     Fil-ħatriet ġodda, il-mexxejja politiċi li jidħlu fil-poter, hemm minnhom min jaħseb u jilludi ruħu li b’dan waħdu biss, huwa biżżejjed sabiex isiru għaqlin u kapaċi fl-amministrazzjoni tal-ġid komuni nazzjonali.  Imma din, fl-evidenza, fil-fatti li rajna f’dawn l-aħħar snin, għandna quddiemna prova li hija biss impressjoni żbaljata.  Alcide De Gasperi kien qal, quddiem Ewropa maħkuma mill-ġenn tal-lemin-estrem: “Preghiamo Dio perché faccia tornare tra gli uomini la saggezza.  Poiché non sono le istituzioni che la creano, ma è la saggezza che migliora e rende efficaci le istituzioni.” (Nitolbu ‘l Alla li jagħti lura lill-bnedmin l-għerf u l-għaqal.  Għaliex mhumiex l-istituzzjonijiet li jġibu dan, imma huma l-għerf u l-għaqal li jtejbu u jġibu effikaċi l-istituzzjonijiet).  Dan il-politiku, iktar tard ta prova ta’ dan.  Proprju meta f’età ta’ maturità u formazzjoni mexxa ‘l pajjiżu, l-Italja, biex taqbad triq ‘il-bgħid mil-labirinti li l-Gvern Faxxista ta’ Benito Mussolini kien daħħalha fihom.

 

Nimitaw

 

7.     Huwa, ħafna drabi, aħjar li tkun oriġinali, milli li timita.  Però, jekk għandek tagħmel dan, agħmlu għall-eżempji u l-metodi t-tajba, mhux dawk ħżiena.  Huwa minnu li l-Gvern Muscat ġieb kunsensi elettorali qawwija, voti u maġġoranzi parlamentari.  Però għandna naċċettaw li dan sar fil-kuntest ta’ dak li ma kienx.  Fil-kuntest li l-elettorat ingħaditlu ħaġa u sar bil-kontra.  Fil-kuntest li fondamentalment tidħak, tiddisprezza u tabbuża mill-innoċenza popolari.  Jekk dak li seħħ ma jservix lilna lkoll, fuq iż-żewġ naħat tal-Kamra bħala lezzjoni, inkunu qed inkomplu sejrin biex nagħtu kredtu lil dak li m’għandniex.  Partit li jrid jiġbor il-kunsens elettorali, illum kull ma jrid huwa li jkun awtentiku, imur għal dak li verament isawru mingħajr daħk fil-wiċċ jew fil-proċess tal-ħaġa moħġaġa.

 

Soċjetà li taqbad triqitha

 

8.     Biex noħorġu mil-labirinti li ninsabu fihom irridu naqbdu toroq ġoda.  Irridu nifhmu kemm huwa iktar importanti Stat Demokratiku li jiggarantixxi l-ġustizzja mingħajr ma wieħed iħawwad dan ma’ kunċetti varji ta’ “ġustizzjaliżmu”.  Fejn b’imparzjalità attenta, wieħed irendi futur aqwa lil kull klassi u lil kull grupp fis-soċjetà.  Biex il-ġid nazzjonali jitqassam b’dak li huwa ġust.  Dan huwa mument fl-istorja li huwa mill-iktar importanti għal pajjiżna.

 

Dak li huwa sewwa

 

9.     Wieħed li, fil-kuntrast ta’ dak li seħħ, jitlob attenzjoni speċjali biex l-opportunitajiet li ser jiġu, minnhom isir il-ġid u ma jintilfux.  Hawn diġà ferm iktar milli naħsbu mewġ ta’ bidla għal iktar sewwa fis-soċjetà li tqabdet u titlob li titwettaq.  Għandna f’dan, għalhekk, dmir li nagħżlu t-tajjeb.  Nagħżlu li nkunu li aħna, mingħajr ma nimitaw dak li huwa żbaljat.  Inwettqu dan sabiex bil-għaqal u bl-għerf, fl-aħħar noħorġu mil-labirinti li ninsabu mwaħħla fihom.