1. Ngħixu f’soċjetà li għandha numru ta’ problemi li qed inawwruha mingħajr ma neċessarjament tinduna. Fil-perjodu li għaddejjin minnu, il-prijorità tinsab marbuta ma’ punti politiċi marbuta mal-ekonomija. Punti li l-għeruq tagħhom imorru lura lejn forom ta’ materjaliżmu. Dawk li jibbażaw ruħhom: l-ewwel, fuq il-ħsieb li soċjetà qegħda tavvanza jekk għandha l-flus fil-but. Fit-tieni: li min għandu, ifisser li huwa tajjeb, suċċess u l-kriterju tal-għażla fil-ġudizzju tal-kwalitajiet umani jiddependi minn kemm għandu. Mentri, kif tgħallem l-esperjenza umana, il-verità hija differenti ħafna minn dan.
Viġilanza
2. F’pajjiżna, tul dawn l-aħħar snin, sar ċaqliq ieħor ma’ dan. Il-persuni u l-mezzi li jfittxu sabiex isiru jafu l-fatti u l-verità nbidlu. Il-gazzetti naqqsu fis-saħħa tagħhom. M’għadhomx jinxtraw kuljum, jew almenu l-Ħadd filgħodu, kif kienu qabel. Hemm parti sew mis-soċjetà, li qegħda dejjem tikber, li hija maqtugħa. Anzi, għandna wkoll dik li ħadet id-deċiżjoni espressa li ma tkomplix tixtri. Dak li jidher “on line” mhux dejjem jaqrawh; wisq inqas imorru iktar ‘l-isfel mit-titolu. Mhux biss, imma hemm iktar min, tant mhux jafda, li jfittex iktar għala “ħarġet” aħbar. X’inhuwa l-iskop wara “aħbar” għax hemm il-konvinzjoni li l-verità mhix qed tingħad.
Analiżi
3. Forsi f’dan iċ-ċirku li qiegħed isir iktar vizzjuż, wasal il-mument li wieħed jipprova jirrifletti fuq dan. Ifittex li jibdel u jgħin lis-soċjetà. Jgħinna nsibu l-verità u l-fatti, mhux naħbuhom. Hemm min forsi mhuwiex jifhem f’dan, li hemm ħafna xettiċiżmu fuq dak li jidher fil-gazzetti. L-għażla hemm l-għarfien li hija lejn l-“istejjer”, mhux l-informazzjoni. Jidher mhux dak li l-poplu jkun tajjeb jekk jiġi espost għar-realtà, imma dak li uħud fis-soċjetà jridu jaħsbu li hija. Jiġi ppreżentat lilek fuq platt tal-fidda dak li trid issib, mhux dak li huwa fil-fatt. Dan huwa ċar ħafna, u hawn, hawn forom interessanti ta’ abbuż.
Fake news
4. Għal raġunijiet varji, qiegħed issa jiġi aċċettat u prattikat dak li jsir żbaljatament. Tgħid u tikber dak li mhuwiex. Toħroġ konxjament l-istorja mimlija ineżattezzi jew b’sembjanza ta’ verità. Tixħet dak li mhuwiex verità bħala fatt. U dan jidher li huwa ferm iktar qawwi minn qabel. Hemm min jista’ jaħsibha darbtejn jiskorrix il-linja bejn il-verità u l-gidba. Hemm min m’għandux dan il-mekkaniżmu u jħallat ħaġa m’oħra, l-aqwa li min irid jiġi misqi storja, jixrobha u jsostniha b’xi Like jew Share. Il-‘poplarità’ ta’ gazzetta qed tinbena mhux billi tgħid dak li huwa minnu u tgħidu fis-sħiħ, imma kemm hemm min jieħu pjaċir jiġi ngannat.
Eurythmics
5. Forsi l-ħajja, l-esperjenza, u l-konoxxenza tal-bnedmin ma tippermettilix inkun meħud f’molla reazzjonarja. Nippreferi nistenna. Nippreferi ngħarbel, niddixxerni qabel nasal għal konklużjoni. Inħares, u nipprova nfittex il-verità billi nistaqsi fis-sempliċità. Għalija, fil-konfużjoni ġenerali u ntenzjonata nħoss li huwa proċess li jrid isir. Mhux, neċessarjament, dak li jkun jieħu pjaċir li nistaqsih. Wisq inqas dejjem tkun esperjenza pożittiva, għax ikun hemm min jinġibed lura. Imma ma rridx nidħaq bija nnifsi, wisq inqas inservi ta’ strument biex ħaddieħor jiġi ngannat. Hemm forom varji ta’ abbużi f’dan, kif il-ħajja urietni.
Sweet Dreams (Are made of this)
6. Kif tgħid din id-diska ġejja mill-passat reċenti, dejjem jekk niftakar tajjeb: “Everybody is looking for something. Some of them want to use you. Some of them want to get used by you. Some of them want to abuse you. Some of them want to be abused.” Forsi, mingħajr ma nifhmu jew nirrealizzaw, aħna llum ninsabu f’ħajja fejn dawn l-elementi jitħalltu kontinwament aktar. Minn dan hemm it-theddida lis-soċjetà li tibni l-kunċett li ma hawnx verità waħda. Li, anzi, hawn verżjonijiet varji tagħha. Hemm min iħallat l-opinjonijiet varji mal-fatti uniċi. Hemm ukoll min ma jridx jgħid il-fatti kollha, proprju sabiex ikun hemm opinjonijiet differenti. Konvenjenti l-iktar għal min għamel minn dan suq kummerċjali. Tħallat il-fatti mal-opinjoni. Tindika opinjoni bħala fatt. Tibni opinjoni fuq non-fatt Tqarraq bl-informazzjoni. Fil-frattemp, twettaq inġustizzji ma’ bnedmin. Sija f’min jibla, sija fil-konfront ta’ min tkun finalment indirizzata biex tolqot.
Kif tiddefenti ruħha soċjetà
7. Naħseb li prijorità essenzjali ta’ soċjetà futura trid tkun dik li tnaqqas dan l-abbuż. Irridu nifhmu li jekk ma niħdux id-deċiżjoni konxja li nistabbilixxu pajjiż fejn il-fatti joħorġu kollha, u l-informazzjoni tingħad fis-sħiħ, ser naslu f’toroq iktar żbaljati milli aħna. Diġà kellna, għal dawn l-aħħar żewġ leġislaturi, min kien tant familjari mad-dinja tal-medja li ma dan ma rrispettahx. Imma li nkomplu għaddejjin huwa kundannabbli. Iktar u iktar meta min qiegħed jgħid li huwa ‘differenti’, li huwa l-bastjun tal-onestà, jasal f’dan il-punt huwa stess. Jimita dak li qiegħed jikkritika.
Verità u falsità
8. Tul din il-ġimgħa fakkarna żewġ bnedmin mimlija għerf u eżempju. It-tnejn xhieda tas-sewwa. L-ewwel kellna l-festa ta’ Santu Wistin il-Ġimgħa, u wara, is-Sibt, il-martirju ta’ San Ġwann il-Battista. Tal-ewwl kien qal: “Il-Verità hija bħal iljun: m’għandekx bżonn tiddefendiha. Ħalliha tiġri fil-libertà u tiddefenti lilha nnifisha.” It-tieni tilef ħajtu proprju għax kien jiddikjara, jum wara jum, il-verità sħiħa mingħajr ma qagħad lura. La wieħed u anqas l-ieħor ma abbużaw mill-oħrajn. Anzi, raw fil-verità l-istrument tas-sewwa kontra l-abbuż li l-falsità ġġib.
Direzzjoni
9. F’dan għandna nħeġġu sabiex nibqgħu nħarsu lejn li nfittxu l-verità sħiħa. Nibqa’ f’dan impenjat u determinat sabiex ngħin għas-sewwa, ‘il-bgħid mill-abbuż li qiegħed isir. Nifhem il-verità u r-realtà li hawn fis-soċjetà, u mhux ‘l-istejjer’ apparenti. Wisq inqas inħares biss lejn il-“ħsara” li ssir meta wieħed jixħet ġebla u jaħbi idu, mingħajr ma nfittex li nsib min huwa. Għax hemm proċess ta’ ġustizzja li jrid isir. Wieħed li minnu mhux toħroġ ‘qtar’ ta’ verità, imma dik sħiħa. Dan għax il-verità hija neċessità għas-soċjetà.
No comments:
Post a Comment