Kemm Qed Jindaħlulna.

1. Seta’ xi ħadd jistenna li elezzjoni għall-kap ta’ partit kbir bħal tagħna ma jkollux ukoll il-mumenti iebsa u qarsa? Jista’ xi ħadd jaħseb li aħna kollha nħloqna taħt l-istess forma u għalhekk ser naqblu fuq kollox? Xejn minn dan u anzi nafu li f’kull darba li kien hemm tali sitwazzjoni atrit, konflitti, diskors żejjed iseħħu. Nixtiequ l-kontra. Biss inkunu qed nidqu bina nfusna meta nafu li terħa hemm rabja interna wara l-aħħar riżultat elettorali fejn flok avvanzajna bqajna fejn konna, li dan ma jseħħx. Il-kunsilliera, it-tesserati, il-votanti tagħna kollha għandhom il-veduti tagħhom, nafuh aħna li bqajna jum wara jum nagħmluha man-nies.

Partit tal-massa.

2. M’aħniex id-dar fuq xi siġġu nħarsu minn fuq imma inmissu man-nies. Niddedikaw anzi rwieħna għalihom fil-komplikazzjonijiet ta’ ħajjithom. Għax dan huwa partit tal-massa m’huwiex dak tal-puliti jew ta’ dawk li jippretendu li huma l-elite ta’ pajjiżna. Partit li kiber min-nies, kif l-istorja turi. Il-qafas, l-art li minnhom twilidna u bqajna nsostnu ruħna ġejja minn dawk li huma nsara fil-ħajja politika flimkien ma’ oħrajn ta’ rieda tajba. Fl-kotba passati tagħna ftit kienu l-mumenti meta kull membru parlamentari u votant tagħna kellu l-istess opinjoni fuq l-istess suġġett. U din m’hix xi esperjenza unika għalina f’pajjiżna għax kull partit li huwa haj u li jħares lejn il-preżent u l-futur jgħaddi fortunatament minn din l-esperjenza.

Il-moral jibqa b’saħħtu

3. Ngħid anzi li din hija pożittiva. Meta fuq n-naħa l-oħra ikun hemm is-silenzju dan ifisser biss li diversi qiegħedin iżommu lura milli jitkellmu mhux li lkoll neċessarjament jaqblu. Meta l-bnedmin ma jaqblux u jibqgħu fil-partit kif ukoll juru l-opinjoni tagħhom bil-mod tagħhom allura hemm l-bażi ta’ futur aqwa. M’aħniex f’dan l-proċess għalhekk neqsin mill-kuraġġ, mid-determinazzjoni u l-moral biex inkunu taħt tmexxija kompletament ġdida biex inkunu lura flimkien nikkumbattu għall-bidliet neċessarji f’dawn l-gżejjer. Proprju għalhekk li kull min qiegħed barra u jrid jikteb dwarna jrid jifhem li aħna li aħna u jaċċettana. Min ipprova u għadu jaħseb li jista’ jbiddel idejoloġikament il-partit għax skont hu għandna nkunu dak li jogħġob lilu, l-fatti elettorali illum juru li dik linja żbaljata.

L-iswed jibqa iswed

4. Fil-ħajja, l-iswed tista tgħidlu abjad jew griż imma jibqa l-kulur li għandu. Il-kritiċi tal-gazzetti u tal-medja soċjali, jista’ jkun li għandhom ftit ħbieb li jgħidulhom ħaġa biex jiddeċiedu li l-ftit tagħhom huma l-opinjoni ġenerali. Dawn jistgħu jaħsbu li jistgħu jimmanipolaw l-opinjoni, biss min imiss mal-elettorat jaf li qed iseħħ il-kontra. Dawk bħalna li nservu dan il-poplu u partit fil-parlament billi nikkontestaw elezzjoni ġenerali nistgħu ngħidu kemm ir-realtà hija l-kontra ta’ dak li ċerti għorrief jiktbulna dwarna. Anzi nżid iktar li saret kemm saret propaganda mill-mezzi kollha, l-votant tagħna baqa jippretendi mingħandna ċerta imġieba u t-tmexxija ta’ ideat partikolari.

Realtà u demokrazija

5. Dik hija r-realtà u d-demokrazija. L-vuċi tal-poplu hemm hija u l-Partit Nazzjonalista jekk irid jsir lura dak maġġoritarju irid iwieġeb għal din is-sejħa. Kif allura nistgħu nippretendu li partit li ġie elett fil-passat  għax huwa demokratiku Kristjan ikun hemm min iridu jsir pseudo-liberali jew rinkarnazzjoni ta’ partit li ilu li spiċċa? Jien ma nafx. Għalhekk bir-rispett kollu, min jaħseb li d-deputati tal-partit huma persuni li ma humiex il-‘professuri’ li jridu, jew li ma humiex perfetti daqskemm jriduhom jew li ma għandhomx il-polz tal-poplu, huwa żbaljat. L-elettorat tal-Partit Nazzjonalista huwa magħmul minn bnedmin li għexu il-ħajja mal-oħrajn u mhux maqtugħa.

Iż-żmien jagħtina parir

6. Proprju għalhekk li nħossni parti sħiħa minn dawk li kull elezzjoni vvutawli. Proprju għalhekk li bħal oħrajn anki jekk nistgħu ma naqblux fuq l-għażla tal-bniedem li għandu jmexxi dan l-partit qiegħed nagħti sehmi biex nimxu l-quddiem. Nimxu billi nimbidlu. Niftakar elezzjonijiet ta’ mexxejja passati. Niftakar meta ġie elett l-President Emeritu Eddie Fenech Adami u dak li l-partit għadda minnu. Minn partit lemin u ċentru lemin ġie iktar ċentru u ċentru xellug. Niftakar min kien żbaljament jmaqdru fil-gazzetti u fix-xandir. Min kien jgħid li ma kienx brillanti, li ma huhiex oratur, li huwa biss l-avukat tar-raħal. Iż-żmien ta’ parir lil dawk li sostnewh.

Bidla ta’ vera, mhux apparenti

7. Proprju għax kien il-mexxej li kien jirrapreżenta lill-poplu, dawk maħmuġin u dawk inqas, u mhux lil xi parti elitist li fehem ma’ oħrajn dak li hemm bżonn. Fehem fejn irridu inmorru u mexxiena fl-iktar mumenti diffiċili biex l-pajjiż huwa ferm u ferm aqwa milli kien. Ma kien hemm ħadd li affronta dak li għadda minnu huwa.  Dak kien eżerċizzju elettorali demokratiku li ġab bidla ta’ vera u mhux apparenti. L-esperjenza mal-bnedmin, fl-irhula u fl-ibliet iwasslu għal  dan. Nammetti, nixtieq li għadu hemm. Kien jisma jara, ma jiġġudikax malajr u attent għad-dettalji. Kellu kontra tiegħu imma il-valuri nsara tiegħu, ta’ missier ta’ familja  b’ħamest ulied kien jaf x’direzzjoni għandu jieħu.

Ir-realtà hija li rridu nbiddlu

8. L-istess jgħodd għall-aħħar żewġ mexxejja li kellna, li ħadmu f’ċirkostanzi differenti. Ngħid li Lawrence Gonzi kien jimmerita aħjar milli ngħata. Kellu diversi li ma kienux leali lejn l-partit, kellu wkoll min wasal biex jittradih, kellu ukoll min tah pariri politiċi ħżiena. Anki Simon Busuttil sab ħafna min imexxieh ħażin, li terġgħa għalquh għal ħaddiehor u pprovaw jiddominawh. Ħdimt għat-tnejn li huma b’lealta, ġenerozita , mingħajr egoiżmu u ppreferejt narhom Prim Ministri. Nistqar għalhekk li xtaqt riżultat elettorali differenti f’din is-sena imma r-realtà li rrid bil-fors niffaċċja hija li illum ma narax alternattivi ħlief li irridu biss inħarsu ‘l quddiem mhux b’nostalgija imma b’linja ġdida.

Fil-libertà ngħażlu sewwa

9. Għax il-politika ssir minn dawk li huma fil-politika attiva. Ma ssirx minn min huwa maqtugħ mir-realtà, jew wara xi kwinti . Wisq inqas minn dawk li jkollhom opinjonijiet żbaljati fuq il-kwalitajiet tal-oħrajn. L-arti tal-ġudizzju ftit għandhom u dawk li jitkellmu ħafna jikxfu ruħhom fin-nuqqas tagħha. Proprju għalhekk li l-kunsillier u t-tesserat tagħna li ġejjin mit-triq, li anzi wara kkumbattew b’kuraġġ magħna d-deputati li sabu ruħhom jridu jniżżlu r-raba telfa elettorali konsekuttiva, li għandhom id-dritt li jitħallew jagħmlu l-għażla waħedhom. Dik hija d-demokrazzija interna li trid tigi mħaddma. Jekk irridu direzzjoni ġdida u differenti milli kellna, minkejja l-fatt li għandna ħafna li qed jindaħlulna għandna d-dmir li naraw li fil-libertà ngħażlu sewwa.    

Nisrani fil-Politika.

 

1.      Nisimgħu ħafna, u ħafna wkoll, ħwejjeġ bla sens dwar is-separazzjoni bejn il-Knisja u l-Istat.  Fuq dan, ftit jiem ilu ġiet quddiemi din il-kitba ta’ Harold J. Berman: “I am convinced that we have heard too much about the separation of law and religion and not enough about their fundamental unity”.[1]  Huwa jkompli, interessament, hekk: “When prevailing concepts of law and of religion become too narrow, and hence the links between the dimensions are broken, a society becomes demoralized.  The existing institutional structures and processes lose their sanctity, and conversely, the sacred values upon which our society is founded are viewed as mere hypocrisy”.  Dawn huma ideat, konklużjonijiet li wasal għalihom dan il-professur tal-liġi, li għalija jiftħu l-bieb għal iktar riflessjonijiet tul din il-ġimgħa li għandha importanza partikolari oħra.

2.      Għax tul din il-ġimgħa nfakkru t-tlieta u sittin anniversarju mill-mewt tal-mibki Alcide de Gasperi, li miet fid-19 ta’ Awissu 1954.  Bniedem li anke jekk ma tħaddanx l-ideali politiċi tiegħu, dawk demokratiċi-Kristjani, trid tirrikonoxxi li kellu ħajja mimlija.  Ma kinetx waħda faċli, imma waħda li sarrfet f’diversi diffikultajiet, frott il-fatt li bħala Nisrani qiegħed lilu nnifsu għas-servizz tal-proxxmu.  Imwieled fl-1881 taħt dak li kien għadu l-Imperu Awstro-Ungariku; ġej minn familja umili li frott is-sagrifiċċji li għamlu studja l-Università u ggradwa fil-Letteratura u l-Filosofija.  Fl-1911 sab ruħu membru parlamentari f’dak Awstrijaku taħt l-Unione Politica Popolare del Trentino.

3.      Minn hemm, wara l-Ewwel Gwerra Dinjija fl-1919 ingħaqad ma’ Don Luigi Sturzo għat-twaqqif tal-Partit Popolari Taljan.  U fl-ewwel elezzjonijiet sar deputat tal-Parlament Taljan mill-1921 sal-1926.  Taħt il-faxxiżmu bata iktar.  Ġie arrestat f’Marzu tal-1927 għall-attivitajiet u ideat politiċi tiegħu.  Ġie ikkundannat piena ta’ erba’ snin ħabs, li minnhom għamel tmintax-il xahar, wara li saħħtu tant marret lura li l-Vatikan qabeż għalih.  Kif inħeles, għamel żmien tajjeb bla xogħol sakemm iddaħħal impjegat fil-Librerija Vatikana, fejn dam hemm għal erbatax-il sena.  Kif bdiet tiġi liberata l-Italja daħal lura fil-politika attiva.  Ġie elett Prim Ministru bejn l-1945 sal-1953, fejn assigura tibdil kbir.

4.      Taħt ħidmietu l-pajjiż ma baqax monarkiku iżda sar repubblikan.  Ġie ffirmat it-trattat ta’ paċi għal tmiem il-gwerra u daħal parti min-NATO.  Fuq kollox, ħa ħsieb li jinbeda programm ta’ riforma soċjali u ekonomika, li minnha assigura li l-faqar jonqos u l-pajjiż jaqbad programm li bih l-industrija tikber.  Il-leġislazzjoni li huwa mexxa, b’mod speċjali dik soċjali kienet, fil-progress tagħha, pedament essenzjali sabiex il-pajjiż jaqbad it-triq tad-demokrazija u jirkupra minn dak li għadda minnu matul it-Tieni Gwerra Dinjija.  Kien bniedem tal-Istat però kien, fuq kollox provvidenzjali li minkejja d-diffikultajiet u l-kumplikazzjonijiet kollha li sab, mexxa lejn stabilità, progress u ġustizzja soċjali.

5.      Illum għandna diversi diskorsi tiegħu u kitbiet dwaru, li lkoll jagħtu dawl dwar l-abbiltajiet ta’ bniedem li ħares li fil-ħidma politika tiegħu jieħu ispirazzjoni u direzzjoni Kristjana.  Kien ċar ħafna f’moħħu: dan fejn jibda u fejn jispiċċa.  Laqtitni mill-ġdid kitbet Giulio Andreotti, li kien viċin ħafna tiegħu f’numru ta’ mumenti.  Jagħmel osservazzjoni li: “Nei piccoli cerchi di formazione, in casa sua o altrove veniva spiegando a noi, molti completament ignari, che cosa fosse la Democrazia Cristiana”.[2]

6.      Andreotti, minn dawk il-lezzjonijiet ikompli jispjega x’fisser dan għalih.  L-ewwel: “Doveva essere socialmente all’avanguardia e interclassista perché l’integralismo derivato da un monismo materialistico che prescinda dallo spirito surroga la religione e assume le funzioni dottrinali della Chiesa”.  It-tieni: “Doveva essere laica perché il partito è uno strumento organizzativo atto a fungere su di un solo settore della nostra comunità nazionale, quello dello Stato, ed è consapevole che altri organismi sociali agiscono nello stesso tempo e nello stesso spazio su diversi piani”.  It-tielet: “Doveva essere anti-totalitaria e anti-fascista per liquidare, oltre agli organismi, anche le idee, le contraffazioni dottrinarie, i metodi, i costumi del sistema fascista”.  Ir-raba’: “Doveva essere tutela dello Stato Democratico fatto di libera convivenza che rispetti i diritti della persona umana, la libertà della famiglia, del sindacato, della professione, delle associazioni intermeida e dei comuni”.  Ideat ċari li jibqgħu rilevanti.

7.      Impostazzjoni importanti llum li nerġgħu nsibu min jipprova jħawwad l-ideat u jirrelega lill-politiku Nisrani bħala dak li mhuwiex kapaċi jagħmel il-politika t-tajba.  Li suppost li ma jaħsibx għal rasu għax huwa l-id tal-Knisja Kattolika.  Fuq dan diversi huma l-kitbiet li jispjegaw li l-partit demokratiku Nisrani mhuwiex konfessjonali u anqas sempliċement il-partit tal-Kattoliċi biss.  Biss, f’diskors tiegħu huwa, terġa’, jagħti dimensjoni iktar fonda: “La Chiesa vive e si evolve nella sua sostanziale permanenza al di sopra dei partiti e dei regimi politici che passano.  Si muove su un altro piano.  È assurdo immaginare ch’essa dirige un partito o assuma la responsabilità di una politica interna o internazionale.  Questa responsabilità, in democrazia, appartiene al Parlamento coi suoi partiti e col suo governo”.[3]

8.      De Gasperi kien, kif qed naraw ċar ħafna u fl-istess ħin kapaċi jħares sew fit-tul.  Kien dan għax rigoruż u iebes miegħu nnifsu.  Eżempju għall-oħrajn, u kapaċi jipperswadi mhux b’diskors demagoġiku, imma bl-użu tar-raġuni.  Luigi Einaudi, li kien President tar-Repubblika, kien qal dan dwaru: “Quando penso a lui, l’immagine che mi si presenta è solo e semple quella dell’uomo di fede che crede in quello che dice e perciò ha seguito, tiene in pugno i suoi seguaci, si fa rispettare dagli avversari, fa votare le moltitudini”.[4]  Proprju għalhekk li ħalla warajh wirt kbir.  Proprju għalhekk li llum hemm proċess ta’ beatifikazzjoni li nbeda.  Wieħed imwieled minn dak in-Nisrani li, għax motivat u mnebbaħ minn dan, ta lilu nnifsu sabiex jikbru l-oħrajn.  Għax in-Nisrani għandu postu fil-politika u kapaċi jserviha mingħajr ma jitlef ruħu.

---

[1] The Interaction of Law and Religion, pġ 12

[2] G. Andreotti, De Gasperi e il suo tempo, pġ 13

[3] A. De Gasperi, Discorsi politici, pġ 266

[4] G. Andreotti, De Gasperi e il suo tempo, pġ 18

Rikordju ta’ Albert Borg Olivier de Puget-Ugo Mifsud Bonnici.

Albert Borg Olivier de Puget kien mogħni b’intelliġenza naturali kbira, b’kapaċità ta’ analiżi, u ma’ dawn żied ukoll kultura politika wiegħa. Huwa, bħali, kien ġie elett l-ewwel darba fl-elezzjoni tal-1966, meta zijuh, il-Prim Ministru Ġorġ Borġ Olivier, irċieva mandat ġdid wara s-suċċess kbir tal-Indipendenza sentejn qabel.

Telgħu wkoll, għall-ewwel darba, Ċensu Tabone, li kien is-Segretarju Ġenerali tal-Partit, Guido de Marco, Anton Tabone, Josie Muscat u Lawrence Gatt.  Ċensu Tabone nħatar Ministru, iżda billi kien beda t-trattativi mal-Unjoni Ewropea tal-Partiti Demokristjani, ma rriżenjax minn Segretarju Ġenerali. L-ewwel okkażjoni li ġiet biex nieħdu sehem f’Kungress tal-UEDC, dak li kien sar Venezja fl-1967, Ċensu Tabone ppropona li d-delegazzjoni tal-Partit tkun tikkonsisti f’Eddie Fenech Adami, li kien Viċi Segretarju Ġenerali, għalkemm ma kienx għadu fil-Parlament, Albert Borg Olivier de Puget, Guido de Marco u jien.

F’dak il-Kungress, Albert iddistingwa ruħu meta tkellem, kemm għas-sustanza ta’ dak li qal, kif ukoll għall-għażla tal-kliem u l-frażijiet. Aħna t-tlieta l-oħra forsi tkellimna b’iktar passjoni, iżda Albert spikka kemm fid-diskors waqt il-Kungress, kif ukoll fil-konverżazzjoni ma’ kongressisti oħra.

Meta kien jitkellem fil-Kamra tad-Deputati kien konvinċenti u l-kontribut tiegħu kien prezzjuż. Kellu vuċi tal-bellus, bħalma kellhom membri oħra tal-familja Borg Olivier, u kulħadd kien jisimgħu b’attenzjoni. Fil-pajjiż kien mistenni ħafna mingħandu. Meta tkellem fuq it-televiżjoni f’wahda mill-aħħar xandiriet tal-kampanja elettorali tal-1971, kien impressjona bħala statista ta’ klassi.

Meta morna fl-Opposizzjoni wara t-telfa f’dik l-elezzjoni, flimkien mal-mod raffinat u maħsub, fid-diskorsi tiegħu fil-Parlament żied ukoll doża qawwija ta’ kuraġġ fil-kritika lill-Gvern Laburista. Niftakar sigħat twal ta’ diskuzzjoni miegħu u ma’ Guido, taħt l-arkati tal-bitħa tal-Palazz, wara s-seduti, meta konna niflu sewwa dak li għamilna u dak li missu jsir. Meta l-Grupp Parlamentari ftiehem, wara t-tieni telfa fl-elezzjoni tal-1976, li nipproponu li jinħatar Kap Suċċessur għal Dr Ġorġ Borg Olivier, u dan were ruħu kuntrarju għaliex tonqoslu l-awtorità, Albert ċempilli, biex jinfurmani li għalkemm kien dejjem leali lejn il-Kap, huwa kien jaqbel mal-mozzjoni li jien kont ġejt inkarigat li nwassal lill-Kap. Niftakru jgħidli li l-preparazzjoni ta’ Kap Suċċessur kienet ta’ ġid kbir għall-pajjiż u għall-Partit.

Mhux kulħadd apprezza l-mod tiegħu fin u kważi aristokratiku, u f’xi mument, fil-qilla tal-battalja politika tas-snin ta’ wara, deher jinqata’ mill-maġġoranza fil-Partit. Il-Gvern Laburista fehem li kien bniedem ta’ integrtità u kapaċità li jista’ jaqdi ‘l-pajjiż bħala magistrat, u meta kien f’dik il-kariga kien ġust, ekwilibrat u preċiż fil-qadi ta’ dmirijietu.

Meta mbagħad irġajna konna fil-poter, fl-1987 huwa ma kienx għadu politikament attiv, billi kien fil-Maġistratura.  Eddie Fenech Adami bħala Prim Ministru, u l-ewwel Ċensu Tabone, u mbagħad Guido de Marco bħala Ministri tal-Affarijiet Barranin, ħassew li jistgħu jagħmlu użu mit-talenti kbar tiegħu bħala Ambaxxatur, l-ewwel fi Franza u fl-UNESCO, u mbagħad fl-Istati Uniti. Meta mort Pariġi bħala Ministru tal-Edukazzjoni u Kultura, għall-Assemblea Annwali tal-UNESCO, stajt ninduna kemm kellu prestiġju mal-Awtoritajiet Franċiżi, kif ukoll fl-UNESCO. Fil-Maġistratura u fid-Diplomazija għamlilna unur.

Albert kellu x-charme u l-ġentlomerija tal-Borg Olivierijiet. Kellu wkoll, b’mod speċjali, sinċerità, simpatija u ħbiberija. Kien iżejjen Parlament u Partit bil-mod kif affronta l-politika. Ħasra li l-pajjiż u l-Partit li fih immilita, ma kellhomx l-okkażjoni li jgawdu iktar mit-talenti speċifiċi tiegħu.

Ġejt infurmat li miet, waqt li nzertajt kont Franza, u għalhekk b’dispjaċir ma stajtx nattendi għall-funeral tieghu. Stajt nitlob għall-mistrieħ ta’ ruħu u ngħidlu: Au Revoir!

Bnedmin b’Dinjità.

1.     Il-bniedem huwa verament kumplikat.  Anzi, forsi aħjar, huwa stess kaġun dan.  ‘Homo’, li suppost huwa ‘Sapiens’, insibuh jaġixxi b’dan il-mod.  Kif Fyodor Dostoyevsky, f’parti mill-ktieb tiegħu “L-Aħwa Karamazov” jirrifletti li għalkemm wieħed jara li l-bniedem jaf isir bestjali, fil-fatt għandu jammetti li l-annimali mhumiex kapaċi jwettqu azzjonijiet ta’ ħdura bħalu.  Illum dan huwa iktar u iktar minnu, bi gravità aqwa għax fi żmien il-kittieb Russu r-rapporti tal-eventi umani ma kienux iġibu l-att innifsu jseħħ quddiem min qiegħed jarah.  Mentri llum fid-dinja, bil-mezzi ta’ komunikazzjoni, l-affarijiet inbidlu kompletament.

Skandaluż

2.     F’din id-dinja tekonoloġikament avvanzata, fejn kollox huwa suppost jimmira lejn iktar edukazzjoni, ċiviltà u tħaddim tal-valuri tal-ħajja naraw xeni u aġir li la jirrispettaw, u anqas huma xierqa għall-bniedem.  Dan ħassejtu direttament waqt li kont qiegħed nara, fuq il-mezzi tax-xandir rispettivi, żewġ rapporti ta’ inċidenti mill-iktar koroh barra żewġ postijiet ta’ divertiment.  L-ewwel, il-mewt taż-żagħżugħ Taljan Niccolò Ciatti fi Spanja, u t-tieni ta’ żewġ barranin li ftit żmien ilu qalgħu xebgħa tajba ġewwa Paceville.  Ir-rappurtaġġi ġiebu biċċa d-daqqiet lil bnedmin minn oħrajn li, għax ħassewhom iktar b’saħħithom, komplew għaddejjin bla rażan ta’ xejn fuq l-oħrajn.  Aġir skandaluż u li għandu jiftħilna għajnejna fejn qegħdin f’din is-soċjetà.

Inġusta, żbaljata u illegali

3.     Għal min, bħali, rahom, jagħraf minn naħa l-gravità tal-aġir diżuman, u fuq l-oħra l-fatt li għalkemm setgħu twaqqfu, ħadd ma intervjena.  Fi Spanja, mijiet ta’ spettaturi kien hemm, u ħadd ma ħass li qegħda ssir xi ħaġa inġusta, żbaljata, illegali, tant li għandu jintervjeni b’difiża u solidarjetà għal min kien qiegħed mal-art ilaqqatha.  L-istess hawn: persuni li suppost jipproteġu u jiddefendu, li suppost għandhom liċenzja, ħallew kollox għaddej, anzi ħadu sehem attiv huma stess.  Xeni mhux biss kundannabbli, għax din il-kelma ma tesprimix biżżejjed dak li l-bnedmin ta’ rieda tajba ħassew f’dawn iż-żewġ postijiet fejn hemm mhux il-liġi tal-ġungla tal-annimali, imma tal-bnedmin li ma jibqgħux dak li suppost huma.

Materjaliżmu liberali

4.     Is-soċjetà tagħna tidher li fil-progress tagħha qed titlef mill-valuri fundamentali tagħha.  Fil-materjaliżmu liberali tagħna, sejrin iktar għall-forza ta’ liġijiet li Charles Darwin iddeskriva fil-kitbiet tiegħu.  Fejn m’għadniex iktar dak li konna biex inkunu dak li m’aħniex.  Qed nitilfu mis-sustanza li hija tagħna, li tagħmilna bnedmin għax suppost li għandna nikkompetu ma’ xulxin, nattakkaw lill-oħrajn u mmorru lejn duttrina li n-nażiżmu ppriedka u pprattika.  Dawn l-inċidenti huma għalija indikazzjoni ta’ linja li għaddejja, fejn min qiegħed imexxi, flok jibdel il-kurrent qiegħed minflok imur aktar fih.  Qed nitilfu, u dan mingħajr ma nindunaw.

Jum nazzjonali

5.     Dan iktar u iktar żiedli ma’ dak li rajt f’dan il-pajjiż tagħna fil-jum nazzjonali tal-15 ta’ Awissu.  Sas-sena li għaddiet kien hemm reverenza lejn din il-ġurnata li tfisser tant għall-ħajja demokratika tagħna.  F’dan il-jum, ħamsa u sebgħin sena ilu, daħal il-Konvoj li ddetermina li pajjiżna jibqa’ wieħed liberu u ma jaqax taħt in-nażi-faxxiżmu.  Huwa jum sagru, qaddis.  L-ewwel lejn dawk li fl-altruwiżmu u s-solidarjetà magħna tilfu ħajjithom; it-tieni, għall-patrijotti veru ta’ din il-gżira għax bqajna ħajjin, inxejru l-bandiera tas-sewwa f’isem il-ġustizzja u bqajna neżerċitaw id-dritt li nibqgħu Nsara u ma nsirux bilfors atei.

Nieqfu minn kollox

6.     Kien jum li fih konna nieqfu minn kollox, salv l-emerġenza.  Issa, b’emendi legali, diversi ħwienet jistgħu jiftħu u jibqgħu għaddejjin fil-ġurnata qisu ma jeżistix dan il-jum sagru.  Biss, kif nafu, dak li huwa legali mhuwiex dejjem moralment u nazzjonalment korrett.  Ulied missirijietna li jinsabu midfuna u li għandna d-dmir li nirrispettaw, qegħdin b’dan nonqsuhom.  Kif il-patrijota Pollakk Karol Woytila kien qal: “La patria e l’eredità e nello stesso tempo, è la situazione patrimoniale derivante da tale eredità; ciò riguarda anche la terra, il territorio.  Ma più ancora il concetto di patria convolge i valori e i contenuti spirituali che compongono la cultura di una data nazione”.

Għeruq storiċi

7.     Għandna dawn l-għeruq storiċi u kulturali tagħna li armejna għax is-suq qiegħed jiddetta, għax qed insiru iktar bnedmin għas-servizz tal-ekonomija, għax qed insiru iktar parti minn dawk li jaħsbu, żbaljatament, li l-liberaliżmu huwa l-liġi naturali tal-bniedem.  L-interess privat għandu limitu, u s-suq irid jiġi regolat sew u mhux jiġi permess li jmur kontra l-istorja u t-tradizzjonijiet tagħna.  F’dan però ammirajt iktar lill-bdiewa li ma waqgħux għal din it-tentazzjoni.  Għax dawn huma bnedmin li, fil-maġġoranza tagħhom jagħrfu minn missirijiethom il-qdusija tal-jum.  Li jifhmu, mill-ħidma diretta tagħhom man-natura li hemm Min huwa fuqhom u li għandhom jirrispettaw iktar mill-flus.

Deżert

8.     Il-ġimgħa kompliet f’din id-direzzjoni, meta fil-bżonn narċiż li wieħed iqiegħed fuq il-mezzi soċjali dak kollu li wieħed jara.  Mingħajr ħsieb, rajna mara li dehret mingħajr ħwejjeġ taġixxi b’mod mill-iktar stramb.  Diversi rawha, mingħajr ma ġihom f’moħħhom li kienet persuna hija wkoll, u mhux oġġett.  F’dan wieħed għandu jagħti kredtu lill-mezzi ta’ dan il-partit li ma daħlux għaliha.  Kif ukoll, u iktar, il-kliem meqjus tal-Kummissarju għas-Saħħa Mentali Dr John Cachia, li appella għad-dinjità umana tagħha.  Kien vuċi tar-raġuni f’deżert ta’ materjaliżmu.

Valur patrijottika

9.     Dawn huma kollha atti umani li juru li qed nitilfu mid-dinjità nazzjonali tagħna.  Dan huwa patri mill-valur patrijottika tagħna, dan il-ġid komuni għalina li għandna obbligu li niddefendu.  Għandna dmir li nħarsu dan il-patrimonju uman.  Għax m’għandniex nippermettu li nitilfu mid-dinjità tagħna, li mmorru lejn dak li ma jagħmilx minna bnedmin aħjar.  Li flok nagħmlu passi lejn iċ-ċiviltà, immorru lura minn fejn tlaqna.  Biss, kollox jiddependi minna.  Kemm lesti nikkumbattu għal dan, u t-tieni li nifhmu li f’dak kollu li jiġri fis-soċjetà rridu nkabbru aktar l-għarfien li aħna bnedmin li għandna dinjità.

Il-Partit Nazzjonalista jikkundanna l-attakki terroristiċi fi Spanja

Il-Partit Nazzjonalista jikkundanna l-attakki terroristiċi li seħħew fi Spanja fis-siegħat li għaddew. Il-preżenza ta’ mijiet ta’ Maltin fil-belt fejn seħħew l-attakki tikkonferma l-fatt kemm dawn m’humiex biss attakki kontra Spanja iżda kontrina wkoll. Hu f’dan id-dawl li l-Ewropa għandha tingħaqad aktar fil-ġlieda kontra t-terrur u kontra l-estremiżmu. M’għandna qatt inħallu lit-terroriżmu jirbaħ fuq l-istil ta’ ħajja tagħna.


Il-Partit Nazzjonalista jesprimi s-solidarjetà tiegħu u jwassal il-kondoljanzi tiegħu lill-poplu Spanjol, u lill-qraba tal-vittmi u dawk kollha li weġġgħu f’dan l-attakk.


Carm Mifsud Bonnici
Kelliem għall-Affarijiet Barranin


David Stellini
Kelliem għall-Affarijiet Ewropej


Trevor Degiorgio
Segretarju Internazzjonali Partit Nazzjonalista
18.08.17

Il-ġimgħa ta’ Santa Marija.

1.     Ma nistgħux ma niqfux bħala poplu u tul dawn il-jiem inħarsu lejn dak li dawn il-gżejjer għaddew minnu fil-passat.  Fl-istess ħin għandna wkoll inħarsu lejn dak li ġej mix-xenarju internazzjonali.  Pajjiżna, tul l-aħħar gwerra dinjija kien fiċ-ċentru tal-konflitt.  Il-pożizzjoni strateġika tagħna f’nofs il-Mediterran żammitna, għal numru ta’ snin, taħt l-aktar attakki qawwija u mdemmija.  F’mumenti partikolari konna fost dawk il-ftit postijiet liberi mill-ħakma faxxista u nażista.  Pajjiżna kien u baqa’ hekk flimkien ma’ Londra fuq naħa, u Stalingrad fuq l-oħra.  Missirijietna irreżistew, ma ċedawx u għalhekk aħna bqajna ngħixu fil-libertà.

Wirt storiku

2.     Niċċelebraw fil-15 ta’ Awissu jum mimli b’wirt storiku.  Din is-sena, anzi, niċċelebraw il-ħamsa u sebgħin anniversarju tiegħu.  Inħarsu lura u niftakru li mertu tal-Konvoj ta’ vapuri, taħt l-operazzjoni navali u militari magħrufa bħala ‘Operation Pedestal’, wasal is-sokkors għalina.  Dik hija paġna tal-ħajja tagħna mimlija b’atti ta’ kuraġġ, determinazzjoni u perseveranza.  Fejn bnedmin taw ħajjithom għal bnedmin oħra.  Fejn l-irġiel iddistingwew ruħhom minn dawk li ma kinux.  Mhux biss, imma huwa dak il-mument meta l-id tal-Provvidenza intervjeniet għalina sabiex ma ninħakmux mill-ħażen ta’ dak li l-materjaliżmu tal-lemin estrem ġieb miegħu.  Jgħaddu kemm jgħaddu snin dak li seħħ ma nistgħux, u m’għandniex, ninsewh.

Mumenti ta’ prova

3.     Dan il-poplu, mat-trapass tas-snin żamm ruħu viċin ta’ dak li emmnu fih missirijietna.  Il-fidi Nisranija tagħna hija waħda bażata fuq il-fatti u l-provi.  Mhix waħda maħluqa, anqas immaġinata.  Diversi fost dawk li għexu hawn jafu li hemm dan l-intervent li żammna mixjin ‘il quddiem.  Ikunu xi jkunu d-diffikultajiet, aħna narawhom bħala mument ta’ prova.  Eżamijiet li fihom irridu nuru l-abbiltà tagħna li nissuperawhom mingħajr ma niżbaljaw.  Hemm għamlu ta’ qabilna.  Ħallewlna wirt li nistgħu narawh u li, jekk irridu, nkomplu nsegwuh.  Tawna dak li l-bnedmin ta’ rieda tajba kapaċi jagħtu.  Tawna wirt anki fil-feriti li dik it-Tieni Gwerra Dinjija ħallitilna.

Tajna eżempji kbar

4.       Għax hemm ġlieda li pajjiżna għamel favur is-sewwa kontra dak li huwa ħażin.  Għandna direzzjoni ċara li segwejna tul is-sekli: dik li naħdmu għat-tajjeb u nirreżistu u nikkumbattu dak li mhuwiex.  Nistgħu nkomplu nogħlew ‘il fuq kemm nibqgħu kapaċi nimxu f’din it-triq u nsemmgħu leħinna, kif għandna.  Il-prinċipji tagħna jibqgħu dawl għalina u għall-oħrajn.  Tajna eżempji kbar darbtejn fl-istorja taċ-ċiviltà Ewropea u Mediterranja.  Għax sija fl-Assedju l-Kbir, kif ukoll f’dan l-aħħar kunflitt mondjali, bis-sagrifiċċji tagħna ppreservajna l-libertà u l-ġustizzja tal-oħrajn ukoll.  Wara dawn is-snin m’għandniex nintelqu, imma rridu nifhmu li l-valur tagħna bħala poplu, fost l-oħrajn jiddependi minn fuq kemm nibqgħu dak li aħna: bnedmin li jiġġieldu għas-sewwa.

Peniżola Koreana

5.       Dan kollu huwa iktar u iktar rilevanti llum tul din il-ġimgħa, meta x-xenarju internazzjonali jitlob attenzjoni partikolari.  Għax dak li għaddej bħalissa fil-peniżola Koreana huwa ta’ nkwiet għalina wkoll.  Il-fatt li fil-parti ta’ fuq hemm reġim dittatorjali mill-iktar gravi fejn hemm mexxej, Kim Jong Un, li daħħal f’rasu li jrid juri s-saħħa ta’ pajjiżu billi jarmah b’armi nukleari.  Iż-żewġ provi li saru fl-4 u fit-28 ta’ Lulju ma’ żewġ missili magħrufa bħala ‘Intercontinental ballistic missiles’ ma niżlu tajjeb ma’ ħadd.  Anqas it-theddida li saret ftit jiem ilu li sejjer isir attakk fuq il-gżira ta’ Guam, territorju tal-Istati Uniti tal-Amerika, ma kienet mossa tajba.

Nazzjonijiet Uniti

6.       Dak li huwa għaddej mhuwa faċli xejn sabiex jiġi solvut.  Kunflitt militari huwa, kif dejjem, minnu nnifsu imprevedibbli.  Dak li jinbeda ma’ poplu li l-kredu tiegħu huwa biss dak tal-armi ma jafx id-direzzjoni finali tiegħu.  Hemm ħafna fin-nofs.  Popli varji, bħal dawk tal-Korea ta’ Isfel, il-Ġappun u ċ-Ċina, jinsabu proprju fiċ-ċentru tal-kwistjoni.  Proprju għalhekk li tul din il-ġimgħa kien hemm apprezzament ġenerali, anki tagħna fil-Partit Nazzjonalista, għar-riżoluzzjoni li għaddiet fl-Organizzazzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti li approvat, fil-Kunsill tas-Sigurtà tagħha, riżoluzzjoni aktar iebsa fil-konfront tal-Korea ta’ Fuq.

Mejda tan-negozjati

7.       Permezz ta’ dan il-pass ser jiġi maqtugħ madwar biljun dollaru lil dak il-pajjiż.  Pass li huwa fih innifsu tajjeb, fiċ-ċirkostanzi partikolari tal-lum.  Biss, l-għan finali, kif sewwa ntqal mid-diplomazjoni Ċiniża, għandu jkun li ġġib il-partijiet madwar mejda sabiex dak li qed jinbena jieqaf: “Our purpose is to bring all parties involved in the nuclear issue back to the negotiating table”.  Dan huwa ferm importanti għalina.  L-użu tal-armi potenti bħal dawn, apparti li jħajru oħrajn biex jużawhom, iġibu t-tmiem mhux biss tal-popli, imma ta’ reġjuni sħaħ li jeffettwaw lid-dinja kollha.  L-arma nukleari, anke jekk tista’ tidher bħala deterrent, għandha l-effetti negattivi tagħha.

Dmir morali u legali

8.       Dak iktar u iktar fix-xenarju preżenti, fejn il-Presidenza tal-Istati Uniti mhix l-ogħla livell ta’ diplomazija.  Gwerra oħra f’dan il-mument partikolari taf iddgħajjef, mhux tissoda, lid-dinja demokratika.  Proprju għalhekk li tul din il-ġimgħa għandna minn naħa ma ninsewx dak li aħna u dak li nirrapprezentaw.  Fuq l-oħra għandna ningħaqdu mal-bqija tad-dinja fejn tirrenja r-raġuni u jsir użu tal-istrumenti tad-diplomazija sabiex dak li qiegħed jidher inevitabbli jinżamm milli jseħħ.  Għandna dmir morali u legali li, għax ġarrabna aħna stess inkunu parti minn dawk li jitkellmu favur l-użu tad-diplomazija, sabiex il-paċi u l-istabilità jkomplu jirrenjaw.