ONOR.
CARMELO MIFSUD BONNICI: Sur President,
naħseb li dan huwa wieħed mill-aktar suġġetti importanti fis-settur tax-xogħol
għax għall-klassi tal-ħaddiema huwa vitali għaliha li l-liġijiet jitħaddmu kif
suppost sabiex is-saħħa tal-ħaddiem fuq il-post tax-xogħol tiġi salvagwardata u
protetta. L-Oppożizzjoni dejjem
tappoġġja l-inizjattivi li jittieħdu mill-OHSA, iżda għalkemm kien hemm ċertu
tnaqqis fil-korrimenti fuq il-post tax-xogħol, xorta waħda tħoss li hemm bżonn
li ssir kampanja aktar b’saħħitha sabiex il-ħaddiema jkunu jafu aktar x’inhuma
d-drittijiet tagħhom u kemm huwa importanti għalihom li jipproteġu lilhom
infushom minn kwalunkwe oġġett li jista’ jagħmlilhom il-ħsara. Naħseb li għad hemm lok li wieħed jassigura
li s-saħħa tal-ħaddiem fuq il-post tax-xogħol tiġi verament
salvagwardjata. Forsi ntlifna f’numru
ta’ setturi mingħajr ma rajna biżżejjed l-liġi kemm hija b’saħħitha.
Ħadt pjaċir li ċ-Chairman tal-OHSA semma
l-artikolu 6 tal-Att dwar l-Awtorità għas-Saħħa u s-Sigurtà fuq il-Post
tax-Xogħol għax dan l-artikolu jitfa’ piż kbir fuq min iħaddem sabiex jassigura
li l-post tax-xogħol ikun post li fih il-ħaddiem m’għandux iweġġa’. U fuq dak il-prinċipju rridu nimxu, ċjoè li
ebda ħaddiem fuq il-post tax-xogħol m’għandu jweġġa’! Veru li hemm possibbiltajiet li joħorġu
min-nuqqas ta’ responsabbilità jew minn deċiżjonijiet li jkunu ttieħdu ħażin,
però dan huwa settur fejn il-liġi, apparti l-obbligu normali li kwalunkwe
persuna fis-soċjetà trid tieħu ħsieb li ma tagħmilx atti ta’ ħsara lil
ħaddieħor, tpoġġi wkoll l-obbligu li wieħed jaħseb bil-quddiem ħalli jassigura
li ma ssirx ħsara fuq il-post tax-xogħol lill-ħaddiem.
Jeżistu ċertu għodod u affarijiet li l-ħaddiema
għandhom bżonn li jiġu mgħarrfa aktar bihom.
Insemmu ħafna s-settur tal-kostruzzjoni – il-Ministru ċċarat wieħed
x’jifhem bis-settur tal-kostruzzjoni u s-settur tal-prekarjat - però għandna challenges ġodda li rridu nieħdu ħsieb
għax għandna nies li ġejjin minn ġurisdizzjonijiet oħrajn u dawn ikollhom
mentalitajiet kompletament differenti minn tagħna. Biżżejjed insemmi
r-refuġjati li qed jidħlu fid-dinja tax-xogħol.
Għalhekk, l-OHSA trid tħares mhux biss is-saħħa tal-Maltin iżda trid
tħares ukoll is-saħħa tal-European nationals u ta’ dawk li mhumiex European
nationals.
Naħseb li biex niffaċċjaw dawn l-isfidi għandna
tliet affarijiet importanti. L-ewwel
nett hemm bżonn li nagħtu aktar informazzjoni lill-ħaddiem fuq l-għodod li
għandu għad-dispożizzjoni tiegħu. Għandna bżonn nfehmuh aktar li huwa
importanti li jitkellem u li joqgħod għar-regoli tas-saħħa fuq il-post
tax-xogħol.
It-tieni, għandna l-possibbiltà li ħaddiem iġib
post tax-xogħol li mhux qiegħed jobdi r-regoli tas-saħħa biex jobdihom. Issa
għandna l-Whistleblower’s Act u dan huwa għodda essenzjali għall-ħaddiem
fuq il-post tax-xogħol għax jassigura li kull min iħaddem joqgħod għad-diversi
avviżi legali li għandna fil-liġi. Ħafna
drabi jkun hawn l-impressjoni li l-liġi qiegħda hemm, però għandna diffikultà
biex nimplimentawha u bħal donnu huwa l-obbligu tal-ftit ħaddiema li għandha
l-OHSA biss li jġibu fis-seħħ id-diversi dispożizzjonijiet tal-liġi.
It-tielet, għandna l-għarfien ta’ x’verament
għandu jkollu post tax-xogħol. Wieħed
mill-obbligi li joħorġu mill-artikolu 6 huwa preċiżament li jkun hemm uffiċjal
rappreżentant tal-ħaddiema li jkollu l-obbligu li jipproteġi lill-istess
ħaddiema fuq il-lant tax-xogħol. Hemm ħafna postijiet tax-xogħol li għandhom
dan l-uffiċjal imma hemm ħafna oħrajn li m’għandhomx.
Sur President, ħadt pjaċir li l-OHSA għamlet
rapport fuq iċ-childcare centres però
f’dan ir-rapport hemm żewġ affarijiet li jogħkruli xi ftit għajni.
L-ewwel nett minn 71 childcare centre
l-policy tal-OHSA wieħed biss għamilha.
L-istess fil-każ tar-rappreżentant appuntant skont il-provvedimenti tal-artiklu
6. Minn minn 71 childcare centre wieħed biss appuntah. Imbagħad fil-‘copy of
written risk assessment kept’ morna naqra aħjar għax
kellna 30 li kkonformaw u 40 li ma kkonformawx.
Qed ngħid dan mhux biex nitkaża iżda għax huwa importanti li anke
f’affarijiet żgħar nassiguraw li l-ħaddiem ikun protett, speċjalment meta għandu
taħt idejh tfal verament żgħar u vulnerabbli.
Hemm bżonn li nkomplu nimxu ʼl quddiem. Jien ħadt pjaċir li qed isir studju aktar
dettaljat fuq il-kwestjoni tal-occupational
health iżda xi drabi fil-qasam tal-occupational health bħal donnu nkunu reattivi. Jekk ikollok ħaddiema li jirrapportaw li
mardu, il-konklużjoni tagħna tkun li hemm xi ħaġa ħażina fuq il-post
tax-xogħol. M’hemmx proattività biex
naraw minn qabel sewwa sew x’għandu jsib ħaddiem fuq post tax-xogħol. Ħaddiem
kif imur xi mkien għandu jkollu sett ta’ regoli dwar x’għandu jkollu u
x’m’għandux ikollu fuq il-post tax-xogħol biex is-saħħa tiegħu tkun protetta u
mhux meta s-sitwazzjoni tmur għall-agħar, nirreaġixxu għaliha.
Hemm bżonn nagħtu empowerment aktar b’saħħtu lill-ħaddiem fid-dinja tal-lum. Diversi industriji barra minn Malta għandhom
ħafna rispett proprju għaliex il-ħaddiem jipparteċipa b’mod attiv
fid-demokrazija industrijali. U din hija
l-fruntiera l-ġdida li l-ħaddiema u l-unions tagħhom għandhom jaħdmu
fuqha. Naf li sar xi xogħol mal-GWU fuq
programm apposta biex wieħed jipprova jagħmel din il-forma ta’ empowerment u proġetti bħal dawn tajjeb li wieħed jimxi aktar fihom u
jassigura li verament isiru.
Ħaddiem kultant isib ruħu f’pożizzjonijiet ta’
inġustizzja u ta’ sfruttament minħabba l-ambjent tax-xogħol li jaħdem fih. Kultant jiġi f’sitwazzjoni diffiċli għax jekk
kemm-il darba jitkellem biex jinbidillu l-post tax-xogħol tiegħu jkollu ċans li
jitlef xogħlu. Ma rridx nixħet aktar
obbligi fuq l-OHSA, però naħseb li hemm lok għal aktar kordinazzjoni ma’ dipartimenti
oħrajn. Hawn l-impressjoni li l-OHSA
trid tagħmel dak li ħaddieħor ma jridx jagħmel u li trid tidħol għal
sitwazzjonijiet li ħaddieħor ma jridx jidħol għalihom, imma dawn huwa żball. Fil-fatt, l-OHSA din is-sena kellha tagħmel
rapport fuq min għandu jieħu r-responsabbiltà għal ċerti postijiet pubbliċi.
Huwa tajjeb li sar dan ir-rapport, però jindika li m’hemmx ħafna nies li qed
jersqu ʼl quddiem biex jieħdu l-paternità ta’ xi ħaġa li għandu jkollna
fis-soċjetà tagħna. Għalhekk għedt li hawn hemm bżonn ta’ ftit aktar
kordinazzjoni.
Xi ħaġa li lili tweġġagħni ħafna hija li għandna
kwantità kbira ta’ nies li jweġġgħu fuq il-post tax-xogħol u jkollhom ġrieħi
permanenti u jdumu ħafna biex jiġu kkumpensati.
Mela persuna tweġġa’, ġieli jdumu ma jimlew il-formola, imbagħad iridu
jittieħdu ċerti passi u jimxu skont ċerti proċeduri. Barra minn hekk, meta niġu għall-kumpens li
wieħed ikun irid jieħu mingħand il-Gvern talli jkun tilef xi partijiet minn
ġismu, naħseb li għad għandna proċeduri antiki u hemm bżonn li jiġu aġġornati
għaż-żmenijiet tal-lum. Allura għamlet
sewwa l-OHSA li daħlet fil-fond tal-fruntieri l-ġodda tal-postijiet tax-xogħol,
b’mod partikolari fil-qasam tal-gaming u tal-assigurazzjoni. Dawn huma fruntieri ġodda.
Sur President, x’qegħdin nagħmlu għan-nies li
jsibu lilhom infushom fi stress biex jingħataw kumpens? Biex xi ħadd jaċċetta li jimla formula lil xi
ħadd li fuq il-post tax-xogħol qiegħed jistressja ruħu u allura ma jistax
jaħdem tajjeb hija verament diffiċli.
Għaldaqstant naħseb li hawnhekk għandna bżonn nagħmlu pass ieħor ʼil
quddiem u naraw li jsiru r-rapporti u li dawn ikunu pubbliċi għax jekk ikunu
pubbliċi jgħinu lil diversi persuni.
Meta jiġri xi ħaġa f’fabbrika, pereżempju, l-ewwel li ma jagħmlu huwa li
jagħlqu l-bibien biex ma toħroġx barra li xi ħadd weġġa’ u ssirilhom pubbliċità
ħażina. Mhux biex nagħmlu name and shame imma hemm bżonn li toħroġ
hemm barra kemm dan is-settur qed tingħatalu attenzjoni u huwa meħud b’serjetà.
Għandna wkoll sitwazzjonijiet fejn ħaddiema
tal-Gvern qegħdin jaħdmu f’ambjent li mhuwiex adegwat għaż-żmenijiet tal-lum.
Hawnhekk l-OHSA ma tistax titħalla waħedha u nifhem li għandha ħafna obbligi
legali, u kif qal il-kollega l-Onor. Clyde Puli, m’hemmx biżżejjed flus. Fil-fatt ħadna pjaċir is-sena li għaddiet
nisimgħu lill-Ministru tiftaħar, u kellha raġun, li għall-ewwel darba din
l-Awtorità ngħatat €1 miljun.
L-isfortuna hija li din is-sena u s-sena li għaddiet dak il-€1 miljun
ttiekel lura mill-Gvern. Mhux biex
nagħmlu issue fuqha, imma dan jindika li fil-prijoritajiet kollha
tal-Gvern dan is-settur qiegħed ʼl isfel.
Għandna l-vantaġġ li għandna żewġ persuni li t-tnejn huma politiċi u
allura għandhom aktar subgħajhom f’din is-sitwazzjoni, nistenna li wieħed
jidħol għall-affarijiet aktar bir-ras!
Jien nieħu pjaċir li t-tfal tal-iskola ngħallmuhom
u nieħu pjaċir li nidħlu għall-proġetti tas-Seveso, però x’inhu l-aktar
importanti? X’inhuma l-prijoritajiet li
għandu jkollna? Il-prijoritajiet
fundamentali huma li l-ħaddiem fuq il-post tax-xogħol ikun jaf li għandu
l-poter u li għandu l-mekkaniżmi legali biex ikollu ambjent tax-xogħol tajjeb
għalih. Biss biss għandu l-Whistleblower’s
Act li jassigura li dak li hu ħażin, jinbidel. Kif għedt, hemm bżonn ta’
kordinazzjoni bejn id-diversi dipartimenti konċernati, fosthom id-Dipartiment
tas-Sigurtà Soċjali, il-Whistleblower, il-Korp tal-Pulizija u
l-Protezzjoni Ċivili. Mill-inqas għandu jkun hemm platform ta’ diskussjoni għax, abbażi ta’ dik, wieħed jista’ jibda
jidentifika l-problemi.
Aħna l-politiċi dejjem naraw il-proġetti l-kbar
iżda ħafna drabi huma l-proġetti ż-żgħar li jagħmlu d-differenza għall-ħaddiem
fuq il-post tax-xogħol. Jien ċert li bħalma nweġġgħu meta nisimgħu li xi ħadd
tilef ħajtu, inweġġgħu meta nisimgħu li xi ħadd weġġa’ fuq il-post
tax-xogħol. Veru li huwa pożittiv li
kellna tnaqqis fir-rata ta’ nies li jweġġgħu fuq il-post tax-xogħol, però
l-prijorità tagħna għandha tkun li ħadd m’għandu jweġġa’ fuq il-post
tax-xogħol. Irridu nirriduċu din ir-rata
għall-inqas livell possibbli.
Is-sena l-oħra smajt li se ssir riforma
leġiżlattiva. Issa jien fhimt li konna se nduru ftit il-liġi biex nġibuha aktar
aġġornata u naħseb li jagħmel ħafna sens li dan isir. Fil-fatt hemm ħafna aktar xogħol xi jsir,
biex ħadd ma jaħseb li qed nimminimizza, però hemm bżonn li ssir diskussjoni
aktar b’saħħitha biex din ir-riforma fuq il-post tax-xogħol issir. Għaliex?
Għax jekk kemm-il darba ma nagħmluhiex issa, ma nsibuhiex ʼil
quddiem. Biss biss diġà hawn din l-idea
li l-ħaddiem għandu joqgħod pass lura, u naħseb dik hija żbaljata. Il-ħaddiem għandu jingħata s-saħħa tiegħu
inkella s-soċjetà tmur aktar ʼl isfel u dak ikun żball kbir f’settur daqshekk
delikat u daqshekk importanti għad-demokrazija tagħna.
Sur President, qed nieħu pjaċir li llum qegħdin
niddiskutu dan is-suġġett u nittama li bid-diskors tagħna ngħinu biex tinbidel
il-mentalità tan-nies – dan huwa l-għan prinċipali tiegħi. Naturalment hawn ġew kulħadd huwa konvint
minn dawn l-affarijiet u għalhekk huwa meħtieġ li nibdlu l-mentalità kemm ta’
min huwa self-employed, kemm ta’ min
iħaddem kif ukoll ta’ min huwa impjegat, għax il-ħajja ta’ kull persuna hija
importanti għalina. Għalhekk huwa
neċessarju li jkollna liġijiet b’saħħithom u li jaħdmu. U, jekk jogħġbok,
m’hemmx bżonn li nibqgħu fis-sitwazzjoni li jekk jiġi l-inspector
tal-OHSA l-affarijiet jitranġaw u jekk ma jiġix, ma jintranġawx! Jien nieħu pjaċir li jingħataw il-multi
amministrattivi, imma mhux pjaċir tiegħi li ngħidu li s-sena l-oħra tajna
għaxra, din is-sena tajna 15 u s-sena li ġejja se nagħtu 20 għax dak ifisser li
hemm barra hemm aktar nies li qegħdin jiksru l-liġi u li mhux qed jagħtu kas
ta’ dak li qed isir!
Finalment ningħaqad ma’ dak li qal l-Onor. Clyde
Puli u ngħid li hemm bżonn isir xogħol tajjeb, anke fir-rigward tal-ħaddiema
tal-Gvern. Minn numru ta’ mistoqsijiet
parlamentari ħarġu ċerti dettalji bħal, pereżempju, il-kondizzjonijiet
tax-xogħol tal-ħaddiema li jaħdmu fl-Ipoġew ta’ Ħal Saflieni u anke l-mod ta’
kif għamilna l-affarijiet. Dawn huma
kollha tikkiet li fl-aħħar mill-aħħar, kif jgħidu t-Taljani, tanti pochi fanno assai! Grazzi, Sur
President.
MR SPEAKER: Grazzi.
No comments:
Post a Comment