ĠNUS MAGĦQUDA - ĦIDMA

 

 

 

12434. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI  staqsa lill- Ministru għall-Affarijiet Barranin u Ewropej: Jista’ l-Ministru jgħid x’ħidma saret tul is-sena li għaddiet sabiex pajjiżna jottjeni siġġu fil-Kunsill tas-Sigurtà tal-Ġnus Magħquda?

 

17/01/2020

 

  ONOR. EVARIST BARTOLO:  Ninsab infurmat li matul is-sena 2019 sar ammont konsiderevoli ta’ xogħol mill-Unit maħtura apposta fi ħdan il-Ministeru bi preparazjoni għall-ħidma li ġejja għall-kampanja internazzjonali ta’ Malta sabiex tiġi eletta fi ħdan il-Kunsill tas-Sigurtà għas-snin 2023-2024.

 

Matul is-sena 2019 tkompla l-proċess intern li minnu qed jiġu identifikati x’riżorsi, umani u oħrajn, għandu bżonn il-Ministeru kemm f’Malta u kemm barra. Dan il-proċess mhux biss ħares lejn l-istrutturi interni eżistenti, iżda ukoll lejn fejn jista’ jkun hemm bżonn xi titjib u/jew strutturi ġodda marbuta mal-kandidatura.

 

Matul l-2019, il-Unit fi ħdan il-Ministeru għamlet erba’ viżiti tekniċi f’pajjiżi li jew qiegħdin iservu fil-preżent jew li servew riċentement fil-Kunsill tas-Sigurtà. Dawn il-viżiti kienu utili ħafna, u minnhom ħarġu diversi punti mportanti ta’ kif għandna nippreparaw kemm għall-kampanja kif ukoll għal waqt it-terminu tagħna wara li Malta tiġi eletta. Ikkonfermajna ukoll  li l-preparamenti tagħna f’dan l-istadju qed isiru b’mod tajjeb.

 

Tlesta ukoll software għall-użu intern mill-Ministeru għall-monitoraġġ ta’ kif sejra l-kandidatura. Dan is-software issa qed jiġi introdott gradwalment fix-xogħol relatat mal-kandidatura.

 

Matul l-2019, sar process intern li permess tiegħu ġew identifikati numru ta’ temi li fuqhom Malta ser tkun qed tibbaża l-kampanja tagħha. Dan il-proċess issa qiegħed fl-aħħar fażi tiegħu u mistenni jiġi konkluż fil-futur qarib. Separatament, permess ta’ Bord Intern tal-għażla li kien kompost minn uffiċjali tal-Ministeru kif ukoll persuni kompetenti fil-qasam, ġie identifikat abbozz ta’ logo għall-kandidatura. Inbeda’ ukoll process sabiex dan l-abbozz jiġi irfinat għall-użu intenzjonat tiegħu.  Proċess ieħor li inbeda matul l-2019 huwa li jiġi ppreparat ktejjeb li ser jippreżenta l-kandidatura ta’ Malta. Dan huwa mistenni li jiġi konkluż ukoll fil-futur qarib.

 

Tkompla ukoll process ta’ preparazzjoni ta’ dokumenti speċifiċi għal kull Stat Membru tan-Nazzjonijiet Magħquda li ser jgħinu lil Malta twassal messaġġ ffokat u konsistenti, filwaqt li fl-istess ħin ikun relevanti għall-interlokuturi tagħna. Il-Ministeru ukoll eżamina proposti sabiex Malta tibni u żżid il-viżibilità internazzjonali tagħha fi ħdan in-Nazzjonijiet Magħquda.

 

Lejn l-aħħar tal-2019, persuna ġiet assenjata bħala kap tal-Unit fi ħdan il-Ministeru, u li issa qed taqdi l-funzjonijiet tagħha bħala l-koordinatur ewlieni.

 

Seduta  293

29/01/2020

 

ĠNUS MAGĦQUDA - INIZJATTIVI

 

 

12432. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI  staqsa lill- Ministru għall-Affarijiet Barranin u Ewropej: Jista’ l-Ministru jgħid x’inizjattivi ttieħdu tul is-sena li għaddiet minn pajjiżna fil-Ġnus Magħquda?

 

17/01/2020

 

  ONOR. EVARIST BARTOLO:  Matul is-sena li għaddiet, il-Ministeru għall-Affarijiet Barranin u Ewopej ikkontribwixxa għat-tfassil tal-pożizzjoni ta’ Malta fuq il-abbozzi ta’ reżolużżjonijiet tal-Ġnus Magħquda, u semma’ leħen Malta permezz tal-Missjonijiet Permanenti għal Ġnus Magħquda fi New York, Ġenevra, Ruma u Vjenna.

 

Malta intervjeniet kemm–il darba waqt laqgħat inkluż fuq temi relatati mal-promozzjoni u protezzjoni tad-drittijiet tal-bniedem, mar-riforma tal-Kunsill tas-Sigurtà, mal-governanza tal-oċeani u l-liġi tal-baħar, mal-ambjent marittimu, mal-immigrazzjoni u l-ażil, mal-paċi sostennibbli, mal-proċess tal-paċi fl-Lvant Nofsani, mal-iżvilupp sostennibbli, ir-Responsibility to Protect (R2P), u mal-protezzjoni tat-tfal.

 

Fid-19 ta’ Novembru, Malta pparteċipat fid-dibattitu miftuħ fil-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti, li ġie organizzat mir-Renju Unit, dwar ir-rwol tar-rikonċiljazzjoni fiż-żamma tal-paċi u s-sigurtà internazzjonali.

 

Fil-qafas tal-kandidaturi:

 

·              F'Jannar 2019, Malta bdiet il-ħatra tagħha bħala membru tal-Kunsill Ekonomiku u Soċjali tan-Nazzjonijiet Uniti (ECOSOC); dan wara li kienet eletta f’Ġunju 2018.

 

·              F’Jannar 2019, l-Imħallef Carmel Agius nħatar bħala President tal-MICT (International Residual Mechanism for Criminal Tribunals) mis-Segretarju Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti.

 

·              F’Ġunju 2019 Malta ġiet eletta Viċi President tal-74 Sezzjoni tal-Assemblea Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti fi New York. Bħala wieħed mill-Viċi Presidenti eletti għall-74 Sezzjoni li bdiet f’Settembru li għadda, Malta hi mpenjata li taħdem mill-qrib mall-President tal-74 Sessjoni tal-Assemblea Ġenerali E.T Tijjani Muhammad Bande, ir-Rappreżentant Permanenti tan- Niġerja, biex issaħħaħ l-għanijiet u l-prinċipji miġbura fil- Karta tan- NU.

 

·              Intant f’Mejju 2019, Malta ħabbret il-kandidatura ta’ Prof. David J. Attard għall-ITLOS (It-Tribunal Internazzjoniali għall-Liġi tal-baħar)

 

·              Malta ħadet il-kariga ta' President tal-Grupp Reġjonali Ewropew fl-organiżżazzjoni tal-ikel u l-agrikoltura (FAO) f’Ruma mill-1 ta' Lulju sal-31 ta' Diċembru 2019. Din kienet opportunità għal Malta biex, f'isem il-Grupp Reġjonali Ewropew, tifforma l-aġenda tal-FAO bl-għan li tiġġieled il-ġuħ u tikkontribwixxi għat-twettiq tal-SDGs, b'mod partikolari fl-SDGs 1 u 2.

·              F'Novembru 2019, Malta saret Membru tal-Kumitat tal-programm u tal-baġit tal-UNIDO. Din hija l-ewwel darba li Malta ser isservi fuq dan il-Kumitat. It-terminu huwa ta erba snin.

 

·              Fid-29 ta’ Novembru, Malta ġiet eletta b’suċċess f’Kategorija Ċ tal-Kunsill tal-Organizzazzjoni Marittima Internazzjonali (IMO) waqt il-31 sessjoni tal-Assemblea Ġenerali tal-IMO li saret f’Londra. Malta ġiet eletta mill-ġdid f’Kategorija (Ċ) tal-Kunsill għall-ewwel darba fit-tieni post b’145 vot.

 

·              Fl-20 ta’ Diċembru, 2019, Malta ġiet eletta bħala membru flimkien mal-Burkina Faso, l-iżlanda u l-Mali fil-Kumitat Eżekuttiv tal-UNHCR (ExCom).

 

 

Fis-settur tas-sigurtà

·              Waqt li kienet qeda titlaqqa l-Kummissjoni dwar il-Prevenzjoni tal-Kriminalità u l-Ġustizzja Kriminali, il-Missjoni Permanenti ta ' Malta fi Vjenna organiżżat avveniment sekondarju nhar it-Tlieta, 21 ta' Mejju 2019, intitolat 'Ir-Rwol tad-Dwana fil-Ġlieda kontra l-Kriminalità Organizzata Transnazzjonali: Qsim ta' l-esperjenzi taċ-ċentri ta 'transitu u trasbord, fid-dawl ta' rekord pożittiv ta 'qbid.' E.T. L-Ambaxxatur Natasha Meli Daudey, ir-Rappreżentant Permanenti ta 'Malta għan-NU, immoderat l-avveniment. L-avveniment beda b'vidjo introduttorju dwar is- 'suċċess reċenti fil-Malta Freeport bis-saħħa tad-dwana. L-avveniment ntemm b'sessjoni ta’ mistoqsijiet vivaċi li fiha l-kelliema wieġbu mistoqsijiet mill-parteċipanti, li fost l-oħrajn inkludew l-Avukat Ġenerali tal-Gwatemala.

 

·              Fil-marġini tal-Kummissjoni dwar Drogi Narkotiċi r-rappreżentanza permanenti ta’ Malta fi Vjenna, flimkien mar-rappreżentanza permanenti ta-Konfederazzjoni Svizzera, ospitat avveniment dwar "is-Sindromu tad-dipendenza fuq l-Opjojdi: qafas regolatorju li jiżgura l-aċċess għat-trattament". L-avveniment kien jinkludi wkoll il-parteċipazzjoni tal-grupp Pompidou tal-Kunsill tal-Ewropa, il-EMCDA u r-Renju tal-Marokk.

 

·              Fit-30 ta’ Lulju, Malta ħabbret li se tingħaqad mal-kampanja tal-qalb blu (Blue Heart Campaign); inizjattiva f'kollaborazzjoni mal-uffiċċju tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-drogi, l-prevenzjoni tal-kriminalità u l-ġlieda kontra t-traffikar tal-bnedmin.

 

·              Fl-2019, is-Segretarju Eżekuttiv tas-CTBTO żar Malta fejn ġie diskuss il-possibbiltà li jibdew taħdidiet għal-Ftehim ta ' twissija tat-tsunami.

 

·              F’2019, Malta saret membru tal-Kummissjoni għaż-żamma tal-paċi li tiltaqa fi New York.

 

·              Bħala Stat Membru tal-Organizzazzjoni Internazzjonali fuq l-Immigrazzjoni (IOM), Malta pparteċipat fis-sessjonijiet tal-Kumitat Permanenti fuq Programmi u Finanzi f’Ġunju u f’Ottubru, kif ukoll fis-Sessjoni tal-Kunsill f’Novembru fejn Malta qrat dikjarazzjoni.

 

·              Il-Missjoni Permanenti f’Ġinevra rrapreżentat lil Malta bħala osservatur fid-69 Sessjoni tal-Kumitat Eżekuttiv tal-Agenzija tan-Nazzjonijiet Uniti għar-Refuġjati (UNHCR), u r-rispettivi laqgħat tal-Kumitat Permanenti li seħħew matul is-sena. 

 

 

Fis-settur Ambjentali u Marittimu,

·              Fi 2019 Malta ipparteċipat fil-laqgħat tal-Grupp ta’ Ħbiberija dwar l-Ilma li jiffoka fuq it-twettiq tal-miri tal-iżvilupp sostenibbli tal-ilma u l-Aġenda 2030.

·              F’Awwissu 2019 Malta ħadet l-inizjattiva, flimkien mar-rapprezżntant speċjali tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Oceani Peter Thomson, biex tlaqqa’ għall-ewwel darba l-Ambaxxaturi tal-Oceani. L-iskop ta’ din l-inizjattiva hi li ġġib flimkien madwar l-istess mejda rappreżentanti ta’ inizjattivi dwar l-Oċeani, li jinkludu n-Nazzjonijiet Uniti, l-Unjoni Ewropea, il-Commonwealth, pajjiżi li se jospitaw laqgħat internazzjonali bħall-UN Ocean, kif ukoll dawk li qed imexxu inizjattivi globali f’dan il-qasam bħan-Norvegja. Dan il-grupp se jkompli jiltaqa’ regolarment

 

Fis-settur dwar id-drittijiet tal-bniedem u tas-saħħa,

 

·              Matul l-2019, MT kompliet isservi bħala Ko-president tal-Grupp ta' ħidma tal-integrazzjoni mill-ġdid tat-Tfal fil-Kunflitt Armat tan-Nazzjonijiet Uniti fi New York. L-għan ta’ dan il-Grupp huwa li jservi bħala forum għall-Istati Membri dwar prattiki, lakuni u sfidi li qed jevolvu,  kif ukoll li janalizza u jiddiskuti l-ħtiġijiet għar-reintegrazzjoni tat-tfal,  u li jiżviluppa rakkomandazzjonijiet biex il-lakuni fil-finanzjament jkunu indirizzati.

 

·              F’2019, Malta ikkommemorat ukoll il-Jum Internazzjonali ddedikat għan-Nisa u Bniet dwar ix-Xjenza għar-reba’ sena konsekkuttiva.

 

·              F'April tal-2019, Malta ħabbret li se tadotta l-ewwel Pjan ta 'Azzjoni Nazzjonali tagħha dwar in- Nisa, il-Paċi u s-Sigurtà. Dan iservi bħala eżempju ċar tal-impenn ta’ Malta li timplimenta l-Aġenda tan-Nisa, il-Paċi u s-Sigurtà, qabel l-20 anniversarju tar-Riżoluzzjoni 1325 is-sena d-dieħla.

 

·              Intant, Malta ippartecipat ukoll fit-Tieni Laqgħa Għolja tal-Kumitat tal-NGO fuq Mard Rari, liema laqgħa ġiet indirizzata mis-Sinjura Michelle Muscat , permezz ta’ Messag awdjo viżiv.

 

·              It-72 Sessjoni tal-Assemblea Dinjija tas-Saħħa (WHA72) saret f’ Mejju, 2019 f’Ġinevra. Ir-Rappreżentant Permanenti ta’ Malta attenda din il-laqgħa f’isem il-Ministru tas-Saħħa. Malta kkosponsorjat u pparteċipat f’avveniment fil-marġini tal-WHA 72, dwar kif it-teknoloġiji diġitali transformazzjonali jikkontribwixxu għall-indirizzar ta’ mard rari. Malta wkoll kosponsorjat u attendiet avveniment ieħor dwar il-mard rari, b'enfasi fuq il-kopertura universali tas-saħħa.

 

·              Malta ipparteċipat b’mod attiv fi ħdanl-avveniment ta’ Livell Għoli ta’ l-Assemblea Ġenerali “Women in Power” (il- Laqgħa kienet indirizzata mill-Ex-President ta’ Malta, E.T. Marie-Louise Coleiro Preca, permezz ta’ video clip). L-għan ta’ dan l-avveniment kien li jidentifika Ostakli ta’ Parteċipazzjoni u t-tmexxija tan-nisa, u li jinqasmu u jiġu identifikati l-aħjar prattiċi f’dan il-qasam.

 

·              Malta ko-sponsorjat avveniment fil-marġini tat-63 Sessjoni tal-Kummissjoni dwar l-Istatus tan-Nisa intitolat Transgender and Non-Conforming People and Access to Public Services: Challenges and Practices. Din il-laqgħa kienet indirizzata mill-Ministru għall-Affarijiet Ewropej u l-Ugwaljanza, L-Onor. Helena Dalli.

 

·              Ir-Rappreżentanza Permanenti ta' Malta għall-UN fi New York​ pparteċipat fit-52 Sessjoni tal-Kummissjoni dwar il-Popolazzjoni u l-Iżvilupp, fejn Malta kkjarifikat l-pożizzjoni tagħha dwar l-SRHR.

 

·              Malta organizzat avveniment fil-marġini tal-Konferenza tal-Istati Partijiet għall-Konvenzjoni tad-Drittijiet tal-Persuni b'Diżabilità (CRPD), bl-isem 'Awtiżmu u l-Maternità: Esperjenzi, Sfidi u Strateġiji Pożittivi'.

 

·              F’Ġinevra, Malta pparteċipat bħala Stat li jagħmel rakkomandazzjonijet fit-32, 33, u 34-il sessjoni tal-‘Universal Periodic Review’ tan-Nazzjonijiet Uniti. Malta għamlet rakkommandazzjoniet lil dawn il-pajjiżi: l-Afganistan, iċ- Ċilì, il-Vjetnam, l-Urugwaj, il-Jemen, Ċipru, l-Albanija, il-Brunei, il-Kosta Rica, il-Kongo, l-Etjopja, il-Portugall, in-Nikaragwa, il-Bożnija-Ħerzegovina, l-Eġittu, l-Iran, l-Italja, u s-Slovenja.

·              F’termini ta’ viżibilità fi ħdan il-Kunsill għad-Drittijiet tal-Bniedem, in-numru ta’ dikjarazzjonijiet nazzjonaliżdied minn 4 għal 16-il dikjarazzjoni fl-2019.

·              F’Ġinevra, Malta kienet soġġetta wkoll għal Treaty Body review waħda fl-2019. Bejn il-15 u s-16 ta’ Mejju, Malta ppreżentat it-tielet u s-sitt rapporti dwar il-Konvenzjoni għad-Drittijiet tat-Tfal, lill-Kumitat fuq id-Drittijiet tat-Tfal. Delegazzjoni mmexxija mill-Ministeru għall-Familja, Drittijiet tat-Tfal u Solidarjetà Soċjali telgħat Ġinevra għar-review mill-membri ta’ dan il-Kumitat.

 

Inizjattivi Oħra

 

·              Fl-2019, Malta bdiet tipparteċipa fil-EU Procurement Forum.

 

·              Fis-16 u s-17 ta’ Mejju 2019, l-Ambaxxata ta’ Malta għall-Italja, flimkien ma’ TradeMalta u Malta Enterprise organizzaw seminar informattiv dwar l-opportunijiet li tenders tan-Nazzjonijiet Uniti jistgħu joffru lil kumpaniji Maltin. Is-seminar ta’ Ruma kien it-tieni wieħed ta’ dan it-tip fuq medda ta’ sena wara dak bit-tema ‘Business Opportunities at the United Nations’, li kien ospitat minn dan il-Ministeru. Fis-Seminar li sar f’Ruma, il-kumpaniji preżenti kellhom l-opportunità li jtejbu l-familjarità tagħhom mal-proċess tal-applikazzjoni għat-tenders tal-agenziji tan-Nazzjonijiet Uniti, li bejniethom jirrappreżentaw suq globali ta’ €4.5 biljun fuq bażi annwali f’termini ta’ domanda għal prodotti u servizzi.

 

·              Waqt laqgħa mad-Direttur Ġenerali ta' UNIDO, l-E.T. Li Yong f' Novembru 2019, il-Ministru Carmelo Abela iddiskuta l-istrateġija ta' Malta għall-Afrika. Huwa mistenni li d-diskussjonijiet mal-UNIDO ser ikomplu sabiex jiġu esplorati possibbiltajiet għal-aktar kollaborazzjoni fil- Kontinent Afrikan .

 

·              Fil-11 ta ' Diċembru 2019, il-Gvern ta' Malta id-depożita l-insrtumenti ta’ adeżjoni tal- Konvenzjoni dwar l-istat ta’ Persuni Apolidi (1954 Convention relating to the Status of Stateless Persons).

 

·              F’2019 il-Gvern ta’ Malta id-depożita l-Instrumenti ta’ Ratifika tal-Protokoll għall-emendar tal-Artikoli 1 (a), 14 (1) u 14 (3) (b) tal-Ftehim Ewropew tat-30 ta ' Settembru 1957 dwar it-trasport internazzjonali ta ' oġġetti perikolużi bit-triq.

 

Laqgħat

 

 

Il-Missjonijiet Permanenti ta’ Malta għal-Ġnus Magħquda fi New York, Ġenevra, Ruma u Vjenna attendew diverżi laqgħat u assistew numru ta’ delegazzjonijiet kemm Ministerjali u tekniċi li attendew għadd ta’ laqgħat. Fosthom kien hemm dawn:

 

·              Malta attendiet is-sezzjoni Ministerjali tal-‘Forum Politiku ta’ Livell Għoli’ li sar fi New York fis-17 ta’ Lulju 2019 taħt l-awspiċju tal-ECOSOC.

 

·              F’Settembru 2019, Malta attendiet il-laqgħa speċjali tal-‘Forum Politiku ta’ Livell Għoli’ li ġiet organizzata għall-Kapijiet ta’ Gvern jew Stat fi New York.  Din il-laqgħa speċjali, dwar il-miri ta’ żvillup sostenibbli, kienet tinvolvi ħames Summits li trattaw dawn is-suġġetti: Miri ta’ ¯vilupp Sostenibbli; Finanzjament għall-Iżvillup; Tibdil tal-Klima; Saħħa; u l-Istati gżejjer żaghar li qed jiżviluppaw (SIDS).

 

·              F’Settembru 2019, Malta attendiet laqgħa intitolata ‘Alliance for Multilateralism: Call for Action’, li kienet organiżżata minn Franza u l-Ġermanja. Fil-marġini ta’ din il-laqgħa, Malta ingħaqdet ma’ sitt inizzjattivi: Humanitarian Call for Action; Paris Call for Trust and Security in Cyberspace; International Partnership for Information and Democracy; Joint Position on Climate and Security; Equality at the Centre Initiative; u 11 Principles on Lethal Autonomous Weapons Systems.

 

·              Malta pparteċipat fl-ewwel Forum globali tar-Refuġjati li sar fis-17-18 ta ' Diċembru 2019 f'Ġinevra.Din kienet okkażjoni biex il-Komunità internazzjonali tavvanza l-objettivi tal-patt globali dwar ir-Refuġjati. F’dan l-avveniment, Malta għamlet dikjarazzjoni kif ukoll ħadet numru ta’ mpenni fil-qasam tal-ażil, li se jiġu mplimentati tul l-erba’ snin li ġejjin.

 

Seduta  293

29/01/2020

 

AMBAXXATA TA’ MALTA FI’ SPANJA - ĦIDMA

 

 

12430. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI  staqsa lill- Ministru għall-Affarijiet Barranin u Ewropej: Jista’ l-Ministru jgħid x’ħidma saret mill-Ambaxxata ta’ Malta ġewwa Madrid Spanja tul is-sena li għaddiet?

 

17/01/2020

  ONOR. EVARIST BARTOLO:  Infurmat li l-ħidma tal-Ambaxxata Maltija f’Madrid hi mifruxa fuq bosta ħidmiet u aspetti minkejja ċ-ċokon tagħha. Fil-fatt, minbarra ambaxxatur, l-Ambaxxata għandha First Secretary u staff żgħir lokali biex jassistu liż-żewġ diplomatiċi Maltin.

Dawn huma l-punti ewlenin tal-ħidma ta’ din l-Ambaxxata:

 

Bilaterali

 

Ir-relazzjoni bilaterali bejn Malta u Spajna hija tajba ħafna u matul is-sena li għaddiet, l-Ambaxxata Maltija ġewwa Madrid kompliet taħdem sabiex din ir-relazzjoni tkompli tissaħħaħ. Fil-bidu tas-sena 2019, kien hemm bidla fl-Ambaxxatur hekk kif Dr Vanni Xuereb wasal ġewwa Madrid sabiex jibda l-ħidma tiegħu bħala Ambaxxatur fit-8 ta’ Jannar 2019. L-Ambaxxatur Xuereb ippreżenta l-ittri tal-kredenzjali lill-Majesta Tiegħu r-Re Felipe VI fil-5 ta’ Frar. Wara l-preżentazzjoni tal-kredenzjali, l-Ambaxxtur kellu laqgħha mar-Re u mal-allura Ministru tal-Affarjiet Barranin, Unjoni Ewropea u Kooperazzjoni, Josep Borrell fejn ġew diskussi bosta materji ta’ interess komuni. Matul il-laqgħa, kemm ir-Re kif ukoll il-Ministru Borrell urew apprezzament għar-rwol ta’ Malta bħala membru tal-Unjoni Ewropea kif ukoll għar-rabtiet b’saħħithom bejn iz-żewġ pajjiżi.

 

Mil-bidu tal-mandat tiegħu, l-ambaxxatur iltaqa’ ma’ bosta ambaxxaturi ta’ pajjiżi Ewropej akkreditati għal Spanja, ma’ dawk l-Ambaxxaturi residenti Madrid li huma akkreditati wkoll għal Malta, li huma New Zealand u r-Repubblika tal-Gambja u ma’ ambaxxaturi oħra fosthom in-Nunzju Appostoliku. L-Ambaxxatur iltaqa’ukoll mar-Rapreżentanti tal-Kummissjoni Ewropea u l-Parlament Ewropew ġewwa Spanja u grazzi għal dawn il-laqgħat, ġie ffirmat l-manifest ‘DondeEstanEllas’ (“fejn jinsabu huma” - b’refernza għan-nisa). Dan il-manifest huwa inizjattiva tad-Direttur tal-Uffiċju tal-Parlament Ewropew f’Madrid favur id-drittijiet tan-nisa.

 

L-Ambaxxata ingħaqdet mal-ambaxxati tad-disa’ pajjiżi l-oħra li ssieħbu fl-Unjoni Ewropea fl-1 ta’ Mejju tal-2004, biex jitfakkar il-ħmistax-il anniversarju minn mindu dawn l-għaxar pajjiżi saru membri tal-Unjoni Ewropea. L-ambaxxati, flimkien mar-Rappreżentanza tal-Kummissjoni Ewropea u mal-Uffiċċju tal-Parlament Ewropew fi Spanja, organizzaw konferenza dwar ‘It-tkabbir tal-UE fl-2004: fatti, esperjenzi u perspettivi’. Matul il-konferenza saru erba’roundtables, bl-Ambaxxatur ta’ Malta ikun wieħed mill-kelliema fis-sessjoni dwar ‘It-tkabbir taż-żona ta’ paċi, sigurtà u demokrazija: storja ta’ suċċess?’

 

Ta’ kuljum, l-Ambaxxatur u l-Konslu jattendu diversi laqgħat u attivitajiet li jiġu organizzati mill-Awtoritajiet Spanjoli, mill-Ambaxxati ġewwa Madrid u minn korpi u entitajiet oħra fuq diversi temi ta’ interess. L-Ambaxxata żżomm lill-Ministeru għall-Affarijiet Barranin u Ministeri oħra nfurmati dwar dawn l-attivitajiet, b’mod partikolari, fuq temi lokali li huma ta’ interess għall-pajjiżna, per eżempju, is-sitwazzjoni ġewwa Katalunja, u temi oħrajn ta’ interess internazzjonali, bħal, per eżempju, is-sitwazzjoni ġewwa l-Venezwela u l-Brexit b’referenza speċifika għal-Ġibiltà. L-Ambaxxata tiżgura wkoll li l-ministeru jinżamm aġġornat fuq dak li jintqal dwar Malta fil-mezzi ta’ komunikazzjoni Spanjoli.

 

Tajjeb ukoll li wieħed isemmi li matul l-2019 ġew imsejjħa żewġ elezzjonijiet ġenerali ġewwa Spajna, waħda fit-28 t’April u oħra fl-10 ta’ Novembru. Għaldaqstant l-Ambaxxata għamlet minn kollox sabiex iżżomm lill-Ministeru għall-Affarijiet Barranin infurmat bl-aħħar żviluppi dwar dawn l-elezzjonijiet u kif ukoll dwar l-elezzjonijiet lokali, reġjonali u ewropej fis-26 ta’ Mejju. Ta’ min jirrimarka li għal maġġor parti tal-2019, Spanja kellha gvern “caretaker”.

 

Fuq bażi regolari, l-Ambaxxata tassisti lill-Ministeru sabiex jgħaddi informazzjoni dwar kandidaturi u setturi oħrajn lill-Awtoritajiet Spanjoli, lill-Ambaxxati akkreditati għal Malta u kif ukoll lill-Unjoni għall-Mediterran li għandha s-segretarjat tagħha ġewwa Barċellona u lill-Organizzazzjoni Dinjija tat-Turiżmu tan-Nazzjonijiet Uniti li għandha s-segretarjat ġewwa Madrid. Barra minn hekk, l-Ambaxxatur ippreżenta l-Instrument ta’ Adeżjoni tal-Protokoll dwar il-Ġestjoni Integrata taż-Żona tal-Kosta fil-Mediterran lid-Direttur tad-Dipartiment tat-Trattati Internazzjonali tal-Ministeru tal-Affarijiet Barranin Spanjol.

 

Żjarat

 

Matul l-2019, l-Ambaxxata assistiet diversi delegazzjonijiet Maltin li żaru Spanja:

 

Frar        L-allura Prim Minstru Joseph Muscat u l-allura Ministru Helena Dalli waqt iż-żjara tagħhom ġewwa Madrid

Lulju      L-allura Ministru Helena Dalli waqt żjara f’Madrid sabiex tindirizza l-konferenza għad-drittijiet tal-bniedem dwar reati ta’ mibegħda

Ottubru Delegazzjoni mill-Ministeru għall-Intern waqt żjara ġewwa Madrid sabiex iżuru faċilitajiet korretivi fir-reġjun

Il-Ministru Ian Borg waqt żjara ġewwa Madrid sabiex iżur faċilitajiet tat-trasport fir-reġjun

Novembru Id-Deputat Prim Ministru Chris Fearne waqt żjara ġewwa Barċelona sabiex jindirizza il-‘World Orphan Drug Congress’

L-allura Ministru Joe Mizzi żjara ġewwa Barċellona sabiex jattendi laqgħat ma’ uffiċjali tal-Unjoni għall-Mediterran

Diċembru Il-Ministru Carmelo Abela waqt żjara f’Madrid sabiex jattendi l-laqgħa tal-Ministri tal-Affarijiet Barranin tal-ASEM         

 

Tajjeb ukoll li wieħed isemmi li l-aħħar ġimgħat tal-2019, kienu ġimgħat impenjattivi għall-Ambaxxata hekk kif Spanja offriet li tospita l-Konferenza dwar it-Tibdil fil-Klima (COP25) wara li ċ-Ċili kellha tikkanċella l-organizazzjoni ta’ din il-konferenza ftit ġimgħat qabel il-ftuħ uffiċjali. Għaldaqstant, l-Ambaxxata żammet kuntant kontinwu mal-Uffiċċju tal-Prim Ministru u l-Ministeru għall-Ambjent sabiex tassisti lid-delegazzjonijiet Maltin. F’dan ir-rigward, l-Ambaxxatur indirriza konferenza organizzata minn Ċipru u l-Unjoni għall-Mediterran, f’isem il-Ministru José Herrera.

 

L-Ambaxxatur żar is-segretarjat tal-Unjoni għall-Mediterran li jinsab f’Barċellona fejn iltaqa’ mad-Deputat Segretarju Ġenerali ta’ din l-organizazzjoni, l-Ambaxxatur Marisa Farrugia. F’Ottubru, l-Ambaxxatur żar għal darba oħra Barċellona sabiex jattendi l-ħames forum reġjonali tal-Unjoni għall-Meditterran f’isem il-Ministru għall-Affarjiet Barranin Malti.

 

Fuq stedina tal-Federazzjoni Spanjola tal-Football, l-Ambaxxatur attenda l-logħba bejn Spanja u Malta ġewwa Cádiz. Din kienet logħba ta’ kwalifikazzjoni għal Euro 2020.

 

 

Kummerċjali

 

Fir-rigward ta’ relazzjonijiet kummerċjali, l-Ambaxxatur kellu kuntatt ma’ diversi kumpaniji Spanjoli interessati li jespandu l-operazzjoni tagħhom ġewwa Malta, l-iktar fis-settur gastronomiku u farmaċewtiku u pparteċipa ukoll f’laqgħat ma’ esponenti tal-korpijiet li jirrapprezentaw lill-imprendituri Spanjoli.

 

 

Kulturali

 

Matul l-2019, l-Ambaxxata ħadmet fuq inizjattiva sabiex torganizza attività kulturali, flimkien mal-pjattaforma taż-żfin ODT (Other Dance Theatre), li ġiet iffurmata riċentament u li se tippreżenta l-ewwel tour internazzjonali tagħha fi Spanja b'wirjiet f'Madrid, Leon u Asturias fi Frar 2020. Il-programm oriġinali ta’żfin kontemporanju intitolat 'Stories in Whispers' se jenfasizza l-kollaborazzjoni bejn iż-żeffiena Maltija Florinda Camilleri u l-koreografa Spanjola Dr Lucía Piquero. Dan il-proġett qiegħed jiġi ppreżentat grazzi għall-Fond għad-Diplomazija Kulturali fi ħdan il-Ministeru għall-Affarijiet Barranin u b’kollaborazzjoni tat-Teatru tal-iskola għall-Arti Performattiva fl-Università ta’ Malta u Culture Venture.

 

 

Konsolari

 

L-Ambaxxata dejjem kienet għad-dispożizzjoni taċ-ċittadini Maltin li jgħixu fi Spanja u dawk li jivvjaġġaw lejn Spanja, u ċittadini Spanjoli li jixtiequ jivvjaġġaw lejn Malta li jeħtieġu xi għajnuna, kemm fuq temi konsolari, kif ukoll temi turistiċi u kummerċjali.

 

Dawn l-aħħar snin, l-Ambaxxata ħadmet bla waqfien sabiex ittejjeb in-netwerk tal-Konsli Onorarji Maltin ġewwa Spanja u dan ma naqasx f’dawn l-aħħar xhur. L-Ambaxxatur Xuereb għamel mezz sabiex jiltaqà mal-Konsli Onorarji, kemm ġewwa Madrid, fl-ibliet fejn iservu kif ukoll ġewwa Malta waqt il-laqgħa li jorganizza l-Ministeru għall-Affarijiet Barranin għall-Konsli Onorarji Maltin kull sentejn. Ta' min wieħed isemmi li l-Ambaxxata hija f'kuntatt mal-Assoċjazzjoni Amigos de Malta (Ħbieb ta’ Malta). Din hija organizzazzjoni li tħaddan fiha Spanjoli ta’dixxendenza Maltija residenti f’Valencia.

 

L-Ambaxxata kompliet taħdem sabiex jerġà jinfetaħ il-Konsolat Onorarju ġewwa Barċellona. Fil-fatt, l-konsolat onorarju ġie approvat kemm mill-awtoritajiet Maltin, kif ukoll mill-awtoritajiet Spanjoli u beda l-ħidma tiegħu matul l-2019. 

 

Matul ix-xahar ta’Mejju, l-Ambaxxata assistiet lil student Malti li kien qed jgħix Madrid u xtaq jippreżenta ruħu għall-eżamijiet tal-Matsec. L-Ambaxxata provdiet post fejn isiru dawn l-eżamijiet, kif ukoll persunal tal-Ambaxxata bħala inviġilaturi.

 

Grazzi għall-kooperazzjoni mal-Ministeri għall-Affarijiet Barranin ta’ Malta u Spanja, matul l-2019 ġew finalizzati żewġ ftehim sabiex l-Ambaxxati Spanjoli ġewwa l-Ġamajka u Andorra jirrapreżentaw lil Malta għall-ħrug ta’viżi. 

 

Birth registration / Reġistrazzjoni tat-twelid	15
Marriage/ Divorce registration / Reġistrazzjoni taż-Żwieġ / Divorzju	3
Citizenship application / Applikazzjoni taċ-Ċittadinanza	2
Power of attorney / Prokura	0
Legalisation of documents / Legalizzazzjoni ta’ dokumenti	25
Declaration on oath / Dikjarazzjoni bil-ġurament	2
Passport applications / Applikazzjonijiet tal-passaport	35
Emergency Travel Documents / Dokumenti ta' Vjaġġar f'Emerġenza maħruġ kemm lil Maltin kif ukoll lil refuġjati	5
Diplomatic passports / Passaporti diplomatiċi	0
Enquiries received on requirements for visa to Malta / Inkjesti li waslu dwar rekwiżiti għal viża għal Malta.	83 inkwesta bit-miktub u madwar 200 bit-telefon
Facilitation of visa for Maltese through Embassy/Għajnuna lil Maltin dwar viżi	0

 

 

Promozzjoni ta’ Malta

 

Wieħed mis-setturi li l-Ambaxxata tagħti importanza speċjali huwa s-settur tal-promozzjoni ta’ Malta. Għalhekk, l-Ambaxxatur u l-Konslu pparteċipaw f’diversi attivitajiet organizzati minn skejjel ġewwa Madrid fejn indirizzaw studenti sabiex jipromwovu Malta bħala destinazzjoni mhux biss ta’ turiżmu imma wkoll bħala destinazzjoni għall-korsijiet tal-Ingliż. Fix-xahar ta’ Ġunju, gruppi ta’ studenti minn skola sekondarja ġewwa Madrid, żaru l-Ambaxxata sabiex isiru jafu iktar dwar ix-xogħol tal-Ambaxxata kif ukoll dwar Malta. Dan isir ukoll fuq bażi ta’ kuljum meta d-dipartiment konslari jassisti diversi Spanjoli fil-mistoqsijiet tagħhom dwar dan is-suġġett.

 

Is-settur tat-turiżmu ħa spinta ‘l quddiem f’dawn l-aħħar snin hekk kif żdiedu t-titjiriet diretti bejn Malta u diversi bliet Spanjoli operati mill-kumpanji AirMalta, Iberia, Ryanair, Vueling u Volotea. F’dan il-qasam, l-Ambaxxata taħdem id f’id mal-kumpanija New Link. 

 

Kien ta’ unur għal-Ambaxxatur li jirċievi l-premju ‘Diversa Internacional’ f’isem Malta mogħti minn Diversa Global, assoċjazzjoni Spanjola li tippromwovi inizjattivi li joħolqu aktar apprezzament tal-valur taċ-ċelebrazzjoni tad-diversità fil-komunitajiet tagħna. Il-Premju ngħata lil Malta waqt ċerimonja li saret fis-sede muniċipali ta' Madrid, b'rikonoxximent għal kemm pajjiżna huwa fuq quddiem nett fid-dinja fil-promozzjoni tal-ugwaljanza.

 

Oħrajn

 

L-Ambaxxata fetħet paġna ta’Facebook u Twitter bħala mezz sabiex ikollha kuntatt akbar mill-qrib mal-Maltin li jgħixu ġewwa Spanja u sabiex iżżomm lill-pubbliku infurmat fuq ix-xogħol tal-Ambaxxata. Tajjeb ukoll li wieħed isemmi li l-Ambaxxata qiegħda taħdem bla waqfien sabiex jiżdied il-kuntatt mal-komunità Maltija ġewwa Spanja. Għaldaqstant, fit-22 ta Ġunju u fil-5 ta’ Jannar 2020 l-Ambaxxatur laqa’ lill-komunità Maltija ġewwa r-residenza tiegħu għal attività soċjali biex jiċċelebraw flimkien l-Imnarja u għall-iskambju tal-awguri tas-sena l-ġdida rispettivament.

 

Ma setax jonqos li l-Ambaxxata torganizza attività sabiex jiġi mfakkar Jum l-Indipendenza ta’ Malta. Għaldaqstant ġie organizzat riċevimentfejn kienu mistiedna bosta Ambaxxaturi akkreditati għal Spanja, Maltin li jgħixu Spanja, u kif ukoll diversi personalitajiet Spanjoli mis-setturi tal-Industrija, il-Kultura, in-Negozju u l-Kummerċ ta’ importanza għal pajjiżna. Attenda ukoll il-Ministru tax-Xjenza u Teknoloġija ta’ Spanja, Pedro Duque. Ir-riċeviment sar fir-residenza tal-ambaxxatur.

 

Seduta  293

29/01/2020

 

ĦAL TARXIEN – FONDI ALLOKATI GĦAT-TOROQ

 

 

 

11898. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI  staqsa lill- Ministru għat-Trasport, Infrastruttura u Proġetti Kapitali: Jista’ l-Ministru jgħid x’fondi ġew allokati għal toroq fir-raħal ta’ Ħal Tarxien tul is-sena li ġejja u ċjoè min-Novembru 2019 sa Novembru 2020?

 

04/11/2019

 

 ONOR. IAN BORG: Ninforma l-Onor. Interpellant li Infrastructure Malta ilha minn meta twaqqfet li bdiet twettaq bini mill-ġdid ta’ toroq residenzjali, toroq rurali kif ukoll ħafna xogħol ta’ manuntenzjoni u tiswijiet f’toroq oħrajn. Imbagħad f’Jannar varat l-akbar proġett ta’ bini mill-ġdid ta’ toroq residenzjali li qatt ra pajjiżna, b’investiment bla preċedent ta’ €700 miljun mifrux fuq seba’ snin li bih se jsiru wkoll it-toroq residenzjali f’Ħal Tarxien.

 

Fil-fatt, iż-żewġ listi li tħabbru din is-sena tal-ewwel 290 triq li se jsiru jinkludu sitt toroq residenzjali li jinsabu f’din il-lokalità. Dawn huma Triq iż-Żejtun u Triq Santa Marija li diġà tlestew, Triq is-Sorijiet li qed issir bħalissa, kif ukoll diġà hemm ippjanati biex jinbdew xogħlijiet għall-bini mill-ġdid ta’ Triq Marjanu Gerada, Triq it-Tempji Neolitiċi u Triq Paola.

 

Seduta  279

18/11/2019

AMBAXXATURI TA’ PAJJIŻNA - KREDENZJALI

 

 

 

11897. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI  staqsa lill- Ministru għall-Affarijiet Barranin u Promozzjoni tal-Kummerċ: Jista’ l-Ministru jgħid kemm kien hemm ambaxxaturi ta’ pajjiżna li kienu qed jistennew sabiex jippreżentaw il-kredenzjali tagħhom sal-aħħar ta’ Ottubru 2019 u jista’ jindika liema huma?

 

04/11/2019

 

  ONOR. CARMELO ABELA:  Ninforma lill-Onor. Interpellant li sal-aħħar ta’ Ottubru 2019 kien għad hemm erba (4) Ambaxxaturi jistennew sabiex jippreżentaw l-ittri tal-kredenzjali tagħhom. Dawn huma kif ġej:

 

Ambaxxatur Frank Galea                 Argentina

Ambaxxatur Frank Galea                 Ċili

Ambaxxatriċi Mary Scicluna           Maċedonja ta’ Fuq

Ambaxxatur Paul Mifsud                 Oman

 

Fil-każ tal-Ambaxxatur Paul Mifsud, dan diġà preżenta l-Copie d’Usage tiegħu lill-Ministeru tal-Affarijiet Barranin tal-Oman.

 

Seduta  279

18/11/2019

NSO – CITTADINI MALTIN ROMOL

 11896. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI  staqsa lill- Ministru għall-Finanzi: Jista’ l-Ministru jgħid kemm hawn persuni li huma mniżżla u indikati bħala romol li huma taħt l-età ta’ 50 sena u li huma ċittadini Maltin skont l-NSO sal-aħħar ta’ Ottubru 2019?

 

04/11/2019

 

  ONOR. EDWARD SCICLUNA:  Ninforma lill-Onor. Interpellant li l-aħħar informazzjoni li għandu l-NSO f’dan ir-rigward toħroġ miċ-Ċensiment tal-Popolazzjoni tal-2011. Skond dan iċ-Ċensiment kien hemm 595 persuna ta’ ċittadinanza Maltija li kellhom anqas minn 50 sena u li kienu romol (nisa u rġiel). Informazzjoni akar aġġornata tista’ tinkiseb mid-database tas-Sigurtà Soċjali.

 

Seduta  279

18/11/2019

NSO – PERSUNI LI HUMA ĊITTADINI MALTIN

11895. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI  staqsa lill- Ministru għall-Finanzi: Jista’ l-Ministru jgħid f’pajjiżna kemm hawn  persuni li għandhom 62 sena u li huma ċittadini Maltin skont l-NSO sal-aħħar ta’ Ottubru 2019?

 04/11/2019

 

ONOR. EDWARD SCICLUNA:  Ninforma lill-Onor. Interpellant illi fil-31 ta’ Diċembru 2018, l-istima ta’ persuni li għandhom 62 sena u li huma ċittadini Maltin hija ta’ 5,809 persuni, li minnhom 2,899 huma nisa u 2,910 huma rġiel. Din hija l-aktar stima riċenti u hija bbazata fuq metodoloġija armonizzata ma’ dik tal-UE.

 

Seduta  279

18/11/2019

IL-FGURA – TRIQ WIED BLANDUN – TISBIĦ U MANUTENZJONI

 11894. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI  staqsa lill- Ministru għall-Ambjent, Żvilupp Sostenibbli u Tibdil fil-Klima: Jista’ l-Ministru jgħid x’passi se jittieħdu tul is-sena li ġejja sabiex ikun hemm tisbiħ u rijabilitazzjoni taż-żona mhux mibnija li hemm il-Fgura bejn Triq Wied Blandun sa fuq nett ta’ Triq il-Foss kif kien ġie indikat f’diskorsi preċedenti tal-baġit?

 04/11/2019

 ONOR. JOSÈ HERRERA:  Ninforma lill-Onor. Interpellant li għas-sena d-dieħla, għal din iż-żona, ser issir investigazzjoni dettaljata tas-sit. Dan l-istudju, li ser isir minn fondi nazzjonali, ser jagħti stampa ċara tal-interventi ta’ riabilitazzjoni li jistgħu jsiru f’dan is-sit. Eventwalment ser iservi biex tiġi sottomessa l-applikazzjoni għal permessi neċessarji biex isir ir-restawr tal-wied

 

Seduta  279

18/11/2019

PUBBLIKAZZJONI “NGĦINU U NIPPREMJAW LILL-FAMILJI”

11791. L-ONOR. IVAN BARTOLO  staqsa lill- Ministru għall-Familja, Drittijiet tat-Tfal u Solidarjetà Soċjali: Jista’ l-Ministru jgħid kemm kienet in-nefqa totali tal-pubblikazzjoni li ġġib l-isem "Ngħinu u Nippremjaw lill-familji" Budget 2020 li tqassmet mal-ġurnal it-Torċa tal-Ħadd 27 t'Ottubru, 2019?

 30/10/2019

 

 ONOR. MICHAEL FALZON:  Ġentilment ninforma lill-Onor. Interpellant li t-tweġiba ser tingħata f’seduta oħra.

 

Seduta  273

04/11/2019

SANTA LUĊIJA – SKOLA SEKONDARJA – SENA AKKADEMIKA 2019/2020 – STUDENTI REĠISTRATI

11790. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI  staqsa lill- Ministru għall-Edukazzjoni u Xogħol: Jista’ l-Ministru jgħid kemm kien hemm studenti reġistrati għas-sena akkademika 2019/2020 fl-Iskola Sekondarja f’Santa Luċija Malta u jekk il-complement tal-għalliema huwiex sħiħ?

 29/10/2019

 

 ONOR. EVARIST BARTOLO:  Ninsab infurmat li n-numru ta’ studenti fl-Iskola Sekondarja ta’ Santa Luċija din is-sena skolastika huwa ta’ 465.

 L-iskola għandha l-full complement ta’ għalliema minbarra għal tmien (8) lezzjonijiet Accounting ta’ Head of Department li ħareġ b’long sick leave. Qed naħdmu biex kif jinstab jintbagħat għalliem għal dawn il-lezzjonijiet.

Seduta  273

04/11/2019

Saħħaħ l-istaneg ta’ bwiebek

 

1.     Dak li ġara tul din il-ġimgħa fl-Istati Uniti tal-Amerika għandu, u jimmerita, riflessjoni.  Jitlob dan għax wieħed irid iżommu fil-kuntest li huwa u, fl-istess ħin, jieħdu bħala lezzjoni.  Kull demokrazija għandha l-mumenti tal-prova tagħha.  Kull waħda taf li f’xi pożizzjoni ser issib lil min iqegħda fid-dubju.  Ser iqegħda għall-eżami sabiex jara kif, u safejn hija kapaċi tirbaħ fuq forzi awtoritarji.  Tirbaħ fuq min m’għandux rispett u jħares lejn il-proċess demokratiku bħala wieħed: dak tat-triq li tieħdok fis-siġġu tal-poter.

 Il-liġijiet biżżejjed?

 2.     Le. Il-liġijiet mhumiex biżżejjed.  Huma neċessarji, u ma hemmx limitu għal-livell tal-bidliet li jkun hemm lok li jsiru minn żmien għal żmien.  Imma hemm element iktar qawwi mill-kitba tar-regoli.  Mid-direzzjoni li parlament jista’ jipprova jagħti sabiex sistema tiġi “garantita” li qegħda taħdem.  Imma, kif nafu mill-esperjenza tagħna f’dawn il-gżejjer, iridu jkunu l-bnedmin li jirrispettaw id-demokrazija.  Tista’, fuq naħa jkollok bnedmin li huma kommessi għad-demokrazija, li jifhmu li din tiġi mill-imġieba tagħhom.  U tista’, fuq l-oħra, ikollok l-aqwa liġijiet magħmula u mfassla fuq esperjenzi politiċi varji li mhumiex osservati u rispettati.

 Ubbidjenza tar-regoli

 3.     Imma huwa l-ispirtu demokratiku li huwa fil-bniedem u li jmexxih li jirbaħ.  Hemm, fuq kollox, l-għarfien li ħadd ma huwa ‘l fuq mill-poter tal-liġi.  Li ħadd ma jista’ jaħseb li l-mandat f’elezzjoni ġenerali jfisser li jista’ jagħmel li jrid għax għandu “dritt”, “super-power”, jew għax huwa jirrappreżenta l-“vuċi pura” tal-volontà popolari.  Hemm il-liġijiet kostituzzjonali u nazzjonali ordinarji li jridu jiġu obduti f’żewġ direzzjonijiet.  Osservati fil-kitba, imma l-iktar fl-iskop, fil-motivazzjoni, fl-ispirtu tan-norma.  Tul dawn l-aħħar snin kiber riħ kuntrarju.  Kiber fil-ħsieb li l-vuċi tal-poplu għandha bżonn mexxejja “b’saħħithom”, awtoritarji, biex iwieġbu għar-realtà.  Dawk li qed jiġu identifikati jew jippretendu li huma “populisti”, u għalhekk “speċjali”.  Imma l-ħajja turi l-kontra.  Għax ir-realtà fiha nfisha, u fid-demokrazija, hija differenti.

 Kwistjoni ta’ demokrazija

 4.     Diġà l-proċess u l-għarfien fil-perjodu ta’ transizzjoni kien qawwi fil-biża’ tal-perikli li s-sistema kienet għaddejja minnu.  F’The Economist tat-28 ta’ Novembru li għadda, l-editorjal prinċipali kien “The Resilience of Democracy”.  F’dak, hemm ċar dan il-ħsieb: “Mr. Trump has still done harm, as have the Republican leaders who indulged him.  Given that four in every five Republican voters say the vote was “stolen”, trust in the fairness of elections has been shaken and Mr. Biden unjustly undermined from the very start”.  Però jidher li jirrifletti dwar il-bilanċ tal-konsegwenzi li: “That is not a threat to the republic’s existence, but it does mark a further partisan deterioration in American democracy.”

 L-Attakk

 5.     Is-sitwazzjoni ma waqfitx, u l-aġir żbaljat u anti-demokratiku ta’ Trump wasslu, kif rajna, għal konsegwenzi agħar.  Għax l-attakk li seħħ minn folla msaħħna l-Erbgħa li għadda jinkwadra, f’ħafna, f’dan il-kuntest.  Magħmula minn persuni li sabu min isaħħanhom u jirkeb fuq l-ideat żbaljati li għandhom.  Fuq kollox, mill-istess Trump li kien baqa’ ma jistax jaċċetta li tilef.  Ma jridx jikkonċedi li Joe Biden huwa l-persuna li l-elettorat għażel.  U għalhekk, kien ilu mill-4 ta’ Novembru, ġimgħa wara ġimgħa, jibgħat messaġġ inveritier li huwa rebaħ u li l-elezzjoni ittieħdet b’ingann.  U kif, sfortunatament nagħrfu u nafu, għax l-istorja umana tgħallem, meta tirrepeti dak li mhuwiex minnu iktar minn darba tispiċċa biex tiġi emmnut bħala fatt li mhux.

Bilanċ tal-konsegwenzi

 6.     L-effett huwa li persuni tilfu ħajjithom f’dan il-ġenn uman.  Mhux biss, imma hemm l-effetti fuq il-kredibilità u l-kredenzjali tal-Partit Repubblikan.  Taf tkun bidla determinanti.  Bidla fil-bażi sabiex il-forza moderata fih tikber fis-saħħa politika.  Tmur iktar lejn iċ-ċentru u tagħraf il-vantaġġi ta’ soċjetà ibbażata fuq il-ġustizzja soċjali.  L-iktar, it-tneħħija fis-saħħa għal ċerti elementi li ilhom jidentifikaw ruħhom fil-partit.  L-ewwel: għax hemm bżonn it-tneħħija tal-fatt li l-lemin estrem f’dak il-pajjiż kien qiegħed jidentifika, komodament, ruħu fih.  It-tieni: li quddiem ix-xeni ta’ bnedmin jiġru bi bnadar konfederati fil-parlament, jingħalaq il-kapitolu tal-Gwerra Ċivili wara mija u sittin sena mill-bidu tagħha f’April 1861.

 Il-futur

7.     Kemm il-proċess fil-Partit Repubblikan ser isir f’dawn is-snin huwa determinanti għalih, imma l-iktar għad-demokrazija f’dak il-pajjiż.  Wara li għaddew dawn l-erba’ snin mill-iktar riskjużi għad-dinja, m’għandux ikun permess minnhom li Donald Trump, l-ewwel, jibqa’ jiddomina ‘l-partit; u t-tieni, li jingħata nkarigu ieħor fl-elezzjoni presidenzjali li ġejja.  Il-pożizzjoni tagħhom għandha tmur lejn iktar għarfien li d-demokrazija hija dipendenti minn forza moderata.  Proprju għalhekk li l-piż fuq il-President il-ġdid, Joe Biden, jikber.  Għandu diffikultajiet biex jikkalma lura s-sitwazzjoni, kif ukoll biex iġib il-paċi u l-istabilità interna.

 Mumenti tal-prova

 8.     Kull demokrazija, kif l-esperjenza politika tgħallem, għandha bżonn ukoll il-mument tal-prova tagħha.  Is-suċċess tagħha jġib għaliha lil dawk li jibdew jaħsbu li xejn mhuwa ser imissha.  Jaħsbu li ser tibqa’ l-istess, u li m’għandhomx bżonn jaħdmu sabiex jassiguraw li ma jagħtux appoġġ lil dawk il-politiċi li jersqu lejn pożizzjonijiet anti-demokratiċi u forom varji ta’ populiżmu.  Għandu jkun mument ta’ riflessjoni għalina wkoll.  Speċjalment għal dawk li jaħsbu li din il-forma ta’ politika tagħmel xi ġid.  Hija biss forma reazzjonarja li proprju f’dawn il-jiem, min fl-Ewropa u fi ħdanna appoġġja lil Trump, għandu jagħraf l-iżball tagħha.  Meta bnedmin fil-politika demokratika ma jirrispettawx l-ispirtu fundamentali tagħha jġibu dan kollu.

 Nissudaw u nsaħħu

 9.     Id-demokrazija trid aġir korrett.  Biss, titlob iktar li jkun hemm għarfien ta’ dak li tfisser.  Hemm bżonn iktar informazzjoni, edukazzjoni u formazzjoni demokratika.  Hemm bżonn iktar tixrid tal-korrettezza li hemm fl-osservanza tar-regoli, biex is-sistema u s-soċjetà jiġu garantiti.  Hemm bżonn nifhmu li ngħixu f’soċjetà, f’komunità, fi stat li jipproteġi l-libertajiet u d-drittijiet fundamentali tagħna.  Fi żminijiet oħra, missirijietna kienu jsakkru l-bibien tal-belt fid-dlam tal-lejl.  Jipproteġu dawk li huma ġewwa biex ma jintgħelbux.  Proprju għalhekk li minn dan kollu għandna nifhmu li għandna dmir li nsaħħu l-istaneg ta’ bwiebna.