1. Tul dawn l-aħħar ġimgħat, ġew f’idejja
żewħ kotba qosra però interessanti ħafna.
Wieħed “On Tyranny” ta’ Timothy Snyder, u l-ieħor “The Totalitarian
Experience” ta’ Tventan Todorov.
Tal-ewwel huwa iktar reċenti.
Miktub minn Amerikan, fl-isfond ta’ dak li qiegħed jiġri fl-Istati Uniti
tal-Amerika u b’riflessjonijiet qawwija fuq dak li għadda minnu l-poplu Lhudi
tul l-aħħar Gwerra Dinjija. It-tieni
ħareġ sitt snin ilu. Miktub minn Bulgaru
li għex ħajtu fi Franza. Bniedem li mess
direttament mat-tirannija tal-komuniżmu Sovjetiku. It-tnejn għandhom messaġġi kbar u ma’ kull
sentenza hemm x’wieħed jieqaf u jirrifletti.
Prinċipji fundamentali
2. Mhux ser nidħol, f’dan l-artikolu,
f’analiżi taż-żewġ kitbiet. Dawn
jistennew, forsi jsibu d-dawl fil-futur f’In-Nazzjon. Todorov jagħmel, però, numru ta’ punti. L-ewwel: min ikun għaddej minn ħajja fejn ma
hemmx demokrazija, anzi dittatura, ħafna drabi jipprova jaħrab dik ir-realtà
billi ma jaċċettax l-eżistenza tagħha, u jgħix billi jiċħad miegħu nnifsu dak
li jara li huwa żbaljat. It-tieni: min
imexxi bi spirtu anti-demokratiku, ħafna drabi jaħrab mill-prinċipji
fundamentali li jsawru d-dinjità tal-bniedem.
It-tielet: l-ispirtu totalitarju jitlaq u jsaħħaħ lilu nnifsu billi
jiċħad l-istorja passata tal-bniedem.
Ir-raba’: titwieled forma stramba ta’ rikatt bejn min imexxi u min
jitmexxa, fejn jekk taċċetta timxi, imma fejn ma taqbilx tinqata’ barra
mill-ħajja soċjali u ekonomika, titlef l-impieg tiegħek u ssib ruħek dikjarat
“traditur” tal-poplu.
Lies sound truthful
3. George Orwell kiteb fuq dan fir-Razzett
tal-Bhejjem, li ħaqqu jiġi stampat u moqri mill-ġdid illum. Però kiteb ukoll il-ktejjeb “Why I
Write”. Wieħed li tiġi introdott għalih
b’dawn il-kliem: “Political language is designed to make lies sound truthful
and murder respectable, and to give an appearance of solidity to pure
wind”. Orwell, u miegħu warajh diversi
oħra bħal Hannah Arendt f’“The Origins of Totalitarianism”, jew Vaclav Havel
f’“The Power of the Powerless” jispjegaw u jiftħu għajnejn min irid il-ġid lil
pajjiżu. Min jifhem li l-poplu jimxi ‘l
quddiem jekk ikun hemm, l-ewwel, demokrazija soda u b’saħħitha fil-liġi; u
t-tieni, li jkollna bnedmin imexxuha li għandhom f’moħħhom u f’qalbhom
l-ispirtu demokratiku.
Indħil politiku
4. Pajjiżna għaddej minn mumenti qawwija ta’
prova. Huma, fir-realtà, dawk
l-eżamijiet li jagħżlu jekk aħniex kapaċi jew le li negħlbu l-intoppi li
l-ħajja ġġib għalina biex tibqa’ tirrenja d-demokrazija, jew le. Meta naraw dak li għaddej, u nifhmu li
fil-fatt il-Gvern preżenti qiegħed jaħrab mir-realtà, dan ikun iktar ovvju
għalina. Meta l-forzi tal-ordni, li huma
pilastru importanti fil-pajjiż, ma jitħallewx iwettqu dmirhom. Meta jkun hemm indħil politiku qawwi
direttament jew indirettament fl-operat tagħhom. Meta tinbena alleanza li biha dak li huwa
ħażin u illegali ma jiġix investigat u anqas skrutinat. Meta, konsegwenza ta’ dan kollu, nibdew naraw
bnedmin jiġu mhedda u jinqatlu b’mekkaniżmi premeditati u motivati. Allura nibdew nifhmu li qed neħlu mill-eżami
demokratiku u nxommu r-riħa ta’ dik totalitarja.
Misqi lilhom
5. Ngħid li nibdew għax il-proċess
tal-għarfien huwa wieħed twil u, f’dawn il-gżejjer, kumplikat ħafna. Hawn intriċċar bejn dak li hemm fil-ħajja, u
dak li l-bnedmin li jgħixu fuq din l-art iridu, jew huma f’pożizzjoni li
jaċċettaw minnha. Min qiegħed ġewwa jaf
x’inhuwa għaddej,u jaf li dak li qiegħed isir, l-ewwel ma ħaqqux iseħħ, u
t-tieni li mhuwiex ħaġa waħda mad-demokrazija.
Jaf li għandu għażla: jew jaċċetta u
jimxi, inkella li jiċħad u jispiċċa barra. Biss, għal min mhuwiex fil-qalba
tal-affarijiet, is-sitwazzjoni hija differenti.
Hemm distinzjoni hawn bejn dak li jsiru jafu direttament, u dak li
jipprova jiġi misqi lilhom minn min għandu l-poter f’idejh.
Plutokrazija medjatika
6. Proprju fuq dan, is-sitwazzjoni hija ferm
iktar gravi. Serja, għax il-Gvern
preżenti għandu kontroll qawwi fuq il-mezzi tal-komunikazzjoni tiegħu,
tal-poplu u ta’ terzi. Dħalna f’fażi li
tfakkar ħafna tal-ġenerazzjonijiet passata fil-mod li bih il-propaganda
politika kienet issir fl-aħħar seklu f’pajjiżna u fid-dinja komunista. Il-messaġġ qiegħed jiġi kontrollat
sistematikament, jum wara jum, b’passi lejn forom ta’ preċiżjoni. Forom, għax kull min jisma’ jinduna li kull
ma jiġri f’pajjiżna jrid jiġi rappurtat f’ċertu dawl, u mhux kif sewwasew
huwa. Il-messaġġ huwa li l-Gvern għandu
dejjem raġun, huwa dejjem tajjeb u pożittiv, mentri l-Oppożizzjoni għandha
dejjem tort u hija ħażina, negattiva.
Nissudaw il-mezzi ta’ komunikazzjoni
7. Ilkoll nafu li dan huwa għaddej sew. Nistgħu nħalluh għaddej jew, minflok, narmaw
għalih. Dan jista’ jsir jekk,
b’sagrifiċċji kbar, nissudaw il-mezzi tal-komunikazzjoni li għandna għad-dispożizzjoni
tagħna. Fortunatament għad għandna n-Net
TV, ir-Radju 101, In-Nazzjon u Il-Mument.
Dawn huma verament tagħna, u għandna għalhekk id-dmir li niddependu
iktar fuqhom. Dan ifisser li minn issa
‘l quddiem irridu nassiguraw li l-messaġġ tagħna jkun hemm barra b’mod ċar u
dirett. Irid ikun wieħed spjegattiv fi
kliem li jifhem kulħadd u mhux il-ftit.
Irid jinxtered aktar. Għandna
bżonn li l-gazzetti tagħna jinxtraw aktar.
Li jitħallew fl-uffiċċji, fil-postijiet pubbliċi. Bħalma rridu nġibu iktar bnedmin jaraw u
jisimgħu dak li, jum wara jum, ngħidu.
Oppożizzjoni ssudata
8. Dawk li jaqbdu t-triq totalitarja jsibuha
ferm iktar faċli meta, fis-soċjetà, jonqsu l-ilħna li jmeru l-propaganda u
l-verżjoni tal-fatti tal-Istat. Dawk li,
bħalna, għandhom il-pożizzjoni li Havel jispjega bħala “The Power of the
Powerless” għandhom id-dmir li mhux biss isemmgħu leħinhom, imma li jassiguraw
li tasal fl-irkejjen tal-pajjiż kollu.
Biex dan isir, il-forzi jridu jkunu konċentrati u mhux imxerrda. Proprju għalhekk li nhar il-Ħadd, 10 ta’
Diċembru ser ikollna Maratona. Ser
nitolbu l-kontribuzzjoni finanzjarja tagħhom biex inkunu ferm aqwa milli aħna
fis-sustanza, fil-metodu u fil-kwalità tal-messaġġ tagħna. Dan għax ilkoll nafu li, quddiem ix-xamma
totalitarja, risposta waħda hemm: dik demokratika, li tista’ toħroġ biss minn
Oppożizzjoni ssudata mill-kunsens popolari.
No comments:
Post a Comment