EKONOMIJA SODA U STABBLI

1. Tul dawn l-aħħar xhur rajna lill-Kap ta’ l-Oppożizzjoni jipproponi numru ta’ “proposti” ekonomiċi. Linji ta’ aġir li, fl-aħħar tal-ġurnata, ssibhom li jistgħu jidhru attrajenti mentri fir-realtà, sfortunatament, ma jaħdmux. Anke l-iktar waħda “ġdida fjamanta” (li rajtha stramba), frott din il-“ġenerazzjoni rebbieħa” u li ġejja mill-“Partit Laburista” ttrasformat li l-Gvern jidħol lura bħala ħanut tal-merċa hija għal kollox mhix f’lokha. Tiskanta, l-ewwel, b’min għadu jipproponi b’konvinzjoni dak li falla mad-dinja kollha, dak li ġieb miegħu aktar faqar u korruzzjoni. It-tieni, kif minkejja kull ma jippruvaw jgħidu, baqgħu jħarsu lejn il-passat bħala xi xempju ta’ kif għandu jitmexxa l-pajjiż.

2. Fir-realtà, l-Oppożizzjoni hija ffaċċjata b’lista twila ta’ miżuri ekonomiċi li ġew meħuda u wara ġew trasformati f’liġijiet apposta li saru mill-Partit Nazzjonalista. Il-pajjiż tagħna, għad-differenza ta’ diversi oħrajn, kellu l-intelliġenza u l-għaqal li jittrasforma soċjetà li kellha ekonomija dominata mill-Istat għal waħda liberalizzata. Il-Gvernijiet Nazzjonalisti dan wettquh b’abbiltà kbira, bil-liberalizzazzjoni, pass pass, mingħajr ma ddistabilizzaw it-tessut. Ir-riżultat huwa ċar. Qatt ma rajna daqshekk ġid f’dawn il-Gżejjer. Anqas ma rajna tnaqqis fil-pakkett ta’ valuri li aħna ngawdu lkoll.

3. Ma hemmx dubju li lliberalizzajna, imma ma ġejniex maħkuma minn neo-liberaliżmu u politika tal-lemin. Ħadna ħsieb kull darba noħolqu qafas legali raġjonevoli u li jiggarantixxi. Jiggarantixxi lil dawk in-nies fin-negozju li jridu jaħdmu bl-onestà li ma jsibux lilhom infushom abbużati minn dawk li qegħdin fuq in-naħa l-oħra. Tista’ żżid il-kunfidenza fis-sistema tiegħek jekk tieħu ħsieb dan kollu. Tassigura bilanċ u fl-istess ħin il-libertà li wieħed juża t-talenti tiegħu. L-imprenditur Malti u barrani jfittex dan u l-Partit Nazzjonalista rnexxielu jagħti din il-kelma. Kien u għadu proprju għalhekk li nħoloq daqshekk xogħol, li għandna ‘l fuq minn mitt elf persuna jaħdmu fis-settur privat u li żidna daqshekk ħwienet. Il-ħaddiem Malti kapaċi, però jista’ juża din jekk kemm-il darba jsir fejn. Din prijorità li żammejna.

4. Ma hemmx dubju li l-Ministru tal-Finanzi tagħna Tonio Fenech qiegħed ikompli għaddej jissoda dan is-settur. Għandu sitwazzjoni xejn faċli fix-xenarju mondjali, però xorta waħda dan il-pajjiż qiegħed jimxi ‘l quddiem u jara żvilupp fejn oħrajn li m’għandhomx. Dan għax m’aħniex inżarmaw dak li għandna iżda qegħdin nissudaw. Dak li ħadem ikompli għaddej u anzi qiegħed jassigura li jkompli jtejjeb dak li hawn il-bżonn, sforz iċ-ċirkustanzi, li jiġu żviluppati. L-aħbar li, fl-ewwel sitt xhur ta’ din is-sena ġew reġistrati ‘l fuq minn elf u mitejn kumpannija fis-servizzi finanzjarji, ta’ min wieħed jirrifletti fuqha.

5. Waħda miċ-ċwievet importanti għalina kienet dik li ħloqna awtorità li tirregola s-servizzi finanzjarji (MFSA) li għandna numru ta’ responsabbiltajiet li ma baqgħux iperpru mar-riħ fix-xejn. Anzi, ġie bilanċjat iktar is-sehem fl-ekonomija bejn il-Bank Ċentrali fuq naħa u din l-Awtorità fuq l-oħra. Mertu tal-qafas legali li bnejna u mertu ikbar tal-persuni li ġew magħżula sabiex imexxu ħidmet dawn l-istituzzjonijiet demokratiċi servew sabiex l-ekonomija baqgħet garantita. Dan huwa in kuntrast dirett ma’ dak li qed jiġri f’pajjiżi oħra.

6. Segwejt l-aħbar tal-ġimgħat li għaddew fl-Ingilterra. Il-Partit Konservattiv qiegħed jipproponi numru ta’ miżuri ekonomiċi ġodda. Fosthom, qiegħed jipproponi li l-Financial Services Authority tiġi abolita u li l-Bank Ċentrali, il-Bank of England jieħu f’idejh din ir-responsabbiltà. Il-manuvra qed tipprova tkun motivata, però l-linja tal-battalja qegħda iktar f’numru ta’ proposti li qed isiru sabiex effettivament il-poteri jiżdiedu. Ovvjament, David Cameron, il-mexxej konservattiv u milli jidher Prim Ministru futur, qiegħed jipprova jġib mill-ġdid id-dibattitu politiku fuq ir-raġunijiet għala ħadd ma nduna jew aħjar ikkontrolla dak li kien qiegħed jinħema fis-settur bankarju. Kif iġġustifikaha George Osborne li għandu jkun il-Kanċillier futur: “Maintaining a system where responsibility is shared but no one is in charge invites lack of co-ordination.”

7. Fil-fatt, ġewwa dak il-pajjiż, fuq dik l-esperjenza dik l-Awtorità ġiet imdaħħla fi programm ta’ riforma. L-iżball inizjali kien proprju dan in-nuqqas ta’ għarfien ta’ kemm huwa importanti li sabiex wieħed jassigura l-ekonomija jrid jagħti poter lil din l-Awtorità sabiex tikkontrolla. Kien żball legali li fuqu qablu ż-żewġ partiti prinċipali meta għaxar snin ilu ġiet imwaqqfa din l-Awtorità. Qagħdu lura milli jieħdu d-deċiżjonijiet li hemm bżonn għax in-natura umana tibqa’ l-istess. Fortunatament għalina f’dan il-pajjiż, id-deċiżjonijiet tajbin nafu neħduhom. Għax għamilna hekk qed inkomplu niggarantixxu ekonomija soda u stabbli. Id-demokrazija tmexxi ‘l quddiem u hija dik li tiggarantixxi l-ambjent ekonomiku neċessarju. Għax dan sar, f’pajjiżna nistgħu nħarsu ‘l quddiem sabiex inkomplu navvanzaw.

Dan l-artikolu deher fuq il-ġurnal Illum tal-Ħadd 9 t’Awissu 2009.