1. Waqt li
l-mument partikolari, diffiċli u kumplikat għaddej, irridu nżidu d-dożi
tas-sabar. Ma nwettqux l-iżball li
nitilfu l-paċenzja u l-ħila li nissaportu dawn il-piżijiet. Ma nħallux in-nervożiżmu u l-inkwiet igerfxuna. M’għandniex nitilfu sabarna biex nieħdu
deċiżjonijiet żbaljati. Irridu noqogħdu
għar-regoli li qed jinħarġulna, anki jekk dawn huma verament diffiċli u iebsa. Is-saħħa tal-poplu trid tiġi protetta b’kull
mod leġittimu u neċessarju. Kull ħajja
trid tiġi protetta, hija x’inhija l-età ta’ dak li jkun. Il-ħajja, huma x’inhuma ċ-ċirkostanzi tibqa’
prezzjuża, u mill-ġuf sal-aħħar trid tibqa’ tiħi difiża.
Dixxiplina
2. Biex dan
iseħħ, hemm bżonn li aktar jiddixxiplinaw ruħhom. Jekk ma nkunux magħquda lkoll,
niżbaljaw. Jekk ma nagħrfux li l-mod li
bih inġibu ruħna ser jolqot lill-oħrajn, ma nkunux qed nifhmu. Dan huwa mument meta għandna niġu aktar
flimkien. Mument meta nkunu iktar
f’solidarjetà ma’ xulxin. Mhux biss,
imma li nifhmu u napprezzaw il-ħidma li qed issir minn dawk li qed jissugraw
ħajjithom għalina. Napprezzaw li dawk
kollha li qegħdin fil-kamp mediku qed jaħdmu sigħat twal, bi pressjoni
kbira. Persuni li jippretendu mingħandna
li noqogħdu għaċ-ċirkostanzi u d-dixxiplina.
Sagrifiċċji
3. Dawn huma
sagrifiċċji għal-libertà tagħna li jagħmlu sens, sakemm ikun hemm is-saħħa
fiżika involuta. Biss, f’dan ma hemmx
bżonn li nħallsu l-prezz li nnaqqsu mill-valuri tad-demokrazija tagħna. Nafu li hemm soċjetajiet li ppermettew
bnedmin fil-politika, fi żminijiet oħra, li jnaqqsu mill-kontenut tagħhom. Anzi, għandna l-eżempju ta’ dak li kienu
jaħtru ‘Dictator’, uffiċjal f’Ruma Repubblikana, f’sitwazzjonijiet ta’
emerġenza eċċezzjonali. Dawk
l-esperjenzi qegħdin hemm biex ma jiġux imitati. Qegħdin hemm biex nifhmu li l-istat
demokratiku jrid, huwa wkoll, jirbaħ din l-isfida mingħajr ma jitlef
mill-pilastri legali fundamentali tiegħu.
Fit-Tieni Gwerra Dinjija, minkejja kull diffikultajiet, l-istati
demokratiċi baqgħu hekk: ma sarux dittatorjati biex jikkumbattu d-dittaturi.
Differenza
4. Il-vuċijiet
differenti fl-istat demokratiku tagħna għandhom jibqgħu jinstemgħu. Din hija sfida mill-iktar qawwija għal min,
jum wara jum, għandu fuqu r-responsabbiltà ta’ mezz ta’ informazzjoni. Ma hemm xejn x’jiġġustifika li dawn jitħallew
jitbielu. Wisq anqas li jinżammu nieqsa
mill-finanzi biex joperaw. Huwa
neċessarju li jibqa’ jkun hemm il-ħruġ u l-operat sħiħ tagħhom, iktar minn
qabel. Anzi, ngħid li għandu jkun hemm
iktar ħeġġa, minn dawk li jiktbu, biex jiktbu u ma jibqgħux lura. Dan huwa bżonn mhux traskurabbli.
Direzzjoni
5. Hemm bżonn
iktar spazju. Hemm bżonn li l-vuċijiet
demokratiċi jinstemgħu iktar minn qabel.
Jekk sa xi żmien ilu seta’ kien hemm min ħass li għandu l-‘lussu’ li jiddeċiedi
liema vuċijiet jinstemgħu fuq il-mezzi tiegħu issa, iktar minn qabel, għandu
jifhem li qegħdin fi stat ta’ neċessità.
L-Oppożizzjoni baqgħet, tul dan iż-żmien, titkellem. Baqgħet tissuġġerixxi, tipproponi u ssemmgħa
leħinha. Toħroġ l-id tal-koperazzjoni. Kemm ġiet rappurtata u f’liema grad ta’
importanza nafu. Sfortunatament, tħalla
għaddej il-messaġġ tal-Gvern. Nafu li
dan huwa l-ewwel, li għax nitkellmu, qed immorru kontra l-“interess nazzjonali”
tiegħu; u t-tieni, li dak li ngħidu jrid jiġi mqiegħed f’suspett u dell
ikrah. Il-vuċi tagħna qegħda tinħonoq
doppjament.
Żmien iebes
6. Meta l-vuċi
tal-Oppożizzjoni tiġi miżmuma lura, jew imqegħda fin-negattiv f’linji ta’
populiżmu aridu, id-demokrazija tagħna titlef.
Jekk il-mezzi tax-xandir liberi u indipendenti dan ma jifhmuhx, ikunu
qed jassiguraw li waqt, jew wara din l-esperjenza, id-demokrazija tagħna tiġi
mċekkna. M’għandniex bżonn xi forom
strambi ta’ dittatorjati, anqas ta’ demokraziji virtwali jew artifiċjali. Għandna bżonn nirreżistu u naħdmu lejn ġid
komuni li huwa dak li stat demokratiku u Ewropew jiggarantixxi. Din hija sfida ta’ saħħa, imma warajha hija
wkoll waħda demokratika.
Għajnuna
7. Huwa, f’dan,
valur li aħna parti mill-Unjoni Ewropea.
Forsi aħna, fil-Partit Nazzjonalista, inħossuha aktar din, imma
m’għandniex nippermettu li nidħlu f’negattività bla sens. Pajjiżna għandu vantaġġi kbar li qiegħed
fl-Unjoni. Imma jrid jagħmel użu minnhom
fil-mekkaniżmi legali u demokratiċi tagħna.
Meta l-ilmijiet, li għandna d-dritt li nixorbu minnhom, indardruhom,
niżbaljaw. Pajjiżna huwa f’pożizzjoni
diffiċli, imma m’għandux bżonn jidher li qiegħed fi kriżi u jidħol
f’tentazzjonijiet estremi f’forom ta’ tqanqil żejjed fis-sistema ta’ nervi
demokratiċi.
Kalma u żmien
8. Il-pressjoni,
ċertament, titla’ ‘l fuq speċjalment meta tkun kostanti l-problema. Imma din ma tfissirx li aħna għandna nieħdu
deċiżjonijiet żbaljati. Ma tfissirx li
għandna nitilfu mis-sewwa tagħna. Ma
tiġġustifikaw li r-regoli jiġu njorati, jew jitneħħew. Irridu nibqgħu dak li aħna, għax dak huwa
l-eżami tal-irġulija tagħna. L-eżami li,
fid-doloruż, żammejna l-kolp u ma żbaljajniex.
Il-kalma hija neċessarja.
L-attenzjoni għad-dettalji tas-sewwa, iktar. Nagħrfu li ż-żminijiet jinbidlu. Nagħrfu iktar kif missirijietna kienu jgħidu
li bis-sabar u biż-żmien, kollox jasal fi tmiem.
