1. Il-Partit
Nazzjonalista qiegħed f’proċess ta’ għażla. Waħda li minnha jista’ jġib bidla għalih
u għall-pajjiż li qiegħed għal darb’oħra jaħdem biex jarah jimxi ‘l quddiem.
Fis-snin ta’ qabel, u dan kull darba li sab ruħu mgħobbi mill-poplu
bir-responsabbilità tal-poter mexxa l-quddiem. Bena ħafna għax kellu vizjoni ċara
u min ġie warajh ma kellux bzonn iwaqqa dak li sab imma kellu l-opportunità
jibni fuqu, jżid. Il-Partit bena soċjetà demokratika ispirata mil-linja
politika tiegħu, dik li tispira ruħha mill-valuri insara. Fuq dawn il-pedamenti
kienu marbuta s-suċċessi nazzjonali tiegħu.
Parti essenzjali
2. Il-Kristjaneżmu
fortunatament huwa magħna u għadu b’saħħtu. Il-valuri tiegħu assigurawlna futur
aħjar mill-passat li kellna. Ħadd ma jista’ jiċħad dan iktar u iktar f’din
is-soċjetà li l-mod ta’ kif taħseb u tirraġuna huma magħġunin mill-kliem
tal-vanġelu u mill-enċikliċi tal-papiet. Hemm min jista’ jaħseb li dan huwa xi
xkiel għas-soċjetà. Li jemmen żbaljatament li mingħajr il-valuri nsara nistgħu
niksbu riżultati aħjar imma l-esperjenza umana tas-sekli turi proprju l-kontra.
Kif qal tajjeb l-istoriku Fernand Braudel “Christianity is an essential reality
in Western life: it even marks atheists, whether they know it or not.”
Bidla effettiva
3. Dan għax kif
ikompli jispjega “Ethical rules, attitudes to life and death, the concept of
work, the value of effort, the role of women and children—these may seem to
have nothing to do with Christian feeling: yet all derive from it nevertheless.”
Din hija r-realtà tagħna li ma nistgħux naħirbu minnha. L-istituzzjonijiet
demokratici tagħna u dawk Ewropej huma ispirati mill-prinċipji nsara. Proprju għalhekk
kienu u għadhom suċċess. Ma humiex perfetti għandhom n-nuqqasijiet tagħhom però
proprju għalhekk li aħna qegħdin f’proċess kontinwu ta’ bidla lejn iktar
effettività. Lejn li nassiguraw li dak li qiegħed jsir jirrispetta id-dinjità tal-bniedem
f’dak li verament huwa mhux dak li tejoriji oħrajn jimmaġinaw.
Is-suċċessi tagħna
4. Aħna partit
ta’ ispirazzjoni kristjana fid-demokrazija. Użajna l-valuri etiċi
tal-kristjaneżmu biex bnejna stat li jħares biex iwettaq numru ta’ prinċipji
determinanti. Lejn is-sussidjarjetà u d-deċentraliżżazzjoni tal-poter jiġifieri
li ma tħallix il-poter tal-pajjiż fi ftit idejn, għalhekk bnejna l-kunsilli lokali. Lejn
l-interklassizmu fejn ma konniex vuċi ta’ sezzjoni waħda tal-komunità imma
wettaqna miżuri favur il-Maltin ġejjin minn liema klassi soċjali ġejjin. Lejn
is-solidarjetà li ngħinu li min jinsab fil-bżonn speċjalment lil dawk li qedhin
l-iktar l-isfel fil-mezzi ekonomiċi. Lejn il-bniedem li ħadna ħsieb li jkollna
l-protezzjoni tad-drittijiet fundamentali tiegħu sija hawn kif ukoll fuq il-kontinent
Ewropew. Lejn ekonomija li tħares li tikkontrola l-kapitaliżmu żbaljat u
tissoda fih l-aspett soċjali. Lejn l-importanza li tajna għall-istabilità
fil-familja.
Niffurmaw
politici futuri
5. Għad fadlilna
x’naħdmu u nwettqu fis-soċjetà. Biss għax għandna programm politiku ċar għandna
vantaġġ. Nistgħu narmu dan għax fostna jkun hemm min għandu l-idea żbaljata li
l-Partit Nazzjonalista m’għandux jibqa iktar wieħed demokristjan. Biss jekk iħares
lejn il-passat jirrejalizza li dan il-partit li mit-twaqqif tiegħu kien deċiż
li jipproteġi l-valuri nsara u li jġibhom fis-seħħ permezz tal-għodda
tal-enċiklici soċjali għamel suċċess għax dak li wettaq ġie aċċettat bħala
tajjeb fir-riżultati li kiseb. Ngħid iktar dan waqt li nifhem li sfortunatament
f’dawn l-aħħar snin abbandunajna li niffurmaw l-politiċi futuri tagħna f’din
il-linja politika.
M’ aħniex
komunisti, konservattivi jew liberali
6. Mhux biss
inqasna li ngħaddu dan it-tagħlim imma kellna wkoll in-nuqqas li m’ għallimniex
għaliex ma nistgħux nkunu ħaġa oħra. Ma nistgħux inkunu dawk li huma marbuta mal-materjaliżmu
ta’ Marx u Lenin. Anqas mat-tradizzjonaliżmu konservattiv li jrid jippreserva s-soċjetà f’dak li hi fejn
il-klassijiet soċjali ma jiċċaqilqux. Anqas mill-liberaliżmu li jassigura li
min huwa b’saħħtu fis-suq u fis-soċjetà jkompli jikber u jaqta barra lil min
huwa lura. L-istorja Ewropea hija mimlija bi żbalji politiċi li ttieħdu minn
dawn l-ideoloġiji politiċi. Jekk hemm min qiegħed jitħajjar li jimithom jkompli,
però għandu jkun jaf li ser iġib ruħu f’pożizzjonijiet fejn il-poplu
jikkundannah u jkun irid ineħħih.
Hemm principju u
beħsiebni nżommu
7. Qiegħed
f’dawn il-jiem nisma bħalkom dak li l-erbgħa kandidati għal kap tal-partit qed
jgħidu. Min qiegħed jibża jiddikjara li huwa għandu għal qalbu l-valuri nsara għax
jilludi ruħu li se jgerexx xi kaħli qiegħed
f’dan jiżbalja doppjament. L-ewwel għax kap denju tal-partit nazzjonalista jrid
jirrispetta r-raġuni għala ġie mwaqqaf il-partit u t-tieni għax hemm xewqa għatxana
qawwija għalih mal-elettorat tagħna. Tul dawn is-snin li ħdimt bi pjaċir u ferħ
favur dan il-partit żammejt ruħi leali lejn dawn l-prinċipji. Ma dħaqtx bikom
li ħadd wara ħadd stajtu taqraw dak li naħseb f’dawn l-artikoli. Il-linja tiegħi
hija ċara u hekk ser tibqa għal dawk minnkom li qed iduru fuqi għall-parir. Għax
l-prinċipju demokristjan nemmen fih għax
rajtu u nibqa narah li huwa l-iktar kapaċi jgħamel il-ġid lill-bniedem. Mhux
lest li naqbad għal dan il-partit toroq li flok is-sewwa tiġi minnhom dnewwa,
flok il-ġustizzja soċjali l-inġustizzja soċjali.