Niddefendu l-istituzzjonijiet demokratiċi

1.      Il-poplu dara jisma’ diskorsi dwar kemm aħna demokratiċi jew kemm għandna nkunu aktar hekk.  Biss, il-pajjiż ma jitwassallux biżżejjed li d-demokrazija tiddependi fuq il-parteċipazzjoni ħajja u diretta ta’ dawk li jgħixu fiha.  Speċjalment fil-mod ta’ kif inhija mmexxija.  Hemm fir-realtà diversi istituzzjonijiet u karigi kostituzzjonali li qegħdin għas-servizz tiegħu.  Imma mhuwiex magħruf x’sehem determinanti għandhom u x’għajnuna jistgħu jagħtuna.

2.      L-Uffiċċju tal-Ombudsman huwa proprju wieħed minnhom.  L-Ombudsman huwa d-difensur ta’ dawk li jsibu li l-amministrazzjoni tal-Istat ittrattathom inġustament, naqsithom minn drittijiethom.  Din il-ħidma tista’ titwettaq: l-ewwel, jekk iċ-ċittadin ta’ dawn il-gżejjer jiktiblu bl-ilment tiegħu, inkella dan l-Uffiċċju għandu l-poter li jista’ jwettaq waħdu, fuq l-inizjattiva tiegħu stess.  Tul dawn l-għoxrin sena diversi marru u ħadu risposti.  Sabu difensur u protettur essenzjali f’soċjetà moderna u demokratika bħal tagħna.

3.      Dan kollu jseħħ proprju minħabba żewġ elementi vitali.  L-ewwel, l-użu frekwenti tal-liġi mill-poplu; it-tieni u l-iktar importanti, l-għażla tal-persuna li jokkupa l-kariga ta’ Ombudsman.  Il-passat hawn serviena ta’ suċċess.  Nistgħu llum inħarsu lura u nirreġistraw eżempji varji.  Dan fih innifsu huwa żgur tajjeb, biss ilkoll nafu li biex nibqgħu nimxu ‘l quddiem irridu nassiguraw li l-futur ikun bħall-preżent.

4.      Huwa għalhekk illum determinanti għas-sistema demokratika tagħna li jkun hemm ferm iktar programmi fuq ix-xandir li jispjegaw ċar ħidmet dan l-Uffiċċju.  Għax huwa, l-ewwel, fih innifsu tajjeb li wieħed ikun jaf u jiġi infurmat; u t-tieni, għax l-Istat għandu dover li jinforma lill-poplu.  Nafu, għalkemm hemm min qed jaħrab minnu, li l-Gvern għandu d-dmir li jinfurmah, mhux biss fuq dan l-Uffiċċju imma fuq dak kollu li huwa għaddej.

5.      Proprju fuq dan il-punt, l-istess Ombudsman reċentement ippubblika ktieb mill-iktar interessanti bit-titolu “The State’s duty to Inform”.  Wieħed li jista’ jinkiseb b’xejn.  Wieħed li huwa miktub b’messaġġ dirett u ċar għal kull min, f’xi żmien, jokkupa karigi kostituzzjonali.  Dak li f’isem il-verità, it-trasparenza u l-akkontabilità jrid jittieħed bis-serjetà u jiġi mwettaq id-dmir tal-Gvern li jinforma.  Għax salv ftit kwistjonijiet il-Gvern, kull wieħed, għandu d-dmir fundamentali li jinforma lill-poplu b’dak li għandu f’idejh, dak li huwa għaddej u dak li seħħ.  Ħadd ma huwa ogħla mill-Kostituzzjoni, mid-demokrazija u mill-poplu li jista’ jimmaġina f’xi rokna ta’ rasu li għandu d-dritt li ma jinfurmaw jew li jiddeċiedi hu fuq x’hiex għandu jinforma.

6.  Nafu lkoll li preżentement pajjiżna għandu magna demokratika tajba li però tiddependi ħafna fuq kif tiġi użata.  Nafu wkoll li l-preżent u l-futur tagħna jiddependu fuq kemm jirnexxielna ma mmorrux lura u li anzi nimxu ‘l quddiem billi  nsaħħu u nipperfezzjonaw dak li għandna.

7.      Parti essenzjali minn dan huwa marbut ma’ min jiġi magħżul biex jokkupa l-kariga ta’ Ombudsman.  L-Uffiċċju f’dawn l-aħħar għaxar snin kompla jitmexxa b’indipendenza assoluta, b’integrità, b’dinjità u fid-direzzjoni l-ġusta mill-Prim Imħallef Emeritu Dr Joseph Said Pullicino.  Kien hu li assigura li l-istima u l-fiduċja tal-poplu ma jonqsux, anzi jiżdiedu.

8.      Biss, issa li huwa wasal fi tmiem il-kariga, dan għalhekk ifisser li l-pajjiż irid imur għall-għażla tal-Ombudsman il-ġdid.  Quddiem il-fatt li hawn min huwa maħtur f’pożizzjonijiet kostituzzjonali li ma huwiex jimxi bir-reqqa, il-poplu qiegħed jippretendi li dan isir bir-reqqa.  Jintgħażel persuna oħra li jkun kapaċi jimxi fl-istess direzzjoni bħal ta’ qablu.  Dan sabiex id-demokrazija tagħna ma tmurx lura u l-poplu ma jitlifx minn difensur li tant għandu bżonnu f’kull żmien, iktar u iktar illum b’dak li huwa għaddej.