Forom differenti ta’ Politika.

1.                  Il-partit fl-Oppożizzon,i jitlef b’liema maġġoranza jitlef, jibqa’ wieħed li għandu dmir impost mill-Kostituzzjoni u d-demokrazija li jifli u jikkritika lill-Gvern.  Min jaħseb li għax dak preżenti għandu disa’ siġġijiet fuqna jfissser li aħna ser noqogħdu lura qed jiżbalja.  Il-ħidma tagħna hija ċara u kostanti u rridu nsiru, jum wara jum, Oppożizzjoni soda.  Waħda li tħares lejn ir-realtà tal-ġurnata u taqta’ lilha nfisha mill-passat.  Ma nistgħux, f’xi mument, ngħixu f’xi forma ta’ dinja għalina imma rridu dejjem iktar immissu ma’ dak li għaddej minnu l-poplu li nirrappreżentaw.  Anqas ma nistgħu noqogħdu nippruvaw nagħmluha tal-bravi u nċanfru lil dawk li ma vvutawlniex fl-aħħar elezzjoni.

2.                  Il-poplu, fid-9 ta’ Marzu għażel u ħadd ma jista’ jieħu l-arloġġ lura biex ibiddel il-vot.  Wieħed jista’ biss iħares ‘il quddiem.  Aħna fl-Oppożizzjoni, u l-Gvern għandu maġġoranza qawwija ta’ voti li mhux ser titlaq f’daqqa.  Għandna triq twila u iebsa biex niġu lura bħala partit li fih il-pajjiż jista’ jagħtina kredibilità u, l-iktar importanti, li jagħraf fina differenza politika ta’ sustanza.  B’dak li għaddej u b’dak kollu li qiegħed fil-ħin jinkixef biċċa biċċa f’dak li diġà sar f’dawn l-aħħar erbgħa xhur, hemm attakk kbir lejn il-kredibilità tal-politiċi tal-lum.  Fl-elezzjoniiet ġenerali li ġejjin, wara dak kollu li wiegħed il-Partit Laburista mill-Oppożizzjoni u dak kollu li issa qiegħed iwettaq il-kontra, irridu nikkonvinċu lill-elettorat: l-ewwel, li aħna verament differenti; u t-tieni, li aħna kredibbli.

3.                  Il-miri tagħna huma, f’għajnejja, ċari ħafna.  Proprju għalhekk li aħna m’aħniex ser noqogħdu lura milli nistaqsu, ngħarblu u nikkritikaw l-ewwel, però fl-istess ħin inkunu kapaċi noħorġu bi proposti ġodda.  Il-problemi li ser niffaċċjaw minn hawn u ftit xhur oħra ser jitolbu preżenza aqwa tagħna biex nidentifikaw dak li m’għandux isir la mill-politika sħiħa tal-Gvern u anqas mill-ħidma diretta tal-ministri konċernati.  Hemm min qiegħed iħoss li forsi għandna noqogħdu lura minn xi kritika, biss dan l-aġir huwa minnu nnifsu kontro-produċenti.  Kull ġurnata mill-bank tal-Oppożizzjoni trid tiġi użata tajjeb, b’għaqal, intelliġenza u moderazzjoni.  Ma hemmx bżonn esaġerazzjonijiet da parti tagħna żgur, imma rridu nirrimarkaw il-punt.

4.                  Il-kritika trid issir u twassal ċar il-messaġġi politiċi tagħna.  Aħna għandna d-diffikultà li rridu nimxu ‘l-quddiem u noħorġu mill-fosdqa li konna fiha fil-gvern, però huma jridu jifhmu li qegħdin issa bil-piż tar-responsabbiltà fuqhom.  Dak li qabel setgħu jwettqu u ħadd ma jgħid xejn, illum minflok qiegħed taħt skrutinju pubbliku.  Hemm diversi gazzetti li qegħdin, huma wkoll, f’dan il-proċess.  Uħud għadhom ma fehmux li sehem il-partit inbidel u oħra li qegħdin fit-triq it-tajba.  Dan huwa proċess twil u, f’ħafna sens, normali.  Il-bidla ssir kontinwament fuq iż-żewġ naħat tal-Kamra.  Aħna però nibqgħu ffukati sabiex nassiguraw li, anke jekk ħaddieħor jinjora jew jaqbiżlu dak li qed isir, nitkellmu.

5.                  M’huwiex aċċettabbli żgur li ministru fil-Gvern jiġi fil-Parlament, kif kellna nhar il-Ħamis fl-aġġornament, u jgħidilna li ma nistgħux nikkritikawhom għax għaddejna minn telfa elettorali qawwija.  Huwa ċar li diversi għadhom ma fehmux li għandhom dmir kostituzzjonali li jwettqu dmirhom tajjeb u skrupolożament skont il-liġijiet tal-pajjiż.  Jekk imorru lura minnu, kellhom x’kellhom intenzjonijiet, żbaljaw.  Kien ċar li l-Onor. Jason Azzopardi wettaq dmiru sew u ressaq kritika li hija f’postha u ġusta.  La żied u lanqas naqqas.  Mar direttament għall-punt b’kawtela u attenzjoni.  Wieħed kien jistenna reazzjoni mill-Gvern li tirrispetta l-impenn tal-Oppożizzoni.  Aħna ngħinu lil min imexxi billi niftħulu għajnejh u nżommuh milli jidħol għall-ħmerijiet li permezz tagħom il-pajjiż jaqa’ għaċ-ċajt.

6.                  Il-Korp tal-Pulizija, tul dawn l-aħħar ġimgħat, laqqat daqqiet ta’ ħarta li naqqsulu sew minn dak li kellu.  Ir-reputazzjoni tajba, is-serjetà u d-dinjità tal-membri bdiet sejra lura waħda u sew.  Bħal ma anki l-kundizzjonijiet tax-xogħol bix-xiftijiet il-ġodda tagħhom marru lura.  Proprju f’dawn il-jiem, diversi fehmu li l-ħin tal-mistrieħ tagħhom naqas drastikament u, l-agħar, li issa tilfu għal kollox iċ-ċertezza tal-ġranet tal-leave.  Li huwa żgur hu li qatt, taħt iż-żmien li fih kont Ministru tal-Intern, ma kien hemm xi ġurnata li l-Korp għamilha ta’ outside caterer.  Il-Korp tal-Pulizija jixraqlu aqwa minn dak li għaddej minnu.  Fi ftit xhur qed naraw proċess li bih il-Korp beda jitnaqqas.  Hemm, iva, forom differenti ta’ politika tagħhom u tagħna li, jum wara jum, qed tidher f’għajnejn dawk li jridu jaraw.

CARMELO MIFSUD BONNICI

Reazzjonijiet reazzjonarji

1.         Bdejna u komplejna ġimgħa fejn il-Prim Ministru ddeċieda li jinżel fil-kamp tal-battalja u jidħol dritt dritt għall-kampanja medjatika.  F’ħafna, din kienet ripetizzjoni ta’ dak li seħħ tul in-numru ta’ snin li għaddew.  Drajnih mingħajr ma ċekkinnih.  Il-persentaġġi tal-opinjoni juru mod, u allura jrid jidħol sabiex jibdew juru mod ieħor.  F’ħafna drabi, mertu tiegħu, rnexxielu.  Wassal messaġġ b’ripetizzjonijiet ripetuti tal-istess punti magħmula fi programmi differenti.  Kuljum, kull filgħaxija sibnih jidher iwieġeb għal domandi differenti jew ixandar waħdu.  Kull darba mmissu mal-kuntrasti bejn il-verità u l-fatti, u fuq in-naħa l-oħra l-perċezzjonijiet varji li jittieħdu.

2.         X’ser jirnexxilu jwassal din id-darba, ma nafx.  Biss, rajt li niżel kmieni wisq fil-leġislatura u qiegħed jidher li qed jirreaġixxi mingħajr ma neċessarjament jaf fejn huwa ser iwassal lilu nnifsu.  Għax hemm ċerti regoli li ftit jistgħu jaħarbu minnhom.  Fil-Gvern, il-partiti politiċi jitilfu mill-udjenza u mill-appoġġ.  Ftit huma dawk li jirnexxilhom il-kontra, imma dan ma jfissirx li hawn f’pajjiżna dan ma jistax iseħħ.  Iktar u iktar b’persuna li rnexxielha tikkonsolida fiha maġġoranza qawwija li ħadd qablu ma rnexxielu.  Imma biex verament jirnexxilek, trid tiċċumbahom bil-preċiż waħda wara l-oħra, u mhux tittama li waħda tpatti għal diversi oħrajn żbaljati.

3.         Hemm ir-realtà tal-fatti li kull mexxej jista’ jew iżomm magħhom jew jaħrab minnhom.  Jiddependi xi jrid għalih innifsu u għal dawk li, f’demokrazija, jirrappreżenta.  Illum hemm konsolidat li diversi deċiżjonijiet mhumiex qegħdin jittieħdu mill-Ministri nfushom, imma direttament miċ-ċentru ta’ Kastilja.  Hemm indħil kontinwu li, fl-aħħar tal-jum, inkwiet ser iġib.  Il-ħsieb li f’kull rokna tal-istituzzjonijiet irid ikun hemm persuni mhux sempliċement lejali, imma lejalissimi, lejn il-Prim Ministru qed idur fuq ilsien in-nies.  Tidher ċara li hemm fissazzjoni qawwija li kull persuna trid tiġi mneħħija u flokha tidħol oħra li mhux neċessarjament għandha l-istess esperjenza jew abbiltà bħal ta’ qabilha.

4.         Dejjem jekk kemm-il darba x-xniegħat isiru realtà, din il-ġimgħa smajna b’numru ta’ tibdiliet oħra, partikolarment fl-amabaxxaturi ta’ pajjiżna.  Huwa ċar li l-għażla qegħda ssir mhux fuq il-merti diplomatiċi jew ta’ konoxxenza diretta tal-affarijiet barranin, imma fuq dawk politiċi.  Ngħid li anqas, fl-opinjoni tiegħi, ma qegħda ssir b’konvinzjoni mill-Ministru jew mill-Ministeru tal-Affarijiet Barranin.  Għalhekk, ser nerġgħu nibgħatu barra minn xtutna persuni li ma ġewx imħarrġa għal dak il-post.  Ngħid li, mingħajr ma tagħmilha regola tad-deheb, aktar ma jkollok diplomatiċi tal-karriera iktar aħjar għax tissoda l-livell tagħna.  Dan għax hemm persuni li mhumiex fis-servizz li jistgħu jkunu kapaċi jidħlu jitħalltu u jibdlu ċertu impostazzjonijiet.

5.                  Biss, tant kollox qiegħed isir malajr malajr li l-prudenza u l-għaqal qed jinxeħtu ‘l barra mit-tieqa.  Mhux biss, imma hawn dan l-indħil kontinwu li qiegħed iwassal għal dawn it-tipi ta’ reazzjonijiet reazzjonarji.  Forsi kien ikun aħjar li għażilna triq iktar trasparenti, ġdida u progressiva fejn il-mertu jista’ jiġi mkejjel.  Wara d-diskors kollu li ntqal fil-kampanja elettorali kont naħseb li dan il-Gvern kien jippreferi li jġib lil dawk li beħsiebu jappunta bħala ambaxxaturi quddiem il-Kumitat Parlamentari qabel u, l-ewwel, isir għarbiel u skrutinju demokratiku.  Dan mhuwiex isir, u wisq inqas ser isir, għax dak li ntqal mhuwiex dak li ser isir.  Dan għax jidher ċar li f’moħħ uħud mill-partit li l-maġġoranza elettorali qawwija u tagħhom trid tissarraf b’deċiżjonijiet li jaffermaw b’saħħa, kontra l-forza tar-raġuni, dik l-impożizzjoni.

6.         Hemm diversi kuntrasti li llum, wara d-9 ta’ Marzu, qed jiġu reġistrati mill-poplu.  Altru dak li ntqal fil-kampanja, u altru dak li qiegħed isir.  Altru d-diskors ħelu u li jiġbdek li sar qabel, u altru dak li qiegħed isir illum.  L-impostazzjoni hija lejn impożizzjoni u affermazzjoni li l-poter qiegħed f’idejhom.  Għad-differenza ta’ żmien ieħor, din tal-lum hija soċjetà demokratika fejn il-poplu għandu moħħu ferm iktar miftuħ minn qabel.  Tista’ tipprova tinfluwenzah minn ħafna bumbardamenti fejn tidher il-ħin kollu.  Biss mhuwiex ser jibla’ dak kollu li tgħid, issa meta qiegħed jibda’ jingidem.  U dan mhuwiex ġej għax xi ħadd naqas lill-ieħor fl-istima jew fl-apprezzament tal-kwalitajiet tiegħu, imma għax hemm realtà li kull politiku jrid jiffaċċja.  Fosthom, fortunatament, il-Prim Ministru nnifsu.

Servizz għas-sewwa

1.            Ilni nikteb għal din il-gazzetta snin twal.  Minn meta kont dħalt fl-MŻPN kont bdejt ngħaddi l-kontributi regolari tiegħi.  Mhux kull artikou li ktibt tul dawn is-snin kien tal-istess livell, imma kont inħossni komdu li dak li qiegħed ngħid kien ser jiġi apprezzat mill-editur.  Il-ħajja qabel kienet iktar kumplikata.  Tikteb, u l-artiklu tieħdu inti direttament mentri llum, bil-mezzi teknoloġiċi, sar ferm iktar faċli.  Kull qabża saret flimkien mal-editur.  L-ewwel ma’ Michael Schiavone u wara ma’ Victor Camilleri.  It-tnejn għandi kliem ta’ tifħir għalihom.  L-impenn, is-sagrifiċċju, l-analiżi politika tagħhom, ir-responsabbiltà kbira f’dak li jidher u li jingħad sawru fija eżempji ta bnedmin tal-affari tagħhom.  Ta’ rġiel onesti u determinati li jkunu strumenti għas-sewwa.

 

2.            F’dawn l-aħħar ġimgħat, ix-xettru tal-gazzetta għadda minn idejn Victor għal dawk ta’ Roderick.  Inqast, nammetti, li ma kontx pront li ktibt sabiex ngħaddi ftit riflessjonijiet fuq ħidmet Victor Camilleri fil-mument preċiż, imma l-aġenda politika tal-partit ma tantx kienet tippermetti.  Anzi, bqajt nikteb bil-ħsieb li qiegħed nibgħatu lill-moħħ analitiku u ċar tiegħu, anke jekk ma kienx għadu qiegħed hemm.  Issa però għadda żmien biżżejjed sabiex nirreġistra f’rasi x’seħħ u, fl-istess ħin, nikteb żewġ linji qosra dwaru.  Lil Victor kont diġà nafu qabel dħalt f’ “il-mument” għax kien jieħu ħsieb “In-Nazzjon” u kont nikteb hemm ukoll, mhux regolarment imma skont dak li l-mużi kienu jispirawni għalih.

 

3.            Kien jieħu, anke dak iż-żmien, paċenzja bija.  Għax l-Editur it-tajjeb irid jikkoltiva, iktar minn oħrajn, il-virtù tal-paċenzja mal-ħaddiema kollha, speċjalment ma’ dawk li jiktbulu.  Mhux dejjem kont inżomm il-ħin destinat għalija, imma fis-sabar tiegħu, bnejna rapport ta’ ħidma li ftit kelli bħalu.  F’dawn is-snin fil-politika qattajt ħafna mis-Sibtijiet filgħodu tiegħi, (bħal dan) nikteb u nibgħat il-kitbiet politiċi tiegħi sabiex, kemm jista’ jkun, inkun qed ngħaddi dak li kien attwali.  Dak li qiegħed iseħħ fl-aħħar tal-ġimgħa u mhux ġimgħatejn qabel.  Żammejt il-pinna tiegħi għas-servizz tas-sewwa mertu tal-ispazju li huwa ħass li għandu dejjem jagħtini.  Drajtu, u naħseb li kien drani sew.  Kien jaf li jista’ jiddependi minni, bħal ma kont niddependi minnu jien.  Konna, u għadna nifhmu lil xulxin malajr.

 

4.            Bnejt miegħu rabta ta’ ħbiberija li żammet rabta ta’ rispett reċiproku.  Kien kapaċi jifhem x’qiegħed ngħid, u għal min qiegħed ngħidu, ferm iktar malajr minn ħaddieħor.  Kien sabiħ ħafna taħdem miegħu.  Mhux l-ewwel darba li, matul il-ġimgħa, kont ngħaddi ħdejh biex naqsu l-ideat ta’ dak li kien għaddej.  Kien jistaqsini numru ta’ domandi li kien juri li l-affarijiet ma tantx kienu jaqbżulu.  Kien editur tajjeb ħafna.  Il-ħaddiema tiegħu kienu jħobbuh u jaħdmu miegħu katina, għalkemm xi drabi kien ikun hemm dik id-disputa semi-akkademika ta’ kif tikteb kelma jew kif għandek tesprimi ħsieb.  Kellu wkoll ċertu ndħil, li kien ikun kontra dak li jħoss verament f’qalbu.  Dan kont nifhmu u t-tnejn konna naċċettawh, anek jekk ma konniex ngħiduh lil xulxin.

 

5.            Victor kellu l-kunfidenza jċempilli u jgħidli: “Għada iktibli fuq it-tali suġġett”.  Ħafna drabi kont inkun diġà ddeċidejt f’rasi li nikteb fuq dik il-linja, imma kien hemm mumenti oħrajn meta t-talba tigħu kienet tagħmel iktar sens minn dak li kont fassalt f’rasi li nikteb.  Bqajt nikteb għal dawn is-snin kollha proprju minħabba din ir-rabta.  Għax diversi kienu jgħiduli, matul il-ġimgħa, li qraw dak li ktibt u għalija dak kien ir-rapport ta’ politika ta’ vera.  Il-politika mhux tal-ħmerijiet, imma tad-dibattitu u analiżi ta’ vera ta’ dak li jkun għaddej u ta’ dak li jkun ġej.  Fuq dan, Victor kellu dejjem il-melħ neċessarju għal kull editur: li dak li jinkiteb tajjeb jagħtih importanza.  Artiklu, biex jinqara, trid trid tħalli f’idejn l-editur.  Fil-verità, inti tikteb, tqegħdu għad-disposizzjoni tiegħu, u wara, jara hu.

 

6.            Kellu esperjenza twila.  Jiftakar il-mexxejja tal-partit u jafhom tajjeb.  Ħadem viċin ma’ diversi fil-laqgħat li kienu jsiru miegħu.  I-moħħ li din il-gazzetta kellha għad-dispożizzjoni tagħha kien arkivju ta’ informazzjoni, ideat li iżda kellu dejjem l-umiltà li jerġa’ jitkellem ma’ dak li jkun biex ikun ċert doppjament li huma tajbin.  Is-servizz twil li ta, ftit mill-qarrejja jafu bih.  Ftit jafu kemm qatta’ żmien u kemm rari ħafna kien ikun imsiefer jew mar għal xi mistrieħ.  Kien dedikatissimu u, tmur meta tmur l-Istamperija, kont taf li ser issibu wara dik l-iskrivanija jistenna, jaħseb, jikteb u jisma’.  Il-partit tilfu u għalkemm, m’għandix dubju, li qalbu hemm għadha, irnexxielu almenu jieħu lura l-ħajja normali tiegħu.  Ċert li, ma kull ġurnata li tgħaddi, jista’  jdur lura u jkollu s-sodisfazzjon li għamel snin twal jaħdemf is-servizz tas-sewwa.

 

 

 

 

Dak li fuqu taħdem il-politika.

1.         Hemm, sfortunatament, diversi persuni fil-politika li jaħsbu li elezzjonijiet jintrebħu u jintilfu skont kemm partit jirnexxilu jwettaq pjaċiri individwali, skont kemm ikun qeda nies.  Ma naqbilx ma’ dan.  Il-poplu jħares, fil-maġġoranza tiegħu, lejn dak li huwa għaddej fil-pajjiż u jekk taħt tmexxija jew oħra huwiex sejjer jimxi ‘l quddiem.  Ifittex il-boxxla politika ta’ partit minn ieħor u jara jekk huwiex sejjer jara l-pajjiż jimxi u javvanza fit-toroq it-tajba li jsawru aktar ġid u progress soċjo-ekonomiku.  Ifittex jara jekk il-kelma tal-irġulija jżommhiex jew le.  Meta din il-verità tintilef, il-linja politika li toħroġ tkun waħda li ma trebbaħx, anzi tnaqqas mill-valur u s-sustanza tagħha.

2.         Il-poplu jħares lejn il-valuri li partit iħaddan.  Iħares ukoll u jara minn min huwa magħmul il-partit.  Min huma l-bnedmin li jiffurmawh u dak li jgħaqqadhom flimkien.  Il-kredibilità politika tagħna tiddependi proprju minn dan.  Tiddependi kemm aħna kapaċi naħdmu lejn ideali, lejn prinċipji li huma ċari.  Valuri li kapaċi nfissru u nuru li l-politika tagħna hija msawra fuqhom.  Meta partit jitlef din il-linja ta’ ħidma, bħalma naħseb li tlifna fl-aħħar elezzjoni ġenerali, allura ma jirbaħx il-fiduċja u minflok jitlef il-kredibilità elettorali tiegħu.

3.         Meta partit jarmi l-importanza tal-prinċipji, jarmi wkoll id-direzzjoni politika tiegħu.  Jiġi li ma hemmx differenzi bejnu u bejn oħrajn.  Isib lilu nnifsu fil-pożizzjoni li la hu u lanqas oħrajn ma jafu x’inhuwa u x’jirrappreżenta.  Fil-politika hemm dawk li jidħlu għaliha u jkunu lesti jduru ma’ kull riħ, l-aqwa li jkunu fil-poter, u oħrajn li jħarsu lejn direzzjoni soda.  Hemm min jaħseb li tal-ewwel jirbħu, mentri tat-tieni jitilfu, imma dan mhuwiex il-każ.  Il-poplu f’demokrazija jippreferi dawk li għandhom idejal, prinċipju, valur u direzzjoni.  Jippreferi jkun jaf fejn huwa ma’ min ivvota milli ma’ dawk li jafx.  Jippreferi jkollu bnedmin li jiddikjaraw minn qabel x’sejrin iwettqu u jifhem għala jridu jwettquh qabel jivvutalhom.  Irid bnedmin retti u onesti f’għemilhom, sija fil-pubbliku kif ukoll fil-privat, biex verament jafdahom.

4.         Dawn il-lezzjonijiet, dawn il-veritajiet, il-partit meta ma tahomx l-importanza li ħaqqhom, ma kellux suċċessi elettorali.  Inqajjem dan issa għax wara snin fil-gvern, hemm bżonn li nirriflettu fuq l-esperjenzi passati li għadda minnhom il-partit u nħarsu lejn kif ser nibnu l-futur.  Il-partit għandu issa l-opportunità u l-ħin li jibni tajjeb.  Għandu l-mument meta jrid jirrifletti u jara li jerġa’ jirbaħ lura ħafna mill-kredibilità li tilef.  Irid jassigura li jkollu iktar għaqda ġewwa fih milli kellu fl-aħħar leġislatura, ma hemmx dubju.  Però hemm iktar li jrid jifhem.  Irid japprezza li l-poplu naqqas sew il-fiduċja fih proprju għax hemm barra kien qiegħed jibgħat il-messaġġ li tilef melħtu.

5.         M’għadniex fil-gvern u dan hemm bżonn li diversi jifhmuh sewwa.  Bħalma hemm bżonn li japprezzaw li fl-Oppożizzjoni, fl-ewwel sena tagħna, l-affarijiet ser ikunu iktar diffiċli.  Il-ħidma tagħna fil-Parlament u fis-soċjetà bħala Oppożizzjoni titlob preparazzjoni differenti.  Hija ħidma kostituzzjonali, demokratika li hija vitali għal din is-soċjetà.  Iktar ma ssir tajjeb, iktar aħjar.  Biss ma tridx tkun sempliċement reazzjonarja, imma trid tkun waħda pro-attiva, anke jekk fiha s-sogru li dak li tkun qed tipproponi jittieħed u jiġi mwettaq mill-Gvern.  L-intelliġenza tagħna, il-formazzjoni politika li għandna, jridu jiġu utilizzati tajjeb għas-servizz tal-poplu.  Issa jiddependi minna kemm ser inkunu effettivi fiha.

6.         Jekk hemm min qiegħed jaħseb li dan mhuwiex ser jiġi apprezzat, ngħid li għandu tort.  Fl-aħħar elezzjoni, parti sostanzjali tal-elettorat bagħat messaġġ ċar liż-żewġ partiti.  Wera biċ-ċar li huwa jħossu liberu li jeżerċita d-dritt tal-vot mingħajr rabtiet passati jew futuri.  Diversi ħarġu mill-iskemi passati proprju għax għandhom dritt li jagħtu l-preferenza politika tagħhom kif iridu.  Din, nammettu, kienet mira tal-partit tagħna u ntlaħqet verament kontra tagħna.  Imma hekk ridna: li jkollna poplu li jivvota fil-libertà assoluta tiegħu.  Żidna b’aktar edukazzjoni għax id-demokrazija tikber magħha u biha.  Din il-parti, din il-mewġa elettorali mhux tonqos sejra, imma tiżdied f’elezzjonijiet ġenerali oħra.

7.         Il-partit għandu quddiemu sfidi ġodda, ċirkostanzi differenti u ferm iktar favorevoli milli kellu fi snin ilu meta kien fl-Oppożizzjoni.  Biss, irid jagħraf jeħodhom billi jifhimhom.  Jekk ma nersqux b’umiltà u ma nifhmux li l-pajjiż irid iktar sustanza politika vera, allura nassiguraw għalina nfusna iktar snin fl-Oppożizzjoni.  Proprju għalhekk li rridu, f’dan il-perjodu, nirriformaw lilna nfusna: l-ewwel, fl-ideat u fid-direzzjoni tagħna; u t-tieni, fl-organizzazzjoni tal-partit sabiex iwassal il-messaġġ u l-programm tiegħu fl-irkejjen kollha fejn hemm il-poplu.  Biex inkunu Oppożizzjoni soda, serja u nżidu fl-appoġġ elettorali tagħna rridu nimxu f’din il-linja.  Iktar u iktar meta l-partit fil-Gvern qiegħed juri dejjem iktar li valuri u prinċipji m’għandux, u anzi, qiegħed jagħmel il-kontra ta’ dak li kien qiegħed jiddikjara.

CARMELO MIFSUD BONNICI

L-Intervista tieghi fuq l-Independent

‘THE WRITING HAD BEEN ON THE WALL SINCE 2009’ - CARM MIFSUD BONNICI

A year ago, on 30 May 2012 Carm Mifsud Bonnici was forced to resign after a no confidence motion in parliament, with former PN MP Franco Debono siding with the PL opposition. Since then he returned to his private practice as a lawyer, but remained active in politics, and managed to get re-elected in parliament. With the days of the political crisis now over and the PN regrouping itself after finding itself in opposition following a landslide defeat at the polls on 9 March, Keith Micallef met up with Dr Mifsud Bonnici who is now in a position to talk freely about the dark days he had to endure during the last year. During the interview the PN MP also shared his views about the new Labour government, former prime minister Lawrence Gonzi and the road ahead for the PN.

Did you expect such a landslide defeat?  

The writing had been on the wall since the 2009 European Parliament elections. With the party split between various factions, it was very hard to see any disgruntled voters coming back onboard.  During house visits, it transpired that people were fed up with the never-ending election campaign. This reaction could have led to three possible outcomes – a landslide defeat for the PN, a high abstention rate or an unlikely PN victory. Throughout the campaign the overwhelming feedback was that the party only looking at the bigger picture.

One of the main reasons for the defeat seemed to be that the party was detached from the people. Do you agree with this interpretation?

I do not concur completely as a number of MPs and cabinet members including myself did their utmost to remain close to the people throughout the legislature. For me, the overriding feeling out there was that “we don’t care” and that all priorities centred around the economy, with everything else relegated to the back burner.

Reality was that the PN-led administration failed to inform people about its achievements to the point that the Labour administration is now taking credits for work that went unnoticed during the previous legislature. Apart from the fact that being in government for so long is of no help,  there was a perception that this was not a ‘caring government’.

What is your opinion about Lawrence Gonzi as prime minister and party leader?

The fact that Dr Gonzi immediately found himself at the top, as prime minister was a disadvantage as there was not enough time for him to be nurtured as party leader. Another disadvantage was that he was expected to tackle issues which had bee long overdue. To his credit, he succeeded in doing this especially in his second term in office, but had serious difficulties to deal with internal dissent. Though he was an excellent technocrat, he struggled to understand what was behind the behaviour of some MPs. He did not have the required human element to understand the rebellion. He also failed to understand that with some people you have to take a stand rather than let them dictate their agenda to you. All this drained him to the point that he no longer felt accomplished being prime minister. Dr Gonzi deserves much more credit for his efforts, but found himself with his back against the wall due to the fact that he had a wafer-thin majority.  Another issue was that some cabinet members were behaving as if the PN had a five-seat majority rather than one, or even half a seat. There was also the feeling that the parliamentary group was split between those sitting at the front benches and the rest of the group. In a sense Dr Gonzi found himself in a straightjacket.

What were the highlights and the darkest days during your spell as minister in the previous administration?

I regard the EU’s decision to set up the European Asylum office in Malta as a major highlight. Undoubtedly the darkest day was on 30 May of last year when parliament voted in favour of a no-confidence motion intended to oust me from cabinet, simply for political expediency.

Some people considered your approach at the height of the crisis as too timid. Now that this has become an episode in history do you have any regrets about the manner in which the case was handled by the party?

Had I opted to take a different approach, and possibly tried to react, it would have meant a higher probability of government collapsing. Reality was that each time I used to pronounce myself on something, somebody [Franco Debono], would resort to his usual antics. A case in point was the news conference marking the launch of a white paper outlining 150 proposals in the justice sector. Immediately afterwards he came out guns blazing against me accusing me, among other things, of not consulting him.  I was very well aware I was treading on thin ice and did not want to be the final straw which broke the camel’s back.

The only opportunity for me to make my case was the parliamentary debate itself. Politically, I had no other way rather than renounce my cabinet position in order to defend myself. On the other hand, after 30 May I feel that my stature grew immensely. With hindsight I think it was the best decision.

Last year a lot of fuss was made about the need of separating having justice and home affairs in different ministries. A year on we are back to square one, with justice a step below the home affairs ministry and nobody complaining. What do you make of this?

This is clear testament to the fact that all the talk about the conflict between justice and home affairs was just a cover up as the PL had no sound arguments on which to make its case. My track record proves that justice and home affairs can cohabitate, without jeopardising any principles. The perception that the home affairs minister is the one who sends people behind bars, whereas the justice minister is the one who breaks them out of jail is totally wrong. Reality is that I set a good example of how to achieve this delicate balance, to the point that the Labour administration decided to adopt this model, despite its criticism some months back.

Why did you describe Manuel Mallia’s ministry as a mega aircraft carrier during the budget debate?

My view is that there is a huge concentration of power in one ministry, whereas other cabinet members have very little on their plate. Apart from the police force, this ministry includes is also responsible for the army and national broadcasting. Such a vast portfolio is unprecedented. Shouldering responsibility for immigration and home affairs alone is already a headache, but if you add other things like broadcasting and the film industry you will be running the risk of stretching yourself too far. While justice has been delegated to a parliamentary secretary, at the end of the day it is still the minister who has overall responsibility. This problem will emerge two or three years down the line when some things will have to be give, for the minister to be able to focus on the most important matters. Eventually I think that this will lead to a reshuffle.

Recently the EU commission published a report called the EU Justice Scoreboard which concluded that Malta has the longest court proceedings in the EU. Do you think it reflects badly on your track record as justice minister?

Parts of this report have been conveniently highlighted to score political points. The figures are not from the same period and not every country has our efficient system to record court cases. It is amply clear that no like-with-like comparison was made. I fail to understand how court cases in Malta take longer than in Italy. On the one hand, the commission said that it is not in a position to make a like-with-like comparison but at the same time, it relied on figures from the council of Europe without verifying them. As a matter of fact I was one of those lobbying for such a report, but expected much better from the commission.

One case in point is the length of proceedings in the administrative court which the report claims are taking over 2,000 days even though this court had been only set up for a year. Reality is that pending court cases are on the decrease. As a matter of fact over the last ten years there was a decrease in the number of cases which have been pending for more than three years. The report neither does justice with Malta nor with the commission itself.

What are your views about the ongoing judicial review?

I welcome this initiative and agree with its terms of reference, but I have my doubts about the timeframe as it is quite tight. I went through a similar experience in 2004 when publishing the White Paper ‘Towards a Better and More Expeditious Administration of Justice’ at the end of which some of the proposals were implemented whereas others were not.

What is your evaluation of the Labour government so far? Can you mention one good point and one bad point?

It is very difficult to draw conclusions in the first months. Having said that, I am quite concerned about Labour’s mentality of having its own people on all boards and government entities at all costs, irrespective of their abilities. Eventually these decisions will come back to haunt this administration as the right candidate to fill certain post is not necessarily Labour-leaning. On the other hand the tribute paid to Lawrence Gonzi in parliament was a very positive step forward.

Your decision not to contest the second district was a surprise and a break with family tradition. Can you explain?

One of the reasons was the revision of electoral boundaries which meant that my Fgura constituency was split into two. Due to the fact that a considerable number of constituents were transferred to the fourth district I expressed my desire with PN leader Lawrence Gonzi to contest this district. I also felt that this would not impact negatively on the list of candidates contesting the second district.

What do you make of the new PN leadership and what direction must the party take to win lost ground?

With Simon Busuttil at the helm I am pretty confident that the party will find its feet again, and at the same time understand its new role in opposition. The transition from government to opposition needs time, as one has to adapt to this new reality even in simple matters such as drafting parliamentary questions. Dr Busuttil is able to convey his vision to the people. In the next five years the biggest leap for the PN will be in open dialogue with people once again, under new leadership.

In a sense the roles have now reversed, as the PN will be the party with a fresher look and young faces. Our priority for now is to be a strong opposition and come up with alternatives, not at the end of the legislature, but in due course. In order for the people to feel safe voting PN, the party must start outlining policies well before the election.

You have been recently appointed as shadow minister for foreign affairs. How will you go about it?This is a new challenge but at the same time a continuation of my previous work especially during the Libyan civil war, when I was in close contact with foreign embassies at the height of the humanitarian crisis.

What are the major challenges in Malta’s foreign policy?

The foreign affairs minister must take the lead and forge stronger ties with countries whose economies are emerging like China, India, Brazil South Africa, Indonesia, and neighbouring North African countries. This can be achieved by the setting up of an inter-ministerial committee to pool forces.

Distretti u aħna tal-parti t’isfel

1.             Fi żmien ieħor, is-sistema elettorali kellha ferm inqas garanziji milli għandha llum.  Dawk li, bħali, għaddew mill-kumplikazzjonijiet anti-demokratiċi li r-riżultat elettorali tal-1981 ipproduċa għandhom konforti differenti.  L-iżball f’dik l-elezzjoni twieled, l-ewwel, mit-tqassim partiġġjan u ħażin tad-distretti elettorali, u wara, mir-reazzjoni politika ta’ partit li m’għarafx jiddistakka ruħu mill-użu anti-demokratiku tal-poter.  Kull partit elett jista’ jdum biex jifhem, imma jrid iżomm f’moħħu li l-poter huwa wieħed bażat fuq id-demokrazija, u hekk irid jitħaddem.  Is-sistema demokratika mhix skuża biex tuża l-poter b’toroq u metodi dittatorjali.

2.             L-emendi kostituzzjonali li salvaw is-sitwazzjoni u d-demokrazija f’pajjiżna fl-1987 iggarantew li min għandu l-maġġoranza assoluta tal-voti jrid ikollu wkoll maġġoranza parlamentari.  Dak kien pass determinanti li fuqu l-pajjiż mexa fl-istabilità soċjo-ekonomika li maġġoranza parlamentari b’saħħitha kapaċi tagħti.  Minn hemm imxejna ferm iktar ‘il quddiem u saru diversi emendi mmirati li riżultati elettorali jipproduċi Gvern stabbli.  Sistema li pproduċiet ir-riżultat elettorali tal-2008 fejn il-Partit Nazzjonalista, b’maġġoranza elettorali relattiva, kellu waħda parlamentari.  Maġġoranza mnaqqsa minn ħamsa għal żewġ leġislaturi nżilna għal wieħed.  Bidla li rridu nammettu li ma rreġistratx f’moħħ kull membru parlamentari.  Kien hemm min għadu jaħseb li kellna saħħa numerika passata li, fil-fatt, ma kellniex.

3.             Is-sistema elettorali tagħna għandha fejn tiġi ameljorata, però l-bażi fundamentali tagħha tibqa’ d-distribuzzjoni tajba tal-pajjiż f’distretti elettorali bilanċjati.  Il-Kummissjoni Elettorali għandha l-konfort tas-sistema li, kif għidna, diġà nbniet, biss jibqa’ fuqha piż xejn faċli.  Ma tistax tmur lura milli tħares li, kemm jista’ jkun, il-bilanċ elettorali jiġi interpretat tajjeb f’dak distrettwali.  Din l-Elezzjoni Ġenerali tat maġġoranza qawwija f’termini ta’ voti lill-Partit Laburista, biss għad-differenza ta’ snin oħra, dan ir-riżultat ta maġġoranza ferm ikbar fis-siġġijiet parlamentari minn dak elettorali.  Kien ultra ġeneruż, u dan jimmerita attenzjoni partikolari.

4.            Fi tnejn u tletin sena, id-distretti elettorali qalbu l-affarijiet.  Minn waħda li tipprotei l-minoranza ġiet waħda favur il-maġġoranza.  Il-bilanċ delikat li hemm bżonn li jinżamm bejn voti u siġġijiet intilef.  Id-distribuzzjoni tad-distretti elettorali sar b’mod li l-istess Kummissjoni kellha tinduna bl-effetti li tali tibdil kien ser jipproduċi.  Diversi bħali fehmu li kien diġà evidente mil-bidu li kien ser ikun hemm dan l-iżbilanċ fir-riżultat.  Il-mod ta’ kif id-distretti elettorali jitqassmu jrid isir b’attenzjoni ferm akbar.  Il-Kummissjoni ma tridx tħares biss lejn in-numru tal0-voti, imma lejn l-effetti ta’ dak li parti u ieħor jippreżentalha.

5.             Fil-ġimgħa li għaddiet bdiet il-ħidma fil-kummissjoni li partit għamel sabiex iħares lejn il-parti t’isfel ta’ pajjiżna li ilni nirrappreżenta, flimkien ma’ oħrajn, għal dawn l-aħħar tlett leġislaturi.  Hawn x’tagħmel għax tajna messaġġi differenti, u ċerti mumenti kontra sens, imma l-qalb tagħna hemm qegħda.  Dan huwa għalhekk pass tajjeb u li juri li l-partit jagħti l-importanza li hemm bżonn f’distretti fejn, mit-tmien deputati li kellna fl-aħħar legislatura, inżilna għal ħamsa.  Biss, irid jiġi ċċarat li, fuq dawn id-distretti l-Partit Nazzjonalista spiċċa fl-aħħar għadd tiegħu bi 12,787 vot.  Jien, biss biss waħdi, bqajt b’6,777 vot fuq żewġ distretti.  Naħseb li dan waħdu għandu jindika li hemm żbilanċ li bih ma ħarġitx stampa ċara tal-vuċi tal-elettorat fil-konfront tas-siġġijiet.

6.             Dan huwa iktar evidenti għax jekk wieħed jieħu l-ogħla kwota – dik li ħarġet fil-Ħames Distrett ta’ 4,035 vot, b’dawn il-voti l-partit kien jeleġġi tlett deputati oħra.  Dan kien ifisser li, flok ħamsa, konna ntellgħu sebgħa, u allura t-tnaqqis effettiv kien ikun ta’ siġġu wieħed biss.  Għalhekk ma konniex nidhru li qisu fit-Tieni, t-Tielet, ir-Raba’ u l-Ħames Distrett kellna xi abbandun ikbar mill-postijiet l-oħra f’pajjiżna.  Iċ-ċaqliq kien uniformi, imma meta tikkunsidra dak li għaddejna minnu, wieħed jara li l-votant u l-kandidati lejali lejn il-partit ħadmu u kkumbattew b’determinazzjoni kbira kontra kurrent li kien iktar faċli fejn il-Partit Laburista għandu xita ta’ voti.  Għal dak li sar m’hemmx kunsill.  Nistgħu biss inħarsu ‘l quddiem biex inkomplu nistinkaw għas-sewwa.  Ħidma li biha d-distretti elettorali għandhom jitqassmu aħjar sabiex il-bilanċ bejn il-voti u s-siġġijiet jiġi rispettat, b’mod partikolari għalina fil-parti t’isfel ta’ pajjiżna, fejn kont u għadni naħdem.