Il-Blog ta' Carm Mifsud Bonnici: 2022

6.9.22

FORMOLARJU TAL-MEDIĊINI GĦAS-SAĦĦA MENTALI B’XEJN

1940. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Deputat Prim Ministru u Ministru għas-Saħħa: Jista’ d-Deputat Prim Ministru u Ministru għas-Saħħa jindika meta s-Sertraline u Xanax se jiddaħħlu fil-Formolarju tal-mediċini li jingħataw b’xejn , liema mediċini jintużaw ta’ kuljum minn ħafna pazjenti b’nuqqas ta’ saħħa mentali?

22/06/2022

ONOR. CHRIS FEARNE: Ninforma lill-Onor. Interpellant illi l-Gvern għandu pjan miftiehem mal-professjonisti speċjalisti fil-psikjatrija biex il-Mediċini li jintużaw fis-saħħa mentali jiddaħħlu fuq il-formularju fis-snin li ġejjin skont il-prijorità klinika deċiża mill-istess speċjalisti.

Seduta 25

05/07/2022

MARSASKALA - POPOLAZZJONI.

1939. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Finanzi u x-Xogħol: Jista’ l-Ministru jindika l-aħħar statistika li għandu dwar in-numru ta’ residenti li jgħixu fil-lokalità ta’ Marsaskala u l-etajiet tagħhom?

22/06/2022

ONOR. CLYDE CARUANA: Ninforma lill-Onor. Interpellant illi l-aħħar estimi tal-popolazzjoni ta’ Marsaskala, li l-Uffiċċju Nazzjonali tal-Istatistika għandu, hi dik sal-31 ta’ Diċembru 2020. Il-popolazzjoni ta’ Marsaskala hija stmata għal 15,579, li minnhom 7,239 nisa u 8,340 irġiel.

Seduta 25

05/07/2022

MARSASKALA – ĦADDIEMA TA’ L-ISKEMA TAL-KOMUNITÀ

1938. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: B’referenza għar-risposta ta’ mistoqsija parlamentari 1172, jista’ l-Kunsill Lokali jindika x’tip ta’ xogħol qed iwettqu s-16-il ħaddiem li huma allokati f’Marsaskala?

22/06/2022

ONOR. OWEN BONNICI:

Ninforma lill-Onor. Interpellant li ninsab infurmat mill-Kunsill Lokali ta’ Marsaskala illi x-xogħlijiet huma varji u jinkludu fost oħrajn:- tindif u manutenzjoni ta’ latrini, tindif ta’ ġonna, manutenzjoni ta’ toroq u bankini, manutenzjoni tal-ħadid u railings u bankijiet tal-promenade.

Seduta 25

05/07/2022

MARSASKALA - TINDIF TAT-TOROQ

1937. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għat-Turiżmu: Jista’ l-Ministru jgħid x’tip ta’ tindif qed isir, inkluż knis u ħasil ta’ bankini u toroq fil-lokalità ta’ Marsaskala, u kull meta jsir dan ix-xogħol? Jista’ wkoll iqiegħed fuq il-Mejda tal-Kamra l-programm u skeda ta’ dawn ix-xogħlijiet?

22/06/2022

ONOR. CLAYTON BARTOLO: Ninforma lill-Onor. Interpellant li l-ħasil tal-promenade ta’ Marsaskala jinqasam f’żewġ partijiet - kull nhar ta’ Ħamis u kull nhar ta’ Ġimgħa filgħodu kmieni. Din l-iskeda tibqa’ għaddejja sal-aħħar ta’ Settembru (kull ġimgħa kif spjegat).

Seduta 25

05/07/2022

FGURA - TRIQ IL-KAMPANELLA – ŻBROFF TA’ DRENAĠĠ

1936. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: B’referenza għat-tweġiba għall-mistoqsija parlamentari 1195, jista’ l-Ministru jinforma lill-Kamra liema passi ttieħdu u lil liema entitajiet ġie mgħoddi dan l-ilment u dan bit-tama li x-xogħol neċessarju jsir tul is-sajf li ġej?

22/06/2022

ONOR. OWEN BONNICI: Nirreferi lill-Onor. Interpellant għat-tweġiba tal-mistoqsija numru 1195.

Seduta 25

05/07/2022

FGURA: TRIQ IL-KAMPANELLA – ŻBROFF TA’ DRENAĠĠ.

22/06/2022

ONOR. MIRIAM DALLI: Ninforma lill-Onor. Interpellant li l-Korporazzjoni għas-Servizzi tal-Ilma qed tiddiskuti proġetti fl-area indikata ma’ Infrastructure Malta prinċipalment. F’dan l-istadju l-Korporazzjoni qiegħda f'diskussjoni biex tiffinalizza skeda ta' interventi ppjanati li jidħlu fil-proġett ippjanat ta' Infrastructure Malta.

Seduta 25

05/07/2022

Viti, skorfini u turnaviti.

1. Kull Gvern jiġi elett biex jagħmel il-ġid lill-poplu kollu. Jiġi elett, ċertament, għax jivvutawlu parti minnu, imma wara jrid iwettaq għal kull persuna. Irid jisma’ u jagħraf dak li għaddej fis-soċjetà, u jimxi b’attenzjoni. Meta Gvern jitlef l-umiltà u jintilef fis-suppervja u wara fl-arroganza, ma jkunx wieħed ta’ kull ċittadin. Ikun, anzi, tiegħu nnifsu, li jrid li tgħaddi tiegħu. Meta, fit-triq żbaljata li jaqbad, jitlef is-smigħ u ma jagħtix widen għal dak li jkun għaddej fis-soċjetà. L-opinjonijiet varji tal-bnedmin. Meta l-ideat li wħud għandhom u jsostnu b’argumenti tajba, bażati fuq ir-raġuni jispiċċaw skartati, hemm jiżbalja.

Umiltà

2. Carofiglio Gianrico jgħid li dan huwa proċess importanti fi Gvern: “il passaggio nel quale deferisce proprio la disponibilità all’ascolto come un vero e proprio atto di coraggio.”. U Enrico Letta, fuq dan jgħid: “Ha ragione ascoltando gli altri siamo disponibili a mettere in discussione noi stessi, noi ci facciamo intrappolare dal nostro ego, non ci perdiamo cavalcando l’onda e rinchiuderci nella bolla.” Din l-għodda ta’ tmexxija tajba tal-Istat bħalissa hija, iktar minn qatt qabel, mitlufa u skartata. Sirna iktar pajjiż fejn ftit iridu jisimgħu lill-oħrajn. Sar kważi kkunsidrat żball politiku li tisma’ lil ħaddieħor.

Fil-pajjiż tal-estremi

3. Qegħdin dejjem iktar, fil-pajjiż, fejn trid tkun jew naħa jew oħra. Kif ngħidu: jew viti, jew skorfini. Proċess li qiegħed jikber iktar f’dan iż-żmien ta’ dan is-sajf. Proċess fejn qed ngħixu iktar f’borma tagħli. Fuq naħa għandna pajjiż li qiegħed maħkum minn mewġa ġdida ta’ pandemija. Fuq in-naħa l-oħra, il-Gvern jgħid kemm kollox huwa għan-normal. Fuq l-oħra, kwantità ta’ bnedmin imsakkra lura f’darhom wara li ġew mill-ġdid infettati. Fuq naħa oħra, il-Gvern li jgħid kemm kollox miexi tajjeb, u kemm hemm sinjali pożittivi fl-ekonomija. Fuq l-oħra, poplu li qiegħed iħoss, jum wara jum, il-ħajja togħla. Fuq naħa, il-Gvern jiddikjara kemm kollox huwa normali fil-ħajja, fuq l-oħra l-pajjiż li jmur il-baħar u jsibu mimli bram bi kwantitajiet qawwija.

Reazzjonijiet

4. Is-sitwazzjoni ħierġa sew mill-idejn. Dak li seħħ f’Kemmuna narah li qiegħed jiġi njorat, imma huwa parti minn dawn ir-reazzjonijiet. Dawk li jitolbu aktar attenzjoni. Għax illum, il-politika t-tajba qed tiġi abbandunata. Minflok, qed naraw iktar lil dawk li jaqbdu u jitkellmu fuq il-mezzi soċjali. Fejn hemm, sentenza tinkiteb f’daqqa, kif ħarġet mill-qalb, u l-approvazzjoni ta’ min jaraha tittieħed fi tmien sekondi. Hemm mewġa qawwija ta’ nuqqas ta’ fiduċja. Mewġa ta’ bnedmin li jridu jaraw l-affarijiet aħjar milli qed isiru lejn il-ġustizzja soċjali u l-ġid komuni. Bnedmin li qed jitolbu iktar moderazzjoni u l-kapaċità ta’ mexxejja politiċi li jkunu kapaċi jkunu tornaviti li jgħaqqdu tajjeb, kif għandhom, il-viti mal-iskorfini.

Issikkati

5. Imma l-Gvern mhuwiex interessat li jkollu l-pajjiż warajh f’dak li jwettaq. Huwa iktar li jifred il-viti mill-iskorfini, u fejn kienu diġà magħquda, jara kif jissikkahom sabiex ma jifilħux lilhom infushom. Hemm varjetà ta’ pożizzjonijiet f’dan. Bnedmin li mhux ġejjin mill-istess partiti, imma jaqblu fuq prinċipji importanti. Hemm diversi persuni fis-soċjetà li tkellmu kontra parti mill-aħħar emendi li saru mill-Att dwar il-Protezzjoni tal-Embrijuni. Hemm Laburisti u Nazzjonalisti, mhux ilkoll viti, u anqas, jekk irridu, skorfini. Nies li jaħsbu u li kitbu u tkellmu għala dak li qiegħed jidħol fil-liġi huwa perikoluż.

Vuċijiet importanti

6. Biss, meta titlef l-umiltà li tisma’, tispiċċa tinjora sezzjonijiet kbar fis-soċjetà, ħafna bnedmin intelliġenti u razzjonali. Tispiċċa, minflok, takkuża biex iċċekken lil ħaddieħor li huwa fundamentalista, mentri inti tkun qiegħed issir forsi ferm iktar massimalista milli tkun qed tinduna. Tispiċċa ma tagħtix każ rapporti u dokumenti li ġew ippreparati, bħal dawk li l-Knisja Kattolika ppreżentat u ppubblikat. Tispiċċa tinjora għaqdiet fis-soċjetà ċivili, li għandhom segwitu xejn żgħir. Tispiċċa ġġib pożizzjonijiet li l-konsegwenzi tagħhom huma qawwija, u daqshekk ieħor iktar kumplikati biex teħodhom lura. Għax kif nafu, meta tissikka żżejjed, tispiċċa li ma tistax tifred lura l-viti mill-iskorfini, u magħhom, taqla’ l-pjanċa.

Kuxjenza nazzjonali

7. Jekk hemm diġà numru ta’ kumplikazzjonijiet ħerġin mill-ħidma ta’ din il-liġi, għaliex għandna nikkumplikawhom iżjed? Iktar u iktar meta hemm min studja, u jaf li hawn m’għandniex niġru u nipperikolaw. Nissugraw bħala soċjetà li “noħolqu” bnedmin li qegħdin, mill-bidu nett, niskartaw fil-ġenb għax iddeċidejna li huma “inadegwati”. Persuni bħalna li, terġa’, qed niffriżawhom għall-eternità għax nafu li ebda ġuf m’hu lest li jilqagħhom fih. Pożizzjoni li ssir illum, imma ser tixħet piż kbir fuq il-kuxjenza nazzjonali.

Tornaviti

8. F’dan kollu, huwa ċar kristall li l-Gvern tilef l-abbiltà li jkun dik l-għodda li jifhem fejn, u sa fejn, għandu jasal. M’għadux, u mhuwiex aktar kapaċi jkun dak it-tornavit li jagħraf iġib lill-partijiet f’daqqa. Li jagħraf li għandu jgħaqqad is-soċjetà, mhux jifridha. Li jagħraf li m’għandux jissikka żżejjed. Tista’ tkun fundamentalista, imma meta ssir massimalista tiżbalja aktar. Ċertament, il-poplu jippretendi mill-Gvern nazzjonali li t-tmexxija tiegħu la tkun naħa, u anqas oħra.

24.7.22

ĦAŻ-ŻABBAR: TRIQ SAN LEONARDU - PARKEĠĠ

1946. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għat-Trasport, l-Infrastruttura u l-Proġetti Kapitali: B’referenza għall-mistoqsija parlamentari 1488, jista’ l-Ministru jindika jekk ingħatax widen għat-talbiet tar-residenti ta’ Triq San Leonardu, Ħaż-Żabbar wara li saret it-triq u b’inkonvenjent għalihom tneħħa l-parkeġġ li kien hemm?

22/06/2022

ONOR. AARON FARRUGIA: Ninforma lill-Onor. Interpellant li tweġiba se tingħata seduta oħra.

Seduta 26

06/07/2022

ISLA – ILQUGĦ FIX-XATT JUAN B. AZOPARDO

1945. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għat-Turiżmu: Jista’ l-Ministru jara li fl-aħħar parti tax-Xatt Juan B. Azopardo, l-Isla, isirilha l-ilqugħ li kien inbeda snin ilu u li s’issa għadu mhux magħmul u perikoluż?

22/06/2022

ONOR. CLAYTON BARTOLO: Nitlob lill-Onor. Interpellant biex jagħmel il-mistoqsija tiegħu lill-Ministru kkonċernat.

Seduta 26

06/07/2022

XGĦAJRA – ILQUGĦ TAL-ĦADID FIX-XATT

1944. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għat-Turiżmu: Jista’ l-Ministru jara jekk huwiex possibbli jibdew ix-xogħlijiet neċessarji sabiex l-ilqugħ tal-ħadid li hemm fix-Xatt tax-Xgħajra jiġu msewwija u mibdula, għax uħud diġà huma mimlija sadid?

22/06/2022

ONOR. CLAYTON BARTOLO: Nitlob lill-Onor. Interpellant biex jagħmel il-mistoqsija tiegħu lill-Ministru kkonċernat.

Seduta 26

06/07/2022

BIRGU – TRIQ IL-MANDRAĠĠ

1943. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għat-Trasport, l-Infrastruttura u l-Proġetti Kapitali: Jista’ l-Ministru jinforma lill-Kamra f’liema stadju tinsab Triq il-Mandraġġ, Birgu billi jidher li x-xogħol jinsab wieqaf?

22/06/2022

ONOR. AARON FARRUGIA: Ninforma lill-Onor. Interpellant li Infrastructure Malta lestiet madwar tliet kwarti tal-proġett ta’ €5 miljun biex tagħti ħajja ġdida lill-mollijiet fl-inħawi ta’ Sally Port, il-Birgu, bi prominade ġdid li se jkompli jestendi l-passaġġi pedonali max-xtut tal-Kottonera.

Ix-xogħlijiet, li bdew ftit aktar minn sena ilu, issa qed jidħlu fl-aħħar fażijiet tagħhom. It-tisħiħ u l-bini mill-ġdid tal-pedamenti tal-mollijiet, li kienu tkissru bil-maltemp, dalwaqt ikunu lesti. Bħalissa l-ħaddiema qed ilestu l-burdura ta’ barra tal-moll (cope beam) u bdew jibnu l-passaġġi, punti ta’ qsim pedonali, bankini u konok għall-arbuxelli u pjanti oħrajn li se jkomplu jsebbħu l-passaġġi tal-prominad ġdid.

Għaddej ukoll il-bini mill-ġdid ta’ żewġ skali u ta’ moll żgħir li jużaw is-sajjieda u d-dilettanti tad-dgħajjes f’dawn l-inħawi. Beda jasal ukoll fuq il-post il-ġebel tal-qawwi li qed jinqata’ minn barriera lokali biex fil-jiem li ġejjin jibda x-xogħol tal-pavimentar tal-bankini ġodda man-naħa tas-swar.

Dawn il-mollijiet, b’tul ta’ madwar sitt grawnds tal-futbol (600 metru) jinsabu fiż-żona magħrufa bħala Sally Port jew “It-Toqba”, taħt is-swar tal-Birgu u mal-ġenb tax-xatt tal-Kalkara. Ħafna partijiet mill-istrutturi tagħhom kienu ġarbu ħsarat kbar bil-maltemp matul is-snin. Il-mollijiet komplew tfarrku fil-grigalata kbira ta’ Frar 2019. Uħud spiċċaw f’riskju li jċedu, b’periklu għall-pubbliku.

Infrastructure Malta bniet mill-ġdid il-partijiet li tkissru, filwaqt li permezz ta’ tim t’għaddasa, irranġat partijiet oħra mill-istrutturi tal-moll taħt l-ilma li ma kienx hemm għalfejn jinħattu kompletament. Għal dawn ix-xogħlijiet użat 6,720 tunnellata konkos ta’ kwalità ogħla li jiflaħ aktar għall-elementi tal-baħar, sabiex il-mollijiet ġodda jservu aktar fit-tul.

Fil-ġimgħat li għaddew l-aġenzija naddfet din iż-żona minn għadd ta’ bastimenti żgħar li kienu tħallew mitluqin fuq il-mollijiet matul is-snin. Fost dawn kien hemm żewġ ilzuz (luzzu) u kajjik antiki li fuq pariri tas-Sovrintendenza tal-Patrimonju Kulturali ser jinżammu biex fil-futur jiġu restawrati.

It-tisbiħ ta’ dawn il-mollijiet qed isir f’kollaborazzjoni mal-Korporazzjoni għar-Riġenerazzjoni tal-Port il-Kbir, li se tkompli ssebbaħ il-prominad bi ġnien bil-bandli u b’bankijiet, dwal dekorattivi u installazzjonijiet oħrajn għall-kumdità tal-pubbliku. Il-Korporazzjoni qed tagħmel tisbiħ simili ukoll max-Xatt tal-Kalkara, quddiem il-Knisja Parrokkjali ta’ din il-lokalità.

Il-prominad ġdid ta’ Sally Port jinfed ukoll mal-Waterfront tal-Birgu fuq in-naħa l-oħra ta’ Forti Sant Anġlu, biex b’hekk joħloq rotta għall-mixi mill-isbaħ li tieħdok min-naħa ta’ Bighi fil-Kalkara lejn il-marina tal-Birgu, l-inħawi tal-Baċir Numru 1 f’Bormla, u tul ix-xatt tal-Isla sa ħdejn Boiler Wharf, taħt Ġnien il-Gardjola. Ix-xogħlijiet kollha mistennija jkunu lesti kmieni s-sena d-dieħla.

Seduta 26

06/07/2022

ISLA - XATT JUAN B. AZOPARDO - TINDIF

1942. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għall-Wirt Nazzjonali, l-Arti u l-Gvern Lokali: Jista’ l-Ministru jara u jagħti d-direzzjonijiet neċessarji sabiex ix-Xatt Juan B. Azopardo, l-Isla, jiġi maħsul u mnaddaf almenu darba fil-ġimgħa?

22/06/2022

ONOR. OWEN BONNICI: Ninforma lill-Onor. Interpellant li ninsab infurmat mill-Kunsill Lokali tal-Isla illi t-tindif tax-xatt imsemmi mill-Onor. Interpellant jinsab f'idejn il-‘Cleansing & Maintenance Division’, u li dan isir b’mod regolari kull ġimgħa.

Seduta 26

06/07/2022

ISLA - XATT JUAN B. AZOPARDO - TINDIF

1941. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għat-Turiżmu: Jista’ l-Ministru jara u jagħti d-direzzjonijiet neċessarji sabiex ix-Xatt Juan B. Azopardo, l-Isla, jiġi maħsul u mnaddaf almenu darba fil-ġimgħa?

1660. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI staqsa lill- Ministru għax-Xogħlijiet Pubbliċi u l-Ippjanar: Jista’ l-Ministru jinforma l-Kamra meta ser tiġi riabilitata l-parti fl-aħħar ta’ Triq San Ġwann t’Għuxa, Bormla, billi jidher li f’dawn l-aħħar xhur marret lura u teħtieġ kura u tindifa sew?

16/06/2022

1935. L-ONOR. CARMELO MIFSUD BONNICI  staqsa lill- Ministru għall-Ambjent, l-Enerġija u l-Intrapriża: B’referenza għat-tweġiba għall-mistoqsija parlamentari 1198, tista’ l-Ministru tinforma lill-Kamra liema huma l-entitajiet li qed isiru t-taħdidiet magħhom u jekk il-pjan ta’ tħejjija ġiex finalizzat sabiex ix-xogħol neċessarju jsir tul is-sajf li ġej?

22/06/2022

  ONOR. MIRIAM DALLI:  Ninforma lill-Onor. Interpellant li l-Korporazzjoni għas-Servizzi tal-Ilma qed tiddiskuti proġetti fl-area indikata ma’ Infrastructure Malta prinċipalment. F’dan l-istadju l-Korporazzjoni qiegħda f'diskussjoni biex tiffinalizza skeda ta' interventi ppjanati li jidħlu fil-proġett ippjanat ta' Infrastructure Malta.

Seduta  25
05/07/2022

Il-Ħajja tikber fil-Ħniena.

1. F’liema żmien qed ngħixu, illum il-ġurnata? Liema valuri u prinċipji nħaddmu u nħaddnu fis-soċjeta tagħna? X’inhuwa moda u x’inhuwa aċċettabbli? Dawn huma d-domandi li, mingħajr ma trid tagħmel waqt li taqra l-aħbarjiet, jew wara li tidħol lura d-dar wara jum ta’ xogħol mal-bnedmin. Għadu parti mill-ħajja li l-bniedem iħenn għall-ieħor? Għadha parti minnu l-ħniena, jew li jkun iebes miegħu? Ma’ kull żball uman isib min jipprova jwaqqgħu għaċ-ċajt. Min iżeblaħ bih u jirredikolah. Min irid isikktu u jafferma fih il-ħsieb li huwa superjuri għal ħaddieħor. Li għandu hu biss id-dritt li jgħix, li jitkellem, li jirbaħ, li jiddomina, mentri hu, għax ħanin, huwa suppost “dgħajjef”.

X’linja titħaddem

2. Ninnota iktar kemm is-soċjetà qed issir intolleranti f’isem kunċett stramb ta’ tolleranza: tkun illiberali f’isem il-libertà. Kemm mhix lesta tisma’ vuċijiet differenti minn tagħha. Kemm tħares li għandha d-dritt li ssawwat u ssikket lil dawk li tarahom “barra mis-soltu”. Lil dawk li, bi kliemhom, iridu jew ma jridux, iniggżu l-kuxjenza tal-oħrajn. Sew bl-imġieba tagħhom, kif ukoll bil-ħsibijiet tagħhom iċaqilqu fejn ħaddieħor ma jridx imur. Anzi, kif ilna naraw, dawn l-aħħar snin kiber iktar il-kunċett li biex wieħed iħossu aħjar għandu bżonn li jċekken lill-oħrajn. Għandu bżonn iwaqqagħhom għar-redikolu. Għandu bżonn ukoll li jkissirhom.

Jaslu għal ħafna

3. Qrajt numru ta’ kotba tal-Cardinal Robert Sarah. Kull ktieb huwa minjiera ta’ għerf, għaqal u gwida. Fil-volumi ftit sibt traċċi dwar l-imrar li għadda f’ħajtu, salv ftit sentenzi li jimmeritaw attenzjoni. F’mument, jgħid hekk: “Your heart must not have enemies, either. I speak from personal experience. I painfully experienced assassination by gossip, slander and public humiliation, and I learned that when a person has decided to destroy you, he has no lack of words, spite, and hypocrisy; falsehood has an immense capacity for constructing arguments, proofs and truths out of sand.” Dawn il-kliem, kif sibthom, indur lejhom u drabi wkoll nikkonsla oħrajn bihom. Kull bniedem imiss dan mill-oħrajn. Minn dawk li jiżirgħu l-krudeltà, il-mibgħeda, drabi wkoll taħt għajta stramba ta’ ġustizzja.

Bħal mirja

4. Għandna, f’dan, għażliet f’idejna li għandna nieħdu. Għax kull ħaġa fil-ħajja, sew jekk tajba, sew jekk le li nwettqu, tiddependi mil-libertà tagħna. Imma dawn iġibu fuqna dak li jidher fil-mirja. Kif jgħid San Girgor ta’ Nissa: “For mirrors show the faces they reflect precisely as they are, cheerful of those who are cheerful, gloomy of those who look sad. Yet no one would hold the nature of the mirror responsible for the gloom of the face reflected, if the original itself shows depression.” Dak li nagħżlu li nagħmlu f’ħajjitna jkun dak li jidher barra. Nagħmlu x’nagħmlu, ma nistgħux nidhru li qed niżirgħu s-sewwa, meta nkunu s-sikrana tal-imrar u tal-ħsieb żbaljat.

Fl-Unjoni Ewropea

5. Ġibt dan kollu lura quddiemi jumejn ilu. Il-Ħadd li għadda ftakart li fid-19 ta’ Ġunju 2011, pajjiżna kien iffirma l-ftehim sabiex ikollna aġenzija Ewropea taħdem hawn. Aġenzija Ewropea li stinkajna sew għaliha bħala Gvern Nazzjonalista. Waħda li rnexxielna nipperswadu ‘l-membri li aħna l-aqwa għażla għal varjetà ta’ raġunijiet. Ftit jafu li f’dik il-ġurnata bdiet topera hawn magħna dak li kienet qabel il-European Asylum Support Office (EASO), li li llum saret il-European Union Agency for Asylum (EUAA). Kien hemm raġunijiet varji għala għażilna li jkollna din l-aġenzija prestiġġjuża hawn. Għażilna, għax ridna nibgħatu messaġġ li aħna poplu li nagħtu valur lill-ħniena, lit-tolleranza vera, lid-drittijiet umani, u f’dan, lid-dinjità umana.

Soda sew

5. Fil-perkors ta’ dawn is-snin, żammejt kemm stajt attenzjoni lejn ħidmietha. Ma kienx hemm sena li ma mxietx ‘il quddiem fiha. Li ma żiditx l-esperjenza u li ġiebet iktar ordni. Settur li kellu bżonn jiġi kkultivat sabiex jonqos l-aġir żbaljat lejn dawk li, għal xi raġunijew oħra, jaħarbu minn pajjiżhom. Iktar bnedmin li jikkuraw lill-oħrajn. Iktar ħidma umana għas-sewwa, li tant tagħti frott. Fi proċess lejn iktar umanità u inqas diżumanità. Fejn kull persuna, ġejja minn fejn hi ġejja, hija importanti, m’hijiex oġġett. Fejn ħajjitha għandha tiġi protetta. Kibret tant sew, li llum hija għodda essenzjali fl-Unjoni Ewropea, u hija ta’ kontribut qawwi lill-ekonomija tagħna.

Għadu fid-dell

6. Din il-ħidma għadha, però, fid-dell. Mhix magħrufa biżżejjed fil-ġid li qegħda twettaq. Għax illum nifhem iktar dak li rajt isir snin ilu. Meta kien hemm min iddeċieda li biex jinbidel il-Gvern Nazzjonalista, kien hemm bżonn kampanja qawwija li ċċekken u tkasbar dak kollu li twettaq. Meta kien hemm min, nagħmlu x’nagħmlu, ried ipinġih ikrah ħafna. Joħloq, f’dan, falsitajiet (fake-news), jivvinta provi u fatti ineżistenti. Jipprova jġib il-ħsieb li fi żmien il-Partit Nazzjonalista, kollox kien ħażin. U, kif nafu, meta jkun hemm min irid ikisser lil ħaddieħor, ma hemmx limitu għal azzjonitu. U f’ħafna, kif nara, irnexxielu, għax hemm min għadu jemmen dawn il-falsitajiet, u anzi, xi drabi lanqas ma tista’ tfendi kelma li ma jaqbżux fuqek.

Id-dinja ddur

7. Imma d-dinja ddur. Dak li ħaddieħor jurih bħala żbaljat, meta ma jkunx, maż-żmien jerġa’ joħroġ lura għad-dawl. Jiġi stmat fl-għarfien li ttieħdu passi tajba. Passi li kienu ispirati minn valuri etiċi umani, Insara, li għadhom gwida. Għadhom hemm għad-dispożizzjoni tal-poplu, jwettqu l-ġid fis-silenzju umli tagħhom. Biss, għal dawk li raw, għal dawk li ġarrbu, anki jekk jibqgħu jsibu lil min jipprova jċekkinhom, għandhom dmir jiktbu u juru. Ifakkru li sar ħafna sewwa. Ħafna li għamel, u għadu jagħmel il-ġid. Ifakkru li l-atti t-tajba jkattru proprju għax il-ħajja umana tikber fil-kwalità tal-ħniena.

7.7.22

Il-Politika wara l-Pandemija

1. Dawn l-aħħar sentejn, li fihom u tulhom għaddejna minn esperjenza differenti sew ġejna lkoll, b’xi mod, milquta. It-toroq umani ġew mibdula. Ħafna raw ħajjithom f’ċirkostanzi tant il-kontra ta’ dak li kienu mdorrijin jgħixu fih, li ħarġu magħhom effetti negattivi. L-aspett soċjali, dak ekonomiku, dak kulturali u wkoll dak politiku ħadu daqqiet varji. Kemm qed napprezzaw dan issa, fil-preżent li fih jidher li qbadna t-triq lura, hija ħaġa oħra.

Waħda differenti

2. Hija hekk għax ngħid li hemm bżonn li wieħed jaqbad proċess ta’ analiżi ta’ dak li seħħ fl-aħħar xhur. Analiżi ta’ dixxerniment, li permezz tiegħu nistgħu nifhmu l-isfond ta’ ċerti deċiżjonijiet politiċi u kif nistgħu nibnu aħjar. Hemm bżonn tweġibiet fil-partiti li s-soċjetà qegħda titlob sabiex tifhem aħjar. Dawn għadhom mhumiex isiru. Sfortunatament, il-partiti politiċi, flok imxew lejn iktar attenzjoni u rikonċiljazzjoni, konverġenza interna u esterna, daħlu f’ħidma li qegħda tiżra’ iktar riżentimenti. Twieldu rabji ġodda li ngħaqdu ma’ dawk passati, li flok qed jinġiebu lura għall-kalma u r-raġuni, qed jitħallew ikomplu jikbru.

Francesco Occhetta

3. F’dan sibtni, f’dawn il-jiem, naqra ktieb li xtrajt tul il-pandemija. Wieħed miktub minn dan il-Ġiżwita. Wieħed li huwa ndirizzat lejn analiżi tal-pożizzjoni politika fl-Italja, imma li fih ukoll lezzjonijiet tajba għalina. It-titolu tiegħu, fil-fatt, jitkellem waħdu: Ricostruiamo La Politica. Il-ħsieb huwa kif, u x’sehem għandu jagħti l-politiku Nisrani fl-istaġun preżenti fil-pajjiż ġar tagħna. Iktar u iktar fid-dawl li ma hemmx partit li huwa b’saħħtu nazzjonalment li jiġbor lura fih id-Demokristjani jew l-Insara fil-ħajja politika.

Ma hemmx rikostruzzjoni

4. F’dan, il-Partit Nazzjonalista mhuwiex fil-pożizzjoni fejn irid jibni mill-ġdid. Fis-sens li m’hawnx bżonn li wieħed jibni partit Demokratiku-Kristjan, għax diġà hemm. Għandu diġà n-Nisrani, fejn jekk irid jagħżel jidħol biex jagħti sehmu. Biss, xorta waħda hemm diversi punti li jitolbu li wieħed jirranġa u jifforma aħjar dak li għandu. Jiddixxerni aħjar, kif jgħid l-awtur: “ai processi che portano alla luce le domande di senso sull’uomo e sul mondo proprio di una Civiltà umana.” Iktar u iktar meta l-klassi politika f’pajjiżna għandha, u qegħda topera taħt id-dell tal-akkuża kostanti tal-operat tal-korruzzjoni. L-awtur, fuq dan, ġustament iħares lejn kitbet il-Papa. U jgħid hekk: “Per papa Francesco la corruzione sporca il cuore di chi la sceglie, offusa le coscienze, toglie la libertà, mortifica il desiderio di amare.”

Prijorità

5. F’dan trid tibqa’ prijorità li tul dan iż-żmien li ġej, il-klassi pubblika trid tibni mhux biss proċeduri legali, amministrattivi fejn hemm bżonn, imma kultura aqwa. L-onestà u l-integrità mhumiex dejjem popolari fost il-bnedmin. Anzi, ċerti drabi jkun hemm min idejqu min ikun hekk. Imma jekk irridu li l-pajjiż tagħna jimxi ‘l quddiem, irridu nassiguraw li jkollna klassi politika li hija ffurmata aħjar. Għandna l-esperjenzi, it-tagħlim u t-taħriġ biex tifhem x’inhuwa s-servizz pubbliku t-tajjeb għall-proxxmu. F’dan, Occhetta jħares lejn prassi u prattika importanti li pajjiżu abbanduna u li huwa jikkunsidra lihemm bżonn li tinqabad, jekk wieħed irid jibni mill-ġdid. Huwa jgħidhekk: “Per i costituenti, i partiti erano paragonabili a palestre che, attraverso duri e lungi allenamenti, permettevano di selezionare gli uomini più adatti per governare le istituzioni democraticamente.”

Id-dinja llum

6. Wara l-pandemija ngħid li dawn huma punti li wieħed irid jaqbad mill-ġdid. Il-poplu jistenna li jkollu persuni preparati mingħandna. Għalhekk, jekk irridu bnedmin fil-politika t-tajba u iktar Demokristjani, irridu naraw li nwieġbu għal din is-sejħa. Inwieġbu billi jkollna iktar persuni li jieħdu sehem fl-istrutturi tal-partiti, iktar li jkunu lesti li jservu fil-ħidma fil-Kunsilli Lokali. Mhux biss jidħlu, imma jmissu mal-esperjenza politika vera. Jidħlu fil-pjaċir li jagħrfu li l-partiti politiċi huma wkoll strumenti għas-sewwa, li jwettqu passi tajba billi jkunu maħsuba u mibnija fuq l-esperjenza li tkabbar l-umiltà.

Ktieb tajjeb

7. Għalkemm, kif għidt, hemm numru ta’ punti li joħorġu dwar kif qed issir il-politika fl-Italja, xorta l-ktieb huwa wieħed li jimmerita attenzjoni. Aktar u aktar meta l-kittieb huwa kkunsidrat bħala punt ta’ referenza u gwida. Huwa wieħed li jinsisti li hemm bżonn politiċi li jwieġbu aktar, billi jagħtu kontribut iktar deċiżiv sabiex ikun hemm twettiq aħjar tal-ġid komuni. Wara l-aħħar esperjenza elettorali huwa proprju iktar importanti li jinbeda dan il-proċess ta’ formazzjoni u dixxerniment politiku.