Qarrejja ifaċċjati b’kotba ta’
ċertu tul, bħal mhu Konvinzjoni u
Esperjenza ta’ Dr Ugo Mifsud Bonnici, ħafna drabi għandhom it-tendenza li
assoċjaw it-tul ma’ toqol impenetrabbli ta’ ħsieb u stil ta’ kitba peżanti li
tgħajjik. Min jagħmel ġuddizzju preliminari ta’ din ix-xorta fuq il-ktieb li
qed ikun ippreżentat illejla jiżbalja. Ħsieb fih, u mhux ftit, iżda żgur mhux
opak, anzi ċar daqs kemm hu ħafna drabi provokanti. Fuq kollox jagħti
lill-qarrej l-opportunità li jixref wara l-kwinti, jidħol fil-kmamar
tad-deċiżjoni, bir-riżultat li jikber fl-għarfien tal-grajjiet politiċi
kontemporarji ta’ pajjiżna u ta’ xi wħud mill-personaġġi li sawruhom.
Dr Mifsud Bonnici għażel struttura
sempliċi imma effettiva. Qasam il-ktieb fi tliet partijiet: tfulitu sar-rebħa
elettorali tal-Partit Nazzjonalista fl-1987; is-seba’ snin li dam ministru; u
minn meta sar President lil ’hawn. Kull parti tiġġenera interess partikulari.
L-ewwel waħda tgħin biex nifmhu x’sawwar lill-awtur biex sar Ugo, maħbub mhux
biss fid-distrett tiegħu iżda rrispettat ukoll fil-kumplament tal-pajjiż. Nikkonnoxxu
kemm kien influwenzat mill-ġenituri tiegħu. Naħseb li ma nkunx qed nesaġera
jekk ngħid li bejnithom għaġnu l-forma
mentis tiegħu. Lil missieru Ugo isejjaħlu ‘l-eroj ta’ ħajti’. Tilfu meta
kellu biss sittax-il sena, iżda spiraħ permezz ta’ kitbietu u d-diskorsi
politiċi tiegħu. Dawn imlewħ b’imħabba lejn pajjiżu u b’fervur biex itejjeb
il-qagħda ta’ Malta u niesha. Missieru injettah ukoll b’ġibda lejn
il-ġurisprudenza li tmur lil hinn mill-konfini tal-professjoni. Seddaq fih
għozza għall-ilsien Malti, għall-letteratura u għall-Università ta’ Malta.
Il-Gross ma kienx hekk biss fiżikament. Naraw lill-ommu, bit-tmun tat-trobbija
ta’ wliedha f’idejha u għal bosta snin issosten tal-familja, iżżomm dejjem ’l
bogħod mill-palk pubbliku. Madankollu sabet il-ħin biex tiżra f’uliedha l-ġibda
lejn, u l-apprezzament tal-mużika klassika. Meta taqra u tixtar dwar is-snin
bikrin ta’ l-awtur malajr tapprezza l-pedament sod li kellu qabel aċċetta
l-istedina biex jittanta jilbes dak li huwa isejjaħ il-mantel ta’ tribun
tal-poplu taħt il-bandiera Nazzjonalista.
Ħa d-deċiżjoni li joħroġ
għall-politika, kontra l-parir ta’ ommu li kienet imġarrba. Fehem li kienet
deċiżjoni li tirrikjedi impenn totali li qatt ma naqas li jagħti. Involva ruħu
fil-partit mhux biss fuq livell distrettwali imma ukoll nazzjonali. Ikkontesta
l-elezzjoni ta’ l-1966 u tela’. Ħa parti attiva fil-Parlament fejn wera interess
partikolari fl-edukazzjoni, għalkemm dejjem baqa’ isegwi żviluppi f’oqsma oħra.
Imbotta biex l-iskejjel sekondarji saru aċċessibbli għal kulħadd. Beda jikteb
regolarment fil-gazzetti tal-partit u ħabrek biex dawn jikbru u jespandu. Kien
parti mit-telfiet elettorali ta’ l-1971 u l-elf 1976, u mis-serqa ta’
l-elezzjoni minn ħalq il-Partit Nazzjonalista fl-1981. Fehem minn kmieni l-ħtieġa
ta’ ri-organizzazjoni tal-partit, l-ewwel permezz ta’ eżerċizzju ta’
demokratizzazjoni interna u wara permezz ta’ bidla fit-tmexxijja. Issieħeb u
kkolabora ma’ dawk ta’ l-istess ħsieb. Taħt it-tmexxijja ta’ Eddie Fenech
Adami, u flimkien ma’ Guido De Marco, Louis Galea, Ċensu Tabone u oħrajn, Ugo
ħabrek kemm felaħ biex il-Partit Nazzjonalista jevolvi politika moderna,
aġġornata għall-ħtiġiet tal-pajjiż, u lesta biex tqiegħed fil-prattika pjani
mirquma wara konsultazzjoni twila ma’ setturi differenti ta’ l-elettorat.
Ippermettuli hawn niftaħ parentesi
żgħira. Il-ktieb ifakkarna li minħabba li kien iħobb jitkellem fil-Parlament
fuq kull suġġett in-naħa Laburista kienu laqqmhu lil Ċensu Tabone ‘il-melħa’.
Jien u naqra l-ktieb u niltaqa’ mal-bosta personalitajiet qawwija li kienu
jimilittaw fil-Partit Nazzjonalista għaddieli l-ħsieb li Eddie Fenech Adami ma
kellhux għalfejn jitħabat wisq f’każ li jkollu bżonn ta’ niskata melħ.
It-tieni parti tal-ktieb tittratta
l-ħidma ta’ Dr Mifsud Bonnici bħala Ministru. Fl-1987 kellu portafol mifrux li
kien jinkludi barra l-Edukazzjoni, l-Libreriji, il-Mużewijiet, l-Isport,
il-Kultura, iż-Żgħażagħ, l-Ambjent u x-Xandir. Fl-1992 ma’ l-Edukazzjoni kien
mgħoti ukoll l-portafol ta’ l-Intern. Ikun tedjanti jekk hawn nipprova nagħti
rendikont tal-ħidma mifruxa u ma’ taqta xejn ta’ l-awtur bħala Ministru.
Biżżejjed ngħid li s-Sibtijiet kienu ukoll ġranet ta’ xogħol. Iżda lanqas ma
nkun ġust jekk ma nfakkarx li meta Dr Mifsud Bonnici sar Ministru, l-Edukazzjoni
kienet tinħtieġ taqliba mill-qiegħ. Ma kienx kwistjoni ta’ irtokki. L-iskejjel
kienu għadhom ibagħtu mit-tilwima ma’ l-għalliema u mit-taqlib fl-edukazzjoni
sekondarja. L-għalliema, bosta drabi disprezzati, kienu tilfu l-motivazzjoni. L-Università
kienet ġiet ridotta għal rwol utilitarju strett li faga l-aspirazzjoni ta’ eluf
ta’ żgħażaġħ. Li kien hemm meħtieġ ma’ kienx sempliċiment ‘il-bidla’, leit motif politiku tat-tmeninijiet,
iżda revolużżjoni biex paradossalment tissostitwixxi l-kaos bil-kalma u
l-armonija. Illum l-Universita kisbet għarfien internazzjonali wiegħsa u qed
tfur bl-istudenti. Parti kbira mill-krettu trid tingħata lil Dr Ugo Mifsud
Bonnici u lil mibki Professur Peter Serracino Inglott. Sar ħafna iżjed xoġħol
f’ħafna oqsma, iżda nillimita ruħi għal żewġ referenzi oħra biss. Il-ftehim
mal-Knisja dwar l-iskejjel u l-artijiet, li intlaħaq wara snin ta’ negozjati
iebsin, u xogħol ta’ restwar f’bini u monumenti li xpruna l-ħidma li llum
noħduha for granted.
L-aħħar parti tal-ktieb jittratta
l-Presidenza. Dr Mifsud Bonnici isemmi is-sens ta’ xokk li ħass meta l-Prim
Ministru insista li għandu jaċċetta l-ħatra. Jagħtina r-reazzjoni tiegħu meta
kien avviċinat biex isir President. Jġħidilna, ‘Jien ksaħt’. Aktar tard, meta
wasal is-siġil bil-vot tal-maġġoranza tal-Grupp Parlamentari, Ugo iżid,
‘Niżluli msarni f’saqajja’. Minkejja kollox la darba ħa l-ġurament tal-ħatra
mhedd għonqu għax xogħol bl-istess determinazzjoni u applikazzjoni li dejjem
wera. Din il-parti tal-ktieb għandha l-interess partikulari tagħha. Jinfetħulna
sensiela ta’ twieqi li minnhom nistgħu napprezzaw aħjar ix-xogħol utli li
jagħmel il-President ta’ Malta. Għalkemm ma hiex ħatra li ġġorr magħha setgħa
ezekuttiva, xorta waħda jekk użata bil-għaqal, tista tagħti kontribut ferm siwi
għall-ħajja politika tal-pajjiż. Naħseb li wassal iż-żmien li l-pajjiż ma
jitlifx l-esperienza kollettiva tal-Presidenti tagħna u tingħata l-opportunità
fuq bażi kostituzzjonali biex ikomplu jagħtu kontribut lill-pajjiżna.
Konvinzjoni
u Esperjenza hija awtobijografija, klassifikazzjoni
letterarja li fiha l-awtur, permezz ta’ monologu, ipperreċ ħajtu, jew parti
sostanzjali minnha, għall-eżami u l-kritika tal-qarrej. Dan hu eżerċizzju li
jmur kontra l-istint uman, li jwasslu biex ’lil hinn mill-intimità taċ-ċrieki
familjari, jibni ħajt ta’ difiża għall-privatezza tiegħu. Awtobijografija hija qrara
pubblika li teħtieġ ammont sostanzjali ta’ onestà u kuraġġ għax is-siwi tagħha
jista’ jkun kbir. Taf tagħti kontribut lejn l-istudju tal-letteratura,
tal-filosofija, tax-xjenza naturali u fiżika, u ta’ l-istorja soċjali u
politika ta’ pajjiż, fost oħrajn. Imma s-siwi aħħari tal-kontribut ta’
awtobijografija jistrieħ fuq il-ġudizzju li jagħmlu l-qarrejja dwar l-awtur u dwar
il-valur ta’ dak li kiteb. L-ewwel ġudizzju x’aktax ikun influenzat
mir-reputazzjoni, tajba jew ħażina, li diġa jkollu l-awtur. Reputazzjoni li
tibqa’, tissaħaħħ jew tinbidel f’għajnejn il-qarrej waqt li jaqra dak li għandu
xi jgħid il-protagonista. Ħafna jiddependi fuq il-frekwenza ta’ l-użu
tal-maskri. Ikbar ma tkun it-trasparenza iktar soda tkun il-fiduċja tal-qarrej
f’dak li għandu x’għid l-awtur. Fuq dan
tiddependi l-valutazzjoni dwar is-siwi tal-ktieb bħala kontribuzzjoni lejn, per
eżempju, għarfien aħjar ta’ l-istorja. Fuq dak li jgħid l-awtur, u ferm aktar
importanti, fuq kif jgħidu, isir l-eżami tas-sinċerità u tal-kredibilità tiegħu.
Fi kliem ieħor il-qarrej jiddeċidi jekk
hux ta’ min wieħed joqgħod fuq dak li hemm miktub jew le. L-istil ta’ kitba flimkien
ma’ l-awtentiċità tal-vuċi jikkontribixxu b’mod qawwi lejn dan l-eżami ta’
fiduċja li minnu irid jgħaddi l-awtur.
Dr Mifsud Bonnici jew Ugo, kif
kulħadd kien isejjaħlu lil hinn mill-konfini formali, qatta’ tlieta u tletin
sena fil ħajja pubblika – ‘deputat tal-poplu għal tmienja u għoxrin sena,
ministru għal seba’ snin u President ta’ Malta għal ħames snin’. Iġorr miegħu
perċezzjoni pubblika pożittiva anki fost l-ex avversarji politiċi tiegħu. Iżda
l-iskrutinju ta’ l-awtobijografija tiegħu trid xorta tibda minn mistoqsija
ċentrali: Kemm jista’ wieħed joqgħod fuq il-kontentut?
L-awtur ta’ xogħol awtobijografiku
għandu kull dritt li jistabbilixxi l-parametri tal-wesgħat li se jimraħ fihom.
Hekk jagħmel Dr Mifsud Bonnici meta fl-Apologia
pro liber meus jiddikjara: ‘Dan il-ktieb fih mill-anqas dettalji dwar
il-ħajja privata tieghi. Fih ħafna fuq l-ideat tieghi u ħafna iktar fuq
il-ġrajja li għaddejt minnhom’. Jgħidilna ukoll li ‘hemm ġrajja li ma jkun ġara
xejn jekk jibqgħu privati u xi ftit mistura’ iżda li hemm ‘oħrajn illi l-poplu
għandu dritt li jkun jaf sewwa kif ġraw’. Iżid li ‘l-poplu għandu dritt ikun
jaf dak li wettaq politiku li jkun ġie fdat bir-rappreżentanza, u iktar u iktar
dak, li jkun b’xi mod eżerċita is-setgħa’. Għalhekk il-qarrej jaf x’għandu
jistenna u x’mgħandux.
Kull min hu familjari ma’ l-istil
ta’ kitba ta’ Dr Mifsud Bonnici, minkejja xi varjazzjonijiet minn żmien għal
żmien, jaf li juża stil dirett, lineari fil-ħsieb u mingħajr ekwivoku. Dak li
għandu jgħid dejjem qalu ċar, mingħajr diffikulta biex jinftiehem, dejjem
mingħajr animożità personali. Jesponi l-ideat tiegħu, jikkritika dawk li ma jaqbilx
magħhom, imma dejjem jattakka l-argument mhux il-persuna. Il-ktieb li qed ikun
varat illejla jibqa’ fidil għal dan l-istil. Kull min jaf lil Dr Mifsud
Bonnici, ddiskuta miegħu, semgħu jitkellem fil-Parlament, f’konferenzi jew
f’meetings, jerġa jisma’ f’dan il-ktieb l-istess vuċi; tirrakonta, tispjega,
tasal għall-konklużjonijiet waqt li żżomm lura mill-kliem iebes. Huwa ġeneruż
fl-għarfien tal-kwaltijiet tajba ta’ bosta individiwi li ħadem magħhom
mill-qrib jew li jafhom sewwa. Juri rispett partikulari lejn Eddie Fenech Adami
meta jorbot ma’ l-elezzjoni tiegħu bħala mexxej tal-partit din il-kwotazzjoni mill-poeżija Maud ta’ Lord Alfred Tennyson.
Ah God, for a man with heart,
hand, head,
Like some of the simple great
ones gone
For
ever and ever by,
One
still strong man in a blatant land,
Whatever
they call him, what care I,
Aristocrat,
democrat, plutocrat – one
Who
can rule and dare not lie.
Fl-istess
waqt Dr Mifsud Bonnici huwa ġentili fil-kritika ta’ l-avversarji politiċi
tiegħu.
Fil-letteratura dak li bl-Ingliż
jissejjaħ understatement ħafna drabi jintuża
bħala kritika fina imma li taqta’. Għandna numru ta’ understatements fil-ktieb ta’ Dr Mifsud Bonnici iżda li jibqgħu
biss mod ta’ espressjoni. M’humiex użati la biex inigżu u lanqas iweġġħu. Ħa nagħti
eżempju. Dawk li għexu s-snin sebgħin u tmenin f’pajjiżna jafu li qabel ma sar
Ministru l-awtur qatta sittax-il sena jikkumbatti, ħafna drabi f’ambjent ferm
ostili, politika li aktar ma għadda ż-żmien aktar saret kuntrarju għall-prinċipji
politiċi tiegħu. Politika u deċiżżjonijiet li kkawżaw tant firda u mibegħda
fil-pajjiż, u li Dr Mifsud Bonnici ssielet kontra tagħhom b’ħiltu kollha. Jitkellem
bla tlaqliq dwar bosta elementi ta’ diverġenza mal-politika ta’ Mintoff u
l-partit immexxi minnhu. Opportunità bla qies, kieku ried, biex l-awtur idoqq
il-kordi varji tal-kundanna. Mhux biss ma jagħmilx hekk iżda meta jirrifferi
għal dak li seħħ f’dawk is-snin imqallba jirrikorri għal understatement par execellance. Imma understatement nieqes mix-xafra. Dawk l-azzjonijiet u dawk
id-deċiżżjonijiet li kkawżaw tant saram isejjħilhom ‘xi ħwejjeġ li l-gvern
preċedenti u xi nies tiegħu kienu għamlu fl-istorja politika tagħna’. Kważi
kważi jistedinna biex infittxu l-intenzjoni tajba li mmotivat dawn ‘il-ħwejjeġ’.
Għalhekk meta Dr Mifsud Bonnici jistqarr nuqqas ta’ ‘disprezz jew mibegħda lejn
il-Partit Laburista’, il-qarrej jemmnu. U meta jisma’ lil Dr Mifsud Bonnici jilmenta
li l-Presidenza kienet tfisser li se jitlaq it-tessera, li se jitlef ‘parti
sostanzjali mill-libertà’ li jfisser ħsibijitu u ‘dan sa ċertu pont għal
dejjem’, għax kif jispjega ‘la darba tkun President trid tkun ’il fuq
mill-politika, anki wara’, jifhem għaliex dak l-understatement kolossali. Il-qarrej jemmnu. Jisma’ n-noti
tal-verità u ta’ l-onestà, noti li jidwu tul il-ktieb kollu. L-artifiċjalità
m’għandiex post f’dan il-ktieb. Fih Ugo jidher bil-karattru awtentiku tiegħu
mdawwal minn kultura u valuri Kristjani u demokratiċi li hu iddefenda u ppromova
b’ħiltu kollha.
Dr Mifsud Bonnici jelenka b’mod dettaljat
dak li rnexxilu jagħmel mingħajr ftaħir narssistiku. B’jekk jiskarta n-nassa
l-aktar komuni ta’ l-awtobijografija. L-ewwelnett qatt ma joqgħod lura biex jagħraf
il-kontribut ta’ ħaddieħor. Nies fi ħdan il-partit, fiċ-Ċivil, professjonisti,
nies tas-sena u membri tal-Kabinett, li kellhom parti jew kienu ta’ għajnuna
biex l-idea, l-proġett jew il-leġiżlazzjoni li kien qed jimbotta iseħħu. Apprezzament
li qatt ma hu mqanżaħ, dejjem sinċier u spontanju. Mhux hekk biss. Bħal ma joqgħodx
lura milli jsemmi dak li sar b’suċċess, anqas ma jaħsibha darbtejn biex jgħidilna
dwar inizjattivi li ma waslux sa fejn xtaq, jew li fallew, jew li baqgħu
pjanijiet fuq il-karta, tir għall-futur. Dan ikompli jżid il-kredibilità tal-ktieb
u ukoll l-importanza tiegħu.
Insemmi biss żewġ materji li
fil-ġudizzju tiegħi iżejnu dan il-ktieb, ta’ l-ewwel anqas tanġibbli mit-tieni.
Iserrep minn kapitlu għall-ieħor għandek issib l-istimulu kontinwu tal-ħsieb. Il-ktieb
jipprovoka evalwazzjoni kontinwa dwar l-importanza tal-letteratura, l-mużika,
l-arti u forom oħra ta’ kultura u dwar l-valur tagħhom fil-ħajja tal-bniedem. Iġgħielek
taħseb dwar is-sistema tal-ġustizzja, dwar l-edukazzjoni, dwar s-soċjetà, dwar
l-politika Maltija u dwar l-valuri li jżejnu lill-bniedem. Anki dikjarazzjonijiet
li mad-daqqa ta’ għajn jistgħu jidhru ovvji jqanqlu l-ħsieb. Nikkwota eżempju
wieħed minn bosta. ‘Min ikun għadu tiela fil-Gvern, ikun għadu ma nessiex
il-krib taċ-ċittadin li jisma’ min ikun fl-Oppożizzjoni. Min jilleġisla jeħtieġ
li jħares miż-żewġ naħat’. Il-qarrej ta’ dan il-ktieb jista’ jikseb għarfien
aħjar tal-komplikazzjonijiet burokratiċi, mhux dejjem bla neċessità, li ħafna
drabi joħolqu frustrazzjoni għaċ-ċittadin imma ukoll għall-leġislatur. Il-ktieb
jista’ jwassal ukoll biex aktar nies japprezzaw is-sagriffiċju li l-impenn
għall-ħajja politika jesiġi minn min jidħol għaliha u, żgur mhux anqas,
mill-familji tagħhom.
Konvinzjoni
u Eserperjenza jikkontribbwixxi b’mod importanti għal
għarfien aħjar ta’ l-istorja ta’ pajjiżna. Huwa l-aħħar f’sensiela qasira, imma
li qed titwal, ta’ memoires,
awtobijografiji u bijografiji, minn u
dwar politiċi. Kollha jgħinu biex aħna nagħmlu ġudizzju aktar sħiħ u ġust dwar
il-motivazzjoni, il-ġustifikazzjoni, l-viżjoni u l-aġir tal-politiċi tagħna.
F’dan il-ktieb hemm, fost ħwejjeġ oħra, ħafna xenetti li jitfgħu dawl fuq
it-tensjoni li kemm-il darba timmanifesta ruħha fir-relazzjonijiet bejn membri
ta’ l-istess partit. Iktar ma tkun b’saħħitha l-personalità ta’ l-individwi
konċernati, ikbar it-tensjoni. Kontribut ieħor li jgħin biex nifmhu aħjar
ġrajjiet artna. Nistqarr li bħala wieħed li l-istorja ta’ Malta tinterressani
ħafna għall-bidu kont sorpriż kif inċidenti mportanti li wasslu biex pajjiżna
jibdel ir-rotta, bħal l-incidenti ta’ tal-Barrani, l-qtil ta’ Raymond Caruana,
l-ħruq tat-Times of Malta u issakeġġ
tad-dar ta’ Dr Eddie Fenech Adami, ma jissemmewx. Iżda meta spiċċajt il-ktieb
fhimt. Irrid nirreġistra ukoll kif f’dan il-ktieb naraw l-iżvolġiment
fil-prattika ta’ ideologijja u ta’ viżjoni politika li wasslet għal tibdil
mill-għeruq fis-soċjetà Maltija, fil-livell ta’ l-għixien tagħna,
fil-perspettiva u l-aspettativa kollettiva. Jipprovdina bl-opportunita biex
naraw mnejn tlaqna u fejn wasalna u biex nirriflettu sew fuq fejn nixtiequ
naslu. Kull min għandu l-iċken interess fl-istorja ta’ Malta għandu jaqrah.
Lejn l-aħħar tal-ktieb l-awtur
jikkwota d-definizzjoni tad-demokrazija ta’ Albert Camus: ‘Id-demokrazija hija
l-eżerċizzju soċjali u politiku tal-modestja’. Ftakart fil-ktieb, Albert Camus. The Artist in the Arena ta’ Emmet Parker. Parker targumenta li
Camus kien jemmen li ‘l-ħsieb primarju ta’ l-azzjoni politika għandha tkun li
tissalvagwardja dawk id-drittijiet li jippermettu lill-individwu l-liberta
massima kompattibbli mal-ġustizzja biex l-individwu jkun jista jieħu vantaġġ
mill-potenzjalita sħiħa għal kuntentizza’. L-awtobijografija ta’ Dr Mifsud
Bonnici turina li missjoni prinċipali ta’ ħajtu kien l-attentat biex jirrendi
d-demokrazija, l-ħelsien u l-ġustizzja permanentament kompatibbli.
Nissuġġerrixxi ukoll li l-esperjenza politika tiegħu twasslu biex jaqbel ma’
dak li qal George C. Marshall li ‘d-demokrazija hija mod ta’ gvern li l-aktar
li titlob mingħand l-individwu enerġija, immaġinazzjoni u spirtu pubbliku’.
Kien ta’ ġid għall-kostitwenti tat-Tieni Distrett u għall-pajjiż kollu li Dr Ugo
Mifsud Bonnici kellu abbundanza tat-tliet kwalitajiet.
Il-President Emeritus Dr Ugo Mifsud
Bonnici huwa bniedem ta’ kultura kbira, letterarjja, artistika u mużikali;
ħassieb oriġinali li qatt ma jieqaf jistaqsi; bniedem mixgħul mis-sens ta’
vokazzjoni u missjoni, li jistmerr l-inġustizzja, soċjali u ġuridika, u dejjem
lest biex jiġġildilha; bniedem li ta kontribut sostanzjali lejn l-iżvilupp ta’
Malta. Bniedem li għamel differenza. Konvinzzjoni
u Esperjenza huwa xhiedha affaxxinanti dwar il-bniedem li għamel din
id-differenza u l-metodi li jagħżel biex jaraha sseħħ. Grazzi lill-awtur.
Grazzi lil Klabb Kotba Maltin għall- pubblikazzjoni.
Grazzi lilkom sinjuri li
segwejtuni.
Joseph M. Pirotta
18 ta’ Marzu, 2015
No comments:
Post a Comment