L-Għeruq Rilevanti Tagħna

1.      L-appuntamenti elettorali jservu wkoll sabiex wieħed jifhem iktar dak li huwa rilevanti fil-ħajja u fil-politika.  Fiha doża iktar qawwija għal dawk bħali li bqajna nservu minkejja kull diffikultà, anki jekk mhux dejjem apprezzati, anzi drabi, disprezzati fix-xejn.  Qegħdin fil-kamp politiku sabiex mhux biex nippreservaw f’bozza s-soċjetà, imma sabiex inkunu katalisti u protagonisti fil-bidliet li għandna bżonn.  Imnebbħa f’dan minn linja politika ċara, li sfortunatament, f’dawn l-aħħar snin kien hemm min ċekkinha u warrabha.  Kemm għandu raġun Tonio Fenech fl-aħħar żewġ artikoli li kiteb.

Reliġjon u Patria

2.      Il-Partit Nazzjonalista mhuwiex partit konservattiv, u wisq inqas wieħed liberali.  Huwa wieħed immexxi mill-valuri demokratiċi nsara.  Hekk kien b’iktar saħħa meta assigura fil-manifesti elettorali t iegħu bil-kliem “Reliġjon u Patria”.  Kienu ċari dawk li waqqfu l-partit.  ‘Reliġjon’ kienet tfisser li wieħed jipproteġi l-valuri nsara, jimxi u jiggwida ruħu fuq l-enċikliċi soċjali u progressisti tal-Knisja Kattolika, bħar-Rerum Novarum.  ‘Patria’ kienet tfisser iktar poter għall-poplu, indipendenza u tmexxija mill-Maltin tal-Maltin.  Dawk huma l-għeruq tagħna.  Fuq dawk ilna nibnu u ma fallejniex.  Fallejna, fil-verità, aħna meta abbandunajnihom.

Partit b’passat

3.      Kif partit jitwieled, ikun mingħajr passat.  Imma meta wieħed għandu esperjenza fis-snin, allura għandu valur ferm ikbar fil-ħajja politika.  Il-Partit Nazzjonalista, fortunatament għandu passat li dmiru llum huwa li jifhmu, japprezzah, jgħarblu u jużah sabiex fuq naħa ma jagħmilx l-iżbalji li saru, u fuq l-oħra jibni iktar fuq it-tajjeb li wettaq.  Tul din l-aħħar leġislatura, il-passat ma ġiex amministrat tajjeb.  Il-Gvernijiet Nazzjonalisti mmexxija minn Eddie Fenech Adami u Lawrence Gonzi tqegħdu f’pożizzjoni stramba.  Il-messaġġ kien li kull ma seħħ kien ġeneralment żbaljat, mingħajr ma kien hemm dixxerniment intelliġenti bejn dak li kien tajjeb u għadu magħna, u dak le.  Mingħajr ma għarbilna sewwa dak li għaddew minnu, u r-raġunijiet wara ċerti deċiżjonijiet xejn faċli.

Il-liberaliżmu falla

4.      Iddaħħal kollox fl-istess kategorija, mingħajr ma ddefendejna u fakkarna kemm sar ġid.  Ġiet li għandna x’nistħu mill-passat, kif ukoll min serva b’sagrifiċċji personali kbar.  Qbadna linja politika differenti li mhix parti mill-għeruq tagħna.  Fuq hekk proprju kien hemm min ipprova jibgħat il-messaġġ li issa sirna partit liberali.  F’diversi diskorsi konna nisimgħu dwar il-valuri, imma kważi qatt dwar il-valuri nsara tagħna.  Numru ta’ proposti li saru proprju fuq din il-linja ideoloġika ma niżlu xejn tajjeb fostna.  Li kieku kien il-kontra, voti konna nżidu.  Minflok, nafu fejn aħna llum.  Il-verità li trid, nittama, tiġi aċċettata issa quddiem il-fatti hija li l-liberaliżmu mhux il-linja politika tagħna, li anzi waggħetna għaċ-ċajt u fallietna.

Conditions for human betterment

5.      Il-verità hija iktar li tul dawn is-snin kien hemm disprezz u denigrar ta’ dawk li ħaddnu l-linja rebbieħa demokratika-kristjana.  Fhimt li biex nogħġbu lil ħaddieħor iċċekkinna fix-xejn.  Inqasma bħala partit milli niktbu dwarha, u anki milli ngħadduha lil min daħal fil-politika magħna.  Dan żbaljatament, meta m’għandniex minn x’hiex nistħu.  Ftit jiem ilu sibtni naqra lil Henry Kissinger ifaħħar lit-tlett demokristjani li kellhom il-viżjoni tal-Unjoni Ewropea, li qegħda tagħmel il-ġid lilna wkoll.  Huwa jgħid hekk: “That Western Europe found the moral strength to launch itself on the road to a new approach to order was the work of three great men: Konrad Adenauer in Germany, Robert Schuman in France, and Alcide de Gasperi in Italy. Born and educated before World War I, they retained some of an older Europe’s philosophical certitudes about the conditions for human betterment, and this endowed them with the vision and fortitude to overcome the causes of Europe’s tragedies.”

Vuċi tar-raġuni

6.      Il-Partit Nazzjonalista huwa fuq kollox vuċi tar-raġuni.  Irreżista fis-snin għax baqa’ fundamentalment hekk.  Punt li tul dawn il-ġimgħat ħassejt iktar lili nnifsi fija.  Imċarrat fuq naħa naqbel ma’ kliem Tonio Fenech li qal: “The Nationalist Party is not an outdated force; it is a force of change with reason”.  Fuq l-oħra nara li nħares u nifhem li diversi li servew għal ħaġa u għal oħra m’għadhomx iktar Membri Parlamentari.  Il-valur tagħna fid-dinja politika Maltija tiddependi minn dan ukoll.  Minn kemm aħna ser nibqgħu forza tar-raġuni.  Minn kemm ser nifhmu dak li s-soċjetà għaddejja minnu llum u dak li taħt din l-amministrazzjoni ser ikollha taffronta.

L-aħjar nies

7.      L-għeruq tagħna għadhom u jibqgħu rilevanti skont kemm aħna nieħdu ħsieb nikkultivawhom illum u għada.  Din hi l-linja li servietna.  Il-bażi tagħna dak jibqa’, anke jekk jinbidlu l-bnedmin li jservuh u jiffurmawh, is-sustanza politika tiegħu ma tinbidilx.  Fuq dan irridu nħarsu iktar u iktar ‘il quddiem.  Mingħajr ebda ġiri ta’ xejn u nitlob b’attenzjoni, kura u mingħajr protagoniżmu, ejja nibnu mill-ġdid.  Din hija għal darb’oħra, okkażjoni unika li nittama ma nħalluhiex tgħaddi minn quddiemna.  Għandna l-bżonn tal-parteċipazzjoni demokratika ta’ kulħadd, fejn anki jekk ma naqblux mal-istrateġija u tattika, naqblu żgur li naslu li nagħżlu l-aħjar nies biex jirrappreżentawna u jmexxuna.  Proprju għax għandna għeruq rilevanti li nistgħu nwettqu dan.

    

Il-Poplu Tkellem

1. Għaddiet ġimgħa diġà mir-riżultat elettorali. Il-ġudizzju tal-poplu sar u jrid jiġi rispettat , aċċettat u mifhum. Kellna tamiet differenti. Ħassejna sinjali oħra biss irridu naċċettaw li ma fhimniex biżżejjed dak li kien għaddej.  Dħalna aħna stess fi sqaq proprju għal numru ta’ raġunijiet li għandna maż-żmien li ġej nanalizzaw u napprezzaw. Dan għax kull riżultat elettorali huwa frott ta’ effetti u ċirkostanzi varji. Uħud immedjati oħrajn ġejjin fis-snin. Uħud jingħadulek, oħrajn jibqgħu moħbijin minnek. Però, il-fatt jibqa’ li l-pajjiż tkellem u għażel li nservuh mill-bank tal-oppożizzjoni.

Grazzi

2. Biss qabel nibda naħseb fuq għala ġara li ġara irrid nieħu l-okkazzjoni sabiex nirringrazzja mill-qalb lil kull min ta’ sehemu. L-partit sab ruħu f’daqqa waħda jrid jidħol għall-elezzjoni li fil-verità hadd ma kien qiegħed jistenna, anqas il-Partit Laburista. Minkejja dan, ġew għas-sokkors u s-sejħa diversi persuni. Ħafna telqu mir-rutina ta’ kuljum biex iddedikaw irwieħhom f’dak li kien hemm bżonn li jsir. Fi ftit żmien kien hemm armata fl-irkejjen tal-istamperija. Ħafna għamlu sagrifiċċji kbar. Kull persuna kienet determinanti. Għamlu ferm iktar milli setgħu.

Kariga u enerġija

  

3. Kelma partikolari tmur lejn dawk li kienu miegħi jum wara jum f’dawn l-aħħar tlett snin li stajt nibda nħabbat il-bibien biex nifhem il-kostitwenza li minnha ġejt għal darb’oħra elett. Grazzi iktar lil dawk il-familji li ppermettewli nidħol ġewwa darhom. Persuni minn kull parti tal-ħajja ġejjin minn fehmiet politiċi varji. Bnedmin li sibthom jistaqsuni domandi rilevanti, diretti u li mhux dejjem kelli tweġiba għalihom. Kien hemm żgur ċertu kariga u enerġija fl-arja. Smajt ħafna u minn kollox. Kull darba li dħalt u ħriġt ħadt lura miegħi ideat differenti u ġodda. Fhimt iktar dak li huwa rilevanti illum għall-bnedmin li nirrappreżenta fil-Parlament.

Aggressività

4. Illum jien u nħares lura nifhem ferm iktar il-messaġġi li kienu qed jingħaduli li ma stajtx inbiddel il-perkors tagħhom. L-iktar kien hemm min għaddieli l-opinjoni tiegħu dwar il-persuni li ppermettejna li jidħlu parti mill-Partit kif ukoll jekk kinetx deċiżjoni tajba jew le li ssir alleanza politika. Ddifendejt kemm stajt, kemm ikkonvinċejt illum ma nafx. L-iktar oġġezzjoni però kienet marbuta mal-opinjoni li ħafna kienu qed jaraw il-partit bħala aggressiv u f’mumenti iktar minn hekk.  Uħud qaluli li kienu qed iħossu li ma nbidilniex minn dak li kienu diġà vvutaw l-kontra tiegħu fl-elezzjoni ta’ qabel.

Vuċi tar-raġuni

5. Il-passaport politiku kontinwu tiegħi kien il-fatt li tul dawn l-erbgħa snin żammejt ruħi ‘l bogħod minn ebda forma ta’ estremiżmu - fid-diskors parlamentari li bqajt skantat li sibt ħafna li kienu segwewni, fil-kitba li sibt ukoll ħafna iktar milli ħsibt jaqrawni fil-gazzetti varji li gimgħa wara gimgħa ktibt u fil-blog li żammejt fejn ħadt ħsieb li ma użajtx kliem iebes. Żammejt it-triq tan-nofs li ġej minnha. Nibqa nemmen li l-kelma tar-raġuni meta tingħad fil-kalma u moderazzjoni tirbaħ iktar udjenzi. Il-kumment ta’ ħafna Laburisti moderati kien li nagħmel l-punt mingħajr ma nweġġa. Fid-diskussjonijiet li kelli stajt nifhem iktar u iktar kemm ħassew li kellna aggressività żejda u li ma stajtx nikkonvinċihom ‘l kontra.

Magna tal-pjaċiri

6. Kien hemm fuq kollox settur li kien qiegħed jgħid li jinsab komdu ekonomikament u soċjalment. Dan għal raġunijiet varji. Però hemm kien u l-kwistjoni korruzzjoni kienet marġinali għalihom. Il-Gvern fil-fatt għamel użu minn kollox u fl-aħħar jiem kien xmara ta’ pjaċir li qatt ma rajna bħalhom. Promozzjonijiet, ħlasijiet, impiegi varji, impenji li ġew minn kull min talab xi ħaġa u ingħatatlu. Il-biża tal-elezzjoni generali ġiebet dan l-użu estrem tal-hekk msejha “power of incumbency”. L-abbuż tiegħu kien evidenti ħafna. Ma kien hemm ebda kriterju ta’ xejn u ftit huma dawk l-iżvinturati li fl-aħħar tal-ġurnata baqgħu ma nqdewx. Dan żgur mhux forsi kellu l-piż elettorali tiegħu.

Il-kwistjoni korruzzjoni

7. Il-kampanja bdiet u spiċċat taħt id-dell ikraħ tal-korruzzjoni. Il-poplu fil-maġġor parti tiegħu kien infurmat sew, biss, meta ġie biex jiddeċiedi fuq min imexxih ma kienx il-kriterju li jgħeleb il-miżien nazzjonali. Iltqajt ma’ ħafna persuni ġenwini ta’ fehmiet varji li vvutaw għalina minħabba dan. Biss jista’ jkun li tul il-kampanja deherna li qed intambru ż-żejjed fuqha. Anzi stranament f’għajnejn uħud tlifna mill-kredibilità f’dak li deher bħala żelu u protagoniżmu żejjed fl-inkjesti. Kienet strategija immirata lejn naħa li finalment irridu naċċettaw li ġiebet il-kontra. L-elettorat fehem, mhux dejjem b’mod ċar, dak li qed nipprovaw ngħidu, imma finalment ma kkonvinċejnieħx li din kienet materja ta’ priojorità li fuqha kellu jiddeċiedi kif jivvota.

   

Inħarsu lejn il-futur

8.  Biss issa dan huwa passat. Aħna dmirna li nħarsu lejn il-futur. Għal darb’oħra ma huwiex faċili. Niftakar telfiet politiċi oħra. Ċirkostanzi varji uħud l-istess, pero’ f’kull mument għarafna nqumu fuq saqajna. Għandna issa l-vantaġġ li l-kontroparti politiku nafuh aħjar, l-istrateġija u nifhmu x’għamel biex jibqa fil-poter. Għandna ovvjament fuq in-naħa l-oħra diversi żvantaġġi. L-isfida hija iktar komplikata però dan ma jfissirx li m’aħniex kapaċi nwieġbu għaliha. Il-partit huwa mimli bi bnedmin ta’ kwalitajiet varji. L-abbiltà tagħna għandna tkun li nassiguraw li jiġu utilizzati kollha, li jingħataw l-ispazju biex jiżviluppawhom.

Riżenja kuraġġuża

9. It-triq hija twila quddiemna f’leġislatura li tista’ jkollha żmien iqsar jew itwal. Ir-riżenja kuraġġuza u neċessarja tal-Kap tal-Partit li jrid jiġi mmarkat li kien verament ħaqqu ferm aħjar milli ngħatalu u miegħu tad-diriġenza tal-Partit f’dan tiftaħ iktar l-opportunitajiet għat-tibdil li l-elettorat jrid jara mingħandna. Biss ikun żball għalina li niġru mingħajr ma naħsbu u nirriflettu sew. Hemm bżonn djalogu intern lejn għażla ta’ tmexxija li għandha l-appoġġ ta’ l-ikbar maġġoranza. Irridu ngħarfu l-vantaġġi u l-iżvantaġġi ta’ xulxin, il-kwalitajiet u l-abbiltajiet varji sija għall-intern tal-partit kif ukoll għal barra. Il-ġudizzju uman fuq bnedmin oħra ftit għandhom naturalment. Kull persuna minna għalhekk trid tiġi għad-dawl u l-iskrutinju.

Proċess tal-għażla

10. Il-proċess tal-għażla huwa determinanti għalina. Huwa vitali li jsir bir-reqqa u dan kif il-partitarji jistennew minna. Irridu l-ewwel naraw li l-ambizzjonijiet personali tagħna lkoll jiġu sekondarji ma dak li hemm bżonn li jsir, it-tieni li noqgħodu attenti sabiex nassiguraw kemm nistgħu li ma jkunx hemm qasmiet u riżentimenti qawwija, it-tielet l-iktar diffiċili li nipprovaw nikkonverġu fuq posizzjoni unitarja. F’dan ukoll għandna naċċettaw li l-prinċipji demokratiċi kristjani huma essenzjali. Huma l-boxla vera tagħna u l-valuri tal-partit huma hemm mhux in ġenerali.

Dak li aħna

11. Fl-aħħar leġislatura ħafna ħassew li konna qed nippruvaw nkunu dak li m’aħniex. Spiċċajna tlifna f’għajnejhom mis-sustanza vera tagħna. Dawk li jħarsu lejna u li kienu jibqgħu jivvutawlna minħabba dawn l-ideali politiċi sibthom l-iktar diffiċili biex nikkonvinċihom jivvutaw favurna. Oħrajn li għandhom ideat differenti minn tagħna rajthom iktar xettiċi.  Tlifna min naħa u ma rbaħniex fuq l-oħra. Il-poplu jaf li dan huwa  l-partit tal-libertà sħiħa però li m’huwiex wieħed liberali. Japprezzana ferm iktar f’dak li aħna - wieħed demokratiku-Kristjan.  Quddiem il-fatt li l-poplu issa tkellem, hemm f’dan sejħa elettorali sabiex inkunu sempliċement dak li aħna u nibdew bl-esperjenza u l-abbilità tagħna nibnu fuq dak li għandna mill-ġdid.