1. Tul din il-ġimgħa, pajjiżna tilef raġel li ħalla marka unika fl-istorja politika u soċjali tagħna. Il-President Emeritu Dott. Ċensu Tabone ġie msejjaħ lura f’idejn il-Ħallieq nhar l-Erbgħa li għadda. Kien bniedem mimli b’doni u kwalitajiet li rari ssibhom miġbura f’persuna waħda. Jaf imur mal-poplu, għex ħajtu sal-aħħar b’intensità u bil-ħeġġa kontinwa li jsir jaf. Meta wieħed joqgħod lura, meta ma jżommx lilu nnifsu aġġornat, allura jispiċċa jieqaf jitgħallem u jibni lilu nnifsu. Kull jum ta’ din il-ħajja twila kienet waħda dedikata għas-sewwa.
2. Sirt naf direttament lil Dr Tabone meta ta’ wieħed u għoxrin sena sibt ruħi fl-Eżekuttiv tal-Partit li hu kien ilu jippresjedi denjament għal snin twal. Il-preżenza tiegħu kienet kostanti u l-paċenzja verament qawwija. F’dawk is-snin ta’ bejn l-1981 u l-1987, id-dibattitu ma kienx ikun wieħed faċli, anzi kien ibaqbaq sew. Kien kull darba jipprova jsib kunsens bejn kull naħa li tkun tkellmet. Mhux dejjem kien jirnexxilu u kien ikun hemm vot li kont nara li ma tantx kien jippreferih. Biss kien iżommna kollha fuq il-linja tad-diskussjoni, mingħajr ma niżbaljaw u nassigurakom li ma kienx faċli.
3. Kien hu l-persuna li minn fost il-mexxejja tal-Partit kellu esperjenza ministerjali. It-tmexxija ta’ Eddie Fenech Adami kellha fiha taħlita u hu kien minn dawk fuq quddiem ħafna. Diversi drabi kien jindirizza l-mass meetings ta’ kull nhar ta’ Ħadd u kien iżommok tisimgħu bl-argumenti li kien iressaq ‘il quddiem. Bniedem ta’ lealtà kbira. Leali lejn il-prinċipji demokratiċi nsara li konna lkoll inħaddnu, kif ukoll lejn il-Kap tal-Partit. Ma kienx jaġixxi skorrettement, la fil-partit u wisq u wisq inqas fid-distrett. Iħares ‘il quddiem lejn dak li ġej u kapaċi jibni ma’ min kien għadu, mhux viċin jew komdu fil-partit. Dan kien jagħmlu mhux b’mod artifiċjali, b’diskors vojt iżda bis-sustanza.
4. Kemm-il darba kellimtu għal ftit ħin. Kellu quddiemu snin ta’ esperjenza politika li jien ma kellix. Mhux darba jew tnejn kien jgħaddili lezzjonijiet mingħajr ċanfir. Niftakar meta konna, fl-entużjażmu tagħna, fl-MŻPN norganizzaw xi attività barra mis-soltu, bħal meta morna wara l-bieb tal-Ambaxxata Sovjetika nagħmlu protesta silenzjuża biex jiġi liberat xi attivist li kien jinsab il-ħabs, u dan mingħajr ma l-ewwel kellimuh. Kellu qalbu kbira sew. Ma’ kulħadd iżomm rapport tajjeb u sod.
5. Kien l-ambaxxatur tal-kredenzjali demokratiċi nsara tagħna fl-Ewropa. Spiss jattendi fil-laqgħat tal-Kunsill tal-Ewropa u hemm bena ħafna kuntatti li għamlu l-ġid lill-partit. Dan sija qabel il-kwistjonijiet li kellna fl-intern tal-pajjiż u kemm wara. Il-laqgħat li saru f’pajjiżna mill-grupp tal-Partit Popolari Ewropew kienu spiċċaw ħażin b’numru sew ta’ politiċi importanti jitkeċċew inġustament minn fuq artna. Il-ħsara internazzjonali u Ewropea li kienet saret bqajna nsibuha ma’ saqajna snin wara. Biss ir-reputazzjoni tiegħu kienet passaport u garanzija li l-istat tal-affarijiet kienu ser jinbidlu meta laħaq Ministru tal-Affarijiet Barranin. Imur fejn imur kien jagħmlilna kredtu biex inneħħu minn fuqna dak id-dell ikrah li l-anti-demokrazija ġiebet. Il-ħbieb li kienu determinanti fil-mixja tagħna lura lejn in-normalità u l-paċi.
6. Bniedem li ma jafx iweġġa’ qalb ħaddieħor. Jaf imur ma’ dak li jkun u ma jabbandunax l-irġulija. Jieqaf fis-sewwa, fil-valuri nsara mingħajr ma jipprova jivvantaġġja fuq l-isfortuni tal-oħrajn. Progressiv fl-ideat tiegħu. Repubblikan, demokratiku mhux monarkiku. Kien iġib ħafna stima mill-Maltin u kellu dejjem widna speċjali għal ħutu l-Għawdxin. Kien jemmen fil-bżonn tad-djalogu tal-kelma t-tajba mingħajr irreverenza. Iħares ‘il quddiem biex iġib miegħu lil dawk ta’ rieda tajba, ġejjin minn fejn ġejjin. Kien jirribella għall-kritika li kienet issirilna li aħna partit tas-sinjuri, proprju għax qalbu kienet dejjem ma’ dawk li għandhom l-inqas.
7. Wasal fil-quċċata fil-karriera politika tiegħu meta ntgħażel biex isir President tar-Repubblika. Il-pajjiż kien irrikonoxxa li kien ħaqqu jkun hemm. Ħaqqu jingħata dan il-ġieħ għal dak kollu li wettaq għall-poplu. Il-Presidenza tiegħu fetħet toroq u metodi kompletament ġodda. Ra u ħa bħala mudelli dak li kien qiegħed isir fi Stati Ewropej oħra u, bis-sens komun, mexa fuqhom. Ebda forma ta’ politika, sar anzi l-missier tal-pajjiż. Laqa’ għandu diversi u ħa ħsieb li jmur għand oħrajn biex ikompli jagħmel il-ġid lilna lkoll. Ma hemmx dubju li tlifnih. Tlifna kolonna li l-Istat demokratiku tagħna. Naqsilna bniedem li l-politika kien iħaddanha bl-irġulija lejn is-sewwa, mnebbħa mill-valuri demokratiċi nsara. Kien u ser jibqa’ eżempju ta’ min irid ikun politiku għas-servizz tal-poplu.
2. Sirt naf direttament lil Dr Tabone meta ta’ wieħed u għoxrin sena sibt ruħi fl-Eżekuttiv tal-Partit li hu kien ilu jippresjedi denjament għal snin twal. Il-preżenza tiegħu kienet kostanti u l-paċenzja verament qawwija. F’dawk is-snin ta’ bejn l-1981 u l-1987, id-dibattitu ma kienx ikun wieħed faċli, anzi kien ibaqbaq sew. Kien kull darba jipprova jsib kunsens bejn kull naħa li tkun tkellmet. Mhux dejjem kien jirnexxilu u kien ikun hemm vot li kont nara li ma tantx kien jippreferih. Biss kien iżommna kollha fuq il-linja tad-diskussjoni, mingħajr ma niżbaljaw u nassigurakom li ma kienx faċli.
3. Kien hu l-persuna li minn fost il-mexxejja tal-Partit kellu esperjenza ministerjali. It-tmexxija ta’ Eddie Fenech Adami kellha fiha taħlita u hu kien minn dawk fuq quddiem ħafna. Diversi drabi kien jindirizza l-mass meetings ta’ kull nhar ta’ Ħadd u kien iżommok tisimgħu bl-argumenti li kien iressaq ‘il quddiem. Bniedem ta’ lealtà kbira. Leali lejn il-prinċipji demokratiċi nsara li konna lkoll inħaddnu, kif ukoll lejn il-Kap tal-Partit. Ma kienx jaġixxi skorrettement, la fil-partit u wisq u wisq inqas fid-distrett. Iħares ‘il quddiem lejn dak li ġej u kapaċi jibni ma’ min kien għadu, mhux viċin jew komdu fil-partit. Dan kien jagħmlu mhux b’mod artifiċjali, b’diskors vojt iżda bis-sustanza.
4. Kemm-il darba kellimtu għal ftit ħin. Kellu quddiemu snin ta’ esperjenza politika li jien ma kellix. Mhux darba jew tnejn kien jgħaddili lezzjonijiet mingħajr ċanfir. Niftakar meta konna, fl-entużjażmu tagħna, fl-MŻPN norganizzaw xi attività barra mis-soltu, bħal meta morna wara l-bieb tal-Ambaxxata Sovjetika nagħmlu protesta silenzjuża biex jiġi liberat xi attivist li kien jinsab il-ħabs, u dan mingħajr ma l-ewwel kellimuh. Kellu qalbu kbira sew. Ma’ kulħadd iżomm rapport tajjeb u sod.
5. Kien l-ambaxxatur tal-kredenzjali demokratiċi nsara tagħna fl-Ewropa. Spiss jattendi fil-laqgħat tal-Kunsill tal-Ewropa u hemm bena ħafna kuntatti li għamlu l-ġid lill-partit. Dan sija qabel il-kwistjonijiet li kellna fl-intern tal-pajjiż u kemm wara. Il-laqgħat li saru f’pajjiżna mill-grupp tal-Partit Popolari Ewropew kienu spiċċaw ħażin b’numru sew ta’ politiċi importanti jitkeċċew inġustament minn fuq artna. Il-ħsara internazzjonali u Ewropea li kienet saret bqajna nsibuha ma’ saqajna snin wara. Biss ir-reputazzjoni tiegħu kienet passaport u garanzija li l-istat tal-affarijiet kienu ser jinbidlu meta laħaq Ministru tal-Affarijiet Barranin. Imur fejn imur kien jagħmlilna kredtu biex inneħħu minn fuqna dak id-dell ikrah li l-anti-demokrazija ġiebet. Il-ħbieb li kienu determinanti fil-mixja tagħna lura lejn in-normalità u l-paċi.
6. Bniedem li ma jafx iweġġa’ qalb ħaddieħor. Jaf imur ma’ dak li jkun u ma jabbandunax l-irġulija. Jieqaf fis-sewwa, fil-valuri nsara mingħajr ma jipprova jivvantaġġja fuq l-isfortuni tal-oħrajn. Progressiv fl-ideat tiegħu. Repubblikan, demokratiku mhux monarkiku. Kien iġib ħafna stima mill-Maltin u kellu dejjem widna speċjali għal ħutu l-Għawdxin. Kien jemmen fil-bżonn tad-djalogu tal-kelma t-tajba mingħajr irreverenza. Iħares ‘il quddiem biex iġib miegħu lil dawk ta’ rieda tajba, ġejjin minn fejn ġejjin. Kien jirribella għall-kritika li kienet issirilna li aħna partit tas-sinjuri, proprju għax qalbu kienet dejjem ma’ dawk li għandhom l-inqas.
7. Wasal fil-quċċata fil-karriera politika tiegħu meta ntgħażel biex isir President tar-Repubblika. Il-pajjiż kien irrikonoxxa li kien ħaqqu jkun hemm. Ħaqqu jingħata dan il-ġieħ għal dak kollu li wettaq għall-poplu. Il-Presidenza tiegħu fetħet toroq u metodi kompletament ġodda. Ra u ħa bħala mudelli dak li kien qiegħed isir fi Stati Ewropej oħra u, bis-sens komun, mexa fuqhom. Ebda forma ta’ politika, sar anzi l-missier tal-pajjiż. Laqa’ għandu diversi u ħa ħsieb li jmur għand oħrajn biex ikompli jagħmel il-ġid lilna lkoll. Ma hemmx dubju li tlifnih. Tlifna kolonna li l-Istat demokratiku tagħna. Naqsilna bniedem li l-politika kien iħaddanha bl-irġulija lejn is-sewwa, mnebbħa mill-valuri demokratiċi nsara. Kien u ser jibqa’ eżempju ta’ min irid ikun politiku għas-servizz tal-poplu.
No comments:
Post a Comment