GĦALA JIĠU ELETTI L-GVERNIJIET

1. Il-politika f’pajjiżna hija parti minn proċess li ħakem diversi soċjetajiet fid-dinja. M’għandna xejn ta’ barra minn hawn fl-istrutturi demokratiċi tagħna – isegwu dak li nbeda f’komunitajiet oħra u nħaddmuhom tajjeb. Meta tqis kemm daħlu organiżmi legali ġodda f’dawn is-snin u tħares lejn x’forma ta’ Gvern kien ikollna u dak li għandna llum wieħed japprezza ferm iktar kemm il-Partit Nazzjonalista, fil-ħidma governattiva tiegħu, sarraf soċjetà kompletament ġdida. Il-pajjiż tmexxa u għadu qiegħed jitmexxa minn Gvern li jaf jiggverna, u dan qed jagħmlu tajjeb.

2. Nistgħu nsibu persuni li ma’ dan ma jaqblux u minflok iressqu argumenti differenti, negattivi fix-xejn mingħajr ma jsostnu l-argumenti tagħhom sewwa. Rajt diversi tipi ta’ dawn l-argumenti bħal dik li għax hawn kriżi ekonomika fid-dinja, għax hemm numru ta’ setturi, fosthom it-turiżmu, li qed jaraw tnaqqis kullimkien hija evidenza ta’ dan. Wieħed saħansitra sostna li għax ma deherx riklam fuq pajjiżna f’gazzetta Ingliża li ma tantx tinxtara, allura dan ifisser li m’aħniex iggvernati tajjeb. X’argument? Qisu tkun hekk immexxi skond kemm tħallas għar-riklami!

3. Ma’ dan kellna wkoll min qiegħed jipprova juri li l-Partit Laburista nbidel issa f’dan il-fenomenu ġdid li ħadd ma sema’ bih ta’ “moviment”. Infakkruh kemm fi żmien il-ġenerazzjoni Soċjalista (mhux rebbieħa) kienu jkellmuna fuq il-Moviment tal-Ħaddiem, però hawn issa hawn bidla. Spiċċa l-ħaddiem u baqa’ l-moviment. Ra din id-differenza għax, skont hu, sar wieħed progressiv u għax, skont hu, qiegħed iġib persuni li qabel ma kienux jivvutawlu biex hekk jagħmlu. L-isbaħ u l-aħjar insibuh fejn irrimarka li moviment politiku jsir progressiv u fejn le. Biss dan huwa kollu duħħan fl-arja. Duħħan għax dan it-tip ta’ diskors smajnieh fl-1976, fl-1986 u fl-1996. F’dik ir-rebħa elettorali Laburista, il-kliem “moviment” u “progressiv” konna smajniehom ukoll, imma r-riżultati tal-ħidma ta’ dak il-Gvern Laburista wrew bil-fatti li altru dak li kien ingħad u altru dak li sar.

4. Il-Partit Laburista fuq dan qiegħed jipprova juri ruħu bħala “progressiv” u jgħid li l-Partit Nazzjonalista huwa konservattiv. Dan m’huwa minnu xejn. Il-Partit Nazzjonalista m’huwiex konservattiv politikament, m’huwiex marbut li jħalli s-soċjetà fejn hi, anzi l-esperjenza fil-Gvern kienet proprju l-kontra. Kapaċi jibdel, imexxi ‘l quddiem, però b’attenzjoni, kawtela u mhux b’irresponsabbiltà. Il-pajjiż inqaleb ta’ taħt fuq proprju għax aħna konna u għadna progressivi ferm iktar minn ħaddieħor. L-istrateġija politika tal-Partit Laburista hija li tipprova tgħid li huma progressivi għax iridu d-divorzju u għax id-drittijiet tal-persuni li qed jikkoabitaw u ta’ wliedhom għadhom mhux f’leġislazzjoni waħda li jista’ jsibha faċilment min mhuwiex avukat.

5. Dan huwa wkoll stramb, l-ewwel għax ma hemm xejn ġdid fil-proposta Laburista li jridu l-introduzzjoni tad-divorzju. Dan sar diġà tlettax-il sena ilu u wara Kummissjoni li kienet ipproponiet l-introduzzjoni tal-medjazzjoni, kollox baqa’ hemm. Ma kienx hemm maġġoranza ta’ persuni li kkonvinċew irwieħhom fil-pajjiż li d-divorzju ser ikun ta’ ġid soċjali għall-pajjiż. Anke fuq persuni li qed jikkoabitaw, dan huwa settur fejn, kuntrarjament għal dak li ngħad, diġà ttieħdu numru ta’ passi sabiex dawn il-persuni jkunu protetti. L-ewwel tneħħiet id-distinzjoni fil-Kodiċi Ċivili tagħna li kienet tiddiskrimina bejn tfal imweldin fiż-żwieġ u dawk barra; it-tieni, fil-Qorti tal-Familja introduċejna l-medjazzjoni bejn koppji mhux miżżewġa għar-rigward tal-futur tat-tfal meta ma jaqblux; it-tielet, fil-Liġi dwar il-Vjolenza Domestika daħħalna wkoll il-koppji mhux miżżewġa li qed jgħixu flimkien kif ukoll lil dawk li ma baqgħux li għalihom u għal uliedhom hemm l-istess forma ta’ protezzjoni legali; ir-raba’, li fis-sistema għall-għoti tal-kumpens lill-vittmi tar-reat daħħalna d-dritt għat-talba għal dawk li kellhom dipendenza finanzjarja fuq min huwa vittma u l-ħames, ressaqna emenda fil-Kodiċi Kriminali sabiex digriet tal-Qorti tal-Familja għall-ħlas tal-manteniment ta’ ulied ta’ koppja mhux miżżewġa jiġi kkunsidrat bħala kontravvenzjoni kriminali, kif inhuwa ta’ oħrajn, jekk ma jitħallasx. Hemm iktar xi jsir li qed jiġi preparat, imma mxejna passi ‘l quddiem, u sew.

6. Il-poplu tagħna għandu fih diversi persuni li qabel jesprimu l-vot tagħhom f’Elezzjoni Ġenerali jqisu tajjeb. Jikkalkulaw minn huwa kapaċi jiggverna tajjeb pajjiżhom, min apparti mid-diskors tal-mument jarah li meta hemm bżonn li jittieħdu deċiżjonijiet jaf jeħodhom. Il-Partit Nazzjonalista, f’diversi appuntamenti, irnexxielu jwettaq dan mhux għax isaħħar lin-nies, imma għax il-pajjiż jifhem x’inhuma l-għażliet quddiemu. Ma’ kull vot, ma’ kull appuntament titwieled koalizzjoni li qabel ma kenitx teżisti.

7. Jekk hemm xi ħadd li jaħseb li l-voti ma jiċċaqilqux qiegħed jiżbalja. Ma’ kull elezzjoni jkun hemm min iħoss li għandu jbiddel l-għażla, u hemm varjetà f’dan. Tul dawn l-aħħar għaxar snin kien hemm min kemm ivvota lill-Partit Nazzjonalista u kien hemm il-kontra, min dawwar il-vot minn dak Laburista għall-Partit Nazzjonalista. Dan ma fih xejn barra mis-soltu, imma huwa sempliċement ir-realtà, jekk trid aċċettaha inkella ibdilha f’ħaġa oħra. Ma’ kull appuntament elettorali, kull partit irid juri li għandu politika, sistema, valuri, prinċipji li kapaċi jafferma u jħaddem lejn il-futur.

8. Niftakar snin ilu meta l-Partit Nazzjonalista kien fl-Oppożizzjoni u kien jitlef l-appuntamenti elettorali. Id-diskors bejn il-partitarji, fuq il-ġurnal tal-Partit kien ikun li l-Partit Laburista għandu warajh votanti li “ma jaqilbux”. Niftakar kemm-il konversazzjoni kont insibni nisma’ ma’ dawk is-segwaċi wara l-Elezzjoni Ġenerali tal-1971 u dawk ta’ wara l-1976. Kliem li kien idur fl-arja li tressaq biss il-proġett finali f’ħaġa waħda: kemm kapaċi “taqleb” nies. Ir-realtà kienet kompletament differenti. Dak li kien l-effett kien qed jitħallat mal-kawża. Il-kaġun ta’ kollox kien li l-Partit Nazzjonalista, għalkemm kien viċin ħafna fl-1976, ma kienx qed jikkonvinċi li għandu l-abbiltà li jmexxi ‘l quddiem il-pajjiż bil-kwalitajiet tat-tmexxija u bis-sustanza tal-politika tiegħu.

9. Dan inbidel wara l-1987 bit-tmexxija ta’ Eddie Fenech Adami, mhux għax kien wiċċ ġdid imma għax kien kompletament differenti. Wera li l-Partit Nazzjonalista għandu fi ħdanu ġabra ta’ persuni li kienu kompletament ġodda u preparati sabiex jieħdu t-tmexxija ta’ l-Istat b’varjetà kbira ta’ ideat ġodda. Il-messaġġ li kien qiegħed iwassal dak iż-żmien kien dak ta’ sens u sustanza. Messaġ li, terġa’ ma kienx faċli li twassal f’soċjetà fejn il-mezzi ta’ komunikazzjoni kienu maħkuma mill-partit fil-Gvern. Radju wieħed, stazzjon tax-xandir wieħed, it-tnejn ċentri mhux ta’ informazzjoni imma ta’ propaganda fuq kemm il-Partit Laburista qed imexxi tajjeb u kemm aħna ma nafux. Ħafna minn dak il-kliem għadu jidwi f’widinti sallum. Lili kien idejjaqni, però ħaddieħor kien komdu jisimgħu u jiġġustifikah.

10. Minkejja l-fatt li kellna kollox kontra, l-poplu għażel differenti. Ried ibiddel lil min kien qiegħed imexxih u baqgħu ma ħallewhx. Anke jekk l-akkaniment għall-klijenteliżmu żdied taħt l-amministrazzjoni Laburista tal-1981-1987 xorta l-pajjiż, bid-diffikultajiet kollha, qaleb il-paġna. Dan sar mhux għax il-Partit Nazzjonalista “xtara l-voti” (ma setax), iżda għax hekk ried il-poplu. F’kull Elezzjoni Ġenerali wieħed irid jaffronta dan. Irid jikkonvinċi bil-fatti li huwa kapaċi jżomm jew jieħu t-tmexxija tal-Gvern f’idejh. Iż-żmien, il-ftuħ demokratiku, l-avvanz fl-edukazzjoni, l-esperjenzi varji tan-nies anzi għollew ferm iktar minn qatt qabel id-doża ta’ l-analiżi tal-eżami li kull partit irid jgħaddi minnu. Dan għax bqajna partit progressiv li jħares lejn il-futur b’saqajh mal-art, mhux diskors vojt.

Dan l-artiklu ġie ppubblikat fil-ġurnal Illum tal-5 ta’ Lulju 2009.